PROCES TWORZENIA DOKUMENTU 1. PLANOWANIE 2. ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH I ETYCZNYCH 3. GROMADZENIE INFORMACJI 4. ORGANIZOWANIE (STRUKTURALIZOWANIE) INFORMACJI 5. TWORZENIE PLANU (STRUKTURY) DOKUMENTU 6. TWORZENIE TEKSTU 7. WŁĄCZANIE ELEMENTÓW GRAFICZNYCH 8. FORMATOWANIE 9. SPRAWDZANIE I POPRAWIANIE 4.1
ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH ochrona własności intelektualnej - prawo autorskie (copyright law) różne przepisy w różnych krajach ochrona znaków firmowych (trademark law) odpowiedzialność producenta za szkody powstałe w wyniku wad produktu oraz błędów w instrukcji jego użytkowania (liability law) odpowiedzialność producenta za wprowadzenie w błąd: nie mające pokrycia w rzeczywistości sformułowania charakteryzujące produkt, np. niezawodny, bezpieczny itp., lub implikujące jego cechy (contract law) 4.2
w kontekście tworzenia, a nie np. powielania dokumentu zasada: ochronie podlega sformułowanie ("słowo"), a nie idea wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w opinii, komentarzu, wiadomościach, wykładzie, seminarium, materiałach dydaktycznych (na prawach rękopisu), raporcie naukowym (na prawach rękopisu) ę lub dokumencie wewnętrznym podanie źródła, wyraźne wyróżnienie (w przypadku tekstu) i, ewentualnie, odpowiednia notka (acknowledgment) wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w dokumencie mającym charakter komercyjny (książka, materiały reklamowe produktu) podanie źródła + zgoda właściciela praw autorskich (na piśmie) wykroczenie - plagiat 4.3
http://www.ohiou.edu/esl/help/plagiarism.html 4.4
http://www.ieee.org/web/publications/rights/plagiarism_faq.html 4.5
Raport o zasadach poszanowania autorstwa w pracach dyplomowych oraz doktorskich w instytucjach akademickich i naukowych Fundacja Rektorów Polskich, 2005 4.6
Prawo o szkolnictwie wyższym - ustawa z 27 lipca 2005 r. Art. 193 Organ właściwy, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego. Art. 214 4. W razie podejrzenia popełnienia przez studenta czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu rektor niezwłocznie poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. 5. W razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez studenta przestępstwa rektor jednocześnie z poleceniem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego może zawiesić studenta w prawach studenta do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną. 6. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego zebrany materiał potwierdza popełnienie czynu, o którym mowa w ust. 4, rektor wstrzymuje postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Art. 217 5. Nie stosuje się przedawnienia w odniesieniu do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec studenta, któremu zarzuca się popełnienie plagiatu. 4.7
Prawo o szkolnictwie wyższym - ustawa z 27 lipca 2005 r. Art. 251 W ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. Nr 65, poz. 595) wprowadza się następujące zmiany: 9) po art. 29 dodaje się art. 29a w brzmieniu: Art. 29a. 1. Rada właściwej jjednostki organizacyjnej jlub odpowiednio Centralna Komisja, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu lub stopnia osoba ubiegająca się o tytuł lub stopień przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego. 2. Decyzje, o których mowa w ust. 1, nie wyłączają odpowiedzialności dyscyplinarnej, karnej i cywilnoprawnej. ; 4.8
Prawo o szkolnictwie wyższym - ustawa z 27 lipca 2005 r. Art. 126 Rektor może rozwiązać stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim bez wypowiedzenia w przypadku: 3) dopuszczenia się: b) stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem komisji dyscyplinarnej: - przywłaszczenia sobie autorstwa albo wprowadzenia w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, - - innego sposobu naruszenia cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych, - fałszowania badań lub wyników badań naukowych lub innego oszustwa naukowego, - 4.9
Forum Akademickie 6/2010 Profesorskie Plagiaty - Dymisja Pani Rektor (Marek Wroński)... W kwietniowym numerze (Plama na gronostajach, FA nr 4/2010) opisałem sprawę dwóch plagiatów z Internetu, jakie popełniła rektor Wyższej Szkoły Handlu i Rachunkowości w Poznaniu, prof. Aldona Kamela-Sowińska. Druga rozprawa przed poznańskim sądem odbyła się 21 maja br. i doszło na niej do ugody z poszkodowanym, Jakubem Banasiem z Krakowa. Pani Rektor uznała swoją winę i za ukradzione 38 wierszy tekstu zgodziła się zapłacić 10 tysięcy złotych odszkodowania oraz zamieścić przeprosiny w dzienniku Rzeczpospolita. Łatwo obliczyć, że jeden ukradziony wiersz tekstu kosztował około 250 złotych.... Ważne jest, że prof. Kamela-Sowińska złożyła rezygnację z funkcji rektora WSHR i z końcem roku akademickiego przestanie tam pracować. W rozmowie z red. Piotrem Żytnickim z poznańskiej Gazety Wyborczej stwierdziła: Nie podjęłam tej decyzji dzisiaj. Po prostu nie chciałam działać pod presją sądu i mediów. Czekałam z podaniem się do dymisji do zakończenia tej sprawy. Dzisiaj chciałabym tylko, żeby moja historia stała się przestrogą dla kolegów-naukowców i studentów. 4.10
Powszechny problem IEEE Institute (Sept. 2006) This month s question: Borrowed Rules In May, William Swanson, chief executive of Raytheon, in Waltham, Mass., publicly apologized and was docked approximately US $1 million in pay by the company after it was revealed that he had plagiarized sections of his popular 2004 book, Swanson s Unwritten Rules of Management. It seems that 16 of Swanson s 33 rules were lifted word for word from W.J. King s Unwritten Laws of Engineering, published in 1944 by the American Society of Mechanical Engineering. Was Swanson s punishment appropriate, too severe, or not severe enough? 4.11
Powszechny problem University World News (27 Feb. 2011) GERMANY: 'Cheating Baron' allegation dogs minister Enter Plagiat in a German internet search machine these days and you will get Plagiat Guttenberg as the first hit. Karl-Theodor Freiherr zu Guttenberg (pictured), Germany's Minister of Defence, has come in for a barrage of attacks... following allegations of plagiarism in his doctoral thesis. Such is the impact of the scandal that even the dramatic events in the Middle East and North Africa have been somewhat pushed to the side in the German media. Opposition parties have called for zu Guttenberg's resignation. In a surprisingly swift move, the law and public administration faculty's doctoral examinations board at Bayreuth stripped zu Guttenberg of his doctoral title. 4.12
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH naruszenia norm etycznych przykłady związane z tworzeniem dokumentów naginanie wyników eksperymentów - przy ich dokumentowaniu podawanie nierzetelnych danych w aplikacjach - o zatrudnienie, finansowanie,... przemilczanie niewygodnych informacji - ograniczeń metody, niepożądanych cech produktu,... 4.13
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH naruszenia norm etycznych przykłady związane z tworzeniem dokumentów sformułowania "na wyrost" (cliche) "ekologiczny spełniający normy zawartości elementów szkodliwych "badanie rynku" wykonanie kilku rozmów telefonicznych eufemizmy naukowe wiadomo od dawna (czytaj) nie znalazłem odpowiedniej literatury typowe wyniki przestawiono w tabeli" (czytaj) w tabeli przedstawiono najlepsze wyniki, jakie udało mi się uzyskać więcej - R.Z. Morawski, Czy uczonym potrzebna jest etyka? 4.14
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH (cd.) podstawowe zasady etyki przy tworzeniu dokumentów: -"mów prawdę - "nie wprowadzaj w błąd" kodeksy etyczne IEEE Code of Ethics We, members of the IEEE,..., do hereby commit ourselves to the highest ethical and professional conduct and agree:... 3. to be honest and realistic in stating claims of estimates based on available data;... 7. to... credit properly the contributions of others; 4.15
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH (cd.) Dobre obyczaje w nauce, Komitet Etyki w Nauce przy PAN, 1996 2.1.... Pracownik nauki przestrzega przyjętych w skali międzynarodowej i skonkretyzowanych w prawie państwowym przepisów prawa autorskiego. Z prac opublikowanych drukiem może korzystać pod warunkiem wskazania źródła i wyraźnego rozgraniczenia osiągnięć własnych i cudzych. Dosłowne zaczerpnięcie fotografii, rysunków, wykresów, tablic oraz dłuższych fragmentów tekstu wymaga uprzedniej zgody autora lub wydawcy.... Materiały na prawach rękopisu mogą być wykorzystane wyłącznie za pisemną zgodą autora i ze wskazaniem źródła.... 2.7.... Pracownik nauki jest obowiązany do rzetelnego przedstawiania wyników badań.... Pracownik nauki nie ukrywa niewygodnych wyników badań, podważających jego hipotezy robocze.... Stopień szczegółowości sprawozdania z prac badawczych powinien umożliwić powtórzenie badań w innym ośrodku.... 2.8. Pracownik nauki nie mnoży publikacji wyłącznie w celu upozorowania wzbogacenia swego dorobku.... 6.4. Przy opracowaniu ekspertyzy pracownik naukowy nie sugeruje się oczekiwaniami zleceniodawcy... 6.5.... pracownik nauki odmawia opracowania ekspertyzy, której część i końcowe wnioski miałyby związek z jego interesem osobistym. 4.16
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH (cd.) Dobra praktyka badań naukowych - Rekomendacje Zespół Etyki w Nauce przy MNiI, 2004 5. Przestrzeganie zasad autorstwa publikacji naukowych Minimalne kryterium współautorstwa stanowi udział w stworzeniu koncepcji badań, ich przeprowadzeniu, interpretacji lub przygotowaniu publikacji w obszarze specjalności współautora, co najmniej w takiej części, jaka wystarcza, aby podjął on za nią publiczną odpowiedzialność. Współautorstwa honorowe są niedopuszczalne. Nie stanowią tytułu do współautorstwa tak skądinąd ważne dla pracy naukowej działania, jak pozyskiwanie funduszy, dostarczenie materiałów, wykształcenie współautorów w stosowaniu metod, zbieranie i zestawianie danych, czy kierowanie instytucją, w której badania są prowadzone. Współudział w publikacji innych osób niż współautorzy musi być odpowiednio zaznaczony (zwyczajowo w podziękowaniach). 4.17
A na PW od 2006 r. POLITECHNIKA WARSZAWSKA oferta dydaktyczna studiów doktoranckich -wykłady specjalne Etyczne aspekty działalności badawczej w technice R. Morawski (PW) 4.18