Zarządzanie dochodami i wydatkami jednostek samorządu lokalnego w warunkach decentralizacji. dr Adam Suchecki
Zarządzanie dochodami i wydatkami jednostek samorządu lokalnego w warunkach decentralizacji. Konsultacje: środy 16:30 18:30 pokój T309 adam.suchecki@uni.lodz.pl Zaliczenie test wielokrotnego wyboru.
Literatura 1. H. Sochacka-Krysiak, Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego w warunkach decentralizacji zarządzania sektorem publicznym, SGH, 2008. 2. Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego w warunkach integracji europejskiej, T. Famulska (red.), PWN 2009, 3. B. Kołaczkowski, M. Ratajczak, Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2010 4. P. Swianiewicz, Finanse samorządowe koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Municipium, Warszawa 2011 5. Rachunkowość w jednostkach sektora finansów publicznych pod red. T. Kiziukiewicz, Difin, Warszawa 2006 6. B. Filipiak, M. Dylewski, M. Gorzałczyńska-Koczkodaj, Finanse samorządowe narzedzia, decyzje, procesy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 8. D. Hajdys, Finanse jednostek samorządu terytorialnego. Wybrane zagadnienia, Absolwent 2007.
Zakres materiału Konsultacje: środy 16:30 18:30 pokój T309 adam.suchecki@uni.lodz.pl Zaliczenie test wielokrotnego wyboru.
Podział administracyjny Województwo samorządowe: Tworzone z mocy prawa przez mieszkańców województw Największa jednostka podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji publicznej. Realizuje zadania własne, zlecone i powierzone.
Podział administracyjny Powiat: Obejmuje obszar graniczących ze sobą miast, lub cały obszar miasta, Funkcjonuje w granicach województwa, Jego zadania nie mogą naruszać działania województwa oraz gmin wchodzących w jego skład.
Podział administracyjny Gmina: Podstawowa jednostka samorządowa, Realizuje wszystkie zadania o charakterze użyteczności publicznej wskazane przez prawo, Może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.
Podmioty zależne Jednostki budżetowe, Zakłady budżetowe, Gospodarstwa pomocnicze zakładów budżetowych, Fundusze celowe.
Jednostki budżetowe Są to jednostki, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek budżetu JST, Są powoływane do realizacji zadań, których koszty są niewspółmierne do dochodów, Prowadzą gospodarkę finansową w oparciu o plan dochodów i wydatków (plan finansowy), Jednostka budżetowa połączona jest z macierzystym budżetem metodą brutto (włączenie do budżetu całości wpływów osiąganych przez jednostkę budżetową oraz całości wydatków ponoszonych przez tą jednostkę).
Zakłady budżetowe Są to jednostki, które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania oraz pokrywają koszty swojej działalności z dochodów własnych. Podstawą ich gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy (obejmuje on przychody i wydatki stanowiące koszty działalności oraz stan środków budżetowych i rozliczenia z budżetem). Powiązane z budżetem macierzystym metodą netto (włączenie do budżetu tylko wyniku finansowego danej jednostki). W przypadku zysku nadwyżka jest odprowadzana do budżetu. W przypadku straty zakład budżetowy może otrzymać dotacje przedmiotowe na pokrycie kosztów (nie więcej niż 50% kosztów działalności zakładu budżetowego).
Gospodarstwa pomocnicze Są to jednostki wyodrębnione z jednostki budżetowej pod względem organizacyjnym i finansowym jako część jej działalności podstawowej lub ubocznej. Pokrywają one koszty swojej działalności z uzyskiwanych dochodów własnych. Podstawą ich działalności finansowej jest plan finansowy obejmujący przychody, wydatki stanowiące koszty działalności, rachunek wyników, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem. Są powiązane z budżetem macierzystym zmodyfikowaną metodą netto (włączanie do budżetu tylko połowy wyniku finansowego danej jednostki po uwzględnieniu obowiązujących obciążeń).
Fundusze celowe (parabudżetowe) Są funduszami typu budżetowego o charakterze celowym, Mogą być tworzone w ramach budżetu lub poza nim jako alternatywne w stosunku do budżetu źródło finansowania zadań samorządu terytorialnego. Istota funduszu celowego polega na wykonywaniu zadania publicznego finansowanego nie bezpośrednio z budżetu, ale z wyodrębnionego funduszu zasilanego albo środkami publicznymi (dotacjami) albo dochodami własnymi. Ich gospodarka finansowa opiera się na rocznym planie finansowym, który jest ujęty w budżecie jako akcie prawnym ale do niego nie wchodzi.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego kryterium przynależności Zadania własne: Są to zadania służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej, Jednostka samorządowa realizuje te zadania we własnym imieniu, na własną odpowiedzialność i w ramach posiadanych środków finansowych. Zadania własne mogą być realizowane samodzielnie lub za pomocą jednostek pomocniczych. Mogą być również zlecane do wykonywania na zewnątrz w ramach podpisanych umów i porozumień.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego kryterium przynależności Zadania zlecone: Są to zadania publiczne państwa, które zostały zlecone do wykonania jednostkom samorządu terytorialnego. Oznacza to, że ustawy mogą nakładać na jednostki samorządu terytorialnego obowiązek wykonania zadań z zakresu działania podsektora rządowego oraz innych zadań. JST wykonuje te zadania po zapewnieniu środków finansowych przez zleceniodawcę zadań, w jego imieniu i niesamodzielnie. Nie ma możliwości odmowy zadań zleconych z powodu braku środków finansowych lub ustalenia ich na niewłaściwym poziomie, lub też z powodu nieterminowego przekazania środków, co oznacza konieczność ich dofinansowywania ze środków własnych JST.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego kryterium przynależności Zadania powierzone: Są to zadania przyjęte przez JST do realizacji w drodze umowy lub porozumienia oraz zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego. Porozumienia określają zakres i wielkość realizowanych zadań. Każda jednostka samorządu terytorialnego może zawierać z organizacjami administracji publicznej porozumienia w sprawie wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej. Powierzenie następuje w drodze porozumienia zawartego między właściwym organem administracji publicznej a organem wykonawczym JST lub między właściwym organem jednej JST a organem wykonawczym drugiej JST.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego kryterium przynależności Zadania obligatoryjne: Są to zadania, które wynikają z przepisów prawa i mogą być zarówno zadaniami własnymi, jak i zadaniami zleconymi. Zadania fakultatywne: Zadania te nie wynikają z przepisów prawa, ale z dobrowolnego pisemnego zobowiązania się danej jednostki samorządu terytorialnego do jej wykonywania.
Cel finansów samorządowych Dostarczanie poprzez procesy gromadzenia środków finansowych w takiej wielkości, która będzie wystarczająca do zaspokojenia stale rosnącego zapotrzebowania na usługi publiczne i społeczne świadczone przez podsektor samorządowy.
Podmiotowy zakres finansów samorządowych Zakres podmiotowy odpowiada podziałowi terytorialnemu państwa oraz zależy od stworzonej przez prawo możliwości tworzenia podmiotów publicznych na poszczególnych szczeblach.
Zarządzanie finansami w jednostce samorządu terytorialnego Obejmuje procesy planowania finansowego, księgowości, kontroli budżetowej, kontroli finansowej oraz zapewnienie efektywnego i skutecznego wykorzystania zasobów.
Funkcje zarządzania finansami JST Kształtowanie struktury kapitałowo-majątkowej, Alokacja posiadanych zasobów finansowych, Oddziaływanie na poziom ryzyka towarzyszącego podejmowanym decyzjom, Monitorowanie, analizowanie i prognozowanie sytuacji finansowomajątkowej, Formułowanie wniosków i zleceń dotyczących prowadzenia działalności, Wytyczanie strategii finansowania.
Istota zarządzania finansami JST Istotą zarządzania finansami jst jest stwarzanie ujętych w planie strategicznym lub wieloletnim warunków funkcjonowania i prowadzenia działalności jednostki samorządu terytorialnego. Znajduje ono wyraz w kreowaniu licznych źródeł zasilania w środki pieniężne, ich podziale i alokacji na różne zadania, przedsięwzięcia i działalność, służące realizacji przyjętych celów o charakterze publicznym i społecznym.