wia KANCELARIA PRAWNA WIDUCH I WSPÓLNICY
RYCZAŁT-CO Z CIEBIE WYNIKNIE? O BURZLIWEJ HISTORII NALEŻNOŚCI ZA NOCLEGI KIEROWCÓW W KABINIE POJAZDU
STAN PRAWNY PRZED 2010 R. brak definicji podróży służbowej w przepisach dotyczących zawodowych kierowców, stąd: uchwała SN z 19.11.2008 r.: wykonywanie transportu drogowego nie jest podróżą służbową
PODRÓŻ SŁUŻBOWA - od 3.04.2010 r. w ustawie o czasie pracy kierowców (dalej: u.c.k.): definicja podróży służbowej: każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy: przewozu drogowego poza siedzibę pracodawcy lub wyjazd poza siedzibę pracodawcy w celu wykonania przewozu drogowego
NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU PODRÓŻY SŁUŻBOWEJ art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców: Kierowcy w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77 5 3-5 kodeksu pracy
KODEKS PRACY O NALEŻNOŚCIACH Z TYTUŁU PODRÓŻY SŁUŻBOWEJ Art. 77 5. 1. Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. 2. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Rozporządzenie powinno w szczególności określać wysokość diet, z uwzględnieniem czasu trwania podróży, a w przypadku podróży poza granicami kraju - walutę, w jakiej będzie ustalana dieta i limit na nocleg w poszczególnych państwach, a także warunki zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków. 3. Warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej pracownikowi zatrudnionemu u innego pracodawcy niż wymieniony w 2 określa się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania. 4. Postanowienia układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę nie mogą ustalać diety za dobę podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju w wysokości niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju określona dla pracownika, o którym mowa w 2. 5. W przypadku gdy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawiera postanowień, o których mowa w 3, pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej odpowiednio według przepisów, o których mowa w 2.
KOLEJNE ODESŁANIE.ROZPORZĄDZENIE Z DNIA 29.01.2013 r. ws. NALEŻNOŚCI JAKIE TO NALEŻNOŚCI? -diety -zwrot kosztów: przejazdów dojazdów środkami komunikacji miejscowej noclegów innych niezbędnych udokumentowanych wydatków, określonych lub uznanych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb
DIETY Z TYTUŁU PODRÓŻY SŁUŻBOWEJ: na obszarze kraju - 30 zł za dobę podróży poza granicami kraju: Kraj Waluta Stawka diety Austria EUR 52 Belgia EUR 48 Francja EUR 50 Gruzja EUR 43 Hiszpania EUR 50 Litwa EUR 39 Niemcy EUR 49 Rosja EUR 48 Źródło: Przykładowy wyciąg z załącznika do Rozporządzenia z 2013 r.
NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU ZWROTU KOSZTÓW NOCLEGU 16. ust. 1-4 1. Za nocleg podczas podróży zagranicznej pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem, w granicach limitu określonego w poszczególnych państwach w załączniku do rozporządzenia. 2. W razie nieprzedłożenia rachunku za nocleg, pracownikowi przysługuje ryczałt w wysokości 25% limitu, o którym mowa w ust. 1. Ryczałt ten nie przysługuje za czas przejazdu. 3. W uzasadnionych przypadkach pracodawca może wyrazić zgodę na zwrot kosztów za nocleg, stwierdzonych rachunkiem, w wysokości przekraczającej limit, o którym mowa w ust. 1. 4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli pracodawca lub strona zagraniczna zapewniają pracownikowi bezpłatny nocleg
RYCZAŁT Kraj Waluta Kwota limitu na nocleg Wysokość RYCZAŁTU (czyli 25% kwoty limitu na nocleg) Austria EUR 130 32,5 Belgia EUR 160 40 Francja EUR 180 45 Gruzja EUR 140 35 Hiszpania EUR 160 40 Litwa EUR 130 32,5 Niemcy EUR 150 37,5 Rosja EUR 200 50 Źródło: opracowanie na podstawie Rozporządzenia z 2013 r.
PRAWO WSPÓLNOTOWE ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 561/2006 Jeżeli kierowca dokona takiego wyboru, dzienne okresy odpoczynku i skrócone tygodniowe okresy odpoczynku poza bazą można wykorzystywać w pojeździe, o ile posiada on odpowiednie miejsce do spania dla każdego kierowcy i pojazd znajduje się na postoju
ROZBIEŻNOŚCI W ORZECZNICTWIE ARGUMENTY ZA RYCZAŁTEM: - spanie w kabinie na wąskiej leżance nie stwarza warunków spokojnego i regeneracyjnego wypoczynku, zapewniającego pełną sprawność fizyczną i psychiczną konieczną dla bezpiecznego kierowania samochodem ciężarowym ARGUMENTY PRZECIW RYCZAŁTOWI: - wyrażenie zgody przez kierowców na spanie w kabinie samochodu powoduje brak obowiązku pracodawców w zapłacie ryczałtu za nocleg - brak ponoszenia kosztów przez kierowcę z tytułu noclegu z uwagi na spanie w przystosowanej do tego celu kabinie samochodu
RYCZAŁT ZA NOCLEG KIEDY? (wg przepisów) -nocleg spędzony w podróży służbowej za granicą -pracodawca nie zapewnił bezpłatnego noclegu czym jest bezpłatny nocleg?
RYCZAŁT ZA NOCLEG KIEDY? (wg orzecznictwa) Uchwała SN z 2014 r. Zapewnienie pracownikowi kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie pojazdu nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę bezpłatnego noclegu Należy rozróżnić pojęcia: odpowiednie miejsce do spania a bezpłatny nocleg
WĄTPLIWOŚCI NA TLE UCHWAŁY Z 2014 r. -Jakie warunki powinien spełniać bezpłatny nocleg? Czy chodzi o jakikolwiek nocleg, czy wyłącznie o nocleg w warunkach hotelarskich? -Przepisy prawa międzynarodowego stanowią o możliwości wykorzystania dziennych okresów odpoczynku i skróconych tygodniowych okresów odpoczynku w pojeździe, o ile posiada on odpowiednie miejsce do spania każdego kierowcy i pojazd znajduje się na postoju jak to uprawnienie ma się do zapewnienia bezpłatnego noclegu, a w razie jego niezapewnienia zapłaty należności z tytułu noclegu w podróży służbowej? -Brak uwzględnienia specyfiki zawodu kierowcy międzynarodowego - równe potraktowanie pracowników sfery budżetowej (zagraniczne podróże służbowe sporadyczne, blisko dużych aglomeracji miejskich) oraz zawodowych kierowców (trudność w zaplanowaniu miejsca odpoczynku, parkingi oddalone od obiektów hotelarskich, stały charakter podróży) -Traktuje tak samo pracodawców, którzy zapewnią godne warunku noclegu w kabinach, jak również tych, u których wyposażenie samochodów odbiega od standardów cywilizacyjnych
ROZWIĄZANIA CZY ISTNIEJĄ? ZAPŁACIĆ? Kraj Waluta Stawka diety Wysokość RYCZAŁTU (czyli 25% kwoty limitu na nocleg suma Austria EUR 52 32,5 84,5 Belgia EUR 48 40 88 Francja EUR 50 45 95 Gruzja EUR 43 35 78 Hiszpania EUR 50 40 90 Litwa EUR 39 32,5 71,5 Niemcy EUR 49 37,5 86,5 Rosja EUR 48 50 98 Źródło: opracowanie na podstawie Rozporządzenia z 2013 r.
ROZWIĄZANIA CZY ISTNIEJĄ? UREGULOWAĆ INACZEJ W REGULAMINIE WYNAGRADZANIA LUB UMOWIE O PRACĘ? Kraj Waluta Minimalna stawka diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju Wysokość RYCZAŁTU (czyli 25% kwoty limitu na nocleg suma Austria EUR 7,39 32,5 39,89 Belgia EUR 7,39 40 47,39 Francja EUR 7,39 45 52,39 Gruzja EUR 7,39 35 42,39 Hiszpania EUR 7,39 40 47,39 Litwa EUR 7,39 32,5 39,89 Niemcy EUR 7,39 37,5 44,89 Rosja EUR 7,39 50 57,39 Źródło: opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia z 2013 r. Kurs przeliczenia zgodnie z Tabelą nr 093/A/NBP/2015 z dnia 15.05.2015 r.
ROZWIĄZANIA CZY ISTNIEJĄ? WŁASNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA KIEROWCY? wszak przepisy ustawy o czasie pracy kierowców odnoszą się do kierowców wykonujących przewóz drogowy, zatrudnionych na podstawie stosunku pracy (art. 1 pkt 1 u.c.k.)
ROZWIĄZANIA CZY ISTNIEJĄ? ZMIANA PRAWA? - skonkretyzowanie zasad rozliczania należności z tytułu podróży służbowych (zarówno diet, ryczałtów, jak i innych świadczeń) bezpośrednio w ustawie o czasie pracy kierowców lub jasne zakreślenie granic dla stosowania przepisów wykonawczych w zależności od wykonywania pracy w sektorze publicznym lub prywatnym bądź uzależnienie tych granic od specyfiki zawodu - zdefiniowanie pojęcia bezpłatnego noclegu poprzez określenie warunków do spania, które zwolnią pracodawcę z konieczności wypłacenia ryczałtu za nocleg - sprecyzowanie minimalnego standardu kabiny pojazdu w celu ustalenia czy pracodawca zapewnił kierowcy bezpłatny nocleg i tym samym zwolnił się od obowiązku wypłaty ryczałtu
PODJĘTE INICJATYWY - wniosek Związku Pracodawców Transport i Logistyka Polska ( TLP ) do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności przepisów dotyczących ryczałtów za noclegi kierowców zatrudnionych w transporcie międzynarodowym, zawartych w u.c.k. - wniosek Stowarzyszenia Polskie Forum Transportu o jednoznaczną wykładnię uchwały ws. ryczałtów - projekt rządowy zmiany ustawy o czasie pracy kierowców - projekty aktów normatywnych organizacji pracodawców, w tym Związku Pracodawców TLP zmiany ustawy organizacji o czasie pracy kierowców, projekt rozporządzenia wykonawczego do ustawy
ZAPRASZAMY DO KONTAKTU kancelaria@translawyers.eu www.translawyers.eu +48 71 734 16 15