o efekty kształcenia zdefiniowane dla obszarów kształcenia

Projektowanie programów studiów w oparciu o efekty kształcenia zdefiniowane dla obszarów kształcenia Seminarium szkoleniowo konsultacyjne UAM 14 marca 2011 Maria Ziółek ziolek@amu.edu.pl l

Plan prezentacji Objaśnienie stosowanych pojęć Metodyka projektowania nowego programu kształcenia Projektowanie programu kształcenia Opis kierunku i opis przedmiotów Przykład Pytania odpowiedzi warte zapamiętania Maria Ziółek /2

Definicje Obszar kształcenia zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach art. 3 ust.1 ustawy z dnia 14 marca 2003 o stopniach naukowych i tytule naukowym Kierunek studiów wyodrębniona część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowana w uczelni w sposób określony przez program kształcenia Program kształcenia opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, ż oraz opis procesu kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS Maria Ziółek /3

Efekty kształcenia Kategorie efektów kształcenia WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE Kompetencje (competence)( ) wszystko to, co dana osoba wie, rozumie i potrafi wykonać, czyli jej j skumulowane efekty uczenia się. ę Maria Ziółek /4

Definicje Komitetu Sterującego ds. KRK WIEDZA (knowledge) zasób powiązanych ze sobą faktów, zasad, teorii i doświadczeń przyswojonych przez osobę uczącą się. UMIEJĘTNOŚCI (skills) zdolność wykorzystania wiedzy oraz wyćwiczonych sprawności do wykonywania zadań oraz rozwiązywania problemów. KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE zdolność do autonomicznego i odpowiedzialnego wykonywania powierzonych zadań; gotowość do uczenia się przez całe życie; sprawność komunikowania się; umiejętność współdziałania z innymi w roli zarówno członka jak i lidera zespołu. Maria Ziółek /5

Taksonomia kompetencji Bloom a zmodyfikowana przez L. Andersona w 2001 DOMENA KOGNITYWNA -DOTYCZĄCA WIEDZY KOMPETENCJE DOMENA PSYCHOMOTORYCZNA DOTYCZĄCA UMIEJĘTNOŚCI DOMENA AFEKTYWNA -UCZUCIA I POSTAWY Prezentowana jako ilustracja ułatwiająca zrozumienie opisu programów kształcenia w oparciu o efekty kształcenia. NIE JEST OBOWIĄZUJĄCA Maria Ziółek /6

Domena kognitywna dotycząca wiedzy Tworzenie nowych idei i produktów Ocenianie (u. tworzenia sądów i wydawania opinii) Analizowanie (u.rozróżniania poszczególnych składowych informacji) JĘZYK OPISU Konstruować, tworzyć, projektować, pisać, rozwijać, formułować, ł ć montować, ć składać ć Uzasadniać, kompilować, budować, formułować, uogólniać modyfikować, organizować,,p planować, podsumowywać Oceniać, analizować, ułożyć, testować, rozpoznać, rozdzielać, podkreślać Stosowanie (u. wykorzystania nabytych informacji w nowy sposób) Rozumienie (u. interpretowania idei i koncepcji) j) Organizować, produkować, wybierać, wdrażać, obliczać, budować, rozwijać, interpretować Klasyfikować, wyjaśniać, wybrać, przetłumaczyć, zakwalifikować, rozpoznać, zilustrować Zapamiętywanie (umiejętność przywołania informacji) Powtarzać, przywoływać, wymieniać, kopiować, odtwarzać, reprodukować Np. słuchacz po zakończeniu szkolenia tworzy nowe opisy efektów kształcenia przedmiotu Maria Ziółek /7

Domena psychomotoryczna dotycząca umiejętności Tworzenie nowych wzorców (odpowiednich do nowej sytuacji) Budować, komponować, konstruować, projektować, zapoczątkowywać JĘZYK OPISU Działanie w sytuacjach nietypowych Adaptować, zmieniać, reorganizować, rewidować, odmieniać Działanie w sytuacjach typowych Wykonywanie (u. mechanicznego wykonywania zadań) Odtwarzanie (umiejętnośc do naśladowania) Czasowniki podobne jak w wykonywaniu, lecz poprzedzone przymiotnikami charakteryzującymi większy stopień profesjonalizmu Składać, rozmontowywać, skalować, operować, szkicować, mierzyć Kopiować, śledzić, naśladować Przygotowanie (gotowość do działania) Rozpoczynać, ukazywać, poruszać, reagować, Zachęcać.. Postrzeganie (umiejętność używania zmysłów) Wybierać, rozróżniać, opisywać Np. słuchacz po zakończeniu szkolenia projektuje nowe metody kształcenia odpowiednie dla nowo zdefiniowanych efektów kształcenia

Domena afektywna uczucia i postawy Charakteryzowanie (nabycie stałych cech zachowania) Organizowanie (umiejętność tworzenia spójnego systemu) Wartościowanie (umiejętność oceny zjawisk i zachowań) Odpowiadanie (umiejętność reagowania) Otrzymywanie (gotowość do słuchania) JĘZYK OPISU Kwalifikować, weryfikować, ukazywać, wpływać, proponować Integrować, zawierać, aranżować, modyfikować, układać, zarządzać, porządkować Wyjaśniać, śledzić, formułować, usprawiedliwiać, dzielić, prowokować dyskusje Odpowiadać, asystować, pomagać, dyskutować, wygłaszać. Pytać, opisywać, śledzić, identyfikować Np. słuchacz po zakończeniu szkolenia weryfikuje programy kształcenia w zależności od zmieniających się potrzeb gospodarczych i społecznych

Efekty kształcenia Dla jakich komponentów i przez kogo określane? Dla stopni kształcenia I, II, III ERK, KRK Ustawa + rozporządzenie Ministra Dla profili kształcenia ogólnoakademickiego i praktycznego Dla obszaru kształcenia Opisy EK dla obszarów kształcenia; rozporządzenie ą Ministra Dla kierunków studiów Określane przez wydział / jednostkę Dla programów kształcenia Dla poszczególnych przedmiotów i rodzajów zajęć jeśli autonomiczne Określane przez wydział / jednostkę Określane przez wydział / jednostkę Maria Ziółek /10

Projektowanie programów kształcenia (nowy program lub dostosowanie starego programu do wymagań KRK) - podejście tradycyjne i nowe Tradycyjne Nowe Standardy Misja uczelni Program 1 Program n Profil Efekty kształcenia EK 1 EK 2 EK n EK 1 EK 2 EK x Program 1 Program n Maria Ziółek /11

Metodyka projektowania nowego programu kształcenia Koncepcja Rozpoznanie potrzeb; określenie celów Planowanie i określenie wymagań Identyfikacja projektów krajowych i międzynarodowych; określenie poziomu; wstępna wersja opisów efektów kształcenia (EK) Projektowanie Opracowanie szczegółowych opisów EK dla programu, przedmiotów, przyporządkowanie typów zajęć, metod kształcenia, oceniania i ECTS Implementacja Wybór wykładowców, plan studiów, prace administracyjne Testowanie i ocena W trakcie projektowania i w trakcie realizacji programu Maria Ziółek /12

Koncepcja Rozpoznanie potrzeb związanych ą z utworzeniem planowanego programu kształcenia Wstępne rozpoznanie rynku pracy dla absolwentów programu Możliwości kadrowe i koszty realizacji programu kształcenia, jakie będą źródła jego finansowania Maria Ziółek /13

Warunki brzegowe Wejście kim są kandydaci, jak są przygotowani do studiów, jakie mają aspiracje Wyjście gdzie znajdują pracę nasi absolwenci, czy nabyli (lub nabędą, jeśli projektujemy nowy program) niezbędne kompetencje Regulamin studiów obowiązujący ą na uczelni Trendy krajowe, europejskie i światowe w dyscyplinie, w ramach której program jest projektowany Maria Ziółek /14

Określenie celu Cel programu kształcenia jest formułowany z punktu widzenia nauczyciela. Jest to szeroki, ogólny opis intencji kształcenia; wskazuje na to co nauczyciel zamierza osiągnąć w programie kształcenia Maria Ziółek /15

Planowanie i określenie wymagań Określenie poziomu kształcenia (odniesienie do KRK) Ogólny opis efektów kształcenia dla programu w kategoriach wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych Identyfikacja projektów krajowych i międzynarodowych Maria Ziółek /16

Projektowanie programu kształcenia w oparciu o efekty kształcenia 1. Określenie szczegółowych efektów kształcenia odpowiadających dyplomowi ukończenia studiów na danym kierunku przez jednostkę prowadzącą studia. Odniesienie ogólne i obszarowe efekty kształcenia w Krajowych Ramach Kwalifikacji Program autorski autorski uwzględniający m.in. misję uczelni, zasoby kadrowe i materialne Maria Ziółek /17

Szczegółowe efekty kształcenia (EK) dla całego programu kształcenia Określone centralnie: KRK i ERK Określone przez np. projekty typu Tunning, wzory programów (benchmarki) Ogólne EK EK dla grupy kierunków EK dla danego obszaru EK dla konkretnego programu Określone centralnie: opisy dla obszarów kształcenia: Humanistycznych Społecznych Ścisłych Przyrodniczych Technicznych O zdrowiu Rolniczych At Artystycznycht Określone przez wydział/instytut i/lub projekty typu Tunning Maria Ziółek /18

Projektowanie programu kształcenia w oparciu o efekty kształcenia 2. Opracowanie wstępnego projektu programu studiów zawierającego: - efekty kształcenia dla zbioru przedmiotów, ich zawartość artość treściową ą - metody prowadzenia zajęć - sposoby oceniania - punkty ECTS przypisane odpowiednim przedmiotom (modułom) - plan zajęć uwzględniający pogłębianie zdobywanych kompetencji Maria Ziółek /19

Zamierzone efekty kształcenia dla przedmiotów/modułów Przyporządkowanie poszczególnych szczegółowych efektów kształcenia sformułowanych dla całego programu studiów określonym przedmiotom Uporządkowanie opisu przedmiotów językiem efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji (personalnych i społecznych) Maria Ziółek /20

Metody/formy prowadzenia zajęć Wykłady Ćwiczeniai i Praca kliniczna Praca w grupie Dyskusje Laboratoria Konwersatoria Seminaria Prezentacje Rozwiązywanie problemu Maria Ziółek /21

Oceny stopnia osiągnięcia efektów kształcenia Ocena diagnozująca i formująca Prowadzona na początku zajęć i/lub w trakcie ich trwania przez nauczycieli i studentów. tó Daje informacje podstawowe dla nauczania i uczenia się określonego przedmiotu. Pomaga nauczycielowi ukierunkować nauczanie do poziomu studentów tak, aby uzyskać założone efekty kształcenia, a studentowi pomaga w uczeniu sięę Ocena podsumowująca Ocena zwykle pod koniec modułu lub przedmiotu, która podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia Maria Ziółek /22

Metody oceny Egzamin ustny Test Egzamin pisemny Prezentacja Projekt Esej Egzamin praktyczny Raport Maria Ziółek /23

Przyporządkowanie punktów ECTS Efekty kształcenia Punkty ECTS 1. Nie można przypisać punktów przedmiotowi, jeśli nie zostały zdefiniowane efekty kształcenia 2. Student może otrzymać punkty jedynie po sprawdzeniu, czy osiągnął zakładane efekty kształcenia 3. Miernikiem efektów kształcenia, do obliczenia punktów ECTS, jest nakład pracy przeciętnego studenta t potrzebny do uzyskania założonych efektów Maria Ziółek /24

Projektowanie programu kształcenia w oparciu o efekty kształcenia 3. Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu studiów Konstrukcja tabel zbiorczych, które: przedstawiają informacje o całym programie studiów (efekty uczenia się) i poszczególnych przedmiotach ułatwiają identyfikację powtórzeń i białych plam Odzwierciedlają relacje pomiędzy metodami nauczania i założonymi efektami kształcenia Weryfikacja logicznego ułożenia planu studiów Maria Ziółek /25

Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia ł Sprawdzenie relacji między efektami kształcenia sformułowanymi dla całego programu kształcenia i efektami kształcenia zdefiniowanymi dla jego jednostek strukturalnych (przedmiotów/modułów) MACIERZ KOMPETENCJI Szczegółowe efekty kształcenia (wiedza, umiejętności, kompetencje personalne i społeczne) dla całego programu kształcenia Przedmiot 1 Przedmiot 2 E-1 X X. Seminarium dyplomowe E-2 X X. E-n Pozwala na sprawdzenie, czy podział programu kształcenia na jednostki o zdefiniowanych efektach kształcenia gwarantuje osiągnięcie przez absolwentów efektów założonych dla całego programu Maria Ziółek /26

Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia Sprawdzenie, czy metody/formy nauczania przewidziane w danym programie kształcenia /przedmiocie/module, gwarantują uzyskanie sformułowanych efektów kształcenia (kompetencji) Rodzaj zajęć / efekty kształcenia Znajomość najnowszych technologii syntez katalizatorów Znajomość najważniejszych technik do badań katalizatorów Umiejętność interpretacji wyników badań doświadczalnych Odpowiedzialność za rzetelność uzyskanych wyników badań i ich interpretacji.. W S P Ćw L ZT PD K. X X X X X X X X W wykład S- seminarium P projekt badawczy Ćw ćwiczenia L laboratorium ZT zajęcia terenowe PD praca dyplomowa K - konwersatoria Maria Ziółek /27

Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia ł Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia i oceny. PRZYKŁAD Rodzaj zajęć /efekty kształcenia Znajomość najnowszych technologii syntez katalizatorów Znajomość najważniejszych technik do badań katalizatorów Umiejętność interpretacji wyników badań ń doświadczalnych Odpowiedzialność za rzetelność uzyskanych wyników badań i ich interpretacji.. X E S R D P. X X X X X X X X X E egzamin S- sprawdzenie umiejętności prakt. R raport D dyskusja wyników P prezentacja Maria Ziółek /28

Projektowanie programu kształcenia w oparciu o efekty kształcenia 4. Stworzenie mechanizmów sprawdzania, czy i w jakim stopniu zamierzone efekty kształcenia są ą w istocie osiągane w realizowanym procesie kształcenia. Dotyczy zarówno poszczególnych przedmiotów/modułów jak i całych programów. Maria Ziółek /29

Mechanizmy (procedury) sprawdzania i sprawdzenie osiągnięcia efektów kształcenia W trakcie projektowania programu W trakcie realizacji programu Określenie procedur i sprawdzenie, czy program spełnia ł wszystkie założenia i zapewnia osiągnięcie zdefiniowanych efektów kształcenia Określenie procedur i przeprowadzenie oceny na zakończenie pierwszego cyklu kształcenia oraz cykliczne powtarzanie ocen, zgodnie z wewnętrznymi procedurami ustalonymi w uczelni Przykładowe formy sprawdzania zewnętrznego: Ocena zewnętrzna np. przez egzaminatora z innej uczelni Ocena przez różne grupy interesariuszy: studentów, absolwentów, pracodawców Maria Ziółek /30

ANALIZA PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA Przykład korelacji efektów kształcenia dla całego programu z efektami kształcenia dla przedmiotów Kierunek X Liczba przedmiotów: 25 Efekty kształcenia dla programu studiów: 1a:i Student zna i rozumie 2a:d Student ma świadomość 3a:i Student ma umiejętność Interpretacja: Długość słupka ł odpowiada d liczbie przedmiotów, na których realizowany jest dany efekt kształcenia. ł Min 0 - Max 25 Maria Ziółek /31

DYLEMAT stopień szczegółowości opisów efektów kształcenia ZBYT DUŻY ZBYT MAŁY Ograniczenie swobody i inwencji nauczycieli tworzących programy przedmiotów (ograniczenie rozwoju programów autorskich) Program może nie być spójny i stanowić składankę składankę propozycji nauczycieli oferujących przedmioty Dlatego konieczność wielokrotnego powtarzania czynności Dlatego konieczność wielokrotnego powtarzania czynności opisanych w etapach 1-4, dyskusja rezultatów z różnymi interesariuszami, aż do osiągnięcia konsensu, co do szczegółowości opisów efektów uczenia się, struktury programu kształcenia i jego treści Maria Ziółek /32

PRAKTYCZNE RADY Definiowane efekty kształcenia mają być możliwe do osiągnięcia i sprawdzenia zasada realizmu. Unikać czasowników o znaczeniu zbyt ogólnym, niejednoznacznych oraz zdań skomplikowanych. Najlepiej rozpoczynać opis każdego efektu kształcenia od czasownika w stronie czynnej np. analizuje, przedstawia. Używać tylko jednego czasownika przy formułowaniu jednego efektu kształcenia. Formułować efekty kształcenia tak, aby mogły być ocenione. Jeśli efekty kształcenia są zdefiniowane zbyt ogólnie, niejednoznacznie, i trudno będzie di je skutecznie kt ocenić. Jeżeli zakładane efekty kształcenia zdefiniowane są zbyt szczegółowo nie będą wszystkie oceniane (ich lista może być za długa). Maria Ziółek /33

Przykład: cele, ogólne i szczegółowe efekty kształcenia Kierunek: Chemia przemysłowa, studia II stopnia, profil ogólnoakademicki Cel studiów Celemstudiów jest: 1) przekazanie wiedzy w zakresie najnowszych i najważniejszych technologii stosowanych w przemyśle chemicznym, a w szczególności procesów chemicznych w syntezach związków organicznych i nieorganicznych, wytwarzania specyficznych chemikaliów i kosmetyków oraz w technologiach stosowanych w ochronie środowiska; d i k 2) wyrobienie umiejętności identyfikacji istotnych parametrów procesów chemicznych stosowanych w przemyśle, ich analizy z zastosowaniem nowoczesnych technik analitycznych, udoskonalania tych procesów i projektowania metod służących ich rozwojowi; 3) przygotowanie absolwenta do samodzielnej pracy badawczej i pracy zespołowej, dyskusji wyników badań i obserwacji, formułowania opinii oraz pisania raportów z badań. Maria Ziółek /34

W U Przykład: cele, ogólne i szczegółowe efekty kształcenia Kierunek Chemia Przemysłowa II stopień Po zakończeniu studiów absolwent, na podstawie zgromadzonej wiedzy, odtwarza, analizuje i objaśnia najnowsze i najważniejsze technologie stosowane w przemyśle syntez związków organicznych i nieorganicznych, wytwarzania specyficznych chemikaliów i kosmetyków oraz procesy chemiczne w technologiach ochrony środowiska. d i k Rozpoznaje aktualne trendy w zakresie udoskonalania przemysłowych ł procesów chemicznych. Wyjaśnia i ocenia parametry decydujące o efektywności w/w procesów. Wykorzystuje nowoczesne techniki do prowadzenia procesów chemicznych o znaczeniu przemysłowym. Projektuje i wykonuje badania nad udoskonalaniem przemysłowych procesów chemicznych, oraz nowymi sposobami wytwarzaniaii analizy. Krytycznie ocenia wyniki badań eksperymentalnych i porównuje je z informacjami znalezionymi w literaturze fachowej. Prawidłowo interpretuje uzyskane wyniki badań i je weryfikuje oraz ocenia błędy. Potrafi opracować raport naukowy z przeprowadzonych badań i obserwacji. KPS Organizuje i integruje prace w zespole. Jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych. Ma świadomość konieczności rozwoju przemysłu chemicznego. Postępuje zgodnie z zasadami etyki. Maria Ziółek /35

Przykład: cele, ogólne i szczegółowe efekty kształcenia Szczegółowe efekty kształcenia w zakresie wiedzy: Po zakończeniu studiów absolwent: wymienia i rozpoznaje najnowsze technologie syntez związków organicznych i nieorganicznych (K_W01) zna optymalne techniki przemysłowych procesów wytwarzania specyficznych chemikaliów (K_W02) analizuje przemysłowe procesy wytwarzania i udoskonalania kosmetyków (K_W03) klasyfikuje i ilustruje procesy chemiczne w technologiach ochrony środowiska (K_W04) analizuje, uzasadnia i projektuje wykorzystanie źródeł naturalnych w przemyśle chemicznym (K_W05) przedstawia najnowsze odkrycia w przemyśle chemicznym (K_W06) rozpoznaje, analizuje i ocenia aktualne trendy w zakresie udoskonalania chemicznych procesów przemysłowych (K_W07) stosuje metody teoretyczne do analizy i oceny parametrów decydujących o efektywności chemicznych procesów przemysłowych (K_W08) opisuje, rozróżnia i wyjaśnia budowę podstawowych reaktorów stosowanych w przemysłowych procesach chemicznych (K_W09) wskazuje elementy inżynierii chemicznej niezbędne do opisania procesów przemysłowych (K_W10) wskazuje istotne różnice reakcji chemicznych homo i heterogenicznych (w tym katalizy homo i heterogenicznej) (K_W11) rozumie istotę działania katalizatorów i ich rolę w przemyśle chemicznym oraz ochronie środowiska (K_W12) stosuje metody obliczeniowe i narzędzia informatyczne do planowania przemysłowych procesów chemicznych h i opracowania wyników badań ń eksperymentalnych (K_W13) Podobnie opisujemy efekty kształcenia w zakresie umiejętności i KPS Maria Ziółek /36

Odniesienie opisów efektów kształcenia programu kształcenia do EK obszarowych SYMBOLE dla EK obszarów kształcenia Oznaczenia obszarów OP st. przyrodnicze Oznaczenia kategorii efektów kształcenia W - wiedza OE st. ścisłe U - umiejętności OR st. rolnicze OT st. techniczne OH st. humanistyczne OS st. społeczne OA st. artystyczne OM st. medyczne K kompetencje personalne i społeczneł Liczby w symbolu Pierwsza cyfra oznacza poziom studiów (1 lub 2) Ostatnia liczba numeruje efekty kształcenia w obrębie każdej kategorii Przykłady symboli z objaśnieniem OP1_W01 Obszar studiów przyrodniczych y Poziom pierwszy Pierwszy efekt kształcenia w kategorii wiedzy OR2_U12 Obszar studiów rolniczych Poziom drugi Dwunasty efekt kształcenia w kategorii umiejętności

PRZYKŁAD OPISÓW OBSZAROWYCH Obszar nauk przyrodniczych studia I stopnia WIEDZA Ma wiedzę dotyczącą fundamentów nauk przyrodniczych (fizyki, chemii) Ma elementarną wiedzę w wybranych podstawowych obszarach studiowanej dyscypliny kierunkowej oraz jej związki i zależności między innymi dyscyplinami przyrodniczymi.. UMIEJĘTNOŚCI Stosuje podstawowe techniki, właściwe dla studiowanej dyscypliny Wykazuje umiejętność czytania ze zrozumieniem literatury fachowej w j. ojczystym i nowożytnym (angielskim) i komunikowania się na podstawowym poziomie... KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE Wykazuje zrozumienie zjawisk i procesów fizycznych w przyrodzie Rozwija akceptującą postawę wobec metod matematycznych i statystycznych Symbol OP1_W01 OP1_W02 OP1_Wn OP1_U01 OP1_U02 OP1_Un OP1_K01 OP1_K02 OP1_Kn Maria Ziółek /38

PRZYKŁAD OPISÓW OBSZAROWYCH Obszar nauk przyrodniczych studia II stopnia Symbol WIEDZA Ma zaawansowaną wiedzę z fizyki, chemii; wyspecjalizowaną w zal. od kierunku studiów (np. biofizyka, geochemia, biogeochemia, geofizyka, itd.) Ma pogłębioną wiedzę na temat wybranej kierunkowej dyscypliny nauki, umożliwiającą dostrzeganie związków i zależności... UMIEJĘTNOŚCI Wykorzystuje zaawansowane techniki, właściwe dla studiowanej dziedziny Wykazuje umiejętność posługiwania się językiem ojczystym i nowożytnym (angielskim) w stopniu umożliwiającym korzystanie z literatury naukowej i komunikację z cudzoziemcami... KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE Poszukuje zjawisk fizycznych zachodzących w przyrodzie Docenia wagę instrumentów matematycznych i statystycznych przy opisie zjawisk i procesów zachodzących h w przyrodzie di OP2_W01 OP2_W02 OP2_Wn OP2_U01 OP2_U02 OP2_Un OP2_K01 OP2_K02 OP2_Kn Maria Ziółek /39

Odniesienie EK na kierunku Chemia Przemysłowa do EK obszaru Efekty kształcenia dla kierunku (K) WIEDZA K_W01 K_W02. UMIEJĘTNO ŚCI K_U03 Opis Po zakończeniu studiów 2 stopnianana kierunku Chemia Przemysłowa absolwent: wymienia i rozpoznaje najnowsze technologie syntez związków organicznych i nieorganicznych zna optymalne techniki przemysłowych procesów wytwarzania specyficznych chemikaliów prowadzi reakcje chemiczne o znaczeniu przemysłowym w skali laboratoryjnej w różnych warunkach (w fazie ciekłej, gazowej i pod podwyższonym ciśnieniem) Odniesienie do efektów kształcenia dla obszaru nauk ścisłych (OE2_) OE2_W01 OE2_W01; OE2_W03 OE2_U01; OE2_U06; OE2_W03 K_U06 charakteryzuje ciała stałe stosując tradycyjne i nowoczesne techniki badawcze OE2_U01; OE2_U02; OE2_W03 KPS K_K01 potrafi pracować samodzielnie i w zespole nad wyznaczonym zadaniem badawczym OE2_K05 K_K02 jest odpowiedzialny za rzetelność uzyskanych wyników badań i ich interpretacji oraz za wyniki uzyskane w pracy zespołowej OE2_K05 Maria Ziółek /40

EK na 2 st. w obszarze nauk ścisłychi h Opis efektów kształcenia w obszarze nauk ścisłych 2 stopień Odniesienie do efektów kształcenia na kierunku Chemia Przemysłowa WIEDZA OE2_W01 posiada rozszerzoną w stosunku do studiów I stopnia wiedzę ogólną w K_W01; K_W02; zakresie głównych obszarów studiowanej dziedziny K_ W04; K_ W05; K_W06; K_W10; K_U12; K_U13; K_U14; K_U16 OE2_W02 posiada wiedzę szczegółową w zakresie wybranej specjalizacji K_W03; K_W010; K_W11; K_W012. UMIEJĘTNO ŚCI OE2_U02 OE2_U03 KPS OE2_K01 OE2_K02 potrafi w sposób krytyczny ocenić własne wyniki eksperymentów, obserwacji i obliczeń teoretycznych a także przedyskutować błędy pomiarowe umie znajdować niezbędne informacje w literaturze fachowej, bazach danych i innych źródłach, zna podstawowe czasopisma naukowe swojej specjalności ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności i rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się - podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane inicjatywy badań, eksperymentów/obserwacji K_UO5; K_UO6; K_UO7; K_UO9; K_U15; K_U18 K_UO7; K_U18 K-K03; K-K06 K_U16; K-K04

Przykład opisu efektów kształcenia dla przedmiotu: KATALIZA HETEROGENICZNA II stopień studiów Prowadzący: Maria Ziółek Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu zdobytych kompetencji STUDENT: objaśnia jak syntetyzować i charakteryzować katalizatory oraz wskazuje ich zastosowania rozumie i wyjaśnia istotę działania katalizatorów stosuje najważniejsze techniki do charakterystyki katalizatorów (w szczególności: XRD, TEM, SEM, FTIR, UV-vis, XPS, EPR, TGA, TPD, reakcje testowe) proponuje katalizatory do procesów utleniania, redukcji i reakcji kwasowo-zasadowych wybiera właściwe techniki do badania określonych właściwości katalizatorów i zjawisk zachodzących na ich powierzchni prawidłowo interpretuje wyniki badań charakterystyki i aktywności katalizatorów korzysta y ze źródeł literaturowych, także w języku angielskim pisze raport z wykonanego projektu badawczego dotyczącego preparatyki, charakterystyki i aktywności katalizatorów heterogenicznych obiektywnie ocenia wkład pracy własnej i innych w przeprowadzonych wspólnie badaniach i opracowaniu raportu stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium Maria Ziółek /42

Metody prowadzenia zajęć i oceny KATALIZA HETEROGENICZNA II stopień studiów 1) Wykłady 2) Ćwiczenia laboratoryjne w grupach dwuosobowych wykonywanie projektu badawczego przy wykorzystaniu najnowszych technik pomiarowych 3) Krytyczna dyskusja wyników realizacji projektu badawczego z wykładowcą 4) Opracowanie raportu z badań w ramach projektu badawczego 5) Egzamin Oceny: z wykonania ćwiczeń dyskusji wyników badań opracowanego raportu 43 egzaminu Maria Ziółek /43

Przyporządkowanie punktów ECTS dla przedmiotu KATALIZA HETEROGENICZNA II stopień studiów KALKULACJA NAKŁADU PRACY STUDENTA 1. Godziny kontaktowe: 45 h (15 h W + 30 h L) 2. Przygotowanie do laboratorium: 15 h 3. Opracowanie wyników z ćw. laboratoryjnych: 15 h 4. Czytanie wskazanej literatury: 10 h 5. Napisanie i dyskusja raportu z ćw. laboratoryjnych: y 20 h 6. Przygotowanie do egzaminu: 20 h RAZEM: 125 h 5 ECTS Maria Ziółek /44

Pytania odpowiedzi warte zapamiętania Czy efekty kształcenia opisane dla ośmiu obszarów kształcenia muszą być uwzględniane przy tworzeniu programów kształcenia ł zgodnie z systemem KRK? Jakie kategorie efektów kształcenia definiujemy dla programów kształcenia i do czego je odnosimy? Jakie etapy obejmuje projektowanie nowego, programu studiów? Jak dobieramy metody kształcenia i oceniania? Maria Ziółek /45

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Maria Ziółek /46