Po co nam przedsiębiorstwo?

Po co nam przedsiębiorstwo? Planujemy, zakładamy, prowadzimy, własny biznes Planowanie działalności przedsiębiorstwa Chęć zarabiania większych pieniędzy? Zatrudnienie siebie i członków rodziny? Zakładanie przedsiębiorstwa w celu późniejszej odsprzedaży? Wymóg zatrudnienia w innych przedsiębiorstwach? 2 Alternatywa dla przedsiębiorstwa? Wolny zawód? tłumacz, rzeczoznawca, nauczyciel, architekt, lekarze, prawnicy, makler, Problem utraconych korzyści Kalkulacja kosztu utraconych korzyści wg Cieślika (Minimalny Dochód z Biznesu) MDB = Z*i*p + K*r Z: oczekiwany dochód z pracy etatowej w 5-tym roku pracy i: wskaźnik % zwiększonej intensywności pracy we własnej firmie p: wskaźnik % zwiększonej pracochłonności we własnej firmie K: kapitał zaangażowany w biznesie w 5-tym roku działalności r: stopa procentowa dla określenia kosztu utraconych możliwości 3 4 1

Problem utraconych korzyści? Kalkulacja kosztu utraconych korzyści wg Cieślika (Minimalny Dochód z Biznesu) Jeśli myślimy o biznesie Praca na etacie pensja za 5 lat (tygodniowo 40h): 7.000zł x 12 miesięcy = 84.000zł Własna firma: czas pracy 60h tygodniowo (p = 1,5) intensywność pracy 110% Przykład pracy etatowej (i = 1,1) zaangażowanie kapitałowe: 150.000zł (K) stopa procentowa lokat bankowych: 4,3% (r) 84.000 x 1,5 x 1,1 + 150.000 x 4,3%^5 = 323.745zł 323.745 / 12 miesięcy = 29.979zł miesięcznie zarobku 5 6???? WYMARZONY BIZNES Własny pomysł na biznes Pomysł na biznes? Jaki powinien być pomysł? Co zrobić gdy nie mamy pomysłu? Nowatorski, Odlotowy, Wyjątkowy, Yyyynowacyjny NIE!!! kolejna agencja marketingowa, sprzedaż odzieży używanej, zwykła restauracja czy klasyczny kebab 7 Kopiować???? 8 WYMARZONY BIZNES Własny pomysł na biznes 2

Czy można skopiować pomysł? Czy można skopiować pomysł? 9 10 Co zrobić gdy nie mamy pomysłu? Gdy brak pomysłu na biznes? Franchising Franchising???? 11 WYMARZONY BIZNES Własny pomysł na biznes Pomysł na biznes Franczyzodawca Franczyzobiorca Opłata franczyzowa 12 Pierwsza franczyza w Polsce rok 1989 3

Gdy brak pomysłu na biznes? Inne znane marki franczyzowe: Polskie: Zagraniczne: 13 Fanczyza na polskim rynku czyli McDonald s posiada w systemie franczyzy: 80% lokali na świecie 51% lokali w Polsce Średni koszt otwarcia jednego lokalu to 6-7 mln zł Wymagania dot. osoby: 1,2mln zł wolnych środków pieniężnych Zakaz prowadzenia jakiejkolwiek innej działalności gospodarczej 14 Co trzeba posiadać by zacząć biznes? Szczegóły: Umowa franczyzy trwa 20lat. Kandydat przejmuje funkcjonujący już lokal (ok. 3 letnie), z personelem, kierownikiem itp. Kandydatom z którymi McDonald s współpracuje od lat oddawane są w franczyze lokale nowootwarte Nic za darmo Spis opłat: Cena działających restauracji waha się od 1,2mln zł do 1,8mln zł. 130 tys zł wstępna opłata licencyjna 45 tys zł kaucja gwarancyjna Negocjowalne opłaty za wykorzystanie lokalu, miesięczne zwykle 5% z przychodów ze sprzedaży Opłata marketingowa 4,5% z przychodów ze sprzedaży 15 16 4

A może pizza? Da Grasso posiada ok. 190 lokali franczyzowych, Wymagania: Posiadanie lokalu min. pow. 100m 2 Posiadanie prawo do lokalu z możliwością jego adaptacji, Posiadanie kapitału ok. 150-300tys na adaptacje lokalu A może pizza? Opłaty: wstępna 12 tys. miesięczna od 550zł do 2000zł marketingowo - okresowo Zwrot inwestycji: od roku do kilku lat w zależności od jakości zarządzania i lokalu kontrola personelu. 17 18 Jak wybrać franczyzodawcę? 1. Sprawdzić franczyzodawcę jego słabe i mocne strony. Wyszukać w internecie opinię np. o ilości rozwiązanych umów. 2. Zainwestować w dobrego prawnika - sprawdzi poprawność umowy by relacje między stronami miały partnerski stosunek 3. Zwracać uwagę na zapiski o zbyciu i rozwiązaniu umowy - określenie warunków wypowiedzenia. Gdy mamy pomysł Co należy zrobić gdy mamy własny pomysł na biznes? 19 20 5

Czym jest planowanie w biznesie Planowanie jest to proces polegający na przewidywaniu przebiegu określonych zjawisk w przyszłości oraz podejmowaniu świadomych i racjonalnych decyzji. Czym jest planowanie w biznesie Planowanie określanie pożądanego przyszłego stanu i czasu jego osiągnięcia oraz ustalenie działań niezbędnych do osiągnięcia zamierzeń mających formę planu, które nie mogłyby się urzeczywistnić naturalną koleją rzeczy [Strategor 1995]. 21 22 Czym jest planowanie w biznesie Planowanie proces podejmowania decyzji, obejmujący przewidywanie przyszłego układu warunków i środków działania oraz formułowanie celów działania przy uwzględnieniu cech tego układu [Ackoff 1973]. Czym jest planowanie w biznesie Definicje planowania w organizacji na ogół koncentrują się wokół ustanawiania celów i decydowania o właściwym toku działań poprzez ustalanie zadań. 23 24 6

Cel, a misja Cel: pojęcie pierwotne, motywujące do działania Misja: charakterystyczna rola do spełnienia nadaje sens istnienia wyraża tożsamość 25 Cel jako element dobrego planu skuteczne zarządzanie musi kierować wizję i wysiłek całej kadry kierowniczej ku wspólnemu celowi. Ustalanie celów: Simple, Measurable, Achievable, Relevant, Timely defined, 26 P.F. Drucker Twórca koncepcji Zarządzania przez cele MBO Misja a cel Cel, a misja Misja jest ukonkretnieniem pomysłu na przedsiębiorstwo. Misja tworzy osobowość organizacji. Powinna odpowiadać na pytania: po co istnieje przedsiębiorstwo, do czego dąży, określenie zbioru klientów, jakie zaspokaja potrzeby. Mount Everest Cel: zdobycie szczytu 28 Misja 1 Misja 3 Misja 2 7

Cykl Deminga Planowanie jako element podstawowej zasady systemów zarządzania jakością tj. zasady ciągłego doskonalenia - PDCA Ostatnia wersja P - Plan D - Do S - Study A - Act 29 Planowanie jako element QMS 1 Zakres normy 2 Powołania normatywne 3 Terminy i definicje 4 Kontekst organizacji 5 Przywództwo 6 Planowanie 6.1 Działania mające na celu określenia ryzyka i możliwości 6.2 Cele XXX i planowanie osiągnięcia celów 7 Wsparcie 8 Działania operacyjne 8.1 Planowanie i nadzór nad działaniami operacyjnymi 9 Ocena efektów działalności 10 Doskonalenie 30 Planowanie w dużej i małej firmie Mała firma Szczegółowość oraz charakter uzależniony od poziomu wyszkolenia personelu Duża firma Duża szczegółowość Zbiurokratyzowane Ewolucja planowania w małej firmie Etapy wg. T.Dickey a: I. Proste planowanie finansowe i budżetowanie, II. Planowanie oparte na prognozowaniu i przewidywaniu III. Formalne planowanie strategiczne Narzędzia wsparcia uzależnione od posiadanych zasobów Wielokrotnie kontrolowane Wpierane narzędziami komputerowymi 31 32 8

Cechy dobrego planu Celowość (realność) Zgodność wewnętrzna (spójność) Operatywność (czytelność) Elastyczność (wariantowość) Terminowość Kompletność Perspektywiczność Konkretność Funkcje dobrego planu Wpływanie na kształt przyszłości, zamiast biernej akceptacji tego, co czas przyniesie Określenie celów i kierunków rozwoju organizacji Redukowanie poziomu niepewności w działaniu organizacji Skupienie uwagi na oszczędnym gospodarowaniu zasobami krytycznymi, Ułatwienie pracownikom zrozumienia celów organizacji, ich hierarchii i powiązań występujących między celami Ułatwienie przygotowania się organizacji do przetrwania ewentualnego kryzysu. 33 34 Korzyści i ograniczenia planowania Korzyści Pozwala lepiej zrozumieć bieżącą sytuację firmy Rozjaśnia sens wizji i misji firmy Pozwala ocenić zalety i wady firmy Pozwala prawidłowo określić cele organizacji (MBO) Pozwala organizacjom na podejmowanie działań zapobiegawczych i profilaktycznych Zwiększa gotowość do radzenia sobie z kontrolowanymi i niekontrolowanymi dylematami Tworzy w ramach organizacji proces komunikacji Ocenia efektywność realizacji strategii firmy. Ograniczenia Niewystarczająca znajomość metodyki zarządzania Brak czasu oraz niewystarczające planowanie Możliwość niezrozumienia istoty zarządzania strategicznego Brak lub niewystarczający poziom wiedzy oraz informacji o planowaniu i jego zaletach Przyjęta praktyka udzielania niewielkiej uwagi wskaźnikom finansowym Brak doświadczenia Nadmierne obciążenie codzienną rutynową działalnością Odczuwanie niepewności co do przyszłości firmy Niski wskaźnik zatrudnienia 35 Wg.: Analoui, Karami, 2003 Etapy planowania 36 Kontrola wykonania planu i kosztów jego realizacji Wyznaczenie odpowiedzialności Określenie celów organizacji Ustalenie harmonogramu pracy (z procedurami) Ocena sytuacji 9

Metody tworzenia planów Odgórnie odgórne cele oddolne ucieranie planu. Metody tworzenia planów Cykliczne Tworzenie planów terminowych. Oddolnie oddolna inicjatywa górna akceptacja. Adaptacyjne Tworzenie wariantów planu. 37 38 Zasady tworzenia planów Selektywna szczegółowość: Im dłuższy horyzont czasowy, tym plan mniej szczegółowy Klasyfikacja planów Kryterium horyzontu czasowego planowania pozwala wyróżnić następujące plany: plan długookresowy strategiczne (5lat<x) plan średniookresowy taktyczne (1rok<x<5lat) plan krótkookresowy operacyjne (x<1rok) Wewnętrzna zgodność: badanie powiązaniach przyczynowo-skutkowych. 39 40 10

Klasyfikacja planów Najwyższe kierownictwo Średni szczebel kierownictwa Misja organizacji Cele strategiczne i plan strategiczny Cele taktyczne i plan taktyczny Niski szczebel kierownictwa Cele operacyjne i plan operacyjny Rodzaje planów Biznes plan Plan marketingowy Plan produkcji Plan zaopatrzenia Plan zatrudnienia Plan kosztów Plan finansowy 41 42 Biznes Plan Biznes plan czy jest potrzebny? Biznes plan - jako szczególny rodzaj planu, tworzony dla potrzeb zakładania nowego przedsiębiorstwa lub też zarządzania już działającym, charakteryzuje się specyficzną budową. Tworzony w celu: Uzyskania finansowania kredyt, dotacje UE, Na potrzeby przedsiębiorcy kalkulacja kosztów 43 44 11

Biznes plan łamiemy stereotypy. Czy występuje jeden ogólnie przyjęty wzór biznes planu? Biznes plan łamiemy stereotypy. Jaka jest optymalna objętość Biznes planu? Nie. Ale należy pamiętać o: napisanie go w przejrzystej formie dokładne zczytanie i poprawienie błędów ortograficznych i stylistycznych Nie ma minimalnych i maksymalnych ograniczeń objętości dokumentu. Należy jednak pamiętać, że poniżej 10 stron dokument wygląda mało profesjonalnie, a powyżej 30 robi się zbyt długi. 45 46 Biznes plan łamiemy stereotypy. Czy warto korzystać ze wzorów Biznes planu z internetu? Zaczynamy tworzyć biznes plan Od czego należy zacząć pisanie Biznes planu? Ogólnie dostępne w sieci, darmowe wzory Biznes planu, mają niską wartość merytoryczną. Lepszym rozwiązaniem jest wypożyczenie fachowej książki i napisanie własnego BP od podstaw. Najważniejsi adresaci planu: Banki Inwestorzy instytucjonalni / prywatni Pośrednicy środków unijnych biznes 47 48 12

Banki Przy finansowaniu nowej działalności, banki oczekują od przedsiębiorcy: bezpieczeństwa powierzonych mu pieniędzy, regularnych spłat rat i odsetek kredytu, Dlatego należy wykazać się: odpowiednim zabezpieczeniem w majątku (minimum 2-3 krotność kredytu) historią (najlepiej 1 rok) Inwestorzy Venture Capital Przy finansowaniu nowej działalności, inwestorzy oczekują od przedsiębiorcy: dużego wzrostu wartości przedsięwzięcia kosztem zwiększonego ryzyka inwestycji, dobrze przygotowanego biznes planu (duża konkurencja wśród przedsiębiorców) Dlatego należy wykazać się: wysokimi prognozami wzrostu 300-400% w kilkuletnim horyzoncie czasu najczęściej inwestują w nowe technologie i usługi. 49 50 Fundusze Unijne Przy finansowaniu nowej działalności z funduszy unijnych należy: spełnić konkretny cel związany z daną dziedziną np. zatrudniać pracowników po 50-tym roku życia, w zależności od programu zwrócić grant, pożyczkę w określonym czasie Adresaci W zależności od adresatów inny będzie charakter Biznes Planu. Dlatego należy wykazać się: dobrze przygotowanym planem działania ukierunkowanym na spełnienie celu opisanego w dziedzinie finansowania. 51 52 13

Wewnętrzne wykorzystanie planu Tworząc biznes plan pamiętajmy, że: będzie on pełnić funkcje strategii rozwoju firmy powinien rysować widoczne cele dla firmy (na kilka najbliższych lat), ma pełnić funkcję planu operacyjnego, Biznes plan i typowa jego struktura Typowa struktura Biznes Planu posiada: I. Prezentację przedsiębiorstwa lub projektu inwestycyjnego streszczenie menedżerskie II. Plan właściwy z elementami analizy strategicznomarketingowej oraz finansowej. III. Podsumowanie biznes planu. 53 54 Biznes plan - streszczenie Biznes plan - streszczenie Biznes Planu! Biznes plan - Prezentację przedsiębiorstwa lub projektu inwestycyjnego - Lead Streszczenia biznes planu Najważniejsza część Czytana w pierwszej kolejności przez potencjalnego inwestora Czy projekt ma szansę powodzenia? Jakie mogą być zagrożenia i ryzyko funkcjonowania w czasie (3-5lat)? Jakie są niezbędne nakłady do zrealizowania planu? Jaki jest potencjalny rynek i konkurenci? Jakie jest dotychczasowe doświadczenie kadry menedżerskiej? Jaki jest cel i misja firmy? Prezentacji historii firmy lub też doświadczeń autorów biznes planu Ogólna charakterystyka portfela produktowego i branży 55 56 14

Co przedsiębiorstwo będzie sprzedawać czyli Konkurencja nie śpi Wprowadzając nowy produkt na rynek, pamiętajmy o marketing-mix: kompozycja marketingowa - elementy (instrumenty) za pomocą których możemy oddziaływać na rynek. product, price, place, promotion. 57 4P marketing mix - przykład Marketing mix firm telekomunikacyjnych 4P marketing mix - przykład Produkt czym się różni produkt? product, price, place, promotion. Rozmowy SMS/MMS Internet 15

4P marketing mix - przykład Cena czym się różni cena produktów? 4P marketing mix - przykład Dystrybucja czym się różnią kanały dystrybucji? 4P marketing mix - przykład Promocja czym się różni promocja? 4P marketing mix Marketing mix dla usług, 7P Specyfika usług spowodowała rozwinięcie tradycyjnego "4p" do "7p". Do już istniejących elementów zostały dołączone: people process physical evidence 16

Phisical evidance Phisical evidance Salon DACIA Salon BMW Obszar działania w praktyce: Co sprzedawać? Komu sprzedawać? Gdzie sprzedawać? Otwieramy kawiarnie obok Wydziału Zarządzania. Pamiętając o konkurencji Biznes plan streszczenie Biznes plan - Prezentację przedsiębiorstwa lub projektu inwestycyjnego. Podsumowanie menedżerskie Rys historyczny Portfel produktowy i branża 68 Istniejący podmiot Podmiot w organizacji Streszczenie dokumentu Streszczenie dokumentu najważniejsze dane (forma prawna, skład właścicielski itp.) dotyczące działalności przedsiębiorstwa, podstawowe dane finansowe z ostatnich 5 lat, najważniejsze osiągnięcia, sukcesy rynkowe, prezentacja aktualnego portfela produktowego, wstępne przedstawienie charakterystyki branży najważniejsze założenia dotyczące przedsiębiorstwa tj.: forma prawna, skład właścicielski, itp. Prezentacja doświadczenia pomysłodawców i wykonawców projektu wstępna prezentacja zakładanego portfela produktowego, wstępne przedstawienie charakterystyki branży 17

Biznes Plan plan właściwy Plan właściwy Plan właściwy z elementami analizy strategicznomarketingowej oraz finansowej: Plan strategiczny analiza przedsiębiorstwa i jego otoczenia Plan marketingowy analiza produktu, strategii cen itp. Plan techniczny analiza zatrudnienia, harmonogram wdrożenia itp. Plan finansowy analiza rentowności, ryzyka 69 70 Biznes Plan plan strategiczny Plan strategiczny - analiza otoczenia Metoda 5 sił Portera Potencjalni wchodzący Dostawcy Rywalizacja konkurencji w sektorze Odbiorcy Substytuty 71 72 18

Potencjalni wchodzący atrakcyjność sektora wielkość sektora możliwości wzrostu bariery wejścia wymagania kapitałowe i technologiczne istniejące marki prawne bariery wejścia koszty i dostęp do kanałów dystrybucji Potencjalni wchodzący Dostawcy i odbiorcy stopień koncentracji odbiorców i dostawców czy dostawcy mogą sprzedawać swój towar bezpośrednio odbiorcom? wysokie koszty zmiany dostawców Dostawcy produkty konkurencji nie różnią się od siebie siła odbiorcy Odbiorcy 73 74 Substytuty Substytuty W biegu skłonność klientów do zmiany przyzwyczajeń cena produktów substytucyjnych bariery wejścia na rynek substytutów technologiczne prawne kapitałowe Która z grup najsilniej oddziałuje na rynek kawiarni? Dostawcy Potencjalni wchodzący Odbiorcy Substytuty 75 76 19

Analiza SWOT Badamy nasze: Strengths mocne strony Weaknesses słabe strony Opportunities - szanse Threats - zagrożenia 77 Wewnętrzne cechy organizacji Zewnętrzne cechy otoczenia Pozytywne Mocne strony Szanse Negatywne Słabe strony Zagrożenia SWOT w praktyce Silne strony? Słabe strony? Szanse? Zagrożenia? Otwieramy kawiarnie obok Wydziału Zarządzania. Analiza SWOT - pytania Czy określona słaba strona wpłynie na brak wykorzystania szansy jaką stwarza otoczenie? Czy określona słaba strona pogłębi efekt zagrożenia jakie stwarza otoczenie? Czy określona silna strona pozwoli na zniwelowanie wpływu zagrożenia jakie stwarza otoczenie? Czy określona silna strona pozwoli na dodatkowe wykorzystanie szans tworzonych przez otoczenie? 79 Analiza SWOT - powiązania Powiązania można identyfikować na podstawie niniejszej macierzy gdzie: 0 brak powiązania 1 powiązanie słabe 2 powiązanie silne Silne strony Słabe strony 80 Innowacyjny pomysł Szanse Dobra lokalizacja Wielość dostawców Zagrożenia Możliwości współpracy Budowana linia metra Niskie dochody klientów Duża stopa bezrobocia Nieznajomość marki Zmieniająca się moda Doświadczenie 2 1 1 1 2 0 0 1 1 2 Zasób kapitałowy 2 1 0 0 0 2 2 1 1 2 Wykształcenie 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 Znajomości w branży 2 1 2 2 0 1 1 2 2 2 Młody wiek kadry 1 1 0 0 0 0 2 1 1 0 Brak inwestora strat. 1 0 0 2 0 0 0 0 0 0 Brak wiedzy z marketingu 1 2 0 0 0 1 1 2 2 2 Drogi najem lokalu 0 2 0 0 0 0 0 1 1 1 Brak doświadczonego pers. 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 Koszty księgowości 0 0 0 0 0 1 1 1 1 2 Duża konkurencja 20

Wybór strategii - SWOT Agresywna Wykorzystanie atutów oraz szans jakie daje rynek. Ekspansja rynkowa. Ukierunkowanie na wzmacnianie pozycji po przez wspieranie najbardziej konkurencyjnych produktów. Konkurencyjna Minimalizacja słabych stron i wykorzystanie szans rynkowych. Koncentracja na ulepszeniu sytuacji wewnętrznej firmy. Inwestowanie w nowe technologie, zwiększanie rentowności itp. 81 Silne strony Słabe strony Szanse Agresywna (Maxi-Maxi) Konkurencyjna (Mini-Maxi) Zagrożenia Konserwatywna (Maxi Mini) Defensywna (Mini-Mini) Wybór strategii - SWOT Konserwatywna Wykorzystanie silnych stron formy do zniwelowania zagrożeń rynkowych. Ograniczenie portfela produktowego, połączone z redukcją kosztów. Inwestowania w najbardziej konkurencyjne produkty a także szukanie szans na nowych rynkach Defensywna Minimalizowanie zagrożeń i słabych stron. Skoncentrowanie się na redukcji kosztów. Ograniczenie portfela produktowego. Być może i zamknięcie firmy. 82 Silne strony Słabe strony Szanse Agresywna (Maxi-Maxi) Konkurencyjna (Mini-Maxi) Zagrożenia Konserwatywna (Maxi Mini) Defensywna (Mini-Mini) SWOT w praktyce wybieramy strategie Biznes Plan plan marketingowy Silne strony Słabe strony Szanse Agresywna (Maxi-Maxi) Konkurencyjna (Mini-Maxi) Zagrożenia Konserwatywna (Maxi Mini) Defensywna (Mini-Mini) 84 21

Plan marketingowy Analiza produktu i strategii cen itp. Kształtowanie portfela produktowego polityka cenowa Dobór kanałów dystrybucji Analizę działania konkurencji bliższej i dalszej Dobór narzędzi promocji Harmonogram kosztów działalności marketingowej. Plan marketingowy wybór cen Cena to wyrażona w pieniądzu relacja między dwoma towarami w ujęciu marketingowym jest to zespół decyzji cenowych, mających na celu ustalenie ceny, akceptowanej przez nabywcę oraz przynoszącej zysk producentowi (sprzedawcy) 85 86 Plan marketingowy ustalanie cen metoda popytowa podstawą wyznaczania ceny jest istniejący lub przewidywany popyt Troszkę praktyki Jaką strategię cenową wybrać dla nowego biznesu? metoda kosztowa cenę wyznacza się na podstawie kosztów metoda zorientowana na zysk koncentrują się na równoważeniu przychodów i kosztów Próg Rentowności metoda konkurencyjna podstawą wyznaczania ceny jest cena konkurencji 87 22

Promocja Promocja to nie tylko reklama! Element systemu komunikacji firmy z otoczeniem Wyróżnia się 5 podstawowych instrumentów promocji: reklama promocja osobista (akwizycja) promocja uzupełniająca (dodatkowa), inaczej: handlowa lub sprzedaży public relations sponsoring 90 Reklama co jeszcze warto wiedzieć? BRIEF reklamowy - jest to spotkanie przedstawicieli firmy z agencją reklamową, gdzie firma przekazuje swoje oczekiwania, cele, podstawowe informacje o firmie, produkcie, rynkach docelowych Plan mediów - te, które najlepiej docierają do klientów Budżet reklamy - określić wysokość środków, jakie firma może lub powinna wydatkować na ten cel Harmonogram reklama Połączeniem elementów planu marketingowego z finansowym jest harmonogram reklamy Główny cel: dopracowanie przekazu, określenie ram czasowych, ograniczenie budżetu. Realizacja i kontrola - powinniśmy się zastanowić, jak będziemy kontrolować swoją kampanię reklamową 91 92 23

Biznes Plan plan techniczny Plan techniczny Najczęściej w jego koszty skład funkcjonowania wchodzą analizy: środków trwałych zatrudnienia Najważniejsza część planu technicznego Wpływająca na ogólne związane z zaopatrzeniem materiałowym związane z produkcją, świadczeniem usług wynajęcie powierzchni użytkowej, ogrzewanie, energia itp. 93 94 Plan techniczny - zatrudnienie Zatrudnienie można zaplanować w oparciu o: metodę normy pracy najczęściej spotykana w przedsiębiorstwach produkcyjnych (normy czasu, obsady, wydajności) metodę wskaźnikową koszty zatrudnienia liczone są w oparciu o procentowe ujęcie w stosunku do całego przedsiębiorstwa metodę porównawczą zatrudnienie i koszty szacowane są w oparciu o poziom w podobnym przedsiębiorstwie. Plan techniczny - zatrudnienie Jaka jest różnica zatrudnienia pracownika na umowę o pracę i zlecenie? zatrudnienie na zlecenie jest tańsze. zwolnienie pracownika na zleceniu jest prostsze. przy zleceniu brak jest zwolnień urlopów. a może samozatrudnienie i outsorcing? i 95 96 24

Plan techniczny - szacowanie Dla późniejszych okresów działalności warto korzystać z formularzy szacunkowych np.: Wyszczególnienie Liczba Planowane miejsca pracy na początku okresu (brutto-zapotrzebowanie na personel)... (-) Obsadzone miejsca pracy na początku okresu (liczba aktualnie zatrudnionych) (-) Stały personel gotowy do przystąpienia do pracy w okresie późniejszym (osoby powracające z urlopu wychowawczego, szkoleniowego) (=) Potrzeba zatrudnienia (względnie nadwyżka zatrudnionych) wymagająca natychmiastowego (niezwłocznego) pokrycia (zredukowania)... (+) Uzupełnienie kadr na skutek odejścia pracowników na emeryturę (rentę).. (+)Uzupełnienie personelu na skutek powołania do służby wojskowej (+) Uzupełnienie (zastąpienie np. w formie leasingu) pracowników, którym przysługuje prawo do urlopu (np. wychowawczego) (+) Uzupełnienie na skutek fluktuacji kadr (+) Uzupełnienie na wypadek śmierci pracownika (=) Potrzeba uzupełnienia (zastąpienia) kadr (+) Nowe zapotrzebowanie (nowo powstałe stanowiska pracy)... (-) Zmniejszone potrzeby zatrudnienia (stanowiska likwidowane) (=) Netto-zapotrzebowanie 97 na personel (względnie nadwyżka zatrudnienia)... Plan techniczny - podsumowanie Jak najlepiej zaprezentować koszty planu technicznego? Koszty (układ rodzajowy) Lata 1 2 3 4 5 Amortyzacja 1388 1050 1050 1050 1050 Materiały i energia 6550 9770 10575 11018 11018 Wynagrodzenie 5200 7180 7502 7679 7679 Podatki 50 50 50 50 50 Pozostałe 1062 1615 1638 1651 1651 Razem 14250 19665 20815 21448 21448 98 Biznes Plan plan finansowy Plan finansowy Po streszczeniu menedżerskim druga najważniejsza pozycja czytana przez analityków. Powinien zawierać: Najważniejsza część planu finansowego NAKŁADY i ŹRÓDŁO ICH FINANSOWANIA Wysokości nakładów koszty stałe i zmienne(przygotowanie) Źródeł pozyskania kapitału Analiza progu rentowności Ponoszonego ryzyka (wersja optymistyczna i pesymistyczna) 99 100 25

Warianty Część finansowa powinna być przedstawiona w 3 wariantach: optymistycznym, neutralnym - zakładanym, pesymistycznym. Plan finansowy - założenia Założenia planu finansowego: koniunkturę gospodarki perspektywy rozwoju sektora przewidywany popyt na wyroby firmy inflacyjny wzrost cen kursy walut (przy eksporcie / imporcie) stopy procentowe kredytów politykę podatkową cła wywozowe i przywozowe Szacunki finansowe warte są tylko tyle ile warte są założenia 101 102 Troszkę praktyki Jak oszacować przychody dla kawiarni przy Wydziale Zarządzania w 1, 2, 3 roku działalności? Analiza progu rentowności Analiza progu rentowności (Breakeven Point Analysis) jest techniką, która pozwala określić wpływ zmian wielkości sprzedaży i produkcji, cen oraz kosztów, na zysk firmy. W sposób ogólny można powiedzieć, że zysk firmy jej rentowność zależą od następujących czynników: Wielkości produkcji i sprzedaży Wielkości kosztów i ich struktury z podziałem na koszty stałe i zmienne Cen sprzedaży 26

Analiza progu rentowności Identyfikacja kosztów w biznesie Koszty zmienne Koszty stałe Które koszty w biznesie są zmienne? stałe, a które W praktyce trudno jest wyznaczyć koszty, które w sposób jednoznaczny są stałe lub zmienne. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji w długim okresie Analiza progu rentowności Koszty, a wielkość produkcji gdzie: C x liczba wyprodukowanych jednostek w szt. F koszty stałe v jednostkowe koszty zmienne C koszty ogółem C=F + v * x F x Analiza progu rentowności Próg rentowności dla jednego produktu. gdzie: X x liczba wyprodukowanych i sprzedanych 0 jednostek w szt. F koszty stałe C, S S sprzedaż wartościowo p cena jednostkowa v jednostkowe koszty zmienne C koszty ogółem Strata Zysk S C=F + v * x F x Analiza progu rentowności Zakłada się, że w tym ograniczonym zakresie zmienności wielkości produkcji i sprzedaży: koszty stałe F są stałe, jednostkowe koszty zmienne są stałe, cena jednostkowa jest stała, liczba wyprodukowanych jednostek jest równa liczbie jednostek sprzedanych. 27

Analiza progu rentowności Ilościowy próg rentowności Krytyczna wartość wielkości produkcji i sprzedaży to: Analiza progu rentowności Wartościowy próg rentowności Wykorzystując ilościowy próg rentowności można wyliczyć jego wartościowy odpowiednik: Obliczony w ten sposób próg rentowności przedstawia wielkość produkcji, równą wielkości sprzedaży, dla której przychody ze sprzedaży zrównają się z poniesionymi kosztami operacyjnymi. Analiza progu rentowności Częściej można jednak spotkać sytuację w których koszty nie mają charakteru liniowego, podobnie zresztą jak sprzedaż. Analiza progu rentowności Problem nieliniowości funkcji przychodów ze sprzedaży oraz kosztów, rozwiązuje się, przybliżając te funkcje do zależności liniowych w przedziałach. C, S C Strata S C, S Strata C S Zysk Zysk Strata Strata 111 X 1 X 2 x 112 A B x 28

Analiza progu rentowności Zakłada się, że w tym ograniczonym zakresie zmienności wielkości produkcji i sprzedaży: koszty stałe F są stałe, jednostkowe koszty zmienne są stałe, cena jednostkowa jest stała, liczba wyprodukowanych jednostek jest równa liczbie jednostek sprzedanych. Analiza progu rentowności Ilościowy próg rentowności Krytyczna wartość wielkości produkcji i sprzedaży to: Obliczony w ten sposób próg rentowności przedstawia wielkość produkcji, równą wielkości sprzedaży, dla której przychody ze sprzedaży zrównają się z poniesionymi kosztami operacyjnymi. 113 114 Analiza progu rentowności Wartościowy próg rentowności Wykorzystując ilościowy próg rentowności można wyliczyć jego wartościowy odpowiednik: Analiza progu rentowności Wnioski: pozwala określić wielkości produkcji i sprzedaży... pozwala ustosunkować się do ryzyka prowadzonej działalności gospodarczej. może też stanowić podstawę budowy strategii restrukturyzacji 115 116 29

Analiza progu rentowności - Przykład Przedsiębiorstwo produkuje wózki inwalidzkie. W najbliższym miesiącu planowana jest sprzedaż 40 wózków, a cena sprzedaży wynosi 740,74 zł. Cena zakupu materiałów wynosi 328,12 zł. Koszty stałe związane z utrzymaniem budynków wynosi 12.300zł. 1. Ile musi sprzedać firma by nie ponieść straty? 2. Jaki wynik osiągnie firma przy planowanym poziomie sprzedaży, ceny i kosztów? 3. Ile wózków musi sprzedać firma by osiągnąć zysk na poziomie 15.000zł? 4. Czy warto zainwestować w reklamę jeżeli jej koszt wyniesie 5200zł jeżeli jej efekt zwiększy sprzedaż o 40%? 117 Analiza progu rentowności Próg rentowności dla produkcji wieloasortymentowej oblicza się korzystając ze wzoru: 118 Analiza progu rentowności - przykład Przedsiębiorstwo produkuje: Koszty stałe wynoszą: 17.200zł 1. Ile wynosi próg rentowności? Wózki Chodziki Kule Produkcja 40 60 120 Cena 740,74zł 450,20zł 25,00zł Koszt zmienny 328,12zł 220,45zł 18,24zł 2. Jaki osiąga firma poziom zysku przy zakładanym poziomie cen, kosztów i wielkości produkcji? 119 Analiza progu rentowności - przykład Ad. 1 PRi = (740,74-328,12)x(40/(40+60+120)+(450,20-220,45)x(60/(40+60+120)+(25-18,24)x(120/(40+60+120) PRi = 412.62x0,18+229,75x0,27+6,76x0,55 PRi = 74,27 + 62,03 + 3,72 = 140,02 PRi = 17200 / 140,02 = 122,84 szt. PRw = 740,74x(40/(40+60+120)+450,20x(60/(40+60+120) +25x(120/(40+60+120) = 133,33 + 121,55 + 13,75 = 268,63 PRw = 122 x 268,63 = 32772,86 30

Analiza progu rentowności - przykład Ad. 2 Zysk = (740,74-328,12)x40+(450,20-220,45)x60+(25-18,24)x120-17200 Zysk=412.62x40+229,75x60+6,76x120-17200 Zysk=16504,80+13785+811,2-17200 Zysk=13901zł 121 Analiza progu rentowności - decyzje Producent wózków inwalidzkich produkuje je we własnym zakresie (40 miesięcznie). Koszty zmienne wynoszą 13.125zł w tym: materiały bezpośrednie 5.225zł płace bezpośrednie 4.500zł koszty wydziałowe 3.400zł Producent otrzymał ofertę zakupu wózków od importera w cenie 370zł. Koszty stałe niezależne od wariantu decyzyjnego wynoszą 17.200zł, a dodatkowe koszty wydziałowe ponoszone w przypadku produkcji wynoszą 3.200zł Ustal czy należy skorzystać z oferty zakupu wózków czy nadal je produkować. 122 Analiza progu rentowności - decyzje Koszty produkcji 40 sztuk wózków: 13125+17200+3200 = 33525 Koszt zakupu 40 sztuk wózków: 40 x 370 + 17200 = 32000 Analiza progu rentowności - decyzje Zakład Stefanex specjalizuje się w ręcznej produkcji glinianych misek. Większe misy sprzedaje po 100zł, mniejsze po 60zł. Do produkcji wykorzystuje glinę koszt zakupu surowca do dużej misy wynosi 38zł dla małej 22zł. Wytworzenie produktu zajmuje pracownikom średnio 4h dla dużej misy, a 3h dla małej koszt 1h pracy to 9zł. Zakład ponosi koszty stałe związane z utrzymaniem produkcji (prąd, woda, gaz), co łącznie wynosi 1850zł miesięcznie. W chwili obecnej udaje się sprzedać 80 dużych mis i 120 małych, co wykorzystuje limit czasu pracy pracowników. Popyt na misy jest ograniczony i wiadomo jest, że nie można sprzedać miesięcznie więcej niż 120 mis dużych i 150 mis małych. Czy przy takich ograniczeniach istnieje możliwość zwiększenia zysków po przez zmianę struktury produkcji? 123 31

Analiza progu rentowności - decyzje Aktualna struktura produkcji: Zysk = (100-38-36)x80+(60-22-27)x120-1850 = 2080 + 1320 1850 = 1550 zł Zatrudnienie = 4h x 80 + 3h x 120 = 320 + 360 = 680h Nowa struktura: 4h x 120 + 3h x 66 = 678h Zysk=(100-38-36)x120+(60-22-27)x66-1850= 3120+726-1850=1996zł 125 Plan finansowy w praktyce - zyski A. Przychody netto ze sprzedaży Jak najlepiej zaprezentować plan finansowy? B. Koszty działalności operacyjnej C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A B) D. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C + D E) G. Przychody finansowe H. Koszty finansowe I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F + G H) J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych K. Zysk (strata) brutto (I + J) L. Podatek dochodowy M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) N. Zysk (strata) netto (K L M) Plan finansowy w praktyce Podsumowanie biznes planu. A co z prezentacją majątku przedsiębiorstwa? Aktywa Pasywa 1 Rzeczowe aktywa trwałe 1 Kapitał własny Ewentualne inwestycje 2 długoterminowe 2 Zobowiązania długoterminowe 3 Zapasy 3 Zobowiązania krótkoterminowe 4 Należności 5 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Podsumowanie Załączniki 128 Istniejący podmiot Zestawienie wszelkich zagrożeń i korzyści z realizacji projektu Wyniki badań Dane pierwotne Uzupełnienia informacji z części właściwej biznes planu Schematy i diagramy Pozostałe elementy planu nie będące w ścisłym związku z treścią Podmiot w organizacji Zestawienie wszelkich zagrożeń i korzyści z zakładania przedsiębiorstwa Wyniki badań Dane pierwotne Uzupełnienia informacji z części właściwej biznes planu Schematy i diagramy Pozostałe elementy planu nie będące w ścisłym związku z treścią 32