XI edycja Forum Czystej Energii Co dalej z pompami ciepła? dr hab. inż. Brunon J. Grochal, prof. UWM Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Polskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła wojtek@imp.gda.pl kret4@t-net.com.pl POLSKIE STOWARZYSZENIE POMP CIEPŁA www.pompaciepla.org.pl CZŁONEK EUROPEJSKIEGO STOWARZYSZENIA POMP CIEPŁA (EHPA) www.ehpa.org 01
PLAN PREZENTACJI 1. Wstęp 2. Gdzie są inne kraje? 3. Magazynowanie energii 4. Uregulowania prawne 5. Podsumowanie 02
1. Wstęp Tak wyznacza rolę pomp ciepła prognoza UE drugie miejsce po biomasie. Czy w Polsce też można tego się spodziewać? Według Ministerstwa Gospodarki NIE. Zmiany historyczne Zmiany przyszłe Prognoza wykorzystania OZE do zaopatrzenia w ciepło i chłód do 2020 r. w EU. Jak widać, pompy ciepła zajmują w prognozie drugie miejsce, po biomasie. Mapa drogowa na rzecz energii odnawialnej, Energie odnawialne XXI wieku: budowa bardziej zrównoważonej przyszłości, Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego, KOM(2006) 848 wersja ostateczna, Bruksela, 10.1.2007. 03
Według Ministerstwa Gospodarki pompy ciepła w Polsce są na ostatnim miejscu wśród OZE. Czy nie należałoby zrewidować tego ustalenia? Kto myli się w wyborze celów wszystkie inne kraje w UE i na świecie, czy polskie Ministerstwo Gospodarki? 04
Według Ministerstwa Gospodarki ilość ciepła dostarczanego przez pompy ciepła w Polsce ma wzrosnąć do 2020 r. około 6-krotnie. Czy w ten sposób nadrobimy zaległości w stosunku do innych krajów UE? 05
2. Gdzie są inne kraje? W Polsce według szacunków (bliższych danych brak ) zainstalowanych jest ponad 20 000 instalacji z pompami ciepła w budownictwie mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej. 06
Może lepszym obrazem jest liczba instalacji z pompami ciepła odniesiona do liczby mieszkańców. Błędy szacunkowych danych mogą być spore, lecz dystans między liderami i nadrabiającymi opóźnienie jest wyraźnie widoczny. (Wielka Brytania gwałtownie zmniejsza ten dystans!) Polska 1 3 4 12 07
Pompy ciepła mają ponad 50% udziału w ograniczaniu emisji związanej z ogrzewaniem http://www.ornl.gov/sci/ees/etsd/btric/usnt/eeb%20roadmap%20draft%2028%20jan%202011.pdf 08
Spodziewany jest ciągły, gwałtowny wzrost liczby instalacji z pompami ciepła na całym świecie http://www.ornl.gov/sci/ees/etsd/btric/usnt/eeb%20roadmap%20draft%2028%20jan%202011.pdf 09
i może nie tak gwałtowny, choć zdecydowany, w krajach UE jednak w niektórych z nich rynek osiągnął już stan nasycenia (Szwecja, Szwajcaria). Opóźnienie Polski w wykorzystaniu pomp ciepła nie maleje 10
3. Magazynowanie energii Wielką uwagę przywiązuje się obecnie do sezonowego magazynowania energii, jako sposobu zwiększenia efektywności wykorzystania energii w polskich propozycjach dokumentów trudno to znaleźć, nie wspominając już nawet o uregulowaniach prawnych w tej sprawie. 11
Gdzie w Polsce są takie budowy? A buduje się właśnie teraz wiele. Gruntowe dolne źródłomagazyn ciepła Sanner B.: Ground Source Heat Pump Technology more than 60 years of development towards efficiency and comfort, EGEC RESTMAC workshop on Ground Source Heat Pumps, Bratislava, Slovakia, 12.11.2007. 12
Czy w projektowanych w Polsce spalarniach odpadów też zostaną wykorzystane pompy ciepła? Przykłady są sprawdzone! Rozwiązanie układu pompy ciepła odzysku ciepła z pary wodnej po oczyszczeniu spalin 13
Najkrótsza historia projektu instalacji z pompą ciepła i magazynem energii 14
instalowania pali energetycznych i budowy instalacji. 15
oraz porównanie ilustrujące efekty wyboru takiej instalacji. 16
4. Uregulowania prawne Wszystkie kraje, uznające większą niż Polska rolę pomp ciepła w racjonalizowaniu wykorzystania energii, dopasowują w pilnym trybie swoje uwarunkowania prawne, często nie czekając na UE. 17
Do pilnego załatwienia są przynajmniej 2 sprawy: 1. energetyczne wykorzystanie gruntu, oraz Wykorzystanie gruntu do magazynowania ciepła/chłodu jest tak ważne, że zostało już w kilku krajach uregulowane prawnie odrębnymi przepisami 18
2. certyfikacja instalatorów, a także certyfikacja instytucji szkolących i egzaminujących O tym mówiliśmy dzisiaj tutaj, w Poznaniu, a jak przełożą się wyniki dyskusji na konkrety zobaczymy. Dotychczas docierające sygnały nie dają podstaw do optymizmu. 19
5. Podsumowanie Jak dość powszechnie wiadomo, polska administracja ma spore zaległości w dostosowywaniu uregulowań prawnych dotyczących upowszechnienie wykorzystania pomp ciepła. Zaległości te dotyczą jednak także tych obszarów gospodarki i techniki, które dopiero ujawniane są przy próbach budowania zaawansowanych instalacji z pompami ciepła, na przykład podgrzewania nawierzchni mostu zimą? Jest coś takiego już w Polsce? Na świecie sporo. Przy wznoszeniu wysokościowców w Chinach skończyły się przepisy budowlane na wysokości 300 m, wyżej co robić? Zbudowali 500 m, przy okazji trzeba było zmienić (uzupełnić!) przepisy dziś już są. (Czy tak mogłoby być w Polsce? O palach energetycznych jest coś w przepisach?) Korzyści z upowszechnienia wykorzystania pomp ciepła są tak oczywiste, i tak dobitnie demonstrowane w działających od lat instalacjach, iż nie sposób ich ignorować, a tym bardziej negować. Kiedy więc w Polsce zostanie zapalone zielone światło dla pomp ciepła? Co dalej z pompami ciepła? Na całym świecie - nie nadąża produkcja i brak instalatorów. Polska? Pewnie znów polski hydraulik wyjedzie nad Sekwanę. 20
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ dr hab. inż. Brunon J. Grochal Polskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła kret4@t-net.com.pl + 48 606 410 448 21