Polacy o samorządzie, władzach lokalnych oraz zaangażowaniu w funkcjonowanie społeczności lokalnej Prezentacja wyników badań
Informacja o wynikach badań Prezentowane wyniki pochodzą z badań ogólnopolskich zrealizowanych przez TNS OBOP na losowych, reprezentatywnych próbach Polaków w wieku 15 lat i więcej. Termin realizacji badań: 6-10 maja 2011r oraz 2-5 lutego 2012r. Dane prezentujące opinie przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego pochodzą z badania zrealizowanego przez FRDL w dniach 1-17.lutego 2012r. Badaniem zostały objęte wszystkie jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego w Polsce (2874 jst). Kwestionariusz ankiety skierowano bezpośrednio do wójtów, burmistrzów, prezydentów, starostów, marszałków. W badaniu ostatecznie wzięło udział 449 jednostek samorządu terytorialnego.
Opinie mieszkańców
Polacy o swoich władzach lokalnych Zdecydowanie więcej badanych ocenia swoje władze lokalne negatywnie niż pozytywnie, twierdząc, że po wyborach nie spełniają one ich oczekiwań. Polacy doceniają znaczenie działalności radnych dla funkcjonowania i rozwoju swojej społeczności lokalnej. Proszę powiedzieć czy, ogólnie rzecz biorąc, wybrane władze lokalne (miasta, gminy, powiatu) spełniają po wyborach Pana(i) oczekiwania? 4 Lokalne władze samorządowe tworzą nie tylko wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast, ale też radni miasta, gminy czy powiatu. Proszę powiedzieć, czy Pana(i) zdaniem działalność radnych Pana(i) miasta / gminy jest ważna dla funkcjonowania i rozwoju Pana 15 33 15 8 2 48 tak nie trudno powiedzieć nie wybierałe(a)m tych władz 75 tak nie trudno powiedzieć nie mają żadnego udziału w funkcjonowaniu samorządu Polacy mają świadomość znaczenia dla ich społeczności lokalnej organu stanowiącego, co w połączeniu z narzędziami wzmacniającymi udział mieszkańców w samorządzie, może korzystnie wpłynąć na działalność lokalnych władz a pośrednio na poziom zadowolenia z nich.
Jak określił(a)by Pan(i) swoje zainteresowanie sprawami Pana(i) miasta\gminy? bardzo duże 4% Zainteresowani sprawami miasta/gminy są: raczej duże 27% raczej małe 44% bardzo małe 18% w ogóle mnie to nie interesuje 6% trudno powiedzieć 1% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% częściej mężczyźni niż kobiety, osoby w wieku 40-59 lat, osoby z wyższym wykształceniem, mieszkańcy Wielkopolski i regionu centralnego, częściej mieszkańcy miast niż wsi, aktywni zawodowo, zainteresowani polityką 31% - duże N=1004 62% - małe 2
Jak duże zaufanie ma Pan(i) do lokalnych władz w Pana(i) mieście\gminie? pełne zaufanie duże zaufanie 3% 7% 26% 42% 29% - zaufanie 71% - brak zaufania małe zaufanie 43% 57% 49% - zaufanie w ogóle nie mam zaufania 8% 14% 51% - brak zaufania 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% ogół respondentów osoby, zainteresowane sprawami gminy/miasta Kapitał społeczny > Wyniki badania 6
Polacy o swoim udziale w społeczności lokalnej Mniej niż jedna piąta Polaków kiedykolwiek uczestniczyła w konsultacjach społecznych jednak ponad połowa Polaków deklaruje chęć wzięcia udziału w konsultacjach, jeśli takowe będą realizowane na terenie, na którym mieszkają. Proszę powiedzieć, czy kiedykolwiek brał(a) Pan(i) udział w konsultacjach społecznych dotyczących spraw Pana(i) społeczności lokalnej, które organizowane były przez władze samorządowe? 2 17 Jeśli na terenie Pana(i) miasta / gminy realizowane będą konsultacje społeczne dotyczące spraw Pana(i) społeczności lokalnej, to czy weźmie Pan(i) w nich udział? 10 9 56 25 81 tak nie nie pamiętam tak nie nie wiem to zależy, jakich spraw będą dotyczyły Polacy chcą uczestniczyć w funkcjonowaniu swojej społeczności lokalnej i angażować się w jej sprawy. Nie tylko przy pomocy urn wyborczych ale również poprzez instrument, jakim są konsultacje społeczne.
Polacy o swoim udziale w społeczności lokalnej Wśród badanych spotkać możemy nie tylko postawy partycypacyjne odnoszące się do wymiaru konsultacyjno-opiniującego ale też takie, które zakładają partycypację o charakterze finansowym. Aż 85% spośród tych, którzy deklarują gotowość wsparcia finansowego, jednocześnie deklaruje gotowość uczestnictwa w konsultacjach społecznych. Budżet samorządu nie zawsze wystarcza na zrealizowanie wszystkich ważnych zamierzeń. Proszę powiedzieć, czy był(a)by Pan(i) skłonny przekazywać darowizny w celu dofinansowania realizacji wybranych lokalnych spraw, ważnych dla Pana(i) społeczności? Chęć udziału w konsultacjach społecznych w grupie tych, którzy deklarują gotowość do przekazywania darowizn w celu dofinansowania realizacji wybranych lokalnych spraw (n=176) 13 4 6 2 63 9 85 18 tak nie trudno powiedzieć samorząd w ogóle nie powinien korzystać z takich darowizn wezmę udział nie wezmę udziału nie wiem to zależy, jakich spraw będą dotyczyły Deklaracje o wsparciu finansowym na poziomie 18% (zwłaszcza w kontekście ogólnej sytuacji gospodarczej) należy uznać za wynik wysoki i świadczący o silnym zaangażowaniu tej grupy badanych w sprawy swojej społeczności lokalnej.
Polacy o narzędziach wzmocnienia udziału mieszkańców w samorządzie Obecnie trwają prace nad zmianami w prawie, pozwalającymi wzmocnić udział zwykłych mieszkańców w samorządzie. Wychodząc z założenia, że samorząd stanowi wspólnotę wszystkich osób zamieszkujących dany teren, autorzy tych zmian uznają, że każdy mieszkaniec ma prawo uczestniczyć w samorządzie i wpływać na kształt, i sposób funkcjonowania lokalnej społeczności oraz lokalnych władz. W tym celu zaproponowano nowe narzędzia, które pozwolą zwiększyć udział mieszkańców w funkcjonowaniu samorządu.
Polacy o narzędziach wzmocnienia udziału mieszkańców w samorządzie Czy Pana(i) zdaniem taka zmiana, określająca sposób prowadzenia KONSULTACJI SPOŁECZNYCH, jest potrzebna, czy nie jest potrzebna? W sprawach ważnych dla miasta, gminy czy powiatu, władze lokalne mają obowiązek uzyskać opinie mieszkańców przed podjęciem jakiejś ważnej decyzji; zapytać ich, co sądzą o danej decyzji lub projekcie uchwały. W takich konsultacjach społecznych mogą wziąć udział wszyscy chętni mieszkańcy i instytucje z danego terenu. Proponowane zmiany w prawie będą określały minimalny zakres konsultacji społecznych, którego szczegóły określi rada gminy/powiatu. Takie konsultacje społeczne władze lokalne będą musiały realizować. 8 10 1 81 tak, jest potrzebna nie, jest niepotrzebna trudno powiedzieć konsultacje w ogóle nie są potrzebne
Polacy o narzędziach wzmocnienia udziału mieszkańców w samorządzie Czy Pana(i) zdaniem takie konsultacje społeczne powinny być prowadzone nawet jeśli spowodować może to wydłużenie czasu realizacji jakiejś inwestycji bądź podjęcia decyzji? 4 2 2 Prawidłowo przeprowadzone konsultacje społeczne pozwalają ograniczyć protesty i osiągnąć kompromis w danej sprawie między władzami lub inwestorem a mieszkańcami, ale z drugiej strony mogą wydłużyć proces realizacji inwestycji czy podejmowania decyzji. 11 43 38 zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie to zależy, jakich spraw konsultacje dotyczą trudno powiedzieć
Polacy o narzędziach wzmocnienia udziału mieszkańców w samorządzie Czy Pana(i) zdaniem narzędzie, jakim jest INTERPELACJA OBYWATELSKA jest potrzebne, czy nie jest potrzebne? Innym, nowym, sposobem wpływania na rozwój i sposób funkcjonowania swojej wspólnoty lokalnej jest INTERPELACJA OBYWATELSKA. Polega ona na tym, że grupa mieszkańców może zażądać od władz lokalnych wyjaśnień dotyczących konkretnej, istotnej dla społeczności lokalnej, sprawy. Jeśli wystarczająco liczna grupa mieszkańców podpisze się pod interpelacją, to publiczna dyskusja nad wskazaną sprawą musi się odbyć na sesji rady gminy, albo rady powiatu, albo sejmiku województwa. 7 10 1 82 tak, jest potrzebne nie, jest niepotrzebne trudno powiedzieć jest niepotrzebne, bo władze są już wybrane
Polacy o narzędziach wzmocnienia udziału mieszkańców w samorządzie Czy Pana(i) zdaniem narzędzie jakim jest OBYWATELSKA INICJATYWA UCHWAŁODAWCZA jest potrzebne, czy nie jest potrzebne? Nową propozycją jest też OBYWATELSKA INICJATYWA UCHWAŁODAWCZA. 11 2 Pozwala ona mieszkańcom zgłaszać projekty uchwał. Jeśli pod obywatelskim projektem uchwały podpisze się wymagana liczba mieszkańców rada gminy, powiatu lub sejmik wojewódzki musi go rozpatrzyć. 8 79 tak, jest potrzebne nie, jest niepotrzebne trudno powiedzieć jest niepotrzebne, bo władze są już wybrane
Który z wymienionych czynników może, Pana(i) zdaniem, w największym stopniu przyczynić się do ogólnego rozwoju Pana(i) społeczności lokalnej? aktywność i zaangażowanie mieszkańców w sprawy swojej społeczności odpowiednia polityka władz samorządowych 21% 23% działalność lokalnego biznesu, lokalnych przedsiębiorców rozwój infrastruktury i komunikacji finansowanie zewnętrzne miasta\gminy (np: fundusze z UE) lokalizacja miasta\gminy marketing i promocja każdy z nich żaden z nich 5% 4% 5% 3% 9% 9% 9% trudno powiedzieć 12% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 9
A który z wymienionych czynników może, Pana(i) zdaniem, w największym stopniu przyczynić się do lokalnego rozwoju gospodarczego a tym samym do wzrostu dobrobytu mieszkańców Pana(i) społeczności lokalnej? odpowiednia polityka władz samorządowych działalność lokalnego biznesu, lokalnych przedsiębiorców aktywność i zaangażowanie mieszkańców w sprawy swojej społeczności finansowanie zewnętrzne miasta\gminy (np: fundusze z UE) rozwój infrastruktury i komunikacji 8% 13% 16% 15% 19% marketing i promocja lokalizacja miasta\gminy każdy z nich 4% 5% 5% żaden z nich 2% trudno powiedzieć 12% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 10
Opinie przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego
W jakim stopniu poniżej wymienione czynniki Pana(i) zdaniem wpływają na lokalny rozwój gospodarczy? *respondent przy każdym czynniku określał jego stopień ważności/wpływu
Które z poniżej wymienionych czynników Pana(i) zdaniem najbardziej sprzyjają budowie dobrobytu lokalnego? Proszę wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi.
Kto w Pana(i) odczuciu najlepiej reprezentuje interesy ludzi w sprawach publicznych w Pana(i) mieście/gminie? Proszę wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi.
Działania o charakterze publicznym, które w opinii władz samorządowych są najczęściej podejmowane i mogłyby być najbardziej skuteczne. *respondent mógł zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi
Jak ocenia Pan(i) stopień zaangażowania mieszkańców w procesy konsultacji społecznych?