KRYTERIA WYMAGAŃ Z PRZYRODY DLA KLASY V NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE W I SEMESTRZE (2012/2013) POZIOM KONIECZNY Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: wymienia nieożywione i ożywione elementy środowiska rozróżnia środowiska lądowe i wodne podaje przykłady skał luźnych i zwięzłych nazywa klimat jaki występuje w Polsce wymienia pospolite rośliny i zwierzęta żyjące w otoczeniu człowieka, w lesie, na polu, łące, w ogrodzie w jeziorach, rzekach i morzu wymienia rośliny uprawiane w Polsce rozróżnia gatunki zbóż wyjaśnia pojęcia: samożywność, cudzożywność, producenci, konsumenci, łańcuch pokarmowy, chwast, szkodniki, sad, plantacja, ogród, ocean, morze, jezioro, rzeka wskazuje organy z jakich zbudowana jest roślina kwiatowa wyróżnia części kwiatu i wskazuje je na schematycznym rysunku przedstawia budowę grzybów kapeluszowych opisuje charakterystyczne cechy budowy ptaka wskazuje cechy budowy gadów na przykładzie jaszczurki, płazów na przykładzie żaby ssaków na dowolnym przykładzie wymienia warstwy lasu wymienia drzewa iglaste i liściaste rosnące w Polsce wskazuje gady, ptaki ssaki żyjące w polskich lasach podaje przykłady grzybów jadalnych i niejadalnych wymienia zwierzęta roślinożerne, mięsożerne wszystkożerne wskazuje cechy charakterystyczne ryb, odróżnia ryby morskie od słodkowodnych określa zasady właściwego zachowania się w lesie bezpiecznego wypoczynku nad wodą wykazuje brak zaangażowania na lekcji lub przeszkadza w lekcji często jest nieprzygotowany do lekcji, nie nosi zeszytu, nie odrabia prac domowych POZIOM PODSTAWOWY Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie koniecznym opisuje zastosowanie skał nazywa najcieplejszy i najzimniejszy miesiąc w Polsce, wskazuje daty rozpoczęcia pór roku podaje substancje umożliwiające samożywność roślinom opisuje funkcje korzeni, łodyg liści wyjaśnia pojęcia: grawitacja, stałocieplność, zmiennocieplność, jajorodność, żyworodność, kwiat, owoc, zapylenie, zapłodnienie, rośliny jednoroczne, rośliny wieloletnie, szyszka, rośliny nagonasienne, rośliny okrytonasienne opisuje budowę ptasiego pióra wymienia cechy charakterystyczne traw omawia przystosowanie dżdżownicy i kreta do życia w ziemi wymienia cechy charakterystyczne owadów, pająków, ślimaków raka określa rolę owadów pająków w życiu łąk i ogrodów przyporządkowuje do poszczególnych warstw lasu żyjące tam organizmy wymienia cechy charakterystyczne mchów i paproci przedstawia budowę grzybów kapeluszowych wymienia przyczyny niszczenia lasów omawia rolę lasów dla przyrody człowieka wyróżnia strefy życia w morzu wykazuje średnie zaangażowanie na lekcji, czasami przeszkadza w lekcji czasami jest nieprzygotowany do lekcji, zapomina zeszytu lub pracy domowej 1
POZIOM ROZSZERZONY Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie podstawowym odczytuje z map meteorologicznych warunki klimatyczne wybranych miejsc w Polsce oblicza średnie roczne temperatury i średnie roczne sumy opadów wskazuje różnice między samożywnością a cudzożywnością wymienia różne typy łodyg, liści i korzeni określa znaczenie ptasich piór omawia budowę porostów używając określenia symbioza rozróżnia polskie ssaki, ptaki, gady, płazy, ryby, owady ślimaki wyjaśnia pojęcia: pasożyt, saprofit, symbioza omawia znaczenie poszczególnych części kwiatu opisuje cykl rozwojowy owadów na przykładzie motyli porównuje warunki życia w środowisku wodnym i lądowym omawia przystosowanie ryby do życia w wodzie wyjaśniając znaczenie poszczególnych elementów jej budowy omawia przystosowanie ptaka do lotu wyjaśniając znaczenie poszczególnych elementów jego budowy jest aktywny na lekcji i nie przeszkadza w prowadzeniu lekcji systematycznie przygotowuje się do lekcji, sporadycznie zdarza mu się zapomnieć zeszytu pracy domowej POZIOM DOPEŁNIAJĄCY Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie rozszerzonym opisuje proces powstawania gleby omawia na czym polega proces fotosyntezy wyjaśnia dlaczego porosty są organizmami pionierskimi podaje przykłady różnych gatunków grzybów (oprócz kapeluszowych) podaje przykłady szkodników ich naturalnych wrogów wyjaśnia zależności między budową owoców i nasion a sposobem ich rozsiewania wymienia przyczyny niskich plonów roślin uprawnych w Polsce opisuje związek między budową a możliwością pływania u zwierząt żyjących w środowisku wodnym omawia znaczenie dostępu Polski do Morza Bałtyckiego dla wielu dziedzin gospodarki człowieka wykazuje wysokie zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej POZIOM TWÓRCZY Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie dopełniającym projektuje i wykonuje plakaty ilustrujące różnorodne zagadnienia omawiane i przedstawiane przez nauczyciela planuje doświadczenia ukazujące rolę poszczególnych organów w życiu rośliny przygotowuje zielnik przedstawiający różnorodność liści polskich drzew liściastych i iglastych wskazuje na mapie świata miejsca występowania znanych owoców tropikalnych zakłada, prowadzi obserwuje hodowlę ślimaka winniczka, świerszczy fasoli od nasienia do owocu 2
wskazuje związek pomiędzy gospodarczym wykorzystaniem różnorodnych środowisk przez człowieka a rosnącym ich zanieczyszczeniem biegle wykorzystuje zdobytą wiedzę, by twórczo i samodzielnie rozwiązywać problemy wykazuje wzorowe zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej KRYTERIA WYMAGAŃ Z PRZYRODY DLA KLASY V NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE W II SEMESTRZE POZIOM KONIECZNY Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: I wskazuje granice państwa polskiego zna stolicę, flagę i godło Polski wskazuje na mapie: Wisłę i Odrę, porty Polski, Warszawę, Kraków, główne pasma górskie, niziny, wyżyny, Jezioro Śniardwy wymienia podstawowe surowce mineralne Polski podaje główne źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska II wyróżnia nazwy kilku gatunków roślin i zwierząt chronionych wymienia nazwy kilku polskich parków narodowych wie jak zachować się na terenach objętych ochroną wykazuje brak zaangażowania na lekcji lub przeszkadza w lekcji często jest nieprzygotowany do lekcji, nie nosi zeszytu, nie odrabia prac domowych POZIOM PODSTAWOWY Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie koniecznym I wskazuje na mapie Polski położenie i ogólne granice województw określa granice państwa polskiego nazywa państwa sąsiadujące z Polską określa położenie i wskazuje na mapie główne rzeki Polski i ich dopływy wskazuje na mapie źródło, bieg górny, środkowy i dolny, ujście rzek: Odry i Wisły wymienia największe jeziora w Polsce i wskazuje je na mapie określa położenie pobrzeży Bałtyku wymienia zabytki i walory turystyczne miast leżących nad morzem wyjaśnia pojęcia: dorzecze, delta, depresja, mady określa i wskazuje na mapie położenie pojezierzy określa położenie pasa nizin środkowej Polski i Niziny Śląskiej wymienia największe miasta leżące w pasie nizin środkowej Polski wyjaśnia ich znaczenie określa położenie Niziny Mazowieckiej wskazuje zabytkowe obiekty na planie Warszawy definiuje pojęcia: nurt rzeki, zakole, dolina rzeczna, starorzecze, zbocze doliny, dno doliny, terasa podaje główne przyczyny powodzi określa położenie głównych wyżyn Polski wymienia największe miasta leżące w pasie wyżyn wyróżnia ważniejsze zabytki Krakowa wymienia rodzaje gór opisuje osobliwości Gór Świętokrzyskich, Karkonoszy, Tatr i Bieszczad wskazuje na mapie góry określa ich położenie rozróżnia pasma górskie i wskazuje je na mapie 3
wymienia piętra roślinności w górach opisuje najważniejsze problemy dużych miast wyjaśnia pojęcia: aglomeracja, urbanizacja, industrializacja określa położenie wyżyny Śląskiej wymienia najważniejsze surowce mineralne ośrodki wydobycia tych surowców II wymienia motywy ochrony przyrody w wybranych Parkach Narodowych podaje formy ochrony przyrody w Polsce wykazuje średnie zaangażowanie na lekcji, czasami przeszkadza w lekcji czasami jest nieprzygotowany do lekcji, zapomina zeszytu lub pracy domowej POZIOM ROZSZERZONY Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie podstawowym I charakteryzuje zróżnicowanie krajobrazu Polski, uwzględniając ukształtowanie terenu uzasadnia celowość utworzenia Słowińskiego Park Narodowego, przedstawia jego osobliwości uzasadnia znaczenie portów dla wymiany handlowej (eksport import) wyjaśnia sposób powstawania Żuław Wiślanych i podaje przykłady ich gospodarczego wykorzystania wyjaśnia genezę kształtowania się krajobrazu pojeziernego wymienia cechy krajobrazu Pojezierza Wielkopolskiego i Mazurskiego opisuje położenie i charakter miast tych pojezierzy charakteryzuje znaczenie nizin środkowej Polski opisuje walory przyrodnicze Kampinowskiego Parku Narodowego charakteryzuje Warszawę jako stolicę Polski wyjaśnia powstawanie rzek, ich działalność i wpływ na krajobraz określa sposoby zapobiegania powodziom zna sposoby zachowania się w czasie powodzi wyjaśnia proces krasowienia, powstawania jaskiń i ostańców wymienia osobliwości przyrodnicze Ojcowskiego Parku Narodowego wyjaśnia powstawanie wąwozów na podłożu lessowym wykazuje kulturotwórcze i gospodarcze znaczenie Krakowa wyjaśnia genezę gór, charakteryzuje krajobraz górski opisuje krajobrazy: Karkonoszy, Pienin, Tatr, Bieszczad i Gór Świętokrzyskich przedstawia osobliwości przyrodnicze górskich parków narodowych wyjaśnia pojęcia: turnia, przełęcz, żleb, stożek piargowy, grań porównuje krajobraz Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich wyjaśnia ogólną zasadę działania elektrowni wodnej opisuje metody wydobywania węgla kamiennego i brunatnego wyjaśnia przyczyny powstawania kwaśnych deszczy wskazuje na mapie obszary ekologicznego zagrożenia II podaje przykłady działań zmierzających w kierunku ekorozwoju jest aktywny na lekcji i nie przeszkadza w prowadzeniu lekcji systematycznie przygotowuje się do lekcji, sporadycznie zdarza mu się zapomnieć zeszyt pracę domową 4
POZIOM DOPEŁNIAJĄCY Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie rozszerzonym I uzasadnia pasowy charakter krain geograficznych wykazuje zależności między rodzajem krajobrazu a krainą geograficzną ocenia wpływ działalności wydm na środowisko przyrodnicze dokonuje oceny rozwoju gospodarczego Niziny Mazowieckiej ocenia wartość zabytków Krakowa jako dziedzictwa kultury Europy za pomocą materiałów źródłowych ocenia stopień zanieczyszczenia środowiska w Karkonoszach i wyjaśnia motywy utworzenia Karkonoskiego Parku Narodowego uzasadnia wpływ Dunajca na krajobraz Pienin uzasadnia zmiany pogody w górach wyjaśnia na jakiej zasadzie działa generator w elektrowniach wodnych przedstawia wpływ człowieka na zmianę naturalnego krajobrazu Wyżyny Śląskiej ocenia wpływ kopalni na środowisko przyrodnicze wykazuje zależność między czynnikami środowiska a zdrowiem człowieka wyjaśnia mechanizm działania śluz na Kanale Augustowskim II wykazuje związek człowieka ze środowiskiem uzasadnia celowość ochrony przyrody określa położenie parków narodowych w Polsce wyjaśnia znaczenie ekorozwoju dla przyszłych pokoleń wykazuje wysokie zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej POZIOM TWÓRCZY Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie dopełniającym I i III formułuje wnioski planuje doświadczenia zdobywa informacje potrzebne do rozwijania zainteresowań przyrodniczych rozwiązuje problemy związane z rozwojem cywilizacji interpretuje zasady zrównoważonego rozwoju wykonał poster dotyczący życia Morza Bałtyckiego aktywnie włączał się do akcji ekologicznych organizowanych na terenia szkoły brał aktywny udział w projekcie zorganizowanym z okazji Światowego Dnia Ziemi wykazuje wzorowe zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej Opracowała: Izabela Jedwabska 5