PL 217449 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217449 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 391396 (51) Int.Cl. F28D 3/02 (2006.01) F28F 13/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 31.05.2010 (54) Wymiennik ciepła spaliny - woda (43) Zgłoszenie ogłoszono: 05.12.2011 BUP 25/11 (73) Uprawniony z patentu: CHOMICZ RENATA Z-R-CH SPÓŁKA CYWILNA, Lubin, PL CHOMICZ ROMAN Z-R-CH SPÓŁKA CYWILNA, Lubin, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.07.2014 WUP 07/14 (72) Twórca(y) wynalazku: ALFRED WIERZBIŃSKI, Lubin, PL PIOTR BAJZERT, Grodków, PL
2 PL 217 449 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest wymiennik ciepła spaliny - woda, przeznaczony do odbioru ciepła od spalin pochodzących z silnika spalinowego znajdujący zastosowanie w pojazdach i innych urządzeniach napędzanych silnikiem spalinowym zwłaszcza przeznaczonych do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem w tym w metanowych kopalniach węgla. Znany jest wymiennik ciepła spaliny - woda, wyposażony w radiator rurkowy zaopatrzony w kolektor wlotowy i kolektor wylotowy spalin, płaszcz wodny zaopatrzony w króćce wlotowy i wylotowy płynu chłodzącego spaliny. Radiator rurkowy składa się z szeregu rurek, których końce osadzone są z jednej strony w dnie sitowym wlotowym z drugiej w dnie sitowym wylotowym. Przestrzeń między dnami sitowymi osłonięta jest metalową osłoną - przestrzeń ta stanowi komorę wodną wymiennika ciepła. Każde dno sitowe osłonięte jest wypukłą pokrywą stanowiącą odpowiednio kolektor wlotowy albo wylotowy spalin. Poprzez komorę wodną w obiegu zamkniętym przepuszcza się strumień płynu chłodzącego. Ruch płynu wymuszany jest pompą - strumień z pompy wprowadzany jest do komory wodnej króćcem wlotowym, a wyprowadzany na stronę ssącą pompy króćcem wylotowym. Przepływający płyn chłodzący omywa zewnętrzne ścianki rurek radiatora, poprzez wnętrze których prowadzony jest strumień gorących spalin. Zewnętrzne powierzchnie ściany kolektorów wlotowego i wylotowego spalin stykają się bezpośrednio z otaczającą atmosferą podczas gdy ich powierzchnie wewnętrzne stykają się bezpośrednio ze spalinami. Znany jest również z polskiego zgłoszenia patentowego nr PL 344231 Y1 Wymiennik ciepła zwłaszcza do pojazdów silnikowych zawierający prostopadłościenny kolektor - wlotowo-wylotowy podzielony w poprzek szczelną ścianką na dwa symetryczne zbiorniki wlotowy zaopatrzony w króciec wlotowy i zbiornik wylotowy zaopatrzony w króciec wylotowy oraz w prostopadłościenny kolektor pośredni. Zbiorniki wlotowy i wylotowy kolektora wlotowo-wylotowego połączone są z kolektorem pośrednim szeregiem rur. Elementy wymiennika wykonane są z tworzyw sztucznych. Płyn wprowadzany jest poprzez króciec wlotowy do zbiornika wlotowego wymiennika ciepła skąd poprzez rury wyprowadzone z tego zbiornika przemieszczany jest do kolektora pośredniego a następnie rurami połączonymi ze zbiornikiem wylotowym kierowany jest do zbiornika wylotowego z którego wyprowadzany jest na zewnątrz wymiennika poprzez króciec wylotowy. Ciepło oddawane jest do atmosfery poprzez ścianki rur i kolektorów. Wadą pierwszego rozwiązania jest to, że temperatura zewnętrzna ścianek kolektora wlotowego spalin jest bardzo wysoka - osiąga temperaturę wypływających z silnika spalin i wynosi około 450 C. Taki poziom temperatury decyduje o całkowitej nieprzydatności tego wymiennika ciepła do stosowania w strefach wybuchowych. Długość wymiennika ciepła przy wymaganej wydajności chłodzenia dla danego silnika spalinowego przekracza gabaryty przestrzeni przeznaczonej do zamontowania chłodnicy w samojezdnej maszynie górniczej. Wadą drugiego rozwiązania jest to, że nie nadaje się on do chłodzenia gazów spalinowych. Wymiennik ciepła spaliny - woda według wynalazku zawiera kolektor wlotowo wylotowy, kolektor pośredni, blok radiatorów zaopatrzony w radiator rurkowy górny i radiator rurkowy dolny. Kolektor wlotowo-wylotowy stanowi zbiornik zewnętrzny - prostopadłościenny otwarty - bez podstawy dolnej za którą przyjmuje się jeden z dłuższych boków skierowany w stronę bloku radiatorów - który podzielony jest w poprzek - szczelną ścianką - na dwa symetryczne zbiorniki - dolny i górny. W każdym zbiorniku umieszczona jest wklęsła komora gazowa - w zbiorniku dolnym wylotowa komora gazowa, w zbiorniku górnym wlotowa komora gazowa, korzystnie każda komora gazowa - wlotowa i wylotowa ma postać pryzmy otwartej od strony większej dolnej podstawy - skierowanej w stronę bloku radiatorów. Górne podstawy komór gazowych i zbiorników dolnego i górnego oraz ich ściany boczne nie stykają się, korzystnie górne podstawy wymienionych elementów, a także ich dłuższe ściany boczne są do siebie wzajemnie równoległe. Przestrzenie zawarte między ścianami zbiornika dolnego, zbiornika górnego i komór gazowych przykryte są szczelnie wspólnym dnem. Wspólne dno otoczone jest kołnierzem wystającym na zewnątrz kolektora wlotowo-wylotowego, korzystnie tej samej szerokości na całym obwodzie. Kołnierz przeznaczony jest do połączenia kolektora wlotowo-wylotowego z blokiem radiatorów. W wyniku takiej konstrukcji uzyskano przestrzeń zamkniętą między ściankami zbiornika dolnego, a ściankami wylotowej komory gazowej i wspólnym dnem, stanowiącą komorę wodną zbiornika dolnego oraz przestrzeń zamkniętą między ściankami zbiornika górnego a ściankami wlotowej komory gazowej i wspólnym dnem, stanowiącą komorę wodną zbiornika górnego. Do komory wodnej zbiornika dolnego wprowadzony jest króciec pierwszy wlotowy i króciec drugi wylotowy. Do komory wodnej zbiornika górnego wprowadzony jest króciec dziewiąty wlotowy i króciec dziesiąty wylotowy. Każda
PL 217 449 B1 3 komora gazowa zaopatrzona jest króciec gazowy stanowiący rurę przechodzącą przez komorę wodną do komory gazowej - ścianka zewnętrzna króćca gazowego jest szczelnie osadzona w górnej podstawie komory gazowej i w górnej podstawie zbiornika zewnętrznego. Każdy króciec gazowy na zewnątrz kolektora, korzystnie zakończony jest kołnierzem. Króciec gazowy wlotowy połączony jest z komorą gazową wlotową - przeznaczony jest do wprowadzania gorących spalin do chłodnicy, a króciec gazowy wylotowy połączony jest z komorą gazową wylotową - przeznaczony jest do wyprowadzania ochłodzonych spalin na zewnątrz układu. Kolektor pośredni stanowi pokrywa zewnętrzna - prostopadłościenna - bez podstawy dolnej za którą przyjmuje się jeden z dłuższych boków skierowany w stronę bloku radiatorów, w której osadzona jest komora gazowa pośrednia - wklęsła, korzystnie w postaci pryzmy otwartej od strony większej dolnej podstawy - skierowanej w kierunku bloku radiatorów. Podstawy górne komory gazowej pośredniej i pokrywy zewnętrznej oraz ich ściany boczne nie stykają się, korzystnie podstawy górne a także dłuższe ściany boczne tych elementów są do siebie wzajemnie równoległe. Przestrzeń zawarta między ścianami bocznymi pokrywy zewnętrznej, a ścianami komory gazowej pośredniej przykryta jest szczelnie dnem zamykającym. Dno zamykające otoczone jest kołnierzem, korzystnie tej samej szerokości na całym obwodzie. Kołnierz przeznaczony jest do połączenia kolektora pośredniego z blokiem radiatorów. W wyniku takiej konstrukcji uzyskano przestrzeń zamkniętą między ściankami pokrywy zewnętrznej a ściankami komory gazowej pośredniej i dnem zamykającym stanowiącą komorę wodną kolektora pośredniego. Do komory wodnej kolektora pośredniego wprowadzony jest króciec piąty wlotowy i króciec szósty wylotowy. Blok radiatorów składa się z dwóch prostopadłościennych pojemników, korzystnie ze wspólną ścianą wewnętrzną, pojemniki te stanowią dwa równe segmenty: segment górny i segment dolny. Czoła segmentów zamknięte są pokrywami sitowymi: z jednej strony pokrywą sitową wlotowo-wylotową z drugiej pokrywą sitową pośrednią. Krawędzie pokryw wystają poza ściany zewnętrzne bloku radiatorów, a wystające części tworzą dwa kołnierze przeznaczone do mocowania kolektorów. Część pokrywy sitowej wlotowo-wylotowej, przysłaniającej segment górny tworzy dno wlotowe spalin radiatora górnego a część pokrywy sitowej pośredniej przysłaniającej segment górny tworzy dno wylotowe spalin radiatora górnego, zaś część pokrywy sitowej pośredniej przysłaniającej segment dolny tworzy dno wlotowe spalin radiatora dolnego a część pokrywy sitowej wlotowo-wylotowej, przysłaniającej segment dolny tworzy dno wylotowe spalin radiatora dolnego. W każdym segmencie umieszczony jest szereg rurek, których końce osadzone są z jednej strony w dnie wlotowym z drugiej w dnie wylotowym każdego segmentu - takie rozwiązanie tworzy radiator górny umieszczony w segmencie górnym i radiator dolny w segmencie dolnym. Przestrzeń wewnątrz segmentu dolnego otaczająca rurki radiatora dolnego stanowi komorę wodną radiatora dolnego, zaś przestrzeń wewnątrz segmentu górnego otaczające rurki radiatora górnego stanowi komorę wodną radiatora górnego. Do komory wodnej radiatora dolnego wprowadzony jest króciec trzeci wlotowy i króciec czwarty wylotowy, zaś do komory wodnej radiatora górnego wprowadzony jest króciec siódmy wlotowy i króciec ósmy wylotowy. Wewnątrz komór wodnych radiatorów prostopadle do rurek radiatora umieszczone są kierownice, stanowiące poprzeczne przegrody, dwie kierownice zewnętrzne i korzystnie jedna środkowa, umieszczone tak, że dzielą przestrzeń komór na równe części, wysokość każdej kierownicy stanowi około 2/3 wysokości komory - zastosowanie kierownic nadaje strumieniowi płynu chłodzącego kierunek poprzeczny do osi rurek radiatorów, a co za tym idzie zwiększa sprawność odbierania ciepła od spalin co w konsekwencji obniżania ich temperaturę. Kierownice zewnętrzne w komorze wodnej radiatora dolnego przylegają do ścianki górnej, a kierownica środkowa do ścianki dolnej tego segmentu, zaś kierownice zewnętrzne w komorze wodnej radiatora górnego przylegają do ścianki dolnej, a kierownica środkowa do ścianki górnej tego segmentu. Do bloku radiatorów rozłącznie za pomocą połączenia śrubowego z jednej strony przymocowany jest kolektor wlotowo wylotowy z drugiej, zaś kolektor pośredni. Komory wodne wymiennika ciepła połączone są odpowiednio w ten sposób, że pary króćców drugi i trzeci, czwarty i piąty, szósty i siódmy, ósmy i dziewiąty połączone są ze sobą zewnętrznymi łącznikami kształtowymi. Połączone w ten sposób elementy tworzą zamkniętą drogę gazową i zamkniętą drogę wodną. Droga gazowa rozpoczyna się od króćca gazowego wlotowego, którym gorące spaliny wprowadzane są do wlotowej komory gazowej, stąd rurkami radiatora górnego prowadzone są do komory gazowej pośredniej, w której zmieniają kierunek przepływu i rurkami radiatora dolnego przepływają do komory gazowej wylotowej, a następnie króćcem gazowym wylotowym opuszczają drogę gazową - wyprowadzane są na zewnątrz. Droga wodna umożliwia przepływ płynu chłodzącego kolejno przez komory wodne chłodnicy, w kierunku przeciwnym do kierunku przepływu gazów spalinowych. Płyn chłodzący poprzez króciec pierwszy wlotowy wprowadzany jest do komory wodnej zbiornika dolnego, a stąd wyprowadzany jest
4 PL 217 449 B1 króćcem drugim wylotowym i poprzez łącznik kształtowy i króciec trzeci wlotowy wprowadzany jest do komory wodnej radiatora dolnego, komorę tą opuszcza poprzez króciec czwarty wylotowy, a następnie poprzez łącznik kształtowy i króciec piąty wlotowy wprowadzany jest do komory wodnej kolektora pośredniego z której strumień płynu chłodzącego króćcem szóstym wylotowym poprzez łącznik kształtowy i króciec siódmy wlotowy wprowadzany jest do komory wodnej radiatora górnego, z komory tej wyprowadzany jest króćcem ósmym wylotowym a następnie poprzez łącznik kształtowy i króciec dziewiąty wlotowy wprowadzany jest do komory wodnej zbiornika górnego, z tej komory wodnej płyn chłodzący poprzez króciec dziesiąty wylotowy wyprowadzany jest na zewnątrz chłodnicy. Natężenie przepływy płynu chłodzącego wymuszane jest pompą. Korzystnie łączniki kształtowe między króćcami czwartym i piątym oraz szóstym i siódmym wyposażone są w złączki obrotowe położone tak, że ich osie obrotu leżą na jednej prostej. Takie rozwiązanie pozwala - po odkręceniu kolektora pośredniego - na odchylenie go od powierzchni przylegania o kąt od 0 do 180, co umożliwia dostęp do wnętrza rurek radiatorów w celu ich wyczyszczenia bez potrzeby usuwania płynu chłodzącego z układu. Zaletą rozwiązania według wynalazku jest to, że wymiennik ciepła spaliny - woda w porównaniu do znanego rozwiązania - w związku z zawróceniem strumienia spalin - jest o połowę krótszy, ponadto w związku z tym, że każda powierzchnia zewnętrzna elementów drogi gazowej omywana jest płynem chłodzącym, wydajność chłodzenia wymiennika ciepła według wynalazku w porównaniu do znanego wymiennika ciepła, o podobnych gabarytach, jest ewidentnie większa, a temperatura całej powierzchni zewnętrznej wymiennika ciepła nie przekracza 95 C, co pozwala na stosowanie go w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Konstrukcja pozwala na wykonywanie czynności czyszczenia rurek radiatorów bez usuwania płynu chłodzącego z układu. Wymiennik ciepła spaliny - woda w przykładowym wykonaniu pokazany jest na rysunku na którym fig. 1 przedstawia widok wymiennika ciepła z przodu z elementami drogi wodnej, fig. 2 - widok chłodnicy z przodu z elementami drogi gazowej, a fig. 3 - widok bloku radiatorów od strony kolektora pośredniego. Wymiennik ciepła spaliny - woda w przykładowym rozwiązaniu zawiera kolektor wlotowo- -wylotowy 1, kolektor pośredni 2, blok radiatorów 3 zaopatrzony w radiator rurkowy górny 4 i radiator rurkowy dolny 5. Kolektor wlotowo-wylotowy 1 stanowi zbiornik zewnętrzny 6 - prostopadłościenny otwarty - od strony podstawy dolnej - który podzielony jest w poprzek - szczelną ścianką 7 - na dwa symetryczne zbiorniki - dolny 8 i górny 9. W każdym zbiorniku umieszczona jest wklęsła komora gazowa - w zbiorniku dolnym wylotowa komora gazowa 10, w zbiorniku górnym wlotowa komora gazowa 11, każda komora gazowa 10 i 11 ma postać pryzmy otwartej od strony dolnej podstawy. Górne podstawy komór gazowych 10 i 11 oraz zbiornika dolnego 8 i zbiornika górnego 9 oraz ich ściany boczne nie stykają się. Górne podstawy zbiorników - dolnego 8 i górnego 9 oraz wylotowej komory gazowej 10 i wlotowej komory gazowej 11, a także ich dłuższe ściany boczne są do siebie wzajemnie równoległe. Przestrzenie zawarte między ścianami zbiornika dolnego, zbiornika górnego i komór gazowych przykryte są szczelnie wspólnym dnem 12. Wspólne dno 12 otoczone jest kołnierzem wystającym na zewnątrz kolektora wlotowo-wylotowego - o tej samej szerokości na całym obwodzie - wystającym na zewnątrz kolektora wlotowo-wylotowego 1. Kołnierz przeznaczony jest do połączenia kolektora wlotowo-wylotowego 1 z blokiem radiatorów 3. Przestrzeń zamknięta między ściankami zbiornika dolnego 8, a ściankami wylotowej komory gazowej 10 i wspólnego dna 12 stanowi komorę wodną zbiornika dolnego 13, a przestrzeń zamknięta między ściankami zbiornika górnego 9 a ściankami wlotowej komory gazowej 11 i wspólnego dna 12 stanowi komorę wodną zbiornika górnego 14. Do komory wodnej zbiornika dolnego 13 wprowadzony jest króciec pierwszy I wlotowy i króciec drugi II wylotowy. Do komory wodnej zbiornika górnego 14 wprowadzony jest króciec dziewiąty IX wlotowy i króciec dziesiąty X wylotowy. Komora gazowa wlotowa 11 zaopatrzona jest w króciec gazowy wlotowy 15 stanowiący rurę przechodzącą przez komorę wodną zbiornika górnego 14. Ścianka zewnętrzna króćca gazowego wlotowego 15 jest szczelnie osadzona w podstawie górnej komory gazowej wlotowej 11 i w górnej podstawie zbiornika zewnętrznego 6. Króciec gazowy wlotowy 15 na zewnątrz kolektora wlotowo- -wylotowego 1 zakończony jest kołnierzem. Komora gazowa wylotowa 10 zaopatrzona jest w króciec gazowy wylotowy 16 stanowiący rurę przechodzącą przez komorę wodną zbiornika dolnego 13. Ścianka zewnętrzna króćca gazowego wylotowego 16 jest szczelnie osadzona w górnej podstawie komory gazowej wylotowej 10 i w górnej podstawie zbiornika zewnętrznego 6. Króciec gazowy wylotowy 16 na zewnątrz kolektora wlotowo-wylotowego 1 zakończony jest kołnierzem. Kolektor pośredni 2 stanowi pokrywa zewnętrzna 17 - prostopadłościenna w której osadzona jest komora gazowa pośrednia 18 - wklęsła w postaci pryzmy otwartej od strony dolnej podstawy. Podstawa górna komory gazo-
PL 217 449 B1 5 wej pośredniej 18 i pokrywy zewnętrznej 17 oraz ich ściany boczne nie stykają się. Podstawy górne pokrywy zewnętrznej 17 i komory gazowej pośredniej 18, a także ich dłuższe ściany boczne są do siebie wzajemnie równoległe. Przestrzeń zawarta między ścianami bocznymi pokrywy zewnętrznej 17, a ścianami komory gazowej pośredniej 18 przykryta jest szczelnie dnem zamykającym 19. Dno zamykające 19 otoczone jest kołnierzem o tej samej szerokości na całym obwodzie. Przestrzeń zamknięta między ściankami pokrywy zewnętrznej 17 a ściankami komory gazowej pośredniej 18 i ścianą dna zamykającego stanowi komorę wodną kolektora pośredniego 20. Do komory wodnej kolektora pośredniego 20 wprowadzony jest króciec piąty V wlotowy i króciec szósty VI wylotowy. Blok radiatorów 3 składa się z dwóch prostopadłościennych pojemników, korzystnie ze wspólną ścianą wewnętrzną 21, pojemniki te stanowią dwa równe segmenty: segment górny 22 i segment dolny 23. Czoła segmentów zamknięte są pokrywą sitową wlotowo-wylotową 24 i pokrywą sitową pośrednią 25. Krawędzie pokryw 24 i 25 wystają poza ściany zewnętrzne bloku radiatorów 2. Wystające części tworzą dwa kołnierze przeznaczone do mocowania kolektorów. Część pokrywy sitowej wlotowo-wylotowej 24, przesłaniającej segment górny 22 tworzy dno wlotowe radiatora górnego 26 a część pokrywy sitowej pośredniej 25 przesłaniającej segment górny 22 tworzy dno wylotowe radiatora górnego 27, zaś część pokrywy sitowej pośredniej 25 przysłaniającej segment dolny 23 tworzy dno wlotowe radiatora dolnego 28 a część pokrywy sitowej wlotowo-wylotowej 24, przysłaniającej segment dolny 23 tworzy dno wylotowe radiatora dolnego 29. W każdym segmencie umieszczony jest szereg rurek radiatora, których końce osadzone są z jednej strony w dnie sitowym wlotowym z drugiej w dnie sitowym wylotowym każdego radiatora - takie rozwiązanie tworzy radiator górny 4 - w segmencie górnym 22 i radiator dolny 5 w segmencie dolnym 23. Przestrzeń wewnątrz segmentu dolnego 23 otaczająca rurki radiatora dolnego 5 stanowi komorę wodną radiatora dolnego 30, zaś przestrzeń wewnątrz segmentu górnego 22 otaczające rurki radiatora górnego 4 stanowi komorą wodną radiatora górnego 31. Do komory wodnej radiatora dolnego 30 wprowadzony jest króciec trzeci III wlotowy i króciec czwarty IV wylotowy, zaś do komory wodnej radiatora górnego 31 wprowadzony jest króciec siódmy VII wlotowy i króciec ósmy VIII wylotowy. Wewnątrz komór wodnych radiatorów prostopadle do rurek radiatora umieszczone są dwie kierownice zewnętrzne 32 i jedna środkowa 33, umieszczone tak, że dzielą przestrzeń komór na cztery równe części. Wysokość każdej kierownicy stanowi około 2/3 wysokości komory wodnej radiatora. Kierownice zewnętrzne 32 w komorze wodnej radiatora dolnego 30 przylegają do ścianki górnej, a kierownica środkowa 33 do ścianki dolnej segmentu dolnego 23, zaś kierownice zewnętrzne 32 w komorze wodnej radiatora górnego 31 przylegają do ścianki dolnej, a kierownica środkowa 33 do ścianki górnej segmentu górnego 22. Do bloku radiatorów 3 rozłącznie za pomocą połączenia śrubowego z jednej strony przymocowany jest kolektor wlotowo-wylotowy 1 z drugiej, zaś kolektor pośredni 2. Komory wodne chłodnicy połączone są odpowiednio w ten sposób, że pary króćców drugi II i trzeci III, czwarty IV i piąty V, szósty VI i siódmy VII, ósmy VIII i dziewiąty IX połączone są ze sobą zewnętrznymi łącznikami kształtowymi 34. Łączniki kształtowe 34 między króćcami czwartym IV i piątym V oraz szóstym VI i siódmym VII wyposażone są w złączki obrotowe 35 położone tak, że ich osie obrotu leżą na jednej prostej. Rozwiązanie według wynalazku stosuje się w znany sposób jako element w układach chłodzenia spalin zwłaszcza pochodzących z silników spalinowych samojezdnych maszyn. Zastrzeżenia patentowe 1. Wymiennik ciepła spaliny - woda zawierający radiator rurkowy otoczony komorą wodną w którym końce rurek radiatora osadzone są z jednej strony w dnie wlotowym z drugiej zaś w dnie wylotowym, kolektor wlotowy i wylotowy spalin, prostopadłościenny kolektor wlotowo-wylotowy płynu chłodzącego podzielony w poprzek szczelną ścianką na dwa symetryczne zbiorniki zaopatrzone odpowiednio w króćce wlotowy i wylotowy oraz prostopadłościenny kolektor pośredni, znamienny tym, że kolektor wlotowo-wylotowy (1) i kolektor pośredni (2) połączone są rozłącznie za pomocą połączenia śrubowego z blokiem radiatorów (3), który zaopatrzony jest w radiator rurkowy górny (4) i radiator rurkowy dolny (5), a ponadto dolny zbiornik (8) kolektora wlotowo-wylotowego (1) zawiera wylotową komorę gazową (10) zaś górny zbiornik (9) zawiera wlotową komorę gazową (11), komora gazowa (10) i (11) jest wklęsła i ma postać pryzmy otwartej od strony dolnej podstawy przy czym podstawy górne komór gazowych (10) i (11) oraz zbiornika dolnego (8) i zbiornika górnego (9) oraz ich ściany boczne nie stykają się, a przestrzenie zawarte między ścianami zbiornika dolnego (8), zbiornika gór-
6 PL 217 449 B1 nego (9) i komór gazowych (10) i (11) przykryte są szczelnie wspólnym dnem (12), przy czym do przestrzeni zamkniętej między ściankami zbiornika dolnego (8), a ściankami wylotowej komory gazowej (10) i wspólnego dna (12) stanowiącej komorę wodną zbiornika dolnego (13) wprowadzony jest króciec pierwszy (1) wlotowy i króciec drugi (11) wylotowy, zaś do przestrzeni zamkniętej między ściankami zbiornika górnego (9) a ściankami wlotowej komory gazowej (11) i wspólnego dna (12), stanowiącej komorę wodną zbiornika górnego (14) wprowadzony jest króciec dziewiąty (IX) wlotowy i króciec dziesiąty (X) wylotowy, a ponadto komora gazowa wlotowa (11) zaopatrzona jest w króciec gazowy wlotowy (15) stanowiący rurę przechodzącą przez komorę wodną zbiornika górnego (14), zaś komora gazowa wylotowa (10) zaopatrzona jest w króciec gazowy wylotowy (16) stanowiący rurę przechodzącą przez komorę wodną zbiornika dolnego (13), a ponadto w kolektorze pośrednim (2) stanowiącym pokrywę zewnętrzną (17) osadzona jest komora gazowa pośrednia (18) - wklęsła w postaci pryzmy otwartej od strony dolnej podstawy, przy czym górna podstawa komory gazowej pośredniej (18) i pokrywy zewnętrznej (17) oraz ich ściany boczne nie stykają się, a przestrzeń zawarta między ścianami bocznymi pokrywy zewnętrznej (17), a ścianami komory gazowej pośredniej (18) przykryta jest szczelnie dnem zamykającym (19) a ponadto przestrzeń zamknięta między ściankami pokrywy zewnętrznej (17) a ściankami komory gazowej pośredniej (18) i dnem zamykającym (19) stanowi komorę wodną kolektora pośredniego (20) i zaopatrzona jest w króciec piąty (V) wlotowy i króciec szósty (VI) wylotowy zaś blok radiatorów (2) składa się z dwóch prostopadłościennych pojemników, korzystnie ze wspólną ścianą wewnętrzną (21), przy czym pojemniki te stanowią dwa równe segmenty: segment górny (22) i segment dolny (23), a czoła segmentów zamknięte są pokrywą sitową wlotowo-wylotową (24) i pokrywą sitową pośrednią (25), a krawędzie tych pokryw (24) i (25) wystają po za ściany zewnętrzne bloku radiatorów (2), przy czym część pokrywy sitowej wlotowo-wylotowej (24), przysłaniającej segment górny (22) tworzy dno wlotowe radiatora górnego (26) a część pokrywy sitowej pośredniej (25) przysłaniającej segment górny (22) tworzy dno wylotowe radiatora górnego (27), zaś część pokrywy sitowej pośredniej (25) przysłaniającej segment dolny (23) tworzy dno wlotowe radiatora dolnego (28) a część pokrywy sitowej wlotowo-wylotowej (24), przysłaniającej segment dolny (23) tworzy dno wylotowe radiatora dolnego (29) a przestrzeń wewnątrz segmentu dolnego (23) otaczająca rurki radiatora dolnego (5) stanowi komorę wodną radiatora dolnego (30) do której wprowadzony jest króciec trzeci (III) wlotowy i króciec czwarty (IV) wylotowy, zaś przestrzeń wewnątrz segmentu górnego (22) otaczające rurki radiatora górnego (4) stanowi komorą wodną radiatora górnego (31) do której wprowadzony jest króciec siódmy (VII) wlotowy i króciec ósmy (VIII) wylotowy, a ponadto wewnątrz komór wodnych radiatorów prostopadle do rurek radiatora, umieszczone są dwie kierownice zewnętrzne (32) i korzystnie co najmniej jedna środkowa (33), umieszczone tak, że dzielą przestrzeń komór wodnych radiatora na części przy czym kierownice zewnętrzne (32) w komorze wodnej radiatora dolnego (30) przylegają do ścianki górnej, a kierownica środkowa (33) do ścianki dolnej segmentu dolnego (23), zaś kierownice zewnętrzne (32) w komorze wodnej radiatora górnego (31) przylegają do ścianki dolnej, a kierownica środkowa (33) do ścianki górnej segmentu górnego (22), a ponadto komory wodne chłodnicy połączone są odpowiednio w ten sposób, że pary króćców drugi i trzeci, czwarty i piąty, szósty i siódmy, ósmy i dziewiąty połączone są ze sobą zewnętrznymi łącznikami kształtowymi (34) przy czym łączniki kształtowe (34) między króćcami czwartym i piątym oraz szóstym i siódmym wyposażone są w złączki obrotowe (35) położone tak, że ich osie obrotu leżą na jednej prostej. 2. Wymiennik według zastrz. 1, znamienny tym, że górne podstawy zbiorników - dolnego (8) i górnego (9) oraz wylotowej komory gazowej (10) i wlotowej komory gazowej (11), a także ich dłuższe ściany boczne są do siebie wzajemnie równoległe. 3. Wymiennik według zastrz. 1, znamienny tym, że w wspólne dno (12) otoczone jest kołnierzem wystającym na zewnątrz kolektora wlotowo-wylotowego (1), przy czym szerokość tego kołnierza jest jednakowa na całym obwodzie. 4. Wymiennik według zastrz. 1, znamienny tym, że ścianka zewnętrzna króćca gazowego wlotowego (15) jest szczelnie osadzona w górnej podstawie komory gazowej wlotowej (11) i w górnej podstawie zbiornika zewnętrznego (6), a ponadto króciec gazowy wlotowy (15) na zewnątrz kolektora wlotowo-wylotowego (1) zakończony jest kołnierzem, a także ścianka zewnętrzna króćca gazowego wylotowego (16) jest szczelnie osadzona w górnej podstawie komory gazowej wylotowej (10) i w górnej podstawie zbiornika zewnętrznego (6), przy czym króciec gazowy wylotowy (16) na zewnątrz kolektora wlotowo-wylotowego (1) zakończony jest kołnierzem. 5. Wymiennik według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że podstawy górne pokrywy zewnętrznej (17) i komory gazowej pośredniej (18), a także ich dłuższe ściany boczne są do siebie wzajemnie
PL 217 449 B1 7 równoległe, a ponadto dno zamykające (19) otoczone jest kołnierzem o tej samej szerokości na całym obwodzie. 6. Wymiennik według zastrz. 1, znamienny tym, że dwie kierownice zewnętrzne (32) i jedna środkowa (33), umieszczone tak, że dzielą przestrzeń komory wodnych radiatora dolnego (30) i górnego (31) na cztery równe części, przy czym wysokość każdej kierownicy stanowi około 2/3 wysokości komory wodnej radiatora. Rysunki
8 PL 217 449 B1
PL 217 449 B1 9
10 PL 217 449 B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)