wytyczne i Projekty rewitalizacji oraz aktywizacji obszarów zmarginalizowanych gospodarczo sierpieñ 2010 Województwo Podkarpackie
Niniejsze wytyczne stanowią podstawę metodologiczną do opracowywania studiów wykonalności projektów zgłaszanych do dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 (dalej: RPO WP). Wytyczne zostały opracowane przez Instytucję Zarządzającą RPO WP, w efekcie realizacji projektu współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, którego wykonawcą był dr inż. Korneliusz Pylak PSDB Sp. z o.o. W 2010 r. Departament Wdrażania Projektów Infrastrukturalnych Regionalnym Programem Operacyjnym dokonał aktualizacji wytycznych dostosowując je do obowiązujących przepisów prawa. Podstawę metodologiczną analiz finansowych i ekonomicznych stanowią Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód z dnia 15 stycznia 2009 r., sygnatura MRR/H/ 14(2)01/2009, www.funduszestrukturalne.gov.pl/ (dalej: Wytyczne MRR). W kwestiach nie uregulowanych w niniejszych wytycznych mają również zastosowanie: Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych: Przewodnik, Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Bruksela 2002, Dokument roboczy nr 4, Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, Bruksela 08.2006, Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych i regionalnych programów operacyjnych, MRR, 3.06.2008 r., www.funduszeeuropejskie.gov.pl/ (dla przedsięwzięć przygotowywanych w stanie prawnym sprzed 15 listopada 2008 r.), Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych i regionalnych programów operacyjnych, MRR, 5.05.2009 r., www.funduszeeuropejskie.gov.pl/ (dla przedsięwzięć, dla których wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach złożono po 15 listopada 2008 r.), Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie programowania działań dotyczących mieszkalnictwa, 13 sierpnia 2008 r., Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Wytyczne w zakresie przygotowania lokalnych programów rewitalizacji, luty 2009 r., IZ RPO WP, obowiązujące przepisy i zasady rachunkowości, ogólnie przyjęte metody analiz finansowych i ekonomicznych. Zastrzega się, iż zakres wymaganych informacji do zawarcia w SW może być dodatkowo określony w regulaminie danego konkursu. Wytyczne dotyczą dokumentacji projektów zgłaszanych do dofinansowania w ramach: osi priorytetowej 7. Spójność wewnątrzregionalna, w zakresie określonym w Szczegółowym opisie priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 i Podręczniku kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007 2013. Projekty zgłaszane do dofinansowania w ramach działania 7.1. Rewitalizacja miast i 7.2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych RPO WP muszą być ujęte w zatwierdzonym Lokalnym Programie Rewitalizacji miasta/gminy/powiatu. 2
Spis treści 1. Tytuł... 4 2. Streszczenie... 4 3. Przyczyny realizacji projektu... 4 3.1. Opis uwarunkowań społeczno-gospodarczych występujących na obszarze oddziaływania projektu.. 4 3.2. Identyfikacja problemów beneficjentów projektu... 6 4. Opis projektu... 7 4.1. Cel projektu, oddziaływania społeczno-gospodarcze, powiązania z innymi projektami... 8 4.2. Spójność projektu z celami RPO oraz spójność z dokumentami programowymi/strategicznymi (krajowymi, regionalnymi, lokalnymi)... 9 4.3. Opis i ocena wariantów alternatywnych... 9 4.4. Lokalizacja... 11 4.5. Wskaźniki rezultatu projektu... 12 4.6. Przedmiot i produkty projektu... 12 4.7. Analizy specyficzne dla sektora... 13 5. Analiza techniczna projektu...13 5.1 Specyfikacja działań podejmowanych w ramach promocji projektu... 14 5.2 Specyfikacja działań podejmowanych w ramach instrumentu elastyczności... 15 6. Uwarunkowania formalno-prawne...15 6.1. Uwarunkowania wynikające z procedur prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego.. 15 6.2. Prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane... 15 6.3. Zgodność z prawem zamówień publicznych... 16 6.4. Specyficzne uwarunkowania prawne, w tym kwestie pomocy publicznej... 17 7. Analiza potencjału instytucjonalnego Wnioskodawcy...17 7.1. Charakterystyka wnioskodawcy... 18 7.2. Partnerzy i opis zasad partnerstwa... 18 7.3. Opis podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu inwestycji po jej zakończeniu... 19 7.4. Doświadczenie w realizacji projektów inwestycyjnych... 19 8. Analiza finansowa...19 8.1. Harmonogram, nakłady inwestycyjne i odtworzeniowe... 21 8.2. Źródła finansowania... 23 8.3. Analiza popytu... 23 8.4. Przychody... 24 8.5. Koszty operacyjne... 25 8.6. Analiza wyniku finansowego wskaźników finansowych... 26 8.7. Dochody netto generowane przez projekt obliczanie luki w finansowaniu... 27 8.8. Trwałość finansowa projektu... 30 9. Analiza ekonomiczna...31 9.1. Korzyści wynikające z realizacji projektu... 32 9.2. Nakłady i koszty społeczno-gospodarcze związane z realizacją projektu... 33 9.3. Analiza wskaźników ekonomicznych... 34 9.4. Analiza jakościowa i efektywności kosztowej opcjonalnie... 35 10. Analiza oddziaływania na środowisko...35 10.1. Formalno-prawna procedura ooś... 35 10.2. Analiza poszczególnych obszarów oddziaływania inwestycji na środowisko... 36 10.3. Analiza oddziaływania projektu na obszary Natura 2000... 36 11. Analiza ryzyka i wrażliwości...37 12. Załącznik: Odniesienie do kryteriów oceny merytorycznej - jakościowej...39 12.1. Odniesienie do kryteriów oceny merytorycznej jakościowej... 39 12.2. Analiza finansowa i ekonomiczna w aktywnym arkuszu kalkulacyjnym.... 46 3
1. Tytuł Tytuł studium wykonalności powinien być tożsamy z tytułem wniosku o dofinansowanie (p. A.2 formularza wniosku). Tytuł powinien być możliwie krótki, zwięzły i jednocześnie oddający charakter projektu oraz umożliwiający odróżnienie od innych projektów danego Wnioskodawcy. 2. Streszczenie W rozdziale tym powinien znaleźć się skrótowy przegląd kluczowych informacji o projekcie dotyczących zasadniczego określenia m. in.: przedmiotu projektu (czego dotyczy inwestycja?), wnioskodawcy, celu, w jakim będzie realizowany, rezultatów, produktów, przewidywanych nakładów inwestycyjnych, kwoty i poziomu procentowego wnioskowanej dotacji z EFRR. W streszczeniu należy przedstawić podstawową charakterystykę projektu. W opisie należy unikać stwierdzeń i zwrotów trudnych do zrozumienia przez osoby bez odpowiedniego przygotowania technicznego lub ekonomicznego. 3. Przyczyny realizacji projektu W rozdziale niniejszym należy przedstawić przyczyny podjęcia realizacji projektu oraz określić problemy, jakie zostaną rozwiązane w wyniku realizacji zaplanowanych działań, zgodnie z poniższymi punktami. 3.1. Opis uwarunkowań społeczno-gospodarczych występujących na obszarze oddziaływania projektu Punkt obejmuje informacje związane ze społeczno-gospodarczym kontekstem i przyczynami realizacji projektu. W odniesieniu do projektów rewitalizacji i aktywizacji obszarów zmarginalizowanych gospodarczo należy między innymi określić (w zakresie, w jakim informacje te dotyczą projektu i są możliwe do uzyskania): Jaki obszar objęty jest potencjalnym oddziaływaniem przyszłego projektu? Ile miejscowości obejmuje? Ilu mieszkańców go zamieszkuje? Jaka jest gęstość zaludnienia? Jakie jest saldo migracji? Jaki jest przeciętny dochód na głowę mieszkańca w obszarze projektu? Jaka jest wysokość dochodów własnych gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca? Jaki jest udział gminy w podatku od osób fizycznych w przeliczeniu na jednego mieszkańca? Ile wynoszą wydatki z budżetu gminy na inwestycje w przeliczeniu na jednego mieszkańca? Jaki jest odsetek osób pracujących w głównym miejscu pracy w ogóle osób w wieku produkcyjnym? Jaka jest stopa bezrobocia? Jaki jest poziom wykształcenia mieszkańców? Jaka jest proporcja osób w wieku produkcyjnym do ogółu osób? 4
Jaki jest profil obszaru (rolniczy, przemysłowy, turystyczny, miejski itp.)? Ile przedsiębiorstw znajduje się na tym obszarze? Jakiej wielkości przedsiębiorstwa przeważają? Jaki jest odsetek przedsiębiorstw prywatnych w ogóle jednostek zarejestrowanych w systemie REGON? Ile wynosi liczba prywatnych jednostek zarejestrowanych w systemie REGON w przeliczeniu na 1000 mieszkańców? Jaki jest odsetek przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych działających na danym obszarze? Jaki jest profil przedsiębiorstw? Jaki jest ich udział w tworzeniu lokalnego / regionalnego rynku pracy? Jak wygląda rozwój ekonomiczny obszaru objętego projektem na tle województwa i Polski? (z uwzględnieniem cech wymienionych w dwóch powyższych podpunktach) Jaka jest dostępność komunikacyjna obszaru objętego projektem, albo obszaru, który powstanie w wyniku realizacji projektu? Jaka jest odległość do najbliższej drogi wojewódzkiej, krajowej, autostrady lub planowanej autostrady (jeżeli autostrada ma przebiegać w obrębie maksymalnie 100 km)? Jaka jest odległość do najbliższego lotniska obsługującego ruch międzynarodowy i/lub świadczącego usługi cargo? Jaka jest odległość do najbliższej stacji kolejowej? Czy teren ma dostęp do bocznicy kolejowej? Czy obszar objęty projektem leży w centrum danej miejscowości czy na jej obrzeżach? (chodzi tu przede wszystkim o instytucje małe powierzchniowo, takie jak na przykład centra edukacyjno-wdrożeniowe instytucje zajmujące duże powierzchnie nawet nie powinny być lokowane blisko centrów poszczególnych miejscowości) Jaki jest stan techniczny i stopień rozwoju infrastruktury technicznej otoczenia projektu? Jaki odsetek osób podłączony jest do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej? Jaka jest przepustowość okolicznych oczyszczalni ścieków w przeliczeniu na jednego mieszkańca (oczyszczalnie komunalne) i w przeliczeniu na jeden podmiot gospodarczy (oczyszczalnie przemysłowe)? Jaka jest gęstość sieci drogowej w danej jednostce samorządu terytorialnego (gmina i powiat, w zależności od planowanego zasięgu oddziaływania inwestycji)? Jakie są potrzeby przedsiębiorców w zakresie objętym projektem (np. turystycznym, kulturalnym, zdrowia, edukacji, ochrony środowiska itp.)? Jakich usług oczekują na planowanym obszarze? Jakie są ich potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej (pobór wody, ilość odprowadzanych ścieków, ich zanieczyszczenie itp.)? Jakich pracowników potrzebują i szukają? Z jakim wykształceniem, o jakiej specjalności, z jakim doświadczeniem? Jakie są ich potrzeby w zakresie infrastruktury ochrony zdrowia? Jakie są ich potrzeby w zakresie możliwości spędzania wolnego czasu? Jakie są ich potrzeby w zakresie współpracy z instytucjami/ośrodkami naukowymi, naukowobadawczymi? Jakie są ich potrzeby w zakresie współpracy z instytucjami otoczenia biznesu (np. w dziedzinie finansów)? Następnie należy opisać elementy infrastruktury (jeżeli są dostępne dane na ten temat lub dany element dotyczy projektu): infrastruktura drogowa dojazdowa i wewnętrzna, infrastruktura wodociągowa, infrastruktura kanalizacyjna, infrastruktura deszczowa, sieć ciepłownicza, sieć elektryczna, sieć gazowa, sieć teleinformatyczna, obiekty kubaturowe itp. Opis powinien zawierać najistotniejsze informacje i dane statystyczne odnoszące się do zakresu i typu projektu oraz mogących mieć wpływ na jego przewidywane skutki w sferze społecznej i gospodarczej. W przypadku podawania danych statystycznych należy określić ich źródło. Należy unikać nadmiernego rozbudowywania ww. opisów oraz zamieszczania danych zbędnych z punktu widzenia przedmiotu i celów projektu. Dla projektów z zakresu termomodernizacji należy opisać stan energetyczny obiektu na podstawie przeprowadzonego audytu energetycznego (powierzchnia, kubatura, współczynniki cieplne obiektu, wielkości powierzchni docieplanych, ilości powierzchnię i typy okien, rodzaj instalacji, itp.) 3.1.a. Zakres rozdziału dla projektów składanych przez wspólnoty mieszkaniowe 5
Punkt obejmuje informacje związane ze społeczno-gospodarczym kontekstem i przyczynami realizacji projektu. W odniesieniu do projektów z zakresu mieszkalnictwa należy między innymi określić (w zakresie, w jakim informacje te dotyczą projektu i są możliwe do uzyskania): Jaki obszar objęty jest potencjalnym oddziaływaniem przyszłego projektu? Jaka jest gęstość zaludnienia i rodzaj zabudowy? Ilu mieszkańców go zamieszkuje? Ile osób korzysta obecnie z infrastruktury objętej planowanym projektem? Jaki jest udział ludności z terenów wiejskich, osób bezrobotnych, zagrożonych trwałym wykluczeniem społecznym w strukturze osób korzystających z infrastruktury? Ile stanowią gospodarstw domowych? Jaki jest profil obszaru (rolniczy, przemysłowy, turystyczny, miejski itp.)? Ile przedsiębiorstw znajduje się na tym terenie? Jakiej wielkości? Jaki jest profil przedsiębiorstw? Jaki jest ich udział w tworzeniu lokalnego / regionalnego rynku pracy? Jak wygląda rozwój ekonomiczny obszaru objętego projektem na tle województwa i Polski? Jakie są potrzeby mieszkańców w zakresie objętym projektem? Informacje o stanie infrastruktury technicznej obszaru, którego dotyczy projekt, Czy obecna infrastruktura jest funkcjonalna dla interesariuszy projektu (chodzi tu o dostępność, łatwość obsługi, uciążliwość dla mieszkańców, jakość użytkowania, efektywność ekonomiczną, satysfakcję z użytkowania)? Jak wygląda i w jakim jest stanie dotychczasowa infrastruktura, której dotyczy projekt bezpośrednio (jeżeli np. projekt dotyczy modernizacji istniejącego budynku, należy go opisać) lub pośrednio? Opis powinien zawierać najistotniejsze informacje i dane statystyczne odnoszące się do zakresu i typu projektu oraz mogących mieć wpływ na jego przewidywane skutki w sferze społecznej i gospodarczej. W przypadku podawania danych statystycznych należy określić ich źródło. Należy unikać nadmiernego rozbudowywania ww. opisów oraz zamieszczania danych zbędnych z punktu widzenia przedmiotu i celów projektu. Dla projektów z zakresu termomodernizacji należy opisać stan energetyczny obiektu na podstawie przeprowadzonego audytu energetycznego (powierzchnia, kubatura, współczynniki cieplne obiektu, wielkości powierzchni docieplanych, ilość, powierzchnię i typy okien, rodzaj instalacji, itp.) 3.2. Identyfikacja problemów beneficjentów projektu Należy wymienić oraz scharakteryzować grupy wszystkich interesariuszy projektu, w tym beneficjentów projektu m.in. grupy społeczne, instytucje oraz podmioty (np. przedsiębiorstwa, instytucje publiczne), które będą korzystały z infrastruktury przewidzianej do realizacji w ramach projektu. Punkt ten powinien przede wszystkim zawierać: opis i analizę problemów 1, które dotykają bezpośrednich i pośrednich beneficjentów (ale tylko w kontekście przedmiotu projektu), 1 Problemy muszą być określone jako sytuacje negatywne. Nie wszystkie sformułowania są sytuacjami negatywnymi, np. 10% stopa bezrobocia w mieście nie oznacza negatywnej sytuacji, jeżeli w innych miastach jest ona dwu-krotnie wyższa, ale sformułowanie dwukrotnie wyższa stopa bezrobocia niż na obszarze okalającym obszar projektu jest już sytuacją negatywną. 6
uzasadnienie powiązań pomiędzy problemami a badaną analizą otoczenia projektu oraz opis związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy problemami, selekcję problemów i wybór tych, które projekt ma rozwiązać lub przyczynić się do ich rozwiązania. Należy uzasadnić: skąd wynika potrzeba realizacji projektu? czy z potrzeb przedsiębiorców? czy z potrzeb samorządu lokalnego? czy z potrzeb lokalnych mieszkańców (miejsca pracy)? czy wskazane potrzeby realizacji projektu są widoczne (wynikają) z analizy rynku i/lub charakterystyki instytucji? dlaczego do tej pory potrzeby nie zostały zaspokojone a problemy rozwiązane? czy i w jaki sposób realizacja projektu przyczyni się do rozwiązania negatywnych kwestii? czy projekt zaspokoi w pełni potrzeby danego obszaru w zakresie inwestycyjnym lub zakupowym? na jaki czas? jeżeli nie, to w jakim zakresie? dlaczego wybrano właśnie taki zakres projektu? czy istnieją rozwiązania alternatywne? W tym miejscu należy również wykazać: celowość realizacji projektu z punktu widzenia interesariuszy (np. projekt spełnia potrzeby wskazywane przez przedsiębiorców / mieszkańców w badaniach ankietowych lub wywiadach prowadzonych przez niezależne ośrodki), możliwość osiągnięcia założonego oddziaływania projektu (a więc czy przekonywujący jest fakt osiągnięcia zakładanej liczby przedsiębiorców / udogodnień dla mieszkańców i innych użytkowników na obszarze projektu? czy jest podparty wiarygodnymi przesłankami, listami intencyjnymi, umowami przedwstępnymi)? pełne przygotowanie i uzbrojenie terenu dla inwestorów (zawierające elementy infrastruktury wskazane w opisie). 3.2.a. Zakres rozdziału dla projektów składanych przez wspólnoty mieszkaniowe Należy wymienić oraz scharakteryzować grupy wszystkich interesariuszy projektu, w tym beneficjentów projektu, które będą korzystały z infrastruktury przewidzianej do realizacji w ramach projektu. Punkt ten powinien przede wszystkim zawierać: opis i analizę problemów 2, które dotykają bezpośrednich i pośrednich beneficjentów (ale tylko w kontekście przedmiotu projektu), uzasadnienie powiązań pomiędzy problemami a badaną analizą otoczenia projektu oraz opis związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy problemami, selekcję problemów i wybór tych, które projekt ma rozwiązać lub przyczynić się do ich rozwiązania. Należy uzasadnić: jakie są niedogodności i problemy dla mieszkańców, podmiotów gospodarczych i innych użytkowników obiektów kubaturowych? dlaczego do tej pory potrzeby nie zostały zaspokojone a problemy rozwiązane? czy i w jaki sposób realizacja projektu przyczyni się do rozwiązania tych problemów? 4. Opis projektu Zgodnie z Wytycznymi MRR projekt definiuje się jako: operację o jasno określonych celach, składającą się z całej serii robót, działań lub usług, której celem jest wykonanie niepodzielnego zadania, posiadającego sprecyzowany charakter 2 Problemy muszą być określone jako sytuacje negatywne. Nie wszystkie sformułowania są sytuacjami negatywnymi, np. 10% stopa bezrobocia w mieście nie oznacza negatywnej sytuacji, jeżeli w innych miastach jest ona dwu-krotnie wyższa, ale sformułowanie dwukrotnie wyższa stopa bezrobocia niż na obszarze okalającym obszar projektu jest już sytuacją negatywną. 7
gospodarczy lub techniczny. Zespoły działań tworzących projekt powinny zachować spójny i skoordynowany charakter i prowadzić do ściśle określonego celu. Projekt stanowi zatem ekonomicznie niepodzielną serię prac, spełniających ściśle określoną funkcję techniczną i posiadających jasno określone cele. Projekt charakteryzuje się możliwością wyraźnego wyodrębnienia ram czasowych realizacji. Działania te mają charakter jednorazowy, zaś ich celem jest doprowadzenie do rozwiązania problemu (osiągnięcia stanu pożądanego celu) lub ułatwienie likwidacji problemu. Definiowany problem musi zawsze dotyczyć określonej grupy interesariuszy, nie może ograniczać się wyłącznie do aspektów technicznych. Projekt powinien być powiązany z bieżącą działalnością podmiotu, który go realizuje, ale jednocześnie musi być łatwy do wyodrębnienia z owej działalności. Należy jednak podkreślić, iż projekt powinien mieć pozytywny wpływ na bieżące funkcjonowanie instytucji lub grupy osób. Zasadniczym elementem studium jest również przedstawienie strategii wdrażania projektu. Analiza w tym zakresie opiera się na określeniu uzasadnionych celów, rezultatów projektu oraz niezbędnych do ich osiągnięcia produktów. Rozdział może być uzupełniony przedstawieniem matrycy logicznej oraz analizy SWOT projektu. 4.1. Cel projektu, oddziaływania społeczno-gospodarcze, powiązania z innymi projektami Cel (-e) to przyszły stan rzeczy, który jest planowany do osiągnięcia w następstwie podjętych działań. Cel wyraża sens działania, wynikający z potrzeb wewnętrznych i zewnętrznych systemu i jest konkretną odpowiedzią na istniejące potrzeby 3. Wnioskodawca opisuje w tym punkcie, jakie długoterminowe korzyści zostaną osiągnięte w obszarze oddziaływania projektu poprzez jego realizację. Zgodnie z Wytycznymi MRR: Zdefiniowanie celów jest niezbędnym etapem służącym identyfikacji i analizie projektu. Stanowi ono punkt wyjścia do przeprowadzenia jakiejkolwiek oceny inwestycji. Cele projektu, zarówno te bezpośrednie, jak i pośrednie, powinny zostać określone w oparciu o analizę potrzeb danego środowiska gospodarczo-społecznego, z uwzględnieniem zjawisk najbardziej adekwatnych do skali oddziaływania projektu. Należy zwrócić uwagę, aby cele projektu zdefiniowane w analizie spełniały następujące założenia: 3 A więc nigdy celem nie może być kupienie wyposażenia lub zatrudnienie pracowników. 8
a) jasno wskazywały, jakie korzyści społeczno-ekonomiczne można osiągnąć dzięki wdrożeniu projektu, b) były logicznie powiązane ze sobą, w przypadku, gdy w ramach projektu realizowanych jest jednocześnie kilka celów, c) uwzględniały wszystkie najważniejsze bezpośrednie i pośrednie skutki społecznoekonomiczne przedsięwzięcia, d) określały, czy całkowite korzyści (tzw. całościowy przyrost dobrobytu) osiągnięte w wyniku realizacji projektu uzasadniają jego koszt, e) były logicznie powiązane z ogólnymi celami omawianych funduszy, tj. wymagane jest określenie zbieżności celów projektu z celami realizacji danej osi priorytetowej programu operacyjnego, f) były uzupełnione o metodę pomiaru poziomu ich osiągnięcia, g) korzyści osiągnięte w ramach danego celu powinny być wyrażone w konkretnych wartościach/parametrach społeczno-ekonomicznych. W miarę możliwości należy również dokonać wstępnej kwantyfikacji ważnych parametrów takiego celu (wskaźników oddziaływania) oraz określić ramy czasowe ich osiągnięcia. Cele można określić korzystając z metody SMART 4. 4.2. Spójność projektu z celami RPO oraz spójność z dokumentami programowymi/strategicznymi (krajowymi, regionalnymi, lokalnymi) Cel(e) projektu muszą być zgodne z celami działania zawartymi w RPO WP na lata 2007-2013. W niniejszym punkcie należy przedstawić przesłanki świadczące o tym, iż projekt przyczyni się do realizacji celów osi priorytetowych 7 RPO WP w jaki sposób i w jakim zakresie (w tym w kontekście wskaźników realizacji). Istotne są również informacje wskazujące na spójność projektu z innymi dokumentami o charakterze strategicznym w wymiarze lokalnym, regionalnym i krajowym, w tym zwłaszcza z celami strategii rozwoju województwa w jaki sposób i w jakim zakresie (w kontekście wskaźników realizacji). Należy również określić, jakie są uwarunkowania realizacyjne planowanego projektu wynikające z: programów rewitalizacji, bowiem projekty zgłaszane w ramach działania 7.1 i 7.2 muszą wynikać i być zapisane w lokalnych programach rewitalizacji oraz zawierać się w wyznaczonych w nich obszarach rewitalizacji; studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, itp. Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego, Polityki Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. 4.3. Opis i ocena wariantów alternatywnych Zgodnie z Wytycznymi MRR w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym generujących dochód Na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, że wybrany przez niego wariant realizacji projektu reprezentuje najlepsze rozwiązanie spośród wszelkich możliwych alternatywnych rozwiązań. W tym celu wnioskodawca powinien przeprowadzić analizę wykonalności i rozwiązań 4 Specific (konkretny) czy cel nie jest ujęty zbyt ogólnie? measurable (mierzalny) czy można zmierzyć poziom jego osiągnięcia? achievable/available (osiągalny) czy cel jest wyrażony liczbowo? realistic (realistyczny) czy cel jest możliwy do osiągnięcia w założonym okresie? timed (określony w czasie) czy cel jest określony w czasie? 9
alternatywnych. W ramach analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca powinien poddać analizie ograniczoną liczbę istotnych i technicznie wykonalnych rozwiązań. Przeprowadzenie analizy wykonalności poszczególnych rozwiązań alternatywnych ma na celu określenie możliwych wariantów realizacji projektu, zidentyfikowanego zgodnie z warunkami określonymi w Rozdziale 5 (Wytycznych MRR, przyp. red.), a tym samym umożliwia wybór najlepszego wariantu realizacji danego projektu inwestycyjnego spośród analizowanych. Informacje uzyskane w wyniku tej analizy powinny jasno wskazywać i potwierdzać zasadność wyboru danego wariantu realizacji projektu. W wyniku przeprowadzenia analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca powinien dokonać wyboru wariantu realizacji projektu oraz sformułować uzasadnienie wyboru danego wariantu realizacji projektu. Należy odnieść się do alternatywnych możliwych rozwiązań zakresu projektu (czyli alternatywnego projektu), np.: lokalizacja (który obszar rewitalizować?), zakres projektu (czy konieczna jest rewitalizacja całego obszaru czy też części?), skala projektu (w jakim stopniu rewitalizować obszar? co trzeba zrobić w ramach projektu co wynika z potrzeb beneficjentów?). Z drugiej strony trudne jest uzyskanie wartościowych wniosków poprzez analizę czysto technicznych możliwości, pomijając kontekst środowiskowy, czy przyjmując do porównań niewykonalne opcje. Takimi przykładami będzie porównanie: budowa budynku z cegieł z budową budynku z płyt betonowych (zwykle istnieje wystarczające techniczne uzasadnienie wyboru danego materiału); wariantu bezinwestycyjnego (oznaczającego brak zgodności z wymogami prawa) z wariantem zapewniającym pełną zgodność. Należy odnieść każdy z wariantów do zidentyfikowanych potrzeb interesariuszy i opisać w jakim stopniu dany wariant przyczyni się do ich zaspokojenia. Metodę analizy opcji należy dobrać do specyfiki przedsięwzięcia np. można zastosować metodę dynamicznego kosztu jednostkowego (DGC) 5, gdzie za miarę rezultatu należy przyjąć w zależności od podmiotu projektu: liczbę mieszkańców objętych projektem [os.]; liczba zatrudnionych pracowników dzięki projektowi [etat przeliczeniowy]. W analizie jakościowej metodą wielokryterialną należy wykorzystać kluczowe kryteria miękkiej płaszczyzny projektów, a więc przede wszystkim: wpływ na poprawę jakości życia: 5 Dynamiczny koszt jednostkowy DGC (Dynamic Generation Cost) jest równy cenie, która pozwala na uzyskanie zdyskontowanych przychodów równych zdyskontowanym kosztom, a więc minimalnej cenie, która powoduje, że przedsięwzięcie staje się rentowne. Zatem: DGC p EE t n t 0 KI t n t 0 t ( 1 i ) EE ( 1 KE t t t i ) gdzie: p EE cena za jednostkę miary rezultatu; KI t nakłady inwestycyjne poniesione w danym roku; KE t koszty eksploatacyjne poniesione w danym roku; i stopa dyskontowa; t rok, przyjmuje wartości od 0 do n; EE t miara rezultatu, t 10
w sferze przestrzennej np. poprawa infrastruktury technicznej, renowacja budynków, zagospodarowanie pustych przestrzeni; w sferze społecznej np. służące wzrostowi bezpieczeństwa, ograniczające patologie społeczne, rozwijające aktywność społeczną; w sferze gospodarczej np. przystosowanie obiektów lub ich części na cele gospodarcze (turystyka i inne usługi). wpływ na ogólny rozwój gospodarczy danego obszaru (np. liczony dwoma wskaźnikami: PKB per capita, stopa bezrobocia), wpływ na wzrost zatrudnienia, wpływ na wzrost przeciętnych dochodów na danym obszarze. 4.3.a. Zakres rozdziału dla projektów składanych przez wspólnoty mieszkaniowe Analiza wariantów alternatywnych może być przeprowadzona tylko w sposób opisowy. Nie ma potrzeby stosowania metody dynamicznego kosztu jednostkowego (DGC). Przykładowe warianty alternatywne dla projektów z zakresu mieszkalnictwa: - realizacja części inwestycji (np. wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, zamiast kompleksowej termomodernizacji), - inne rozwiązanie techniczne (np. wykorzystanie metody lekkiej suchej do ocieplenia budynku, zamiast metody lekkiej mokrej) - finansowanie inwestycji (np. kredyt na całą inwestycję, zamiast częściowego wkładu UE). 4.4. Lokalizacja Należy tu podać adres budynku(ów) / budowli, którego dotyczy projekt (jeżeli jest to nowy budynek nr działki, miejscowość) oraz nazwę gminy i powiatu wraz z opisem funkcji obiektu (celu(ów) na jaki jest przeznaczony, co się w nim znajduje, najemców itp.). Opis powinien być, w miarę możliwości, uzupełniony mapą poglądową przedstawiającą inwestycję na tle obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego terenu, powiązania planowanej inwestycji z siedliskami ludzkimi, obszar oddziaływania projektu, komunikację z obiektem i powiązania z innymi obiektami ważnymi z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej. Zaleca się dołączenie zdjęć archiwalnych i teraźniejszych obrazujących obiekty będące przedmiotem projektu. Jeżeli projekt dotyczy bezpośrednio obiektu kubaturowego, należy przedstawić szkic lub plan usytuowania budynku na posesji, np. mapę do celów projektowych, rzuty poszczególnych kondygnacji (jeżeli są już dostępne) lub odręczny rysunek funkcjonalności obiektu. Przy charakteryzowaniu wybranej lokalizacji należy wziąć pod uwagę: warunki topograficzne, hydrogeologiczne i urbanistyczne mające wpływ na projekt, powiązanie z innymi obiektami infrastrukturalnymi, zapotrzebowanie na media i ich dostępność w danej lokalizacji, możliwość prowadzenia i zabezpieczenia budowy, stref ochronnych itp. Dla projektów z działania 7.1. Rewitalizacja miast i 7.2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych RPO WP należy odnieść się do zapisów Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz przestawić mapę obrazującą projekt na tle obszaru wyznaczonego w LPR. 11
4.5. Wskaźniki rezultatu projektu Rezultaty charakteryzują wpływ zrealizowanego przedsięwzięcia na otoczenie społecznoekonomiczne uzyskany bezpośrednio po zakończeniu realizacji projektu. Wymagane jest podanie wskaźników zgodnych z listą podaną dla przedmiotowego działania RPO WP, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę tzw. wskaźniki kluczowe oraz wskaźniki regionalne (umieszczone na liście wskaźników we wniosku o dofinansowanie). Wnioskodawca powinien uwzględnić wszystkie charakterystyczne dla danej inwestycji wskaźniki. Należy przy tym liczyć się z koniecznością monitorowania postępów w osiąganiu docelowej wartości takiego wskaźnika. W przypadku realizowania zadań objętych dofinansowaniem w ramach instrumentu elastyczności cross-financing należy wybrać dodatkowo przynajmniej jeden wskaźnik dotyczący rezultatu w tym zakresie. Wartości należy podać zgodnie z ustaloną dla danego wskaźnika jednostką miary. Rok osiągnięcia zaplanowanej wartości wskaźnika powinien być co do zasady tożsamy z rokiem, w którym planowane jest rzeczowe zakończenie realizacji projektu (protokół odbioru). W indywidualnych sytuacjach prawidłowe oszacowanie wartości wskaźnika rezultatu może być jednak utrudnione lub niemożliwe w roku zakończenia rzeczowego projektu. 6 Wówczas należy podać wartość właściwą dla zakresu inwestycji, która wystąpi nie później niż w pierwszym pełnym roku kalendarzowym następującym po roku zakończenia realizacji inwestycji. Ze szczególną uwagą i rzetelnością określić i uzasadnić należy wskaźniki rezultatu, które mają wpływ na dokonanie oceny jakościowej wniosku o dofinansowanie. Dodatkowe wymagania i wyjaśnienia mogą być w tym zakresie podane w dokumentacji konkursowej danego naboru wniosków. Należy zapewnić spójność podawanych danych z informacjami przedstawionymi we wniosku o dofinansowanie oraz załączniku specyfikacja wskaźników. 4.6. Przedmiot i produkty projektu W punkcie niniejszym należy opisać co będzie przedmiotem projektu (efekty rzeczowe), przy wykorzystaniu danych liczbowych i podstawowych parametrów technicznych inwestycji. Należy tu opisać działania wybranego wariantu, jakie zakłada projekt, które powinny w sposób logiczny służyć zaspokojeniu wskazanych wcześniej potrzeb. Należy również opisać oraz podać wartości liczbowe wskaźników produktu, przez które należy rozumieć wynik interwencji w stan aktualny, czyli bezpośredni, materialny efekt realizacji przedsięwzięcia mierzony konkretnymi wielkościami fizycznymi. Wymagane jest podanie wskaźników zgodnych z listą podaną dla przedmiotowego działania RPO WP, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę tzw. wskaźniki kluczowe wskaźniki regionalne (umieszczone na liście wskaźników we wniosku o dofinansowanie (patrz: Instrukcja do wniosku). Wnioskodawca powinien uwzględnić wszystkie charakterystyczne dla danej inwestycji wskaźniki. Należy przy tym liczyć się z koniecznością monitorowania postępów w osiąganiu docelowej wartości takiego wskaźnika. 6 np. odbiór wybudowanej infrastruktury zaplanowano na 27 grudnia 2010 r.; ze względów technicznych, organizacyjnych i warunków atmosferycznych pełna liczba planowanych użytkowników zostanie osiągnięta dopiero w I lub II kwartale 2011 r. 12
Wartości fizyczne należy przyporządkować do danego wskaźnika zgodnie z określoną jednostką miary, na podstawie posiadanej dokumentacji technicznej oraz określić termin planowanej realizacji wskaźnika. 4.7. Analizy specyficzne dla sektora W rozdziale należy przedstawić analizy specyficzne dla sektora, w ramach którego realizowany jest dany projekt (w szczególności należy odnieść się do poszczególnych kryteriów oceny merytorycznej projektu wymienionych w Szczegółowym opisie priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013). 5. Analiza techniczna projektu Zakres danych niezbędnych do ujawnienia w niniejszym punkcie zależeć będzie od rodzaju projektu. Poniższe wskazówki odnoszą się do najistotniejszych kwestii: przedstawić funkcjonalność rozwiązań zaproponowanych w projekcie (np. rozwiązań technicznych), wykazać zbieżność parametrów technicznych projektowanej infrastruktury z celami projektu; przedstawić logikę dostosowania rozwiązań wypracowanych w ramach projektu do poszczególnych celów, które ma spełniać, wykazać dostosowanie wyposażenia budynków i innej infrastruktury do realizacji celów projektu przez cały okres referencyjny (wziął pod uwagę zużycie ekonomiczne środków trwałych itd.); przy czym nie chodzi tu o trwałość w rozumieniu Rozp. 1083/2006 art. 57, a jedynie o sposób i możliwości techniczne infrastruktury / wyposażenia do zaspokajania potrzeb beneficjentów (czy np. w projekcie nie są kupowane urządzenia o przestarzałej technologii, która za 5-10 lat zostanie wycofana z użytkowania, co spowoduje, że trwałość projektu zostanie formalnie zachowana, jednakże użyteczność rezultatów projektu będzie dla beneficjentów niewielka). Bardzo ważne są również miękkie aspekty projektu, mogą mieć one bowiem wpływ na sukces projektu, osiągnięcie przez niego założonych celów i stan, który nastąpi po jego realizacji. Dlatego, musimy tutaj opisać następujące aspekty: jakość świadczonych usług świadczonych przez firmy zakładane na obszarach odnowionych wynikająca z realizacji projektu (jak zostanie zagwarantowana jakość? czy usługi będą spełniały określone normy fizyczne (standardy techniczne, higieniczne, sanitarne itp.), czy usługi będą świadczone w sposób ciągły? czy usługi będą dostępne? czy użytkownicy będą usatysfakcjonowani szybkością usług, ich dokładnością, terminowością, solidnością, ciągłością itp.), dostosowanie usług dla potrzeb wszystkich interesariuszy projektu (zgodnie z opisem potrzeb wyżej), określić w sposób wiarygodny i poprawny zakres niezbędnych robót i nakładów odtworzeniowych w określonym okresie eksploatacji rezultatów projektu (w odniesieniu jedynie do elementów, które wymagają odtworzenia w okresie referencyjnym), opisać jakie są możliwości ulepszenia, udoskonalenia wybranej technologii, tak aby po jakimś czasie nadal była ona optymalna do zamierzonych celów. Jeżeli projekt składa się z kilku etapów należy scharakteryzować każdy z nich. Jeżeli projekt stanowi etap większego przedsięwzięcia należy odrębnie podać dokładny zakres rzeczowy i finansowy poszczególnych etapów wraz z informacją, czy dany etap został już zrealizowany 13
/ jest realizowany / jest planowany do realizacji. Należy podać terminy rozpoczęcia / planowanego rozpoczęcia oraz zakończenia / planowanego zakończenia realizacji poszczególnych etapów. Informacje niezbędne w niniejszym punkcie pochodzić będą w pierwszej kolejności z posiadanej przez Wnioskodawcę dokumentacji technicznej. Należy jednak wybrać informacje najistotniejsze. Opracowując niniejszy rozdział należy mieć na uwadze, że na etapie oceny merytorycznej wniosku, wykonalność techniczna i technologiczna projektu, tj. przyjęte rozwiązania i technologie wykonania są przedmiotem oceny dopuszczającej (ocena 0-1), dokonywanej przez zespół ds. oceny wykonalności technicznej i technologicznej oraz finansowej i ekonomicznej Komisji konkursowej. Wniosek może być oceniony negatywnie na tym etapie w przypadku stwierdzenia, że proponowane rozwiązania techniczne / technologiczne nie są zgodne z obowiązującymi wymaganiami i standardami. 5.a Zakres rozdziału dla projektów składanych przez wspólnoty mieszkaniowe Poniżej podano wachlarz elementów opisu, z którego można wybrać elementy możliwe do opisania w danym stadium przygotowania projektu: parametry techniczne i cechy fizyczne (powierzchnia całkowita budynków, powierzchnia użytkowa, kubatura, przeciętna powierzchnia jednego pomieszczenia/lokalu, układ komunikacyjny: liczba wejść do budynku, liczba klatek schodowych, rok wybudowania i oddania do użytku obiektu itp.) funkcję obiektu (podział na kondygnacje, przeznaczenie poszczególnych pomieszczeń/lokali, itp.), układ konstrukcyjny budynku, technologię wykonania renowacji części wspólnych budynków (np. ław i stopów fundamentowych, ścian piwnicy, wewnętrznych i zewnętrznych kondygnacji naziemnych, stropów, stropodachu, klatki schodowej itp.), parametry i zakres robót dotyczących termomodernizacji (ocieplenie budynków, wymiana okien i drzwi), warunki gruntowo-wodne (w tym rodzaj i budowa podłoża gruntowego) instalację wodną (w tym charakterystykę instalacji wody zimnej i ciepłej, zasobników ciepłej wody, pompy cyrkulacyjnej, zapotrzebowanie na wodę, minimalne ciśnienie dla instalacji itp.), instalację kanalizacyjną (charakterystyka rur kanalizacyjnych, przybory odbioru ścieków, całkowita ilość ścieków), instalację centralnego ogrzewania (rodzaj, parametry kotła, technologia wykonania poziomów oraz pionów, rodzaje i charakterystyka elementów grzejnych, odpowietrzenie instalacji, armatura itd.), wentylację (rodzaj wentylacji, charakterystyka centrali wentylacyjnych, wentylatorów), instalację elektryczną (przyłącza kablowe, zasilanie podstawowe i rezerwowe, dane elektro-energetyczne: napięcie zasilania, moc przyłączeniowa, układ sieci). W tym rozdziale należy dokładnie wyodrębnić kwalifikowanych i niekwalifikowanych. zakres robót objętych kategorią kosztów 5.1 Specyfikacja działań podejmowanych w ramach promocji projektu Należy zamieścić opis i kalkulację kosztów promocji projektu realizowanego ze środków publicznych, w tym współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Minimalny zakres obowiązków w tym zakresie określa art. 8 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 14
1828/2006, Wytyczne MRR w zakresie informacji i promocji oraz Wytyczne Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2007 2013 dla beneficjentów w zakresie informacji i promocji. Dotyczą one między innymi oznaczania miejsc realizacji inwestycji tablicami informacyjnymi, a po zakończeniu robót tablicami pamiątkowymi. 5.2 Specyfikacja działań podejmowanych w ramach instrumentu elastyczności Należy zamieścić opis przedsięwzięć służących aktywizacji osób zamieszkujących obszary poddane rewitalizacji realizowanych w ramach cross financing. Opis tych przedsięwzięć powinien zawierać informację na temat: okresu trwania poszczególnych zadań, grupy docelowej, liczby uczestników poszczególnych zadań, uzasadnienia w kontekście spełniania ww. celu, kalkulacji kosztów. Cross-financing ogranicza się jedynie do takich działań, które są zarówno niezbędne dla pomyślnej realizacji projektu jak i które są bezpośrednio powiązane z projektem. Mogą one być ponoszone jedynie na etapie przygotowania i realizacji projektu, a nie na etapie eksploatacji infrastruktury wytworzonej w wyniku realizacji projektu. Przykład: W ramach instrumentu elastyczności przewidziano przeprowadzenie spotkań z mieszkańcami w trakcie przygotowania i realizacji projektu w celu uwzględnienia różnych potrzeb w ramach zagospodarowywania przestrzeni publicznej, poprawy integracji społecznej oraz właściwego zabezpieczenia wytwarzanej w ramach projektu infrastruktury przed aktami wandalizmu. Kalkulacja kosztu: koszt wynajmu sali 300 zł + koszt cateringu 10 zł * 200 osób = 2 300,00 zł. Aby osiągnąć zakładane cele zaplanowano 5 spotkań z mieszkańcami. Łączny koszt przewidziany do dofinansowania w ramach instrumentu cross-financing wynosi: 11 500 zł. Kalkulację przeprowadzono w kwotach brutto. 6. Uwarunkowania formalno-prawne Realizacja projektu dotyczącego przede wszystkim robót budowlanych wymaga spełniania szeregu obowiązków oraz uzyskania uzgodnień lub pozwoleń właściwych organów administracyjnych. W rozdziale niniejszym należy opisać uwarunkowania prawne oraz stopień zaawansowania procedur poprzedzających realizację prac budowlanych. 6.1. Uwarunkowania wynikające z procedur prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego Należy przedstawić informację o stopniu zaawansowania prac związanych z wydaniem prawomocnego pozwolenia na budowę/zgłoszenia robót budowlanych oraz opracowaniem pełnej dokumentacji budowlanej. Jeśli zakres projektu objęty jest kilkoma pozwoleniami, lub przewidziane prace stanowią fragment szerszego zakresu objętego pozwoleniem należy opisać i wyjaśnić zaistniałą sytuację. 6.2. Prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane 15
Należy przedstawić informację czy oraz na jakiej podstawie Wnioskodawca posiada prawo do dysponowania nieruchomościami, na których realizowane będą roboty budowlane objęte projektem. Należy przedstawić informację czy oraz na jakiej podstawie Wnioskodawca posiada prawo do dysponowania nieruchomościami na cele dotyczące realizacji projektu, niezbędnymi dla jego realizacji, np. w przypadku projektów typu dostawy. Należy również ustosunkować się do przypadków, gdy realizacja inwestycji wymaga przeprowadzenia wykupów nieruchomości. Konieczne jest wówczas określenie podstawy przyjętej wyceny (operatu sporządzonego przez rzeczoznawcę). W odniesieniu do obiektów kubaturowych infrastruktury należy jednoznacznie określić tytuły prawne do nieruchomości wraz z dokumentami (np. sygnatury wpisów do ksiąg wieczystych, a w przypadku ich braku np.: repertorium aktów notarialnych, sygnatury decyzji administracyjnych itd.). W przypadku przekazania w zarząd/wynajmu/dzierżawy wieloletniej obiektów należy przedstawić główne wymogi w zakresie postanowień umowy (umowy takie muszą być zawarte na okres przynajmniej 5 lat licząc od planowanego zakończenia realizacji projektu) oraz wykazać zabezpieczenie majątku powstałego / zakupionego dzięki realizacji projektu w przypadku rozwiązania umowy. W przypadku rozwiązania takiej umowy w okresie do 5 lat od zakończenia projektu należy mieć świadomość ryzyka zaistnienia zasadniczej modyfikacji (zgodnie z art. 57 Rozporządzenia 1083/2006) i konieczności zwrócenia nienależnie wypłaconych kwot na realizację projektu. 6.3. Zgodność z prawem zamówień publicznych Zlecanie realizacji robót budowlanych, dostawy i usługi realizowane w ramach projektu podlegają przepisom ustawy z 29.01.2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2007 r. nr 223 poz. 1655 z późń. zm.). W niniejszym punkcie należy scharakteryzować rodzaj i przedmiot każdej z zaplanowanych procedur udzielania zamówień publicznych. Należy mieć przy tym na uwadze dyspozycję art. 32 ust. 2 ustawy, który zabrania dzielenia zamówienia na części lub zaniżania wartości zamówienia w celu uniknięcia procedur przetargowych oraz art. 29, który nakazuje opisać przedmiot zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń. W przypadku wskazania trybów nieprzetargowych należy podać dodatkowe, istotne informacje, np. uzasadnić, dlaczego wybrano dany tryb postępowania lub umieścić informację o niepodleganiu przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych wraz z podaniem uzasadnienia. W przypadku udzielania zamówień publicznych współfinansowanych ze środków EFRR w ramach RPO WP, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14 tys. euro lub przez podmioty w stosunku, do których nie stosuje się ustawy Prawo zamówień publicznych wnioskodawca jest zobowiązany do: a) wyboru wykonawcy w oparciu o najbardziej korzystną ekonomicznie i jakościowo ofertę, b) przestrzegania przy wyborze wykonawcy i wydatkowaniu środków, prawa wspólnotowego i krajowego m.in. w zakresie zapewnienia zasad przejrzystości, jawności i ochrony uczciwej konkurencji, c) dołożenia wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktu interesów rozumianego, jako brak bezstronności i obiektywności przy wyłanianiu wykonawcy do realizacji usług, dostaw lub robót budowlanych w ramach realizowanego projektu, d) stosowania Wytycznych Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku, do których nie stosuje się ustawy 16
prawo zamówień publicznych stanowiących załącznik do umowy / decyzji o dofinansowanie. 6.4. Specyficzne uwarunkowania prawne, w tym kwestie pomocy publicznej Należy przedstawić informację czy realizacja inwestycji wymagała (lub jest uzależniona od) przeprowadzenia szczególnych postępowań związanych np. z: uwarunkowaniami prawnymi (np. własność gruntu), warunkami środowiskowymi, geologicznymi i geotechnicznymi, ochrony konserwatorskiej terenu (czy układ urbanistyczny, ruralistyczny lub historyczny, w którym jest projektowany obiekt budowlany, jest wpisany do rejestru zabytków oraz czy podlega ochronie na podstawie ustaleń Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego lub studium uwarunkowań), ochroną gruntów rolnych, prawem wodnym lub wynikających np. ze stwierdzonych przez upoważnione organy administracyjne znacznych przekroczeniach stężeń zanieczyszczeń itd. innych warunków (np.: związanych z BHP, przepisów przeciwpożarowych), Na etapie przygotowania projektu należy zapoznać się z materiałem zamieszczonym na stronie internetowej http://www.wrota.podkarpackie.pl/pl/rpo/vademecum/ pn. Pomoc publiczna kwestia istotna w trakcie przygotowywania projektu. Warto także przeanalizować zapisy Poradnika dla administracji publicznej: pomoc publiczna w programach operacyjnych 2007 2013 dokumentu dostępnego w Vademecum wnioskodawcy/beneficjenta. Skorzystać można ponadto ze znajdującej się na stronie internetowej pod adresem http://ec.europa.eu/competition/elojade/isef/index.cfm, wyszukiwarki decyzji Komisji Europejskiej w zakresie pomocy publicznej, która również może stanowić źródło przydatnych informacji. W przypadku, gdy realizacja projektu podlega uregulowaniom w zakresie pomocy publicznej należy potwierdzić spełnienie przesłanek określonych w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych z dnia 9 czerwca 2010 r. lub Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2. Października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. Nr 185 poz. 1317 z 2007 r.). W takim przypadku należy również podać informację czy wnioskodawca jest mikro, małym, średnim czy dużym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów załącznika I do Rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych). 7 7. Analiza potencjału instytucjonalnego Wnioskodawcy 7 Należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 1 i 2 załącznika nr 1 do przywołanego wyżej rozporządzenia za przedsiębiorstwo uważa się podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną. Średnie przedsiębiorstwa to przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR a/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 milionów EUR. Małe przedsiębiorstwo definiuje się jako przedsiębiorstwo zatrudniające mniej niż 50 pracowników i którego roczny obrót i/ lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 milionów EUR. W kategorii MŚP mikroprzedsiębiorstwo definiuje się jako przedsiębiorstwo zatrudniające mniej niż 10 pracowników i którego roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 milionów EUR. Duże przedsiębiorstwo oznacza podmiot niebędący małym ani średnim przedsiębiorcą. Do oceny kategorii danego przedsiębiorstwa należy również brać pod uwagę kwestie zależności, partnerstwa oraz szczegółowych zasad określania danych przedsiębiorstwa, które zostały określone w przepisach ww. rozporządzenia. 17
Niniejszy rozdział powinien zawierać informacje służące do ustalenia i oceny czy Wnioskodawca jest gotowy do realizacji projektu oraz ma możliwości jego utrzymania w przyszłości. 7.1. Charakterystyka wnioskodawcy Należy dokonać opisu stanu aktualnego jednostki zgłaszającej projekt, w tym uwarunkowań prawnych dla danego typu Wnioskodawcy (podstawę prawną utworzenia, organ założycielski, zadania statutowe), struktury organizacyjnej, procesu decyzyjnego organów/osób uprawnionych do reprezentacji, zasad nadzoru nad prowadzoną działalnością. Ponadto rozdział odnosi się do informacji, w jaki sposób będzie wdrażany projekt w kontekście: kwestii instytucjonalnych wdrażania projektu; kwestii proceduralnych wdrażania projektu. W kwestiach instytucjonalnych powinny zostać ujęte wszystkie zaangażowane w realizację projektu instytucje i organizacje; podział odpowiedzialności i zadań pomiędzy wszystkie instytucje, a także wszystkie osoby, instytucje i organizacje, na które realizacja projektu będzie miała wpływ, osoby biorące udział w realizacji projektu (przede wszystkim osoba kierownika projektu), ich rolę, zadania i odpowiedzialność. W kwestiach proceduralnych należy opisać procedury, które będą wykonywane podczas realizacji projektu, np. sposoby śledzenia postępu prac, definiowania i weryfikowania punktów kontrolnych, formalne warunki odbioru prac itp., harmonogram prac przygotowawczych, w tym ogłoszenia przetargów, pozyskiwania odpowiednich zezwoleń itp. oraz harmonogram realizacji projektu. 7.2. Partnerzy i opis zasad partnerstwa Należy opisać warunki zawarcia umowy mając na uwadze, iż powinna ona zostać zawarta przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Należy przy tym podać dokładną datę oraz miejsce jej zawarcia. W przypadku, gdy projekt realizowany jest z udziałem innych podmiotów należy scharakteryzować zakres ich zaangażowania oraz kompetencje związane z jego realizacją. W szczególności należy opisać strukturę i zasady współpracy pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w realizację projektu: prawną podstawę współpracy (umowę, porozumienie administracyjne czy zostały zawarte w drodze procedur partnerstwa publiczno-prywatnego w rozumieniu ustawy z 5.02.2009 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, [Dz. U. z 2009 r. Nr 19 poz. 100] lub odnośnie spełnienia wymagań dotyczących sposobu wyłonienia partnera w kontekście zapisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju [Dz. U. z 2009 r. Nr 84 poz. 712 z późn. zm.] oraz Wytycznych w zakresie zawierania umów / porozumień o partnerstwie dla projektów realizowanych w ramach osi priorytetowych II VII Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 (załącznik do uchwały nr 185/3443/09 Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 15 kwietnia 2009 r.) http://www.wrota.podkarpackie.pl/res/rpo/aktualnosci/2009/04/wytyczne_umowy_poroz umienia.pdf), główne prawa i obowiązki partnera (-ów) związane z realizacją projektu, kwestie własności i finansowania przedmiotu projektu po zakończeniu jego realizacji (w ciągu co najmniej 5 lat od zakończenia realizacji projektu), sposób zabezpieczenia środków finansowych, zasady rozliczeń i płatności, jeżeli partner uczestniczy w finansowaniu nakładów inwestycyjnych. 18
W przypadku konkretnych projektów występować mogą sytuacje specyficzne, które należy opisać. 7.3. Opis podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu inwestycji po jej zakończeniu Jeżeli bieżącym zarządzaniem projektu zajmować się będzie inny niż Wnioskodawca podmiot, należy wyjaśnić przyczyny, korzyści oraz formę prawną przekazania funkcji związanych z użytkowaniem danej infrastruktury. Należy określić jaki podmiot będzie zarządzał infrastrukturą powstałą w wyniku realizacji projektu, w tym sposób wyboru podmiotu eksploatującego, jego formę prawną i strukturę własnościową, jak również zakres nadzoru Wnioskodawcy. Warto również uzasadnić, że sprosta on wymaganiom związanym z bieżącym utrzymaniem infrastruktury. Informacje te powinny dotyczyć zasobów kadrowych, sprzętowych, organizacyjnych oraz finansowych w kontekście zdolności do utrzymania rezultatów projektu przez co najmniej 5 lat od chwili zakończenia jego realizacji. W zakresie niniejszej analizy należy wziąć pod uwagę dyspozycję art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. 7.4. Doświadczenie w realizacji projektów inwestycyjnych W punkcie tym powinna znaleźć się informacja w zakresie projektów inwestycyjnych i innych korespondujących z zakresem i celem projektu (np. objętych cross financingiem, badań naukowych, opracowywania planów ochrony, działań promocyjnych i informacyjnych) dotychczas zrealizowanych przez Wnioskodawcę (i ew. partnerów). Należy przy tym skupić się na projektach powiązanych terytorialnie, technicznie lub w zakresie celów (ekologicznych, społeczno-gospodarczych) z przedmiotem zgłaszanego wniosku. W szczególności należy podać: oznaczenie przedmiotu zrealizowanego działania (z faktycznym w przypadku zakończonych lub planowanym w przypadku trwających projektów terminem realizacji), koszty realizacji, źródła finansowania, uzasadnienie związku z przedmiotem lub celami zgłaszanej inwestycji. 8. Analiza finansowa Analizę należy przeprowadzić stosując wprost przepisy rozdziału 7 Wytycznych MRR, przy czym Instytucja Zarządzająca RPO WP przyjmuje, jako regułę dla projektów objętych zakresem Programu, istnienie możliwości oszacowania przychodów projektu z wyprzedzeniem (co do zasady nie będą to projekty, o których mowa w art. 55 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006). Analizę finansową przeprowadza się w celu: umożliwienia oceny rentowności inwestycji (oraz ewentualnie rentowności zainwestowanego kapitału (krajowego) oraz efektywności finansowej projektu, ustalenia właściwego (maksymalnego) dofinansowania z funduszy UE, wpływu nakładów inwestycyjnych, kosztów i przychodów wynikających z eksploatacji projektu na sytuację finansową wnioskodawcy lub podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację przedmiotu projektu (ocena płynności i trwałości finansowej projektu). 19
W celu ujednolicenia zasad i zachowania spójności przygotowywanych analiz, przyjąć należy następujące założenia: analiza dokonywana jest zazwyczaj z punktu widzenia właściciela infrastruktury. W przypadku, gdy właściciel i operator (np. infrastruktury) są odrębnymi podmiotami, można zastosować skonsolidowaną metodę analizy (patrz definicja analizy skonsolidowanej rozdział 2 Wytycznych MRR), punktem wyjścia projekcji finansowych są dane finansowo-księgowe podmiotów eksploatujących przedsięwzięcie/system za rok poprzedni (lub ostatni dostępny okres), podane informacje i dane liczbowe powinny odpowiadać dokumentacji technicznej, obowiązującym normom, cenom rynkowym (netto w przypadku kiedy podatek VAT nie jest kwalifikowany lub brutto w przypadku przeciwnym) i danym statystycznym, analizy należy wykonywać kierując się zasadami rzetelności oraz ostrożnej wyceny, obowiązującą walutą jest złoty, prognoza finansowa sporządzana musi być w okresach rocznych (obrazujących stan zmiennych na 31 grudnia danego roku), prognoza obejmować powinna okres referencyjny wynikający z: Wytycznych do studiów wykonalności do poszczególnych osi/działań/schematów RPO WP obowiązujących do ogłoszonych wcześniej naborów, Dokumentu roboczego nr 4, Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Bruksela 2006, s. 7. 8 W przypadku projektów łączonych (np. remont drogi i przebudowa budynku) do analiz należy przyjąć najdłuższy okres referencyjny. w analizach należy stosować ceny stałe tj. ceny z roku bazowego (roku złożenia wniosku o dofinansowanie), z wyeliminowaniem wpływu inflacji na prognozy finansowe poprzez zastosowanie nominalnych stóp dyskontowych, nominalna stopa dyskontowa dla inwestycji wynosi 5%, analizę sporządza się przy użyciu metody standardowej lub złożonej. Wybór metody uzależniono od tego czy możliwe jest oddzielenie strumienia przychodów projektu od ogólnego strumienia przychodów beneficjenta oraz czy możliwe jest oddzielnie strumienia kosztów operacyjnych i nakładów inwestycyjnych na realizację projektu od ogólnego strumienia kosztów operacyjnych i nakładów inwestycyjnych beneficjenta. Szczegółowe informacje w zakresie metody opracowania analizy finansowej przedstawiono w Wytycznych MRR (podrozdział 7.5.), jako podstawową metodę analizy finansowej przyjmuje się metodologię zdyskontowanego przepływu środków pieniężnych (ang. Discounted Cash Flow zwana dalej metodologią/analizą DCF) 9, z zastrzeżeniem, iż w ramach RPO WP rezerwy tworzone na pokrycie wydatków inwestycyjnych nie są kwalifikowane, bez względu na uzasadnienie, do podstawowych narzędzi analizy należą: rachunek przepływów pieniężnych oraz rachunek zysków i strat, pomocniczo można opracować bilans dla głównych pozycji projektu. Zaleca się zastosowanie formatu tabel zgodnego z przepisami o rachunkowości (co najmniej grupy główne). Ze względu jednak na specyfikę projektów, czytelność analizy oraz specyfikę interwencji w ramach funduszy UE można zastosować tabele innego formatu. Należy przy tym uwzględnić przynajmniej kalkulację przepływów finansowych związanych z: nakładami inwestycyjnymi, przychodami i kosztami operacyjnymi oraz wartością rezydualną przedsięwzięcia. 8 Uwaga! Wytyczne MRR z dnia 15.01.2009 r. wprowadziły zmianę w definicji okresu referencyjnego. Jest on obecnie liczony dla 15 rocznych przedziałów poczynając od roku złożenia wniosku o dofinansowanie (n, n+1, n+2 n+14). Przepływy związane z realizacją projektu (w tym nakłady na przygotowanie projektu), poniesione przed rokiem złożenia wniosku o dofinansowanie powinny zostać uwzględnione w analizie w pierwszym roku odniesienia (tzn. roku złożenia wniosku) w wartościach niezdyskontowanych (patrz: definicja dyskontowania). Okres odniesienia obejmuje okres realizacji projektu (inwestycji) oraz okres życia ekonomicznego projektu. 9 Tamże, s. 6. 20