ZAUFANIE DO POLITYKÓW (2) Członkowie Rady Ministrów

ZAUFANIE DO POLITYKÓW (2) Członkowie Rady Ministrów Warszawa, listopad 2000! Najlepiej znanymi opinii publicznej członkami Rady Ministrów, o których pytaliśmy są obok premiera Jerzego Buzka minister sprawiedliwości Lech Kaczyński (nazwisko Kaczyńskiego brzmi znajomo dla 83% Polaków) i szef MSZ Władysław Bartoszewski (61%). Nazwiska pozostałych członków RM, o których pytaliśmy, nie były znane przynajmniej połowie Polaków dotyczy to także ministra finansów, edukacji, rolnictwa i wicepremierów.! Sympatię najwięcej osób deklarowało do Lecha Kaczyńskiego (32%), Jerzego Buzka (27%) i Władysława Bartoszewskiego (22%). Niechęć najwięcej osób deklarowało również do Jerzego Buzka (31%), a także do Janusza Pałubickiego (15%), Longina Komołowskiego (11%) i Lecha Kaczyńskiego (10%). Wobec wszystkich polityków omawianych w tym opracowaniu częściej niż sympatię lub niechęć, badani deklarowali obojętność. Pod względem oceny netto (umożliwiającej porównywanie proporcji między zwolennikami a przeciwnikami poszczególnych polityków), najlepiej wypadają Lech Kaczyński (22 punktów) i Władysław Bartoszewski (13 pkt.), a najgorzej Janusz Pałubicki (-12 pkt.). Pozostali członkowie Rady Ministrów, o których pytaliśmy w tym także Jerzy Buzek uzyskiwali wyniki od -5 pkt. do 1 pkt.! Członkowie prawicowego rządu AWS nieco lepiej niż ogółowi Polaków znani są ludziom o sympatiach prawicowych i potencjalnym wyborcom AWS, lepiej też są przeważnie w tych grupach oceniani. Sympatia najczęściej deklarowana była do Jerzego Buzka (51% prawicowców i 64% wyborców AWS), a także Lecha Kaczyńskiego (49% i 46%), oraz Władysława Bartoszewskiego (36% do 33%). Niechęć wyrażana była przez prawicowców i elektorat AWS zdecydowanie rzadziej wśród potencjalnych wyborców AWS dezaprobatę wyrażało po kilka procent osób, natomiast wśród prawicowców dwucyfrowy wynik uzyskał tylko Jerzy Buzek (13%).! Wśród osób o przekonaniach prawicowych, więcej ocen negatywnych niż pozytywnych miał tylko Janusz Pałubicki (-2 punkty). Natomiast wśród elektoratu AWS żaden z omawianych tu polityków nie miał więcej przeciwników niż zwolenników. Wśród osób o przekonaniach prawicowych, najlepiej pod względem oceny netto wypadli Lech Kaczyński (41 pkt.), Jerzy Buzek (38 pkt.) i Władysław Bartoszewski (30 pkt.); wśród elektoratu AWS Buzek uzyskał 60 pkt., Kaczyński 42 pkt., a Bartoszewski 27 pkt. TNS OBOP ul. Dereniowa 11, 02 776 Warszawa Tel: (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995 Fax: (48 22) 644 9947 e-mail: obop@obop.com.pl www.obop.com.pl Biura w ponad 40 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. * * * W ostatnich dniach października przeprowadziliśmy badanie dotyczące popularności polityków i ich postrzeganego usytuowania na osi lewica-prawica 1. Najpierw zapytaliśmy Polaków czy wobec następujących osób odczuwają sympatię, niechęć lub może obojętność. Jeśli respondent stwierdzał, że dane nazwisko nie jest mu znane, nie odpowiadał już na kolejne pytanie, o to, jakie jego zdaniem poglądy polityczne reprezentuje konkretny polityk. Lista zawierała niemal 50 nazwisk polityków różnych opcji i ułożona była w kolejności alfabetycznej. Niedawno prezentowaliśmy pierwszą część uzyskanych wówczas wyników, dotyczącą opinii na temat tegorocznych kandydatów na prezydenta. Teraz przedstawiamy drugą część, pokazującą opinie o niemal wszystkich politykach, będących członkami Rady Ministrów. Na zakończenie cyklu zaprezentowane zostaną wyniki zbiorcze dla wszystkich osobistości życia politycznego, o których pytaliśmy. Nasz sondaż realizowany był jeszcze przed powołaniem Grzegorza Opali na stanowisko ministra zdrowia. Ze względu na charakter Komitetu Badań Naukowych, nie pytaliśmy o jego przewodniczącego ministra nauki Andrzeja Wiszniewskiego. STOSUNEK DO POLITYKÓW (NIE)ZNAJOMOŚĆ Zdecydowana większość Polaków nie zna członków Rady Ministrów. Co prawda, niemal wszyscy (98% pytanych) wiedzieli kim jest Jerzy Buzek, ale z pozostałymi osobami pełniącymi jedne z najważniejszych funkcji politycznych w naszym kraju było już zdecydowanie gorzej, dotyczy to m.in. ministra finansów, edukacji, rolnictwa a nawet wicepremierów przeszło połowa Polaków przyznawała, że nie zna tych nazwisk, które im przedstawiliśmy. Ponad 80% Polaków nie rozpoznaje nazwisk osób odpowiedzialnych za ministerstwa: skarbu Andrzeja Chronowskiego (88%), łączności Tomasza Szyszko (84%), środowiska Antoniego Tokarczuka, edukacji Edmunda Wittbrodta (po 83%) oraz kultury Kazimierza Michała Ujazdowskiego (81%). 1 Sondaż TNS OBOP z 28-30 października 2000 r., przeprowadzono na reprezentatywnej, losowej 1041-osobowej ogólnopolskiej próbie osób powyżej 15 roku życia. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/- 3% przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

Więcej niż siedmiu na dziesięciu pytanych nie rozpoznaje nazwiska ministra finansów Jarosława Bauca (75%), ministra transportu Jerzego Widzyka (72%) oraz wicepremiera i ministra gospodarki Janusza Steinhoffa (71%). Ponad sześciu na dziesięciu nie identyfikuje nazwiska szefa MSWiA Marka Biernackiego (69%), ministra rolnictwa Artura Balazsa (66%) oraz szefa MON Bronisława Komorowskiego (63%). Ponad połowa nie zna Jerzego Kropiwnickiego zwierzchnika Rządowego Centrum Studiów Strategicznych i jednocześnie ministra rozwoju regionalnego i budownictwa (58%), Janusza Pałubickiego koordynatora służb specjalnych (55%) oraz Longina Komołowskiego wicepremiera i ministra pracy i polityki społecznej (51%). W związku z powyższym, można stwierdzić, że najbardziej znanymi opinii publicznej przedstawicielami rządu są obok premiera Jerzego Buzka minister sprawiedliwości Lech Kaczyński (już tylko 17% osób nie wie kto to jest) i szef MSZ Władysław Bartoszewski (nazwisko to obce jest 39% pytanym). SYMPATIA, NIECHĘĆ, OBOJĘTNOŚĆ... Członkowie rządu cieszący się największą sympatią Polaków, to Lech Kaczyński (sympatię do niego zadeklarowało 32% ogółu pytanych), Jerzy Buzek (27%) i Władysław Bartoszewski (22%). Żaden z pozostałych polityków nie uzyskał wyniku dwucyfrowego. Również niechęć podobnie jak sympatia najczęściej deklarowana była przez badanych do Jerzego Buzka 2 (31%). Dwa razy mniej osób wskazywało Janusza Pałubickiego (15%). Co najmniej 10% dezaprobaty uzyskali także Longin Komołowski (11%) i Lech Kaczyński (10%). Wobec wszystkich polityków omawianych w tym opracowaniu częściej niż sympatię lub niechęć badani deklarowali obojętność. OCENA NETTO Wśród siedemnastu ministrów, o których pytaliśmy, pod względem oceny netto (różnicy między ocenami pozytywnymi a negatywnymi, umożliwiającej bezpośrednie porównanie proporcji między zwolennikami a przeciwnikami poszczególnych 2 Wiąże się to ze znajomością - opinie na temat Jerzego Buzka wyrażało więcej osób niż na temat pozostałych osób. 3

polityków) najlepiej wypadł Lech Kaczyński (22 pkt.). Pozytywnie wyróżniony został jeszcze Władysław Bartoszewski (13 pkt.). Najgorszą notę otrzymał Janusz Pałubicki (-12 pkt.). Pozostali członkowie Rady Ministrów, o których pytaliśmy w tym także Jerzy Buzek uzyskiwali wyniki od -5 pkt. do 1 pkt. PROSZĘ POWIEDZIEĆ, CZY WOBEC NASTĘPUJĄCYCH OSÓB ODCZUWA PAN(I): raczej sympatię raczej niechęć obojętność nie wiem kto to jest trudno powiedzieć OCENA NETTO Lech Kaczyński 32% 10% 38% 17% 3% 22 Jerzy Buzek 27% 31% 38% 2% 2% -4 Władysław Bartoszewski 22% 9% 28% 39% 2% 13 Bronisław Komorowski 7% 6% 21% 63% 3% 1 Jerzy Kropiwnicki 6% 9% 24% 58% 3% -3 Longin Komołowski 6% 11% 29% 51% 3% -5 Artur Balazs 5% 4% 23% 66% 2% 1 Janusz Steinhoff 5% 4% 17% 71% 3% 1 Jerzy Widzyk 4% 4% 18% 72% 2% 0 Marek Biernacki 4% 6% 18% 69% 3% -2 Janusz Pałubicki 3% 15% 24% 55% 3% -12 Antoni Tokarczuk 2% 1% 12% 83% 2% 1 Edmund Wittbrodt 2% 2% 10% 83% 3% 0 Kazimierz Michał Ujazdowski 2% 3% 13% 81% 1% -1 Jarosław Bauc 2% 4% 16% 75% 3% -2 Andrzej Chronowski 1% 1% 7% 88% 3% 0 Tomasz Szyszko 1% 2% 11% 84% 2% -1 * * * Przynajmniej połowę składu RM zna jedna trzecia mieszkańców naszego kraju (co najmniej dziewięć nazwisk znało 31% pytanych, a co najmniej osiem - 36%). Ale dla zaledwie 2% społeczeństwa wszystkich siedemnaście nazwisk należących do polityków ministrów nie brzmi obco. Aż 11% Polaków, poza nazwiskiem Jerzego Buzka nie zna nazwiska żadnego innego członka Rady Ministrów, a 13% kojarzy tylko jedno. Stosunek do polityków prawicowców i wyborców AWS 4

(Nie)Znajomość (według prawicowców i wyborców AWS) Członkowie znajdującego się obecnie przy władzy prawicowego rządu AWS nieco lepiej niż ogółowi Polaków znani są ludziom o sympatiach prawicowych, a także potencjalnym wyborcom AWS. Znacznie lepiej niż wśród ogółu społeczeństwa, kojarzone są w tych grupach nazwiska Władysława Bartoszewskiego (spadek nieznajomości o 10 pkt. proc. na prawicy i o 7 pkt. proc. wśród elektoratu AWS) i Jerzego Widzyka (odpowiednio 8 pkt. proc. i 15 pkt. proc.). Poza tym, prawicowcy wyraźnie częściej niż inni respondenci rozpoznawali Lecha Kaczyńskiego (różnica 8 pkt.), Bronisława Komorowskiego, Jerzego Kropiwnickiego i Janusza Pałubickiego (różnica 7 pkt. proc.), Marka Biernackiego (różnica 6 pkt. proc.) oraz Longina Komołowskiego i Kazimierza Michała Ujazdowskiego (5 pkt.). Elektorat AWS z kolei lepiej niż pozostali identyfikował Janusza Steinhoffa (spadek nieznajomości o 7 pkt. proc.), Jerzego Kropiwnickiego (6 pkt. proc.) oraz Edmunda Wittbrodta i Marka Biernackiego (5 pkt. proc.). Nadal jednak wśród osób o przekonaniach prawicowych, nawet wśród wyborców AWS ponad cztery piąte osób nie zna Andrzeja Chronowskiego, Antoniego Tokarczuka i Tomasza Szyszko. Najlepiej rozpoznawani są Jerzy Buzek oraz Lech Kaczyński. Przeszło dwie trzecie orientuje się także, kto to jest Władysław Bartoszewski. Sympatia (według prawicowców i wyborców AWS) Respondenci, których w naszym badaniu pytaliśmy o stosunek do polityków, pozytywnie wyróżnili przypomnijmy tylko trzech członków rządu: Lecha Kaczyńskiego, Jerzego Buzka i Władysława Bartoszewskiego (co prawda sympatię deklarowała co najwyżej jedna trzecia pytanych, ale każda z pozostałych postaci, o które pytaliśmy była wskazywana przez co najwyżej kilka procent osób). Zdecydowanie korzystniej wypowiadali się o członkach rządu ludzie o poglądach prawicowych i wyborcy AWS. Największą sympatią, zarówno prawicowcy jak i potencjalni wyborcy AWS darzą premiera Jerzego Buzka (51% prawicowców i 64% wyborców AWS). Dopiero na drugim miejscu znalazł się Lech Kaczyński (odpowiednio: 49% i 46%). Trzecia pozycja przypadła Władysławowi Bartoszewskiemu (36% do 33%). Powyżej 10% głosów aprobaty uzyskali także: Bronisław Komorowski (po 13% wśród prawicowców 5

jak i wyborców AWS), Jerzy Kropiwnicki (13% wśród prawicowców i 15% wśród elektoratu AWS) oraz Longin Komołowski (odpowiednio 11% i 13%); elektorat AWS często z aprobatą wypowiadał się jeszcze o Januszu Steinhoffie (13%), Jerzym Widzyku oraz Marku Biernackim (po 12%). Zauważmy, że słowa sympatii wobec Jerzego Buzka występowały wśród prawicowców niemal dwa razy częściej niż wśród ogółu pytanych, natomiast wśród wyborców AWS prawie dwa i pół raza częściej. Wśród prawicowców i elektoratu AWS aprobata dla niemal wszystkich szefów resortów AWS-owskiego rządu pojawiała się częściej niż wśród ogółu pytanych. Nie dotyczy to tylko Tomasza Szyszko i Andrzeja Chronowskiego członków rządu najmniej znanych opinii publicznej i uzyskujących równocześnie najmniej głosów akceptacji opinie na ich temat, w obu omawianych grupach, niewiele różniły się do opinii ogółu. Niechęć (według prawicowców i wyborców AWS) Osoby o poglądach prawicowych, niechęć relatywnie najczęściej deklarowały wobec Jerzego Buzka (13%), czyniły to jednak znacznie rzadziej niż ogół pytanych (różnica niemal dwa i półkrotna aż o 18 pkt. proc.). Każdy z pozostałych polityków omawianych w tym opracowaniu budził niechęć co najwyżej kilku procent prawicowców. Nieco inaczej sytuacja wygląda w elektoracie AWS tutaj żaden z wyszczególnionych ministrów AWS-owskiego rządu nie był wskazywany przez więcej niż kilka procent pytanych; relatywnie najwięcej wskazań uzyskał Longin Komołowski 8%. Niechęć do Jerzego Buzka deklarowało zaledwie 4% wyborców AWS, a więc ośmiokrotnie mniej niż wśród ogółu pytanych. Obok opinii o Jerzym Buzku, największa różnica dotyczyła opinii o Januszu Pałubickim (wśród prawicowców dezaprobata wyrażana była o 7 pkt. proc. rzadziej, a wśród elektoratu AWS o 10 pkt. proc.). Wobec wszystkich omawianych tu polityków niechęć pojawiała się w obu grupach nieco rzadziej niż wśród ogółu pytanych. Wyjątek stanowią Andrzej Chronowski i Antoni Tokarczuk (w kontekście ich nazwisk, słowa krytyki pojawiały się najrzadziej) opinie na ich temat, wśród osób o poglądach prawicowych oraz wyborców AWS, nie różniły się od opinii ogółu pytanych. 6

Obojętność (według prawicowców i wyborców AWS) Wobec wszystkich ministrów, o których pytaliśmy, wśród ogółu pytanych, częściej niż sympatia lub niechęć, pojawiała się obojętność. Tymczasem wśród zwolenników prawicy i elektoratu AWS, w trzech przypadkach postawy takie nie były dominujące. Jerzy Buzek, Lech Kaczyński i Władysław Bartoszewski zyskują znacznie więcej głosów sympatii. Ludzie o przekonaniach prawicowych oraz wyborcy AWS, w większości przypadków obojętność deklarowali z mniej więcej podobną częstotliwością co ogół badanych. Mniej niż pozostałym osobom, zwolennikom prawicy oraz potencjalnym wyborcom AWS, obojętni pozostawali Jerzy Buzek (wśród prawicowców obojętność deklarowana była o 8 pkt. proc. rzadziej, a w elektoracie AWS o 14 pkt. proc.) i Lech Kaczyński (odpowiednio 7 i 6 pkt. proc.). Poza tym, prawicowcy nieco częściej niż ogół, wyrażali swoja obojętność wobec Longina Komołowskiego i Janusza Pałubickiego (różnica po 6 pkt. proc.). Ocena netto (według prawicowców i wyborców AWS) Wśród osób o przekonaniach prawicowych, tylko jeden polityk AWS-owskiego rządu ma (nieznacznie tylko) więcej ocen negatywnych niż pozytywnych to Janusz Pałubicki, ocena netto wyniosła w jego przypadku -2 punkty. Natomiast wśród elektoratu AWS żadna osoba nie miała więcej przeciwników niż zwolenników (najniższe oceny netto po 1 pkt. uzyskiwali Andrzej Chronowski i Tomasz Szyszko a więc ci ministrowie, którzy byli najmniej znani i w związku z tym najmniej osób wyrażało o nich opinie pozytywne bądź negatywne). Mający najgorszą wśród ogółu pytanych ocenę netto Janusz Pałubicki, w elektoracie AWS uzyskał 3 punkty. W elektoracie AWS oraz wśród ludzi związanych z prawicą, żaden z omawianych tu polityków nie uzyskał oceny netto gorszej niż wśród ogółu pytanych. Wśród osób o poglądach prawicowych najlepiej pod względem oceny netto wypadł Lech Kaczyński (41 pkt. o 19 punktów więcej niż wśród ogółu pytanych), a niewiele gorszy rezultat był udziałem Jerzego Buzka (38 pkt. aż o 42 punkty więcej niż wśród ogółu). Bardzo dobrze postrzegany jest także przez prawicowców Władysław Bartoszewski (30 pkt. o 17 punktów więcej niż wśród ogółu). Wynik dwucyfrowy był jeszcze udziałem Bronisława Komorowskiego (11 pkt. o 10 punktów więcej niż wśród ogółu). 7

Z kolei wśród potencjalnych wyborców AWS, co najmniej dziesięciopunktową ocenę netto uzyskało aż siedmiu polityków. Zdecydowanie najlepiej wypadł w tej grupie Jerzy Buzek (ocena, sympatia netto wyniosła aż 60 pkt. o 64 punkty więcej niż wśród ogółu pytanych). Na drugiej pozycji znalazł się Lech Kaczyński (42 pkt. o 20 więcej niż wśród ogółu), a na trzeciej Władysław Bartoszewski (27 pkt. więcej o 14 punktów). Znaczną przewagę głosów sympatii nad głosami niechęci mieli także w elektoracie AWS: Janusz Steinhoff, Bronisław Komorowski (ocena netto wyniosła po 12 punktów), Jerzy Widzyk (11 pkt.) i Marek Biernacki (10 pkt.). POGLĄDY POLITYKÓW AWS-OWSKIEGO RZĄDU W OCENIE POLAKÓW Respondenci, którzy pytani byli o poglądy poszczególnych polityków częściej przypisywali im przekonania prawicowe niż sympatię do innych opcji. Zdecydowanie najczęściej prawicowość poglądów postrzegana jest u Jerzego Buzka (68%), ale również u Janusza Pałubickiego (51%) i Lecha Kaczyńskiego (49%). Z kolei centroprawicowość relatywnie najczęściej przypisywana była Władysławowi Bartoszewskiemu (21%) i Arturowi Balazsowi (19%), jednak także tutaj większość mówiła o prawicowości poglądów. Opinie o przekonaniach lewicowych lub centrolewicowych zaprezentowanych członków obecnego rządu pojawiały się sporadycznie. 8

JAKIE PANA(I) ZDANIEM POGLĄDY REPREZENTUJE: lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe nie wiem Jerzy Buzek 2% 1% 10% 68% 19% Janusz Pałubicki 1% 4% 9% 51% 35% Lech Kaczyński 3% 3% 16% 49% 29% Jerzy Kropiwnicki 2% 3% 13% 43% 39% Władysław Bartoszewski 1% 3% 21% 41% 34% Janusz Steinhoff 1% 2% 15% 40% 42% Jarosław Bauc 1% 2% 14% 40% 43% Marek Biernacki 1% 3% 10% 40% 46% Longin Komołowski 3% 4% 11% 39% 43% Bronisław Komorowski 3% 3% 9% 38% 47% Kazimierz Michał Ujazdowski 1% 2% 16% 37% 44% Jerzy Widzyk 0% 4% 12% 37% 47% Edmund Wittbrodt 1% 0% 7% 37% 55% Artur Balazs 1% 3% 19% 34% 43% Antoni Tokarczuk 1% 4% 9% 29% 57% Andrzej Chronowski 1% 5% 6% 28% 60% Tomasz Szyszko 1% 1% 10% 24% 64% Wielu badanym sprawiło kłopot określenie poglądów znacznej części szefów resortów, o których nazwiska pytaliśmy, mimo że z udzielania odpowiedzi na te pytania zwalniane były osoby przyznające się wcześniej do nieznajomości konkretnych polityków. Przypomnijmy też, że zadanie to było dla respondentów tym trudniejsze, iż w naszym badaniu pytaliśmy nie tylko o AWS-owskich ministrów, ale o polityków różnych opcji, a lista z tymi nazwiskami ułożona była w kolejności alfabetycznej. Największą niewiadomą dla respondentów do niewiedzy przyznawała się ponad połowa pytanych były przekonania Tomasza Szyszko (64% osób, które zadeklarowały, że znają tego polityka nie wiedziało, jakie poglądy on reprezentuje), Andrzeja Chronowskiego (60%), Antoniego Tokarczuka (57%) i Edmunda Wittbrodta (55%). Natomiast stosunkowo najmniej wątpliwości budziły przekonania polityczne Jerzego Buzka ( tylko 19% pytanych odpowiadało nie wiem ) i Lecha Kaczyńskiego (29%). W przypadku pozostałych członków Rady Ministrów, o których pytaliśmy, do 9

niewiedzy przyznawało się od 34% do 47% pytanych i to tylko tych, którzy wcześniej mówili, że znają konkretne postaci. Ze względu na stosunkowo niewielkie liczebności, omawianie deklaracji składnych przez osoby o przekonaniach prawicowych oraz elektorat AWS nie jest w większości przypadków możliwe (liczba osób odpowiadających na pytanie o poglądy polityków była zmniejszana o te osoby, które deklarowały ich nieznajomość). Poza tym, nie zauważono bardzo wyraźnych różnic w określaniu przekonań postaci, o które pytaliśmy (czasem brak opinii występował nieco rzadziej niż wśród ogółu). Bardzo rzadko postrzegano tych polityków przez pryzmat lewicowości bądź centrolewicowości, więcej osób skłonnych było przypisywać im centroprawicowość. Wyraźnie dominowały opinie sytuujące polityków rządu AWS na prawicy. 10