INSTYTUT EUROTEST 80-237 Gdańsk, ul. Uphagena 10, tel. 58-341-63-70, fax 58-341-66-20 home page: www.eurotest.com.pl. e.mail: enter@eurotest.com.pl Rozwój przedsiębiorczości w Gliwicach i dochodów ludności w kadencji 2006-2010 październik, 2010 rok 1
Spis treści 1. Wstęp i metodologia 3 2. Rozwój przedsiębiorczości w gospodarce Gliwic w latach 2006 - I pół. 2010 5 2.1. Rozwój firm ogółem 5 2.2 Rozwój firm wg głównych sekcji działalności gospodarczej 6 2.3. Wzrost wskaźnika przedsiębiorczości mieszkańców 22 3. Wzrost dochodów ludności w mieście Gliwice 23 3.1. Wzrost dochodów wartościowo 23 3.2. Wzrost dochodów w relacji procentowej 24 4. Podsumowanie 26 2
1. Wstęp i metodologia Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie rozwoju przedsiębiorczości w Gliwicach w kadencji 2006-2010. Gliwice to jedna z nielicznych w kraju miejscowości 1 gdzie nastąpił wzrost przedsiębiorczości i rozwój ilościowy firm małych i średnich. Podstawę wszystkich współczesnych gospodarek europejskich stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. To głównie dzięki małym i średnim przedsiębiorstwom gospodarka zawdzięcza swój wzrost. W Polsce jest zarejestrowanych ponad 3,5 miliona małych i średnich przedsiębiorstw, co stanowi blisko 98% wszystkich zarejestrowanych firm. Tworzą one 48,6% PKB. Również w Gliwicach dominują firmy małe i średnie. Ogółem w gospodarce Gliwic funkcjonuje 22715 firm 2, firm małych i średnich jest 99,7%. Okres analiz w niniejszym opracowaniu obejmuje lata 2006 - I półrocze 2010 roku. Metodologia Zaprezentowane w niniejszej analizie dane statystyczne oparte są na bazie REGON oraz innych danych Głównego Urzędu Statystycznego. Dane za okres lat 2006-2009 zaprezentowane zostały wg systematyki PKD 2004 natomiast za okres roku 2009 oraz I półrocza 2010 roku wg systematyki PKD 2007. Nastąpiła bowiem zmiana w systematyce statystycznej i ewidencja firm prowadzona była do końca 2009 roku wg PKD 2004, a przez okres ostatnich dwóch lat również wg PKD 2007, natomiast od 2010 roku rejestr prowadzony jest wyłącznie wg systematyki PKD 2007. Wyjaśnienie terminów użytych w opracowaniu. Do małych i średnich przedsiębiorstw zaliczane są podmioty prowadzące działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną. W szczególności są to osoby prowadzące działalność na własny rachunek, firmy rodzinne zajmujące się rzemiosłem lub inną działalnością, bądź spółki lub konsorcja prowadzące regularną działalność gospodarczą. Kryteria przynależności do klasy małych i średnich przedsiębiorstw: - przedsiębiorstwo średnie, mniej niż 250 pracowników, roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub całkowity bilans roczny nie przekraczający 43 mln EUR - przedsiębiorstwo małe, mniej niż 50 pracowników, roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 mln EUR - mikroprzedsiębiorstwo, mniej niż 10 pracowników, roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 mln EUR. 1 - analiza obejmuje obszar miasta Gliwice 2 - wg stanu na koniec I półrocza 2010 roku 3
Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) jest umownie przyjętym, hierarchicznie usystematyzowanym podziałem zbioru rodzajów działalności społeczno-gospodarczej, jakie realizują jednostki - podmioty gospodarcze. PKD ustalała symbole, nazwy i zakres grupowań klasyfikacyjnych na pięciu różnych poziomach, tj. sekcji i podsekcji, działów, grup, klas oraz podklas. Poziom pierwszy SEKCJA oznaczony jest symbolem jednoliterowym, dzieli ogólną zbiorowość na 21 grupowań (w g PKD 2007) rodzajów działalności, na które składają się czynności związane ze sobą z punktu widzenia tradycyjnie ukształtowanego, ogólnego podziału pracy. Klasyfikacje PKD zmieniło w 2004 roku rozporządzenie Rady Ministrów (Dz. U. nr 33, poz. 289) do stosowania w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej. Od 1.01.2008 obowiązuje klasyfikacja PKD (zwana PKD 2007) została wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów (Dz.U. nr 251 poz. 1885 2007r.). Zmiany klasyfikacji są wynikiem dostosowywania statystyki europejskiej (w tym polskiej) do standardów obowiązujących na poziomie światowym w klasyfikacji Organizacji Narodów Zjednoczonych - International Standard Industrial Classification of all Economic Activities ISIC Rev.4 (Międzynarodowej Standardowej Klasyfikacji Rodzajów Działalności). 4
2. Rozwój przedsiębiorczości w gospodarce Gliwic w latach 2006 - I pół. 2010. 2.1. Rozwój firm ogółem. W Gliwicach w gospodarce miasta podobnie jak i w kraju dominują ilościowo firmy małe i średnie. Najwięcej firm małych istnieje w sektorze handlu i usług. Opierając się na ewidencji REGON firm, które prowadzą działalność w Gliwicach sprawdziliśmy jakie zmiany w stanie ilościowym firm nastąpiły w latach 2006 - I połowa 2010 roku. Ilość firm w gospodarce miasta zwiększyła się o 1678 firm tj. o 7,9%. W tym samym okresie ilość firm w skali kraju zwiększyła się o 2,9%. Wykres 1. Rozwój ilościowy firm w ogółem w gospodarce miasta Gliwice w latach 2006 - I połowa 2010. firmy ogółem 25000 24000 23000 22715 22317 22000 21458 21687 21000 21037 20000 I pł 2010 Źródło: Urząd Statystyczny wg ewidencji REGON. Najwięcej firm w Gliwicach w analizowanym okresie powstało w kryzysowym 2009 roku 630 firm tj. nastąpił wzrost o 2,9%, w tym samym czasie w skali kraju gospodarka zmniejszyła się o 0,4% firm. W I połowie 2010 roku powstało w Gliwicach 398 firm tj. nastąpił wzrost o 1,7%. 5
2.2. Rozwój firm według głównych sekcji działalności gospodarczej. Analizę zmian rozwoju ilościowego firm wg sektorów gospodarki w okresie lat 2006 - I półrocze 2010 - przedstawiamy w dwóch podokresach: A/ podokres I półrocza 2010 roku oraz B/ podokres lat 2006-2009 roku. Podział ten wynika ze zmiany systematyki PKD 3 (Polskiej Klasyfikacji Działalności) w 2010 roku, który nie jest kompatybilny z poprzednim. Poniżej przedstawiamy zestawienie systematyki ewidencji REGON wg sekcji działalności gospodarczej PKD 2004 oraz PKD 2007. Tabela 1. Systematyka ewidencji REGON podmiotów działalności gospodarczej wg sekcji PKD 2004 oraz PKD 2007. A/ B/ Ewidencja REGON wg sekcji Ewidencja REGON wg sekcji PKD 2007 obejmuje PKD 2004 obejmuje - Sekcja A - rolnictwo obejmuje leśnictwo, łowiectwo, rybactwo, działalność usługową dla rolnictwa, bez ind. gosp. rolnych. - Sekcja B - górnictwo obejmuje wydobywanie węgla, kamienia, piasku, rud metali, działalność wspierająca. - Sekcja C - przetwórstwo przemysłowe obejmuje produkcję art., spożywczych, tytoniowych, tekstylnych, z drewna, skór, papieru, odzieży, poligrafii, przetwarzanie koksu, farmaceutyków, tworzyw sztucznych, mineralnych, metali, maszyn, elektroniki, pojazdów, mebli, - Sekcja D - wytwarzanie energii elektr, gazu obejmuje zaopatrywanie w energię elektr, gaz, parę, gorącą wodę, powietrza do ukł. klimatyzacyjnych. - Sekcja E - dostawa wody, gosp. ściekami obejmuje pobór i uzdatnianie wody, oczyszczanie ścieków, zbieranie i gospodarka odpadami. - Sekcja F - budownictwo obejmuje wznoszenie budynków, przygotowanie terenu, roboty ogólnobudowlane, drogowe, instalacji budowlanych, roboty wykończeniowe, wynajem sprzętu budowlanego, rozbiórki. - Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny, naprawy obejmuje sklepy i jednostki detaliczne oraz hurtownie, naprawy pojazdów oraz art. użytku osobistego i domowego naprawy pojazdów. - Sekcja H - transport i gosp. magazynowa obejmuje transport lądowy i rurociągowy, pasażerski, miejski, taksówki, przewóz towarów, wynajem samochodów, wodny, pozostały transport, działalność wspomagająca transport, działalność organizatorów i pośredników turystyki, działalność kurierska, telekomunikacja i działalność pocztowa. - Sekcja I - zakwaterowanie i usługi gastronomiczne obejmuje wyżywienie, hotele, pensjonaty, schroniska i - Sekcja A rolnictwo obejmuje łowiectwo i leśnictwo, uprawy rolne i hodowlę zwierząt, działalność usługową, bez ind. gosp. rolnych. - Sekcja B rybactwo obejmuje rybołówstwo na wodach śródlądowych i morskich z wyłączeniem działalności usługowej. - Sekcja C górnictwo obejmuje górnictwo surowców i węgla wydobywanie i eksploatacja złóż gazu i ropy naftowej, wydobywanie żwiru, piasku i kamienia, produkcja soli - Sekcja D przetwórstwo przemysłowe obejmuje produkcję i przetwórstwo art. spożywczych, mleczarskich, pochodzenia zwierzęcego, pieczywa, napojów, tkanin, odzieży, obuwia, wyrobów z drewna, papieru, wydawnictwa, paliw, chemii, ceramiki, metali, maszyn, aparatury, pojazdów, energii. - Sekcja E wytwarzanie i zaopatrz. w energię elektryczną gaz, wodę obejmuje wytwarzanie i dystrybucję, pobór i uzdatnianie wody, gorącej wody i pary wodnej. - Sekcja F budownictwo obejmuje przygotowanie terenu, roboty ogólno-budowlane, drogowe, instalacji budowlanych, roboty wykończeniowe, wynajem sprzętu budowlanego, rozbiórki. - Sekcja G handel hurtowy, detaliczny i naprawy obejmuje sklepy i jednostki detaliczne oraz hurtownie, naprawy pojazdów oraz art. użytku osobistego i domowego - Sekcja H hotele i restauracje obejmuje hotele, pensjonaty, schroniska i inne obiekty noclegowe oraz restauracje, bary i pozostałe placówki gastronomiczne, katering. - Sekcja I transport, gospodarka magazynowa i łączność obejmuje transport lądowy pasażerski, miejski, taksówki, przewóz towarów, wynajem samochodów, pozostały transport, działalność 3 - w systematyce statystycznej ewidencji REGON - wg PKD 2004 ewidencja prowadzona była do końca 2009 r. a przez okres dwóch lat również wg PKD 2007, natomiast od 2010 roku rejestr prowadzony jest wyłącznie wg systematyki PKD 2007 6
inne obiekty noclegowe oraz restauracje, bary i pozostałe placówki gastronomiczne, catering - Sekcja J - informacja i komunikacja obejmuje działalność wydawniczą, filmy, nagrania, telewizja, nagrania muzyki, telekomunikacja, informatyka i oprogramowanie, informacja, strony internetowe. - Sekcja K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa obejmuje pośrednictwo finansowe, ubezpieczenia i asekuracje, agenci i brokerzy ubezpieczeniowi. - Sekcja L - obsługa rynku nieruchomości obejmuje pośrednictwo kupno i sprzedaż nieruchomości, wynajem, zarządzanie nieruchomościami, - Sekcja M - działalność profesjonalna, naukowa, techniczna obejmuje działalność prawniczą, rachunkowo-księgową, doradztwo, badania i analizy techniczne, architektura i inżynieria, badania naukowe i prace rozwojowe, reklama i badania rynku, działalność weterynaryjna. - Sekcja N - usługi administrowania i działalność wspierająca obejmuje wynajem i dzierżawę pośrednictwo pracy, organizacja turystyki, usługi detektywistyczne i ochroniarskie, obsługa biura, organizacja targów i kongresów. - Sekcja O - administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne obejmuje usługi na rzecz całego społeczeństwa. - Sekcja P - edukacja obejmuje wychowanie przedszkolne, szkoły w tym wyższe, pozaszkolne formy edukacji, nauka jazdy. - Sekcja Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna obejmuje działalność szpitali, pogotowia, praktyki lekarskie, pielęgniarek i położnych, pomoc społeczna z zakwaterowaniem i bez zakwaterowania, działalność paramedyczna. - Sekcja R - kultura, rozrywka, rekreacja obejmuje działalność twórczą, biblioteki, archiwa, muzea, gry losowe i zakłady, działalność sportowa i rekreacyjna, działalność rozrywkowa, ogrody botaniczne i zoologiczne. - Sekcja S - pozostała działalność usługowa obejmuje działalność organizacji członkowskich, związków zawodowych, religijnych, politycznych, naprawa i konserwacja komputerów i sprzętu domowego, naprawa obuwia, mebli, zegarków, biżuterii, fryzjerstwo, pralnie, działalność pogrzebowa, pozostała działalność usługowa. wspomagająca transport, działalność organizatorów i pośredników turystyki, działalność kurierska, telekomunikacja i działalność pocztowa. - Sekcja J pośrednictwo finansowe obejmuje działalność bankową, kredyty, leasing finansowy, ubezpieczenia fundusze emerytalne, działalność pomocnicza związana z pośrednictwem finansowym, działalność maklerska i pozostała działalność związana z finansami. - Sekcja K obsługa nieruchomości, usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej obejmuje doradztwo, działalność prawnicza, rachunkowoksięgowa, badania i analizy, fotograficzna, tłumacze, inna działalność komercyjna. - Sekcja L administracja publiczna, ubezpieczenia społeczne, zdrowotne obejmuje usługi na rzecz całego społeczeństwa i obronę narodową. - Sekcja M edukacja obejmuje przedszkola i szkolnictwo podstawowe, szkoły średnie i wyższe, kształcenie ustawiczne dorosłych, nauka języków obcych. - Sekcja N ochrona zdrowia, pomoc społeczna obejmuje szpitalnictwo, praktyka lekarska, pozostała działalność zw. z ochroną zdrowia, działalność paramedyczna, działalność weterynaryjna, opieka społeczna i wychowawcza. - Sekcja O usługi komunalne, społeczne, indywidualne obejmuje fryzjerskie, kosmetyczne, pralnie oraz kulturę, rozrywkę, rekreację, sport, biblioteki, muzea, działalność artystyczna. 7
A/ Analiza zmian ilości firm w gospodarce miasta Gliwice w I półroczu 2010 powstała w oparciu o dane statystyczne ewidencji REGON Urzędu Statystycznego. Tabela 2. Zmiany w rozwoju ilościowym firm w gospodarce miasta Gliwice wg sekcji PKD 2007 w I półroczu 2010 roku, w porównaniu do stanu na koniec 2009 r. Lp. ilość firm ilość firm zmiany ilości Sekcja wg stanu na koniec 2009 r. wg stanu na koniec I półrocza 2010 r. firm w I półroczu 2010 r. 1 A - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, 68 70 +2 rybactwo 2 B - górnictwo i wydobywanie 16 17 +1 3 C - przetwórstwo przemysłowe 1667 1744 +77 4 D - wytwarzanie energii elektr, gazu 26 24-2 5 E - dostawa wody, gosp. ściekami i 62 60-2 odpadami 6 F - budownictwo 2216 2265 +49 7 G - handel hurtowy i detaliczny, 5947 5957 +10 naprawy 8 H - transport i gosp. magazynowa 1378 1388 +10 9 I - zakwaterowanie i usługi 562 581 +19 gastronomiczne 10 J - informacja i komunikacja 691 746 +55 11 K - działalność finansowa i 978 953-25 ubezpieczeniowa 12 L - obsługa rynku nieruchomości 2503 2549 +46 13 M - działalność profesjonalna, naukowa, 2403 2500 +97 techniczna 14 N - usługi administrowania i działalność 551 558 +7 wspierająca 15 O - administracja publ. i obrona 33 33 - narodowa, obow. ezp.. społeczne 16 P - edukacja 721 733 +12 17 Q - opieka zdrowotna i pomoc 1021 1044 +23 społeczna 18 R - kultura, rozrywka, rekreacja 344 349 +5 19 S - pozostała działalność usługowa 1130 1144 +14 20 Razem 22317 22715 +398 Źródło Urząd Statystyczny, wg ewidencji REGON PKD 2007 W okresie I półrocza 2010 roku wzrosła ilość firm w gospodarce miasta Gliwice w następujących sekcjach działalności gospodarczej: 1/ w sekcji M - działalność profesjonalna, naukowa, techniczna wzrost o 97 firm, obejmuje działalność prawniczą, rachunkowo-księgową, doradztwo, badania i analizy techniczne, 8
architektura i inżynieria, badania naukowe i prace rozwojowe, reklama i badania rynku, działalność weterynaryjna, 2/ w sekcji C - przetwórstwo przemysłowe wzrost o 77 firm, obejmuje produkcję art., spożywczych, tytoniowych, tekstylnych. odzieży, z drewna, skór, papieru, poligrafii, przetwarzanie koksu, farmaceutyków, tworzyw sztucznych, mineralnych, metali, maszyn, elektroniki, pojazdów, mebli, 3/ w sekcji J - informacja i komunikacja wzrost o 55 firm, obejmuje działalność wydawniczą, filmy, nagrania, telewizja, nagrania muzyki, telekomunikacja, informatyka i oprogramowanie, informacja, strony internetowe, 4/ w sekcji F - budownictwo wzrost o 49 firm, obejmuje wznoszenie budynków, przygotowanie terenu, roboty ogólno-budowlane, drogowe, instalacji budowlanych, roboty wykończeniowe, wynajem sprzętu budowlanego, rozbiórki, 5/ w sekcji L - obsługa rynku nieruchomości wzrost o 46 firm, obejmuje pośrednictwo kupno i sprzedaż nieruchomości, wynajem, zarządzanie nieruchomościami. 6/ w sekcji Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna wzrost o 23 firmy, obejmuje działalność szpitali, pogotowia, praktyki lekarskie, pielęgniarek i położnych, pomoc społeczna z zakwaterowaniem i bez zakwaterowania, działalność paramedyczna, 7/ w sekcji I - zakwaterowanie i usługi gastronomiczne wzrost o 19 firm, obejmuje wyżywienie, hotele, pensjonaty, schroniska i inne obiekty noclegowe oraz restauracje, bary i pozostałe placówki gastronomiczne, catering, 8/ w sekcji S - pozostała działalność usługowa wzrost o 14 firm, obejmuje działalność organizacji członkowskich, związków zawodowych, religijnych, politycznych, naprawa i konserwacja komputerów i sprzętu domowego, naprawa obuwia, mebli, zegarków, biżuterii, fryzjerstwo, pralnie, działalność pogrzebowa, pozostała działalność usługowa, 9/ w sekcji P - edukacja wzrost o 12 firm, obejmuje wychowanie przedszkolne, szkoły w tym wyższe, pozaszkolne formy edukacji, nauka jazdy, 10/ w sekcji G - handel hurtowy i detaliczny, naprawy wzrost o 10 firm, obejmuje sklepy i jednostki detaliczne oraz hurtownie, naprawy pojazdów oraz art. użytku osobistego i domowego naprawy pojazdów, 11/ w sekcji H - transport i gosp. magazynowa wzrost o 10 firm, obejmuje transport lądowy i rurociągowy, pasażerski, miejski, taksówki, przewóz towarów, wynajem samochodów, wodny, pozostały transport, działalność wspomagająca transport, działalność organizatorów i pośredników turystyki, działalność kurierska, telekomunikacja i działalność pocztowa, 9
12/ w sekcji N - usługi administrowania i działalność wspierająca wzrost o 7 firm, obejmuje wynajem i dzierżawę pośrednictwo pracy, organizacja turystyki, usługi detektywistyczne i ochroniarskie, obsługa biura, organizacja targów i kongresów, 13/ w sekcji R - kultura, rozrywka, rekreacja wzrost o 5 firm, obejmuje działalność twórczą, biblioteki, archiwa, muzea, gry losowe i zakłady, działalność sportowa i rekreacyjna, działalność rozrywkowa, ogrody botaniczne i zoologiczne, 14/ w sekcji A - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo wzrost o 2 firmy, obejmuje leśnictwo, łowiectwo, rybactwo, działalność usługowa dla rolnictwa, 15/ w sekcji B - górnictwo i wydobywanie wzrost o 1 firmę, obejmuje wydobywanie węgla, kamienia, piasku, rud metali, działalność wspierająca. Nie zmieniła się ilość firm w sekcji: 1/ w sekcji O - administracja publ. i obrona narodowa, obow. uezp. społeczne obejmuje usługi na rzecz całego społeczeństwa. Zmniejszyła się ilość firm w sekcjach: 1/ w sekcji K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa spadek o 25 firm, obejmuje pośrednictwo finansowe, ubezpieczenia i asekuracje, agenci i brokerzy ubezpieczeniowi, 2/ w sekcji D - wytwarzanie energii elektr, gazu spadek o 2 firmy, obejmuje zaopatrywanie w energię elektr, gaz, parę, gorącą wodę, powietrza do ukł. klimatyzacyjnych, 3/ w sekcji E - dostawa wody, gosp. ściekami i odpadami spadek o 2 firmy, obejmuje pobór i uzdatnianie wody, oczyszczanie ścieków, zbieranie i gospodarka odpadami. W pierwszej połowie 2010 roku w Gliwicach nastąpił rozwój ilościowy firm w sektorze usług, budownictwa, handlu oraz produkcji. Największy wzrost ilości firm nastąpił w sekcji M - działalność profesjonalna, naukowa, techniczna wzrost o 97 firm, w sekcji C - przetwórstwo przemysłowe nastąpił wzrost o 77 firm, w sekcji J - informacja i komunikacja wzrost o 55 firm, w sekcji F - budownictwo wzrost o 49 firm, w sekcji L - obsługa rynku nieruchomości wzrost o 46 firm. W sekcji G handel hurtowy i detaliczny, naprawy ilość firm wzrosła o 10. Zmniejszyła się ilość firm w sekcjach: w sekcji K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa spadek o 25 firm, w sekcji D - wytwarzanie energii elektr, gazu spadek o 2 firmy oraz w sekcji E - dostawa wody, gosp. ściekami i odpadami spadek o 2 firmy. 10
B/ W następnej części opracowania dot. rozwoju gospodarki miasta według sekcji działalności gospodarczej, przedstawiamy zmiany w rozwoju ilościowym firm w Gliwicach w latach 2006-2009 (wg PKD 2004). Przedstawiamy tu również dynamikę zmian w ujęciu procentowym. Wykres 2. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji A rolnictwo wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). A - rolnictwo 200 150 100 89 97 100 112 50 Ilość firm w sekcji A rolnictwo w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 w o 23 firmy. Dynamika wzrostu wynosiła 25,8%. Wykres 3. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji C górnictwo wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). C - górnictwo 20 16 10 7 9 12 0 Ilość firm w sekcji C górnictwo w gospodarce miasta w latach 2006-2009 zwiększyła się o 9 firmy. Ilość firm wzrosła ponad dwukrotnie. 11
Wykres 4. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji D przetwórstwo przemysłowe wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). D - przemysł 1900 1739 1771 1758 1802 1700 1500 Ilość firm w sekcji D przetwórstwo przemysłowe w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 63 firmy. Dynamika wzrostu wynosiła 3,6%. Wykres 5. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji E wytw. i zaop. w energię elektr. gaz wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). E - zaop w energię 40 27 28 20 14 15 0 Ilość firm w sekcji E wytw. i zaop. w energię elektr. gaz w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 14 firm. Ilość firm w tym okresie wzrosła dwukrotnie. 12
Wykres 6. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji F budownictwo wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). F - budownictwo 2300 2159 2100 1995 2072 1931 1900 1700 Ilość firm w sekcji F budownictwo w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 228 firm. Dynamika wzrostu wynosiła 11,8%. Wykres 7. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji G handel i naprawy wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). G - handel 6700 6400 6100 6303 6208 6085 6088 5800 5500 Ilość firm w sekcji G handel hurtowy, detaliczny i naprawy w gospodarce miasta zmniejszyła się w latach 2006-2009 o 215 firm tj. o 3,4%. 13
Wykres 8. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji H hotele i restauracje wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). H - hotele 700 600 561 500 505 517 513 400 300 Ilość firm w sekcji H hotele i restauracje w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 56 firm. Dynamika wzrostu wynosiła 11%. Wykres 9. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji I transport i gospodarka magazynowa wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). I - transport 1600 1500 1400 1407 1449 1462 1478 1300 1200 Ilość firm w sekcji I transport i gosp. magazynowa w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 71 firm. Dynamika wzrostu wynosiła 5%. 14
Wykres 10. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji J pośrednictwo finansowe wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). J - pośr finans owe 1200 1000 934 966 988 976 800 Ilość firm w sekcji J pośrednictwo finansowe w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 42 firmy. Dynamika wzrostu wynosiła 4,4%. Wykres 11. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji K obsługa nieruchomości i usługi prow. działalności wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). K - obsługa nieruc homości 6100 5900 5952 5700 5541 5654 5500 5300 5355 5100 Ilość firm w sekcji K obsługa nieruchomości i usługi prow. działalności w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 597 firm. Dynamika wzrostu wynosiła 11,1%. 15
Wykres 12. Rozwój ilościowy instytucji w gospodarce miasta Gliwice w sekcji L administracja publiczna, ubezp. społeczne wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). L - administracja 40 37 37 35 33 20 0 Ilość jednostek w sekcji L administracja publiczna, ubezp.. społeczne w gospodarce miasta zmniejszyła się w latach 2006-2009 o 4 instytucje tj. o 10,8%. Wykres 13. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji M edukacja wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). M - edukacja 800 700 600 581 606 632 658 500 400 Ilość firm w sekcji M edukacja w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 77 firm. Dynamika wzrostu wynosiła 13,2%. 16
Wykres 14. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji N ochrona zdrowia, pomoc społeczna wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). N - zdrowie 1100 1055 983 900 897 927 700 Ilość firm w sekcji N ochrona zdrowia, pomoc społeczna w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 158 firm. Dynamika wzrostu wynosiła 17,6%. Wykres 15. Rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w sekcji O usługi komunalne, społeczne wg ewidencji REGON wg sekcji PKD 2004 w latach 2006-2009 (wg stanu na koniec roku). O - usługi komunalne 1400 1318 1365 1398 1236 1200 1000 Ilość firm w sekcji O usługi komunalne, społeczne w gospodarce miasta zwiększyła się w latach 2006-2009 o 162 firmy. Dynamika wzrostu wynosiła 13,1%. 17
Z analizy danych statystycznych ewidencji REGON charakteryzujących rozwój ilościowy firm w gospodarce miasta Gliwice w latach 2006-2009 wynika, że rozwój nastąpił w dziedzinach: 1/ w sekcji K - wzrost o 597 firmy przy dynamice wzrostu 11,1% obsługa nieruchomości, usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej obejmująca doradztwo, działalność prawniczą, rachunkowo-księgową, badania i analizy, usługi fotograficzne, usługi tłumaczy, inna działalność komercyjną, 2/ w sekcji F - wzrost o 228 firm przy dynamice wzrostu 11,8% - budownictwo obejmujące przygotowanie terenu, roboty ogólno-budowlane, drogowe, instalacji budowlanych, roboty wykończeniowe, wynajem sprzętu budowlanego, rozbiórki, 3/ w sekcji O - wzrost o 162 firmy przy dynamice wzrostu 13,1% - usługi komunalne, społeczne, indywidualne obejmujące usługi fryzjerskie, kosmetyczne, pralnie, kulturę, rozrywkę, rekreację, sport, biblioteki, muzea, działalność artystyczną, 4/ w sekcji N - wzrost o 158 firm przy dynamice wzrostu 17,6% - ochrona zdrowia, pomoc społeczna obejmuje szpitalnictwo, praktyka lekarska, pozostała działalność zw. z ochroną zdrowia, działalność paramedyczna, działalność weterynaryjna, opieka społeczna i wychowawcza, 5/ w sekcji M - wzrost o 77 firm przy dynamice wzrostu 13,2% - edukacja obejmuje przedszkola i szkolnictwo podstawowe, szkoły średnie i wyższe, kształcenie ustawiczne dorosłych, nauka języków obcych, 6/ w sekcji I - wzrost o 71 firm przy dynamice wzrostu 5% - transport, gospodarka magazynowa i łączność obejmującą transport lądowy pasażerski, miejski, taksówki, przewóz towarów, wynajem samochodów, pozostały transport, działalność wspomagającą transport, działalność organizatorów i pośredników turystyki, działalność kurierską, telekomunikację i działalność pocztową, 7/ w sekcji D - wzrost o 63 firm przy dynamice wzrostu 3,6% - przetwórstwo przemysłowe obejmuje produkcję i przetwórstwo art. spożywczych, mleczarskich, pochodzenia zwierzęcego, pieczywa, napojów, tkanin, odzieży, obuwia, wyrobów z drewna, papieru, wydawnictwa, paliw, chemii, ceramiki, metali, maszyn, aparatury, pojazdów, energii, górnictwo, 8/ w sekcji H - wzrost o 56 firm przy dynamice wzrostu 11% - hotele i restauracje obejmuje hotele, pensjonaty, schroniska i inne obiekty noclegowe oraz restauracje, bary i pozostałe placówki gastronomiczne, catering, 18
9/ w sekcji J - wzrost o 42 firmy przy dynamice wzrostu 4,4% pośrednictwo finansowe obejmująca działalność bankową, kredyty, leasing finansowy, ubezpieczenia fundusze emerytalne, działalność pomocniczą związana z pośrednictwem finansowym, działalność maklerską i pozost. działalność związaną z finansami, 10/ w sekcji A - wzrost o 23 firmy przy dynamice wzrostu 25,8% rolnictwo obejmuje łowiectwo i leśnictwo, uprawy rolne i hodowlę zwierząt, działalność wspomagająca, 11/ w sekcji E - wzrost o 14 firm, ilość firm wzrosła dwukrotnie - wytwarzanie i zaopatrz. w energię elektryczną gaz, wodę obejmuje wytwarzanie i dystrybucję, pobór i uzdatnianie wody, gorącej wody i pary wodnej. 12/ w sekcji C - górnictwo wzrost o 9 firm, ilość firm wzrosła ponad dwukrotnie - obejmuje górnictwo surowców i węgla wydobywanie i eksploatacja złóż gazu i ropy naftowej, wydobywanie żwiru, piasku i kamienia, produkcja soli, usługi wspomagające, Zmniejszyła się ilość firm w sekcjach: 1/ w sekcji G - spadek o 215 firm tj. o 3,4% - handel hurtowy, detaliczny i naprawy obejmuje sklepy, jednostki detaliczne oraz hurtownie, naprawy pojazdów oraz art. użytku osobistego i domowego, 2/ w sekcji L - spadek o 4 instytucje tj. o 10,8% administracja publiczna, ubezpieczenia społeczne, zdrowotne obejmuje usługi na rzecz całego społeczeństwa i obronę narodową. Analizując powyższe zmiany w rozwoju gospodarki miasta Gliwice można zauważyć, że największy rozwój ilościowy firm nastąpił w dziedzinie usług dla ludności i firm oraz usług budownictwa. Największy wzrost ilości firm małych i średnich nastąpił w sekcjach: w sekcji K obsługa nieruchomości, usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - wzrost o 597 firm przy dynamice wzrostu 11,1%, w sekcji F budownictwo nastąpił wzrost o 228 firm przy dynamice wzrostu 11,8%, w sekcji O usługi komunalne, społeczne, indywidualne - wzrost o 162 firmy przy dynamice wzrostu 13,1%, w sekcji N ochrona zdrowia, pomoc społeczna - wzrost o 158 firm przy dynamice wzrostu 17,6%, w sekcji M - edukacja wzrost o 77 firm przy dynamice wzrostu 13,2%. W sekcji G handel hurtowy, detaliczny i naprawy nastąpił spadek o 215 firm tj. o 3,4%. W dziedzinie produkcji w sekcji D przetwórstwo przemysłowe nastąpiło zwiększenie ilości firm o 63 przy dynamice wzrostu 3,6%. 19
Tabela 3. Zestawienie rozwoju ilościowego firm w gospodarce miasta Gliwice w okresie I półrocza 2010 roku i w latach 2006-2009. A/ I półrocze 2010 wg sekcji PKD 2007 B/ lata 2006-2009 wg sekcji PKD 2004 Wzrosła ilość firm w gospodarce miasta następujących sekcjach działalności gospodarczej: 1/ w sekcji M - działalność profesjonalna, naukowa, techniczna wzrost o 97 firm, obejmuje działalność prawniczą, rachunkowo-księgową, doradztwo, badania i analizy techniczne, architektura i inżynieria, badania naukowe i prace rozwojowe, reklama i badania rynku, działalność weterynaryjna, 2/ w sekcji C - przetwórstwo przemysłowe wzrost o 77 firm, obejmuje produkcję art., spożywczych, tytoniowych, tekstylnych. odzieży, z drewna, skór, papieru, poligrafii, przetwarzanie koksu, farmaceutyków, tworzyw sztucznych, mineralnych, metali, maszyn, elektroniki, pojazdów, mebli, 3/ w sekcji J - informacja i komunikacja wzrost o 55 firm, obejmuje działalność wydawniczą, filmy, nagrania, telewizja, nagrania muzyki, telekomunikacja, informatyka i oprogramowanie, informacja, strony internetowe, 4/ w sekcji F - budownictwo wzrost o 49 firm, obejmuje wznoszenie budynków, przygotowanie terenu, roboty ogólno-budowlane, drogowe, instalacji budowlanych, roboty wykończeniowe, wynajem sprzętu budowlanego, rozbiórki, 5/ w sekcji L - obsługa rynku nieruchomości wzrost o 46 firm, obejmuje pośrednictwo kupno i sprzedaż nieruchomości, wynajem, zarządzanie nieruchomościami. 6/ w sekcji Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna wzrost o 23 firmy, obejmuje działalność szpitali, pogotowia, praktyki lekarskie, pielęgniarek i położnych, pomoc społeczna z zakwaterowaniem i bez zakwaterowania, działalność paramedyczna, 7/ w sekcji I - zakwaterowanie i usługi gastronomiczne wzrost o 19 firm, obejmuje wyżywienie, hotele, pensjonaty, schroniska i inne obiekty noclegowe oraz restauracje, bary i pozostałe placówki gastronomiczne, catering, 8/ w sekcji S - pozostała działalność usługowa wzrost o 14 firm, obejmuje działalność organizacji członkowskich, związków zawodowych, religijnych, politycznych, naprawa i konserwacja komputerów i sprzętu domowego, naprawa obuwia, mebli, zegarków, biżuterii, fryzjerstwo, pralnie, działalność pogrzebowa, pozostała działalność usługowa, 9/ w sekcji P - edukacja wzrost o 12 firm, obejmuje wychowanie przedszkolne, szkoły w tym wyższe, pozaszkolne formy edukacji, nauka jazdy, 10/ w sekcji G - handel hurtowy i detaliczny, naprawy wzrost o 10 firm, obejmuje sklepy i jednostki detaliczne oraz hurtownie, naprawy pojazdów oraz art. użytku osobistego i domowego naprawy pojazdów, Wzrosła ilość firm w gospodarce miasta w następujących sekcjach działalności gospodarczej: 1/ w sekcji K - wzrost o 597 firmy przy dynamice wzrostu 11,1% obsługa nieruchomości, usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej obejmująca doradztwo, działalność prawniczą, rachunkowo-księgową, badania i analizy, usługi fotograficzne, usługi tłumaczy, inna działalność komercyjną, 2/ w sekcji F - wzrost o 228 firm przy dynamice wzrostu 11,8% - budownictwo obejmujące przygotowanie terenu, roboty ogólno-budowlane, drogowe, instalacji budowlanych, roboty wykończeniowe, wynajem sprzętu budowlanego, rozbiórki, 3/ w sekcji O - wzrost o 162 firmy przy dynamice wzrostu 13,1% - usługi komunalne, społeczne, indywidualne obejmujące usługi fryzjerskie, kosmetyczne, pralnie, kulturę, rozrywkę, rekreację, sport, biblioteki, muzea, działalność artystyczną, 4/ w sekcji N - wzrost o 158 firm przy dynamice wzrostu 17,6% - ochrona zdrowia, pomoc społeczna obejmuje szpitalnictwo, praktyka lekarska, pozostała działalność zw. z ochroną zdrowia, działalność paramedyczna, działalność weterynaryjna, opieka społeczna i wychowawcza, 5/ w sekcji M - wzrost o 77 firm przy dynamice wzrostu 13,2% - edukacja obejmuje przedszkola i szkolnictwo podstawowe, szkoły średnie i wyższe, kształcenie ustawiczne dorosłych, nauka języków obcych, 6/ w sekcji I - wzrost o 71 firm przy dynamice wzrostu 5% - transport, gospodarka magazynowa i łączność obejmującą transport lądowy pasażerski, miejski, taksówki, przewóz towarów, wynajem samochodów, pozostały transport, działalność wspomagającą transport, działalność organizatorów i pośredników turystyki, działalność kurierską, telekomunikację i działalność pocztową, 7/ w sekcji D - wzrost o 63 firm przy dynamice wzrostu 3,6% - przetwórstwo przemysłowe obejmuje produkcję i przetwórstwo art. spożywczych, mleczarskich, pochodzenia zwierzęcego, pieczywa, napojów, tkanin, odzieży, obuwia, wyrobów z drewna, papieru, wydawnictwa, paliw, chemii, ceramiki, metali, maszyn, aparatury, pojazdów, energii, górnictwo, 8/ w sekcji H - wzrost o 56 firm przy dynamice wzrostu 11% - hotele i restauracje obejmuje hotele, pensjonaty, schroniska i inne obiekty noclegowe oraz restauracje, bary i pozostałe placówki gastronomiczne, catering, 9/ w sekcji J - wzrost o 42 firmy przy dynamice 20
11/ w sekcji H - transport i gosp. magazynowa wzrost o 10 firm, obejmuje transport lądowy i rurociągowy, pasażerski, miejski, taksówki, przewóz towarów, wynajem samochodów, wodny, pozostały transport, działalność wspomagająca transport, działalność organizatorów i pośredników turystyki, działalność kurierska, telekomunikacja i działalność pocztowa, 12/ w sekcji N - usługi administrowania i działalność wspierająca wzrost o 7 firm, obejmuje wynajem i dzierżawę pośrednictwo pracy, organizacja turystyki, usługi detektywistyczne i ochroniarskie, obsługa biura, organizacja targów i kongresów, 13/ w sekcji R - kultura, rozrywka, rekreacja wzrost o 5 firm, obejmuje działalność twórczą, biblioteki, archiwa, muzea, gry losowe i zakłady, działalność sportowa i rekreacyjna, działalność rozrywkowa, ogrody botaniczne i zoologiczne, 14/ w sekcji A - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo wzrost o 2 firmy, obejmuje leśnictwo, łowiectwo, rybactwo, działalność usługowa dla rolnictwa, 15/ w sekcji B - górnictwo i wydobywanie wzrost o 1 firmę, obejmuje wydobywanie węgla, kamienia, piasku, rud metali, działalność wspierająca. Nie zmieniła się ilość firm w sekcji: 1/ w sekcji O - administracja publ. i obrona narodowa, obow. uezp. społeczne obejmuje usługi na rzecz całego społeczeństwa. Zmniejszyła się ilość firm w sekcjach: 1/ w sekcji K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa spadek o 25 firm, obejmuje pośrednictwo finansowe, ubezpieczenia i asekuracje, agenci i brokerzy ubezpieczeniowi, 2/ w sekcji D - wytwarzanie energii elektr, gazu spadek o 2 firmy, obejmuje zaopatrywanie w energię elektr, gaz, parę, gorącą wodę, powietrza do ukł. klimatyzacyjnych, 3/ w sekcji E - dostawa wody, gosp. ściekami i odpadami spadek o 2 firmy, obejmuje pobór i uzdatnianie wody, oczyszczanie ścieków, zbieranie i gospodarka odpadami. wzrostu 4,4% pośrednictwo finansowe obejmująca działalność bankową, kredyty, leasing finansowy, ubezpieczenia fundusze emerytalne, działalność pomocniczą związana z pośrednictwem finansowym, działalność maklerską i pozost. działalność związaną z finansami, 10/ w sekcji A - wzrost o 23 firmy przy dynamice wzrostu 25,8% rolnictwo obejmuje łowiectwo i leśnictwo, uprawy rolne i hodowlę zwierząt, działalność wspomagająca, 11/ w sekcji E - wzrost o 14 firm, ilość firm wzrosła dwukrotnie - wytwarzanie i zaopatrz. w energię elektryczną gaz, wodę obejmuje wytwarzanie i dystrybucję, pobór i uzdatnianie wody, gorącej wody i pary wodnej. 12/ w sekcji C - górnictwo wzrost o 9 firm, ilość firm wzrosła ponad dwukrotnie - obejmuje górnictwo surowców i węgla wydobywanie i eksploatacja złóż gazu i ropy naftowej, wydobywanie żwiru, piasku i kamienia, produkcja soli, usługi wspomagające, Zmniejszyła się ilość firm w sekcjach: 1/ w sekcji G - spadek o 215 firm tj. o 3,4% - handel hurtowy, detaliczny i naprawy obejmuje sklepy, jednostki detaliczne oraz hurtownie, naprawy pojazdów oraz art. użytku osobistego i domowego, 2/ w sekcji L - spadek o 4 instytucje tj. o 10,8% administracja publiczna, ubezpieczenia społeczne, zdrowotne obejmuje usługi na rzecz całego społeczeństwa i obronę narodową. W gospodarce miasta Gliwice w okresie lat 2006 - I połowa 2010 roku najbardziej rozwinął się sektor usług dla ludności i dla firm oraz sektor budownictwa. W sektorze produkcji zarówno w latach 2006-2009 jaki w I połowie 2010 roku nastąpił rozwój ilościowy firm. W sektorze handlu w latach 2006-2009 zmniejszyła się ilość firm o 3,4% (w skali kraju ilość firm zmniejszyła się o 5,4%), ale w I połowie 2010 roku nastąpił w Gliwicach niewielki wzrost ilości firm w tym sektorze. 21
2.3. Wzrost wskaźnika przedsiębiorczości mieszkańców. Wskaźnikiem przedsiębiorczości ludności jest ilość firm przypadająca na 10 tys. mieszkańców. Województwo Śląskie zajmuje ósme miejsce w kraju pod względem ilości zarejestrowanych firm na 10 tys. mieszkańców (928 firm). Pierwsze miejsce w kraju zajmuje województwo Zachodniopomorskie (1270 firm), na drugim miejscu jest województwo Mazowieckie (1238 firm), a na trzecim województwo Pomorskie (1118 firm). Rozwój przedsiębiorczości w latach 2006 - I półrocze 2010 roku w Gliwicach przedstawiamy na poniższym wykresie. Wykres 16. Wskaźnik przedsiębiorczości mieszkańców miasta Gliwice - ilość firm na 10 tys. mieszkańców w latach 2006 - I połowa 2010 roku. ilość firm na 10 tys. ludności 1500 1400 1300 1200 1100 1060 1087 1103 1138 1158 1000 900 I poł. 2010 Urzędu Statystycznego W Gliwicach w latach 2006 - I połowa 2010 roku znacznie rozwinęła się przedsiębiorczość ludności. Wskaźnik ilości firm na 10 tys. mieszkańców wzrósł w Gliwicach w latach 2006 - I połowa 2010 roku o 98 jednostek tj. o 9,2%. W Gliwicach wzrost przedsiębiorczości mieszkańców był wyższy niż średnia w kraju i w województwie Śląskim. W skali kraju wzrost tego wskaźnika wyniósł 27 jednostek tj. 2,5%, a w województwie Śląskim nastąpił wzrost o 17 jednostek tj. 1,8%. 22
3. Wzrost dochodów ludności w mieście Gliwice 3.1. Wzrost dochodów wartościowo Średnio miesięczne dochody mieszkańców Miasta Gliwice w roku 2009 wynosiły - 3654,92 zł i wzrosły w porównaniu do roku 2006 o 775,39 zł. W tym samym okresie przeciętne dochody miesięczne w województwie Śląskim wzrosły o 675,55 zł, a w skali kraju przeciętnie o 678,57 zł. Zatem wzrost dochodów mieszkańców miasta Gliwice był relatywnie wyższy niż średnio w kraju i w województwie Śląskim. Tabela 5. Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w latach 2006-2009 w wybranych jednostkach terytorialnych (w zł). ogółem Jednostka terytorialna [zł] POLSKA 2 636,81 2 866,04 3 158,48 3 315,38 ŚLĄSKIE 2 729,63 2 933,32 3 239,09 3 405,18 Powiat bielski 2 121,26 2 361,77 2 559,42 2 676,82 Powiat cieszyński 2 140,17 2 386,58 2 580,80 2 709,33 Powiat żywiecki 2 564,98 2 797,39 2 955,88 3 205,94 Powiat m.bielsko-biała 2 512,00 2 781,24 3 109,88 3 263,60 Powiat lubliniecki 2 097,97 2 320,22 2 616,07 2 686,35 Powiat tarnogórski 2 223,69 2 431,76 2 600,33 2 766,01 Powiat m.bytom 2 288,45 2 480,20 2 830,20 2 918,55 Powiat m.piekary Śląskie 2 148,01 2 395,67 2 633,21 2 728,81 Powiat częstochowski 1 908,38 2 085,68 2 396,11 2 551,29 Powiat kłobucki 1 731,93 1 882,12 2 083,52 2 257,05 Powiat myszkowski 1 906,33 2 110,45 2 339,09 2 526,71 Powiat m.częstochowa 2 355,01 2 517,31 2 745,37 2 901,31 Powiat gliwicki 2 215,02 2 369,81 2 662,55 2 736,10 Powiat m.gliwice 2 879,53 3 146,53 3 495,73 3 654,92 Powiat m.zabrze 2 568,83 2 804,13 3 095,19 3 232,35 Powiat m.chorzów 2 232,30 2 493,66 2 837,42 2 902,80 Powiat m.katowice 3 523,92 3 727,38 4 150,44 4 494,03 Powiat m.mysłowice 2 229,48 2 423,41 2 684,48 2 795,14 Powiat m.ruda Śląska 2 326,18 2 510,79 2 777,33 2 889,28 Powiat m.siemianowice Śląskie 2 393,50 2 584,80 2 875,42 2 960,73 Powiat m.świętochłowice 2 213,47 2 381,12 2 509,03 2 628,03 Powiat raciborski 2 264,95 2 498,57 2 829,47 2 917,17 Powiat rybnicki 2 198,94 2 359,47 2 533,82 2 779,46 Powiat wodzisławski 1 974,66 2 127,50 2 346,50 2 495,21 Powiat m.jastrzębie-zdrój 3 965,34 4 318,46 4 822,06 4 851,26 Powiat m.rybnik 2 447,61 2 648,18 2 967,36 3 111,71 Powiat m.żory 1 964,02 2 132,51 2 410,64 2 573,77 Powiat będziński 2 239,04 2 370,56 2 579,39 2 733,77 Powiat zawierciański 2 282,45 2 494,65 2 732,55 2 888,32 Powiat m.dąbrowa Górnicza 2 826,02 3 088,83 3 386,12 3 649,12 Powiat m.jaworzno 3 035,84 3 230,36 3 608,26 3 920,16 Powiat m.sosnowiec 2 333,91 2 524,96 2 880,92 2 988,73 23
ogółem Jednostka terytorialna [zł] Powiat mikołowski 2 447,17 2 656,88 2 656,42 2 724,55 Powiat pszczyński 2 183,36 2 389,21 2 657,86 2 719,86 Powiat bieruńsko-lędziński 2 196,05 2 427,10 2 687,30 2 865,18 Powiat m.tychy 2 500,39 2 766,57 3 073,55 3 127,98 Źródło: Urząd Statystyczny, opracowanie Instytut Eurotest. Poziom dochodów mieszkańców miasta Gliwice niższy jest od najwyższych dochodów w województwie mieszkańców miasta Jastrzębie-Zdrój o 1196,34 zł, a wyższy jest od najniższego poziomu dochodów jaki jest w powiecie wodzisławskim o 1159,71 zł. 3.2. Wzrost dochodów w relacji procentowej Poziom dochodów mieszkańców miasta Gliwice w relacji Polska 100% wynosi 110,2% i wzrósł w 2009 roku w porównaniu do roku 2006 o 1%. Tabela 6. Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w wybranych jednostkach terytorialnych w relacji Polska=100%. przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w relacji do średniej Jednostka terytorialna krajowej (Polska=100) [%] ŚLĄSKIE 103,5 102,3 102,6 102,7 Powiat bielski 80,4 82,4 81,0 80,7 Powiat cieszyński 81,2 83,3 81,7 81,7 Powiat żywiecki 97,3 97,6 93,6 96,7 Powiat m.bielsko-biała 95,3 97,0 98,5 98,4 Powiat lubliniecki 79,6 81,0 82,8 81,0 Powiat tarnogórski 84,3 84,8 82,3 83,4 Powiat m.bytom 86,8 86,5 89,6 88,0 Powiat m.piekary Śląskie 81,5 83,6 83,4 82,3 Powiat częstochowski 72,4 72,8 75,9 77,0 Powiat kłobucki 65,7 65,7 66,0 68,1 Powiat myszkowski 72,3 73,6 74,1 76,2 Powiat m.częstochowa 89,3 87,8 86,9 87,5 Powiat gliwicki 84,0 82,7 84,3 82,5 Powiat m.gliwice 109,2 109,8 110,7 110,2 Powiat m.zabrze 97,4 97,8 98,0 97,5 Powiat m.chorzów 84,7 87,0 89,8 87,6 Powiat m.katowice 133,6 130,1 131,4 135,6 Powiat m.mysłowice 84,6 84,6 85,0 84,3 Powiat m.ruda Śląska 88,2 87,6 87,9 87,1 Powiat m.siemianowice Śląskie 90,8 90,2 91,0 89,3 Powiat m.świętochłowice 83,9 83,1 79,4 79,3 Powiat raciborski 85,9 87,2 89,6 88,0 Powiat rybnicki 83,4 82,3 80,2 83,8 Powiat wodzisławski 74,9 74,2 74,3 75,3 Powiat m.jastrzębie-zdrój 150,4 150,7 152,7 146,3 Powiat m.rybnik 92,8 92,4 93,9 93,9 24
przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w relacji do średniej Jednostka terytorialna krajowej (Polska=100) [%] Powiat m.żory 74,5 74,4 76,3 77,6 Powiat będziński 84,9 82,7 81,7 82,5 Powiat zawierciański 86,6 87,0 86,5 87,1 Powiat m.dąbrowa Górnicza 107,2 107,8 107,2 110,1 Powiat m.jaworzno 115,1 112,7 114,2 118,2 Powiat m.sosnowiec 88,5 88,1 91,2 90,1 Powiat mikołowski 92,8 92,7 84,1 82,2 Powiat pszczyński 82,8 83,4 84,1 82,0 Powiat bieruńsko-lędziński 83,3 84,7 85,1 86,4 Powiat m.tychy 94,8 96,5 97,3 94,3 Źródło: Urząd Statystyczny, opracowanie Instytut Eurotest Wskaźnik poziomu dochodów dla województwa Śląskiego wynosi 102,7%. Najniższy wskaźnik w województwie ma powiat wodzisławski 75,3%, a najwyższy miasto Jastrzębie- Zdrój 146,3%. Poniżej przedstawiamy celem ogólnej orientacji informacje o wynikach badań GUS dot. poziomu dochodów w kraju w 2010 roku. Sytuacja w 2010 roku tj. po kryzysowym roku 2009 wg ostatnich badań 4 jakie przeprowadził GUS na zlecenie Komisji Europejskiej, badając tzw. kategorie niemonetarne są zaskakujące. Okazało się bowiem, że województwami z największym odsetkiem ludzi ubogich jest województwo Łódzkie (20,81%) a na drugim miejscu jest województwo Dolnośląskie (20%). O wiele lepiej jest na tzw. ścianie wschodniej. W województwie Lubelskim ludzi ubogich jest 19,95%, Warmińsko-Mazurskim - 18,77%, a w Podkarpackim 18,56%. Województwa te dokonały w ostatnich latach dużego postępu gospodarczego dzięki bardzo dobremu stanowi środowiska naturalnego. Nie było tam (po za pewnymi wyjątkami) rozwiniętego przemysłu, więc postawiono na produkcję rolną i rozwój turystyki. To zaczęło przynosić korzyści. W województwie Śląskim odsetek ludzi ubogich wynosi 18,48%. 4 - źródło Raport GUS 25
4. Podsumowanie 1. Gliwice to jedna z nielicznych w kraju miejscowości 5 gdzie w latach 2006 - I połowa 2010 roku nastąpił wzrost przedsiębiorczości i rozwój ilościowy firm małych i średnich. Sukces miasta możliwy był dzięki wykorzystaniu posiadanych warunków w połączeniu z tworzeniem przez władze miasta szans rozwoju istniejących i nowych przedsiębiorstw. 2. W Polsce jest zarejestrowanych ponad 3,5 miliona małych i średnich przedsiębiorstw, co stanowi blisko 98% wszystkich zarejestrowanych firm. Tworzą one 48,6% PKB. Również w Gliwicach dominują firmy małe i średnie. Ogółem w gospodarce Gliwic funkcjonuje 22715 firm 6. Firm małych i średnich jest 99,7%. 3. Średnio miesięczne dochody mieszkańców Miasta Gliwice w roku 2009 wynosiły 3654,92 zł i wzrosły w porównaniu do roku 2006 o 775,39 zł. W tym samym okresie przeciętne dochody miesięczne w województwie Śląskim wzrosły o 675,55 zł, a w skali kraju przeciętnie o 678,57 zł. Zatem wzrost dochodów mieszkańców miasta Gliwice był relatywnie wyższy niż średnio w kraju i w województwie Śląskim. 4. W latach 2006 - I połowa 2010 roku ilość firm w gospodarce miasta zwiększyła się o 1678 firm tj. o 7,9%. W tym samym okresie ilość firm w skali kraju zwiększyła się o 2,9%. Rozwój ilościowy firm w latach 7 2006-2009 nastąpił w dziedzinie usług dla ludności i firm oraz usług budownictwa. Największy wzrost ilości firm małych i średnich nastąpił w sekcjach: w sekcji K obsługa nieruchomości, usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - wzrost o 597 firm przy dynamice wzrostu 11,1%, w sekcji F budownictwo nastąpił wzrost o 228 firm przy dynamice wzrostu 11,8%, w sekcji O usługi komunalne, społeczne, indywidualne - wzrost o 162 firmy przy dynamice wzrostu 13,1%, w sekcji N ochrona zdrowia, pomoc społeczna - wzrost o 158 firm przy dynamice wzrostu 17,6%, w sekcji M - edukacja wzrost o 77 firm przy dynamice wzrostu 13,2%. W sekcji G handel hurtowy, detaliczny i naprawy nastąpił spadek o 215 firm tj. o 3,4%. W dziedzinie produkcji w sekcji D przetwórstwo przemysłowe nastąpiło zwiększenie ilości firm o 63 przy dynamice wzrostu 3,6%. W pierwszej połowie 2010 roku w Gliwicach nastąpił rozwój ilościowy firm w sektorze usług, budownictwa, handlu oraz produkcji. Największy wzrost ilości firm nastąpił 5 - analiza obejmuje obszar miasta 6 - wg stanu na koniec I półrocza 2010 roku 7 - analiza wg sekcji działalności gospodarczej przedstawiona jest w dwóch podokresach bowiem do 2009 roku ewidencja REGON prowadzona była wg PKD 2004, a od roku 2010 nastąpiła zmiana na PKD 2007 26
w sekcji M - działalność profesjonalna, naukowa, techniczna wzrost o 97 firm, w sekcji C - przetwórstwo przemysłowe nastąpił wzrost o 77 firm, w sekcji J - informacja i komunikacja wzrost o 55 firm, w sekcji F - budownictwo wzrost o 49 firm, w sekcji L - obsługa rynku nieruchomości wzrost o 46 firm. W sekcji G handel hurtowy i detaliczny, naprawy ilość firm wzrosła o 10. Zmniejszyła się ilość firm w sekcjach: w sekcji K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa spadek o 25 firm, w sekcji D - wytwarzanie energii elektr, gazu spadek o 2 firmy oraz w sekcji E - dostawa wody, gosp. ściekami i odpadami spadek o 2 firmy. W podsumowaniu okresu lat 2006 - I połowa 2010 roku 8 rozwoju ilościowego małych i średnich firm w gospodarce miasta Gliwice można zauważyć, że najbardziej rozwinął się sektor usług dla ludności i dla firm oraz sektor budownictwa. W sektorze produkcji zarówno w latach 2006-2009 jaki w I połowie 2010 roku nastąpił rozwój ilościowy firm. W sektorze handlu w latach 2006-2009 zmniejszyła się ilość firm o 3,4% (w skali kraju ilość firm zmniejszyła się o 5,4%), ale w I połowie 2010 roku nastąpił w Gliwicach niewielki wzrost ilości firm w tym sektorze (wzrost o 10 firm). 5. W Gliwicach w latach 2006 - I połowa 2010 roku znacznie rozwinęła się przedsiębiorczość ludności. Wskaźnik ilości firm na 10 tys. mieszkańców wzrósł w Gliwicach w latach 2006 - I połowa 2010 roku o 98 jednostek tj. o 9,2%. W Gliwicach wzrost przedsiębiorczości mieszkańców był wyższy niż średnia w kraju i w województwie Śląskim. W skali kraju wzrost tego wskaźnika wyniósł 27 jednostek tj. 2,5%, a w województwie Śląskim nastąpił wzrost o 17 jednostek tj. 1,8%. Kierownik Projektu Badawczego Dyrektor Instytutu Eurotest Wojciech Wroński 8 - w zakresie na jaki pozwala zmiana systematyki PKD ewidencji REGON 27