UCHWAŁA nr XIII/126/16 RADY MIEJSKIEJ W SKARSZEWACH z dnia 9 lutego 2016 r. w sprawie przyjęcia Programu wspierania rodziny w gminie Skarszewy na lata 2016-2018 Na podstawie art.18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) oraz art. 176 pkt. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 332) Rada Miejska w Skarszewach uchwala, co następuje: 1 Przyjmuje się Program wspierania rodziny w gminie Skarszewy na lata 2016-2018 stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Skarszew. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
U z a s a d n i e n i e Konieczność podjęcia niniejszej uchwały wynika wprost z art. 176 pkt.1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 332), który mówi, iż do zadań własnych gminy należy opracowanie 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny. Zgodnie z art. 179 ust. 2 tejże ustawy Burmistrz do 31 marca każdego roku przedkłada Radzie Miejskiej roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z realizacją zadań. Ustawa obliguje służby gminy do wspierania rodziny, a podstawą działań w tym zakresie jest niniejszy program mający na celu realizację zadań ustawowych. Opracowanie zawiera strategiczne cele i kierunki działań wynikające z diagnozy potrzeb i problemów rodzin borykających się z problemami opiekuńczo-wychowawczymi. Program uwzględnia możliwości środowiskowe czyli zasoby gminy. Dotychczasowy program podjęty uchwałą Rady Miejskiej Nr XXX/259/2013 z dnia 27 marca 2013 r. obowiązywał na lata 2013-2015.
Załącznik do Uchwały Nr XIII/126/16 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 9.02.16 w sprawie przyjęcia Programu wspierania rodziny w gminie Skarszewy na lata 2016-2018 PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE SKARSZEWY NA LATA 2016-2018 SKARSZEWY 2016r.
Wprowadzenie Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nakłada na gminę obowiązek realizacji przypisanych jej zadań. Zgodnie z art. 176 pkt. 1 w/cyt. należy do nich m.in. opracowanie i realizacja 3 letnich programów wspierania rodziny. Opracowany Gminny Program Wspierania Rodziny ma na celu zbudowanie spójnego systemu pomocy rodzinie angażującego zasoby gminy. Realizowane w ramach programu zadania koncentrować się będą nie tylko na dziecku, ale na całej rodzinie, również w sytuacjach, gdy dziecko umieszczone zostanie poza rodziną biologiczną, w celu odzyskania przez nią funkcji opiekuńczej. Rodzina jako podstawowa komórka życia społecznego jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym dziecka, kształtującym jego osobowość, system wartości, poglądy, styl życia. Zdrowa rodzina wypełniając w odpowiedni sposób swoje funkcje zapewnia dzieciom poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości dając im możliwość prawidłowego rozwoju i właściwego wypełniania ról społecznych. Prawidłowemu funkcjonowaniu rodziny może zagrażać szereg czynników, wśród których istotną rolę odgrywają zjawiska patologiczne. Ich oddziaływanie czyni rodzinę dysfunkcyjną, czyli taką która nie potrafi sprostać swoim obowiązkom względem dzieci i innych członków rodziny oraz pomyślnie rozwiązywać swoich problemów i sytuacji kryzysowych. Problemy występujące w takiej rodzinie często są złożone i wymagają interdyscyplinarnego podejścia. Alkoholizm, narkomania, przemoc, niewydolność w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych, to główne problemy dezorganizacji życia rodziny, którym często towarzyszy również problem ubóstwa, czy długotrwałego bezrobocia. Są one najczęściej przyczyną niedostosowania społecznego dzieci. W przypadku dezorganizacji, rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi, moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Dlatego, jeśli w funkcjonowaniu rodziny pojawią się dysfunkcje, właściwe służby zobligowane są do wspierania rodziny. Rodziny takie wymagają stałego monitorowania przez pracowników socjalnych, pedagogów szkolnych, pracowników przychodni medycznych, policji, kuratorów sądowych i przedstawicieli innych instytucji, które maja kontakt z rodziną.
Celem polityki prorodzinnej państwa z punktu widzenia ochrony dobra dziecka jest wspieranie i pomoc ukierunkowana na przezwyciężaniu trudności i usamodzielnienie poprzez wskazanie sposobów wyjścia z sytuacji kryzysowej i odpowiednie wsparcie materialne. Organizując różnorodne formy wsparcia na rzecz rodziny wieloproblemowej, należy kierować się zasadą podstawowej roli rodziny w rozwoju dziecka. Zamiast zastępować rodzinę w jej funkcji opiekuńczo wychowawczej, należy ją wspomagać tak, aby przywrócić prawidłowe funkcjonowanie. Stąd założeniem Programu jest wsparcie rodziny naturalnej już na etapie, gdy problemy się zaczynają oraz eliminowanie takich sytuacji, kiedy dziecko musi opuścić własną rodzinę. I. Diagnoza problemu Rodziny z problemami opiekuńczo- wychowawczymi to niestety częsty problem występujący w społeczeństwie. Należy sobie zdać sprawę, iż nie wszystkie przypadki są zdiagnozowane. Rodziny nie korzystające z żadnych systemów wsparcia, nie przejawiające większych problemów szkolnych mogą ujawnić się po wielu latach niewydolnego funkcjonowania. Duży problem stanowią także rodziny, które nie wyrażają woli współpracy w rozwiązywaniu swoich problemów, nie chcą współpracować z asystentem rodziny ani pracownikiem socjalnym. Jest to poważne wyzwanie dla systemu polityki społecznej, dla pracowników socjalnych i asystentów rodzin, a także dla społeczności lokalnej, aby być wrażliwym na sygnały dochodzące ze środowiska i odpowiednio wcześnie reagować. Na podstawie danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Starogardzie Gd. na terenie gminy Skarszewy liczba dzieci wychowujących się w rodzinach zastępczych w poszczególnych latach przedstawiała się następująco: Liczba dzieci wychowujących się w rodzinach zastępczych w poszczególnych latach: Typ rodzin 2009 r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013 r. 2014 r. 2015r. niezawodowe 7 9 9 7 7 7 7 spokrewnione 22 18 16 11 10 10 14 Ogółem: 29 27 25 18 17 17 21
Aktualnie na terenie gminy Skarszewy nie ma zawodowych rodzin zastępczych i zawodowych rodzin zastępczych o charakterze pogotowia rodzinnego, natomiast w 2015 r. 8 dzieci pochodzących z gminy Skarszewy wychowywało się w pieczy zastępczej poza naszą gminą (4 dzieci w zawodowych rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka, 1 dziecko w zawodowej rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego i 3 dzieci w placówce opiekuńczo wychowawczej). W trakcie roku dwoje dzieci się usamodzielniło, a jedno dziecko zostało przysposobione (pełna adopcja). Działania podejmowane przez właściwe służby ukierunkowane są na to, aby dzieci mogły wyrastać w swoich rodzinach biologicznych, a dzieci przebywające w pieczy, miały szanse powrotu do swoich środowisk naturalnych. Dużym wsparciem dla rodzin dysfunkcyjnych jest pomoc asystenta rodziny. Liczba rodzin korzystających z tej usługi w poszczególnych latach kształtowała się następująco: Okres współpracy Asystenta 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. z rodziną Do 3 miesięcy 5 9 3 5 Od 3 do 12 m-cy 19 37 33 27 Powyżej 1 roku 0 0 8 16 łącznie 24 46 44 48 II. Zadania gminy w zakresie realizacji ustawy Zgodnie z art. 176 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej do zadań własnych gminy należy: 1) opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny; 2) tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny; 3) tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego, oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych przez:
a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa, b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających, c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci; 4) finansowanie: a) podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny, b) kosztów związanych z udzielaniem pomocy, o której mowa w art. 29 ust. 2, ponoszonych przez rodziny wspierające; 5) współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym; 6) sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 187 ust. 3; 7) prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, zamieszkałego na terenie gminy. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy wykonywanie zadań wynikających z rządowych programów z zakresu wspierania rodziny; zgodnie z wytycznymi przekazywanymi przez wojewodę. III. Cele programu Cel główny to wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych w procesie przywracania ich zdolności do prawidłowego funkcjonowania. Cele szczegółowe: 1. Diagnozowanie i analiza środowisk rodzinnych poprzez: a) wywiad środowiskowy w rodzinie przeżywającej trudności,
b) pracę socjalną polegającą na rozpoznaniu deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich, zaniedbań względem dzieci oraz ocenie sytuacji dziecka w rodzinie, środowisku szkolnym, rówieśniczym, c) konsultacje ze specjalistami w celu sprecyzowania czynników mających wpływ na dysfunkcjonalność rodziny. 2. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecka i rodziny poprzez: a) objęcie dożywianiem uczniów z terenu gminy Skarszewy realizujących obowiązek szkolny, b) monitorowanie zagrożeń dotyczących sytuacji zdrowotnej dzieci poprzez kontakt i współpracę z właściwą placówką służby zdrowia, c) zapewnienie pomocy materialnej i rzeczowej ubogim rodzinom w ramach ustawy o pomocy społecznej między innymi poprzez przyznawanie zasiłków. 3. Rozwijanie umiejętności opiekuńczo wychowawczych rodziny poprzez: a) umożliwienie rodzinom korzystania z pomocy asystenta rodziny, którego zadaniem jest organizowanie pracy z rodziną w miejscu zamieszkania bądź w miejscu wskazanym poprzez kontakt i współpracę z właściwą placówką służby zdrowia, b) pomoc w dostępie do konsultacji i specjalistycznego poradnictwa psychologicznego, pedagogicznego, terapeutycznego, c) pomoc w dostępie do poradnictwa prawnego, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego. 4. Zapobieganie powstaniu sytuacji kryzysowych wymagających interwencji oraz rozwiazywaniu już istniejących poprzez: a) systematyczne monitorowanie rodzin zagrożonych kryzysem przez pracowników socjalnych, nauczycieli, pedagogów szkolnych oraz przedstawicieli innych zawodów kontaktujących się z rodziną, w tym z placówek służby zdrowia, b) motywowanie członków rodziny do podejmowania działań na rzecz ograniczenia bądź niwelowania własnych dysfunkcji np. podjęcie terapii leczenia uzależnień
współpraca z Gminną Komisją Rozwiazywania Problemów Alkoholowych, Punktem Konsultacyjnym, podjęcia terapii dla ofiar sprawców przemocy domowej współpraca z policją i Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, c) angażowanie rodzin do udziału w projektach, szkoleniach rozwijających umiejętności planowania swojej przyszłości zawodowej i osobistej oraz motywujących do podjęcia pracy, d) angażowanie i motywowanie rodzin oraz pomoc w dostępie do korzystania ze specjalistycznego wsparcia dla rodziców w celu podniesienia umiejętności opiekuńczo wychowawczych, wzmacniania poczucia odpowiedzialności za własną sytuację życiową, dostarczania wiedzy na temat prawidłowego wypełniania obowiązków rodzicielskich, e) współpraca z podmiotami, instytucjami działającymi w środowisku lokalnym, w szczególności ze szkołami, policją, placówkami służby zdrowia, sądami, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, w celu poprawy sytuacji rodzinnej pod względem zdrowotnym, materialnym i społecznym. 5. Dążenie do reintegracji rodzin poprzez: a) pomoc rodzinie, z której dzieci zostały umieszczone w pieczy zastępczej w odbudowaniu środowiska wychowawczego z poprawnymi relacjami i rolami, pozwalającymi na powrót dzieci do rodziny naturalnej, przywracanie prawidłowego funkcjonowania rodzin, poprzez wsparcie asystenta rodziny. 6. Podejmowanie działań profilaktycznych poprzez: a) udział w kampaniach, których celem jest wzmocnienie rodziny i jej roli w społeczeństwie, b) udział w projektach współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, mających na celu poprawę jakości życia rodziny.
IV. REALIZATORZY PROGRAMU Program będzie realizowany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Skarszewach we współpracy z takimi instytucjami i organami jak: Urząd Miejski w Skarszewach, Rada Miejska w Skarszewach, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Starogardzie Gdańskim, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Sąd Rejonowy, Kuratorzy, policja, placówki oświatowe i kulturowe, placówki służby zdrowia, organizacje pozarządowe. V. Finansowanie programu Realizacja Programu odbywać się będzie w zakresie posiadanych środków budżetu gminy, budżetu państwa oraz pozyskanych z innych źródeł. VI. Monitoring i kontrola realizacji programu. Gminny Program Wspierania Rodziny jest dokumentem otwartym i długofalowym. Będzie podlegał ewaluacji w zależności od występujących potrzeb zgłaszanych przez podmioty zajmujące się sprawami rodziny. Zgodnie z wymogami ustawy Burmistrz Skarszew w terminie do dnia 31 marca każdego roku przedkłada Radzie Miejskiej w Skarszewach roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z realizacją zadań. Koordynację w zakresie Programu oraz realizacji zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej prowadzi Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Skarszewach, a kontrolę nad tym sprawuje Burmistrza Skarszew oraz Wojewoda Pomorski.