Warszawa, dnia 08 grudnia 2000 r. RPO/358437/00/VII/6.6 Informacja o czynnościach przeprowadzonych z upoważnienia Rzecznika Praw Obywatelskich w Zakładzie Karnym w Kamińsku. (Wyciąg) 1. Wprowadzenie W celu ustalenia stanu poszanowania praw osób pozbawionych wolności do Zakładu Karnego w Kamińsku, zwanego dalej Zakładem, udali się pracownicy Zespołu Prawa Karnego Wykonawczego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. W dniach 20-23 listopada br. dokonali oni następujących czynności: - wysłuchali informacji dyrektora Zakładu oraz jego zastępcy o funkcjonowaniu i problemach penitencjarnych Zakładu, - obejrzeli teren i pomieszczenia Zakładu, w szczególności: znaczną część cel we wszystkich oddziałach mieszkalnych, świetlice, pomieszczenie radiowęzła, bibliotekę, pomieszczenia ambulatorium i izby chorych, kuchnię, pralnię, łaźnie, salę widzeń, tereny spacerowe, kantynę i bufet, cele zabezpieczające oraz cele do wykonywania kary dyscyplinarnej umieszczenia w celi izolacyjnej, - przeprowadzili w cztery oczy rozmowy z 115 losowo dobranymi osobami pozbawionymi wolności, ukierunkowane na poszanowanie ich podstawowych praw, za pomocą specjalnie przygotowanego w tym celu kwestionariusza, oraz przyjęli
dodatkowo 10 skarg od skazanych, - rozmawiali z sędziami Wydziału Penitencjarnego Sądu Okręgowego w Olsztynie, o niektórych problemach nadzoru i polityki penitencjarnej. Na koniec pobytu ustalenia poczynione w trakcie powyższych czynności zostały wstępnie przedstawione i omówione z kierownictwem Zakładu. 2. Warunki bytowe Spośród 115 osób, z którymi rozmawiano, 72 (62,6 %) uznały warunki bytowe jako dobre lub dość dobre, 36 (31,3 %) jako znośne, 7 (6,1 %) jako raczej złe i złe. Zgłoszona uwaga dotyczyła braku wystarczającej ilości środków do utrzymania czystości. Cele mieszkalne są skanalizowane, dopływa do nich zimna woda. Ciepłą wodę posiada jedynie Izba Chorych. Kąciki sanitarne są należycie zabudowane, umożliwiając niekrępujące z nich korzystanie. W części pawilonów mieszkalnych zabudowano je częściowo, natomiast w pawilonach II i III są całkowicie zabudowane. W wielu celach mieszkalnych zachodzi potrzeba malowania ścian. W celach znajdują się elektryczne gniazda wtykowe. Osadzeni mogą bez przeszkód korzystać z grzałek, zaś z własnych odbiorników radiowych i telewizyjnych jedynie za zgodą dyrektora Zakładu. Cele mieszkalne są wyposażone w podstawowy sprzęt kwaterunkowy. Stan stołów i taboretów jest dobry. Okna w celach zapewniają dopływ światła naturalnego umożliwiający czytanie. Nie budzi zastrzeżeń natężenie światła sztucznego, z wyjątkiem cel w których brakuje żarówek lub są przepalone. W niektórych celach, stan stolarki okiennej nie jest najlepszy. Dość dobry jest stan koców i pościeli, gorszy natomiast ręczników i ścierek. Również dość dobry jest stan ubrań więziennych. Skazanym zezwala się na korzystanie z własnej odzieży, o ile posiadają w magazynie komplet odzieży na opuszczenie Zakładu po odbyciu kary. Osoby pozbawione wolności korzystają z plastykowych naczyń do jedzenia oraz plastykowych sztućców. W Zakładzie funkcjonuje 7 łaźni; po jednej w każdym pawilonie
mieszkalnym. Posiadają one wentylację elektryczną, podesty drewniane na podłodze oraz wieszaki. Pomieszczenia łaźni wyłożone są glazurą. Stan wszystkich pomieszczeń łaźni należy uznać za dobry. Jedyna zgłoszona uwaga dotyczyła zbyt dużej liczby skazanych doprowadzanych do łaźni. Skazani podnosili fakt, że jest zbyt mało natrysków, co przy liczebnie dużej grupie, wydłuża czas oczekiwania na umycie się. Pomimo wyżej wymienionych uwag, należy stworzone osobom pozbawionym wolności warunki bytowe uznać za dobre. W oddziałach typu zamkniętego nie korzysta się z możliwości otwierania cel w porze dziennej. Podczas prowadzonych rozmów ze skazanymi, zgłaszali oni problem przeludnienia cel mieszkalnych. Twierdzili, że w wielu celach dostawione są dodatkowe łóżka. Tylko, w niektórych są one zajęte przez osadzonych. Stan taki potwierdził się podczas pobytu w nich, przedstawicieli Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. 3. Wyżywienie Kuchnia z niezbędnym zapleczem znajduje się w oddzielnym budynku. Stan pomieszczeń kuchni należy uznać jako dobry. Zdaniem 60 osób (52,2 %) wyżywienie jest dobre lub dość dobre. Jako znośne uznało je 39 (34 %) osób, zaś jako raczej złe i złe 15 (13 %). Jedna osoba nie miała na ten temat zdania. Zgłoszone uwagi (sformułowało je 53 ankietowanych) dotyczyły nieurozmaicenia posiłków i cyklicznego powtarzania tych samych dań, zbyt małych porcji, nie zawsze zadowalających walorów smakowych potraw. Szczególnej krytyce poddane zostały walory smakowe przygotowywanych zup oraz podrobów. Kuchnia przygotowuje wyżywienie dietetyczne dla 160 skazanych. Jest to jedna dieta tzw. uniwersalna. Jak oświadczyła pani kierownik ambulatorium kuchnia więzienna nie jest w stanie przygotować dla takiej liczby skazanych diet różnych typów.
Spośród 115 osób, z którymi rozmawiano, aż 80 (69,6%) ze względu na brak środków finansowych nie dokonywało zakupów w kantynie. Zdaniem pozostałych, zaopatrzenie kantyny i obowiązujące tam ceny nie budzą zastrzeżeń. Obecnie administracja wprowadziła całkowity zakaz dostarczania wyrobów tytoniowych w przesyłanych skazanym paczkach, który zaczął obowiązywać w Zakładzie od 1 grudnia br. Bardzo wielu skazanych, z którymi prowadzono rozmowy wyrażało z tego powodu niezadowolenie. Skazani postrzegali działanie administracji penitencjarnej jako szczególne udręczenie, gdyż wielu z nich nie posiadło pieniędzy z powodu braku zatrudnienia w Zakładzie oraz złej sytuacji finansowej ich rodzin. Ponadto w opinii skazanych, wprowadzenie zakazu przed zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia jest wyjątkowo nieuzasadnione. 4. Opieka medyczna Warunki pracy personelu medycznego są bardzo dobre. Zmiana w tym zakresie nastąpiła na przestrzeni ostatnich dwóch lat, w czasie których wymieniono wyposażenie medyczne oraz zmieniono wystrój pomieszczeń. Zakład otrzymał nowy aparat EKG (dotychczas nie wykonywano zdjęć małoobrazkowych), defibrylator, 2 aparaty do dezynfekcji na parę wodną, unit stomatologiczny, a także aparaturę do laboratorium. Wszystkie pomieszczenia ambulatorium zostały wyposażone w podajniki do mydła i papierowe ręczniki. Jak wynika z wypowiedzi pani kierownik ambulatorium, w Zakładzie przebywają głównie skazani recydywiści, którzy z racji prowadzenia na wolności niehigienicznego trybu życia (spożywanie dużej ilości alkoholu, i innych używek), są w znacznym stopniu wyniszczeni chorobami. Z tego też powodu wymagają stosowania wielu leków, przeprowadzania badań laboratoryjnych, konsultacji specjalistycznych itp. Większość konsultacji wykonuje się w szpitalu przy Zakładzie Karnym w Barczewie, a w przypadku braku w nim odpowiedniego lekarza specjalisty, w odległym o około 80 km. Szpitalu Wojewódzkim w Olsztynie. Spośród 115 ankietowanych, z opieki lekarskiej w Zakładzie korzystały 93 osoby. Z tej grupy 53 osoby (57,0 %) oceniły opiekę jako dobrą i dość dobrą, 17
(18,3 %) jako znośną, a 19 (20,4 %) jako raczej złą i złą. Nie miały zdania na ten temat 4 osoby (4,3 %). Zastrzeżenia rozmówców dotyczyły niewłaściwego traktowania przez lekarza, oraz zbyt długiego oczekiwania na badania specjalistyczne. Apteka Zakładu, zaopatruje w leki również Areszt Śledczy w Bartoszycach i Oddział Zewnętrzny w Dublinach. Obecnie apteka posiada odpowiedni zapas leków. Ostatnie zwiększenie środków pieniężnych na ten cel (w m-cu wrześniu br.) pozwoliło w pełni pokryć wszelkie potrzeby jednostki w tym zakresie. Leki na zamówienie wykonuje apteka w Górowie Iławeckim lub Bartoszycach. Zakład posiada własne laboratorium, gdzie wykonuje się większość analiz. Niektóre zleca się do wykonania na zewnątrz, gdy okaże się, że koszty zakupu niezbędnych odczynników są wyższe, od ceny jaką należy zapłacić za przeprowadzenie takiego badania w cywilnej placówce. Izba chorych dysponuje 30 miejscami. Jej pomieszczenia są świeżo odmalowane i wyposażone w łóżka i szafki szpitalnej. 5. Traktowanie osób pozbawionych wolności Spośród 115 osób, z którymi rozmawiano, 104 (90,5 %) uznało traktowanie ich przez funkcjonariuszy jako dobre i dość dobre, 6 (5,2 %) jako znośne, 3 (2,6 %) nie miało zdania na ten temat. Tylko 2 osoby uznały to traktowanie jako raczej złe i złe. Głównie uwagi dotyczyły zbyt opryskliwego odnoszenia się funkcjonariuszy do skazanych. Na ogół pozytywnie oceniano pracę wychowawców działu penitencjarnego. Na pytanie, czy wychowawca jest osobą kompetentną, tak i raczej tak odpowiedziało 86 (74,8 %) osób, raczej nie i nie twierdziło 15 (13 %), zaś 14 (12,2 %) ankietowanych nie miało w tym względzie sprecyzowanego stanowiska. Natomiast na pytanie czy wychowawca jest osobą chętną do udzielania pomocy osadzonym, tak i raczej tak, odpowiedziało 85 (74 %) osób, nie i raczej nie (11,3 %), 17 (14,7 %) nie potrafiło dokonać oceny. Liczebność grup wychowawczych nie przekracza 50 osadzonych na jednego
wychowawcę, co należy uznać za sytuację zadowalającą. W trakcie rozmów osadzeni nie zgłaszali uwag krytycznych dotyczących karania dyscyplinarnego. 6. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego W 1999 roku środki przymusu bezpośredniego stosowano 9 razy w stosunku do 8 osadzonych. W 7 przypadkach z powodu rażącego nieposłuszeństwa, w pojedynczych przypadkach z powodu groźnego zakłócenia spokoju i porządku oraz niszczenia mienia. Najczęściej stosowano siłę fizyczną - 9 razy, celę zabezpieczającą- 9 razy. W jednym przypadku stosowany był także jednoczęściowy pas obezwładniający. Decyzję w tym zakresie podejmowali: dyrektor lub jego z-ca - 4 razy, dowódca zmiany - 5 razy. W roku bieżącym, w stosunku do 8 osadzonych środki przymusu bezpośredniego stosowane były 10 razy. W 4 przypadkach z powodu rażącego nieposłuszeństwa, w 3 - groźnego zakłócenia spokoju i porządku oraz w 3 przypadkach z powodu zamachu na życie własne. Najczęściej, bo 10 razy, stosowano siłę fizyczną w połączeniu z celą zabezpieczającą. Dodatkowo jeden raz stosowano założenie jednoczęściowego pasa obezwładniającego. Decyzję podejmowali: dyrektor lub jego z-ca - 4 razy, dowódca zmiany - 6 razy. Analiza dokumentacji zastosowania środków przymusu bezpośredniego wykazała, że działania funkcjonariuszy były zgodne z obowiązującymi przepisami. Osoby umieszczone w celach zabezpieczających miały również zapewnioną opiekę medyczną. Zgodnie z przedstawioną dokumentacją badania lekarskie przeprowadzane były z reguły w trakcie stosowania środka przymusu bezpośredniego. 7. Zatrudnienie Według stanu na dzień 20.11.2000 r. odpłatnie pracowało 162 skazanych na 135 etatach. Nieodpłatnie, w ramach 60 godzin miesięcznie, zatrudnionych było 51
skazanych przy pracach porządkowych. Przy Zakładzie działa Gospodarstwo Pomocnicze branży metalowej. Obecnie zatrudnia ono średnio około 60 skazanych. Wykonują oni noski" metalowe do butów roboczych oraz sprzęt dla górnictwa. Jak podał dyrektor Gospodarstwa, jeszcze w latach 80 - tych pracowało tutaj blisko 800 skazanych i 200 pracowników cywilnych. Z powodu braku miejsc pracy aktualnie zatrudnionych jest zaledwie 13,5 % osadzonych. Sytuacja taka wpływa ujemnie na atmosferę w Zakładzie oraz pracę resocjalizacyjną. Dotychczasowe starania o zwiększenie odpłatnego zatrudnienia, czynione zarówno przez dyrektora Zakładu jak i dyrektora Gospodarstwa Pomocniczego, nie przyniosły dotychczas efektów. Zdaniem kierownictwa Zakładu oraz dyrektora Gospodarstwa nie ma obecnie możliwości zwiększenia odpłatnego zatrudnienia skazanych. Powodem tego jest wysokie bezrobocie, występujące w tym rejonie kraju, a także brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych skazanych. Nieliczni zatrudnieni, z którymi przeprowadzono rozmowy, nie wnosili zastrzeżeń do warunków pracy i płacy. Natomiast większość niezatrudnionych, z którymi rozmawiano, wyrażała niezadowolenie z powodu braku pracy. Szczególnie problem ten podnosili skazani zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych. Wskazywali, że odpłatnie w Zakładzie zatrudnia się często osadzonych, którzy takich zobowiązań nie mają. 8. Szkoła Życia Na szczególną uwagę zasługuje działalność kapelana katolickiego. Dzięki jego staraniom w 1992 r. w budynkach przeznaczonych do rozbiórki, po ich wyremontowaniu we własnym zakresie, powstała Szkoła Życia. Celem Szkoły jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom izolacji skazanych oraz leczenie zaburzeń osobowości. Prowadzone tu zajęcia w klubach dyskusyjnych są formą terapii grupowej. W zajęciach w Szkole może uczestniczyć do 50 osób. Kieruje do niej komisja penitencjarna. Zajęcia prowadzi ksiądz kapelan. Uczestnicy terapii są oddzieleni od pozostałych skazanych. Mieszkają razem w jednym skrzydle pawilonu mieszkalnego.
Natomiast na terenie Szkoły przebywają 5 razy w tygodniu przez okres 7 godzin. Szkoła współpracuje z oddziałem odwykowym w Zakładzie Karnym w Barczewie, przygotowując do terapii odwykowej, a następnie przyjmując osoby po leczeniu. Dodatkowo skazani w ramach prowadzonych zajęć uprawiają warzywa. W tym celu wybudowano obok Szkoły Życia szklarnie oraz wytyczono małe ogródki działkowe. Uzyskane tą drogą plony są przeznaczane na własne potrzeby skazanych. 9. Działalność kulturalno - oświatowa i sportowa Spośród 115 ankietowanych 52 (45,2 %) stwierdziło, że ma dobry i dość dobry dostęp do prasy i książek, 27 (23,5) oceniło sytuację w tym zakresie jako znośną. Jako złą i raczej złą oceniło 26 (22,65) ankietowanych. Sześciu osadzonych (8,7 %) nie miało na ten temat zdania. W swoich uwagach rozmówcy wskazywali na brak aktualnej prasy, którą jak twierdzili, otrzymują ze znacznym opóźnieniem od daty jej ukazania się. Z przekazanych przez administrację wyjaśnień wynika, że Zakład otrzymuje gazety bezpłatnie ze zwrotów z przedsiębiorstwa Ruch" w Olsztynie, w takiej ilości, jaką prześle wymieniona firma. Należy więc uznać, że sytuacja w tym zakresie jest raczej zła. W pewnym stopniu brak szerszego dostępu do prasy łagodzi wydawanie w Zakładzie miesięcznika Betoniara" przeznaczonego dla skazanych. Niezależnie od prasy otrzymywanej ze zwrotów, osadzeni mogą prenumerować prasę, jednak czynią to tylko nieliczni. Znacznie lepiej ocenili ankietowani atrakcyjność księgozbioru bibliotecznego. W bibliotece znajduje się obecnie 22621 woluminów, które rozmieszczono w bibliotece centralnej oraz 7 punktach bibliotecznych znajdujących się w oddziałach. W każdym z punktów bibliotecznych znajduje się około 1000 książek, których wymiana z biblioteką centralną odbywa się co 3 miesiące. Nowe książki zakupywane są w miarę posiadanych na ten cel środków. Regularnie wypożycza książki około 50% osadzonych. Bardzo pozytywnie osadzeni ocenili możliwość korzystania z TV i innych zajęć
KO oraz sportowych. Sytuację tą, aż 107 (93 %) ankietowanych uznało jako dobrą i dość dobrą, 4 (3,5 %) jako znośną, zaś tylko 2 (1,75 %) osadzonych uznało ją jako raczej złą. Dalszych dwóch ankietowanych nie miało na ten temat zdania. W Zakładzie funkcjonuje 7 świetlic telewizyjnych oraz 10 świetlic sportowo - rekreacyjnych. Ze świetlic telewizyjnych korzystają przede wszystkim ci osadzeni, którzy nie posiadają odbiorników TV w celach mieszkalnych. Oprócz czytelnictwa książek i oglądania programów TV, organizowane są dla osadzonych turnieje i konkursy. Zajęcia świetlicowe mają także charakter zajęć zorganizowanych. Odbywają się one w ramach kół zainteresowań, których na terenie Zakładu jest cztery. Obok tych kół, działa w bibliotece centralnej koło rzeźbiarskie i zespół muzyczny. Na szczególne wyróżnienie w Zakładzie zasługuje prowadzona z osadzonymi działalność sportowa. Odbywa się ona na boiskach usytuowanych obok pawilonów mieszkalnych. Na boiskach tych rozgrywa się różnego rodzaju turnieje; w tym sezonie odbyły się nowe dwa o puchar dyrektora Zakładu. Weszły one na stałe do harmonogramu innych turniejów sportowych rozgrywanych w Zakładzie. 10. Posługi religijne W Zakładzie Karnym w Kamińsku realizują posługi religijne kościoły i związki wyznaniowe. Są to: Kościół Rzymsko - Katolicki; Kościół Chrześcijan Baptystów; Kościół Prawosławny; Świadkowie Jehowy. Z każdym z nich administracja podpisała umowę o świadczenie posług religijnych. Jedynie Kościół Rzymsko - Katolicki posiada do swojej działalności kaplicę. Pozostałe kościoły i związki wyznaniowe z uwagi na małą liczbę wyznawców wykorzystują pomieszczenia świetlic oddziałowych. Obecnie także i kapelan Kościoła Prawosławnego uzyskał zgodę na otwarcie kaplicy. Opracowywany jest jej projekt.
Msze katolickie odbywają się w każdą sobotę o godzinie 13 i 14. W razie potrzeby organizuje się dodatkowe msze w niedziele i święta. Dotychczas spotkania Chrześcijan Baptystów nie odbywały się systematycznie, z reguły raz lub dwa razy w miesiącu. Nabożeństwa wiernych Kościoła Prawosławnego odbywają się raz na dwa tygodnie. Świadkowie Jehowy spotkania organizują systematycznie w uzgodnionych wcześniej z administracją terminach. Skazani, z którymi rozmawiano, nie zgłaszali żadnych utrudnień w korzystaniu z posług religijnych. 11. Wykonanie kary pozbawienia wolności w poszczególnych systemach Spośród 115 ankietowanych w systemie programowanego oddziaływania odbywało karę 54 (47 %) skazanych. W grupie tej, 45 (83,3 %) badanych podało, że uczestniczyło w opracowaniu indywidualnego programu oddziaływania, zaś 9 (16,7%) było przeciwnego zdania. Deklarowało, że zna swoje obowiązki i uprawnienia wynikające zwykonywania indywidualnego programu 47 (87 %) badanych, ale 7 (13 %) z nich nie potrafiło ich sprecyzować. Żadnych problemów związanych z realizacją nałożonych na nich zadań, nie zgłaszało 42 (77,8 %) ankietowanych. Pozostałych 12 (22,2 %) takie problemy zgłaszało. Dotyczyły one ograniczonych kontaktów z rodziną (głównie z racji położenia Zakładu) oraz braku zatrudnienia w jednostce. Jak wynikało to z rozmów z ankietowanymi, zadania te wprawdzie zostały zapisane w indywidualnych programach, lecz z powodu wyżej wymienionych przyczyn, były one realizowane w ograniczonym zakresie. Warunki odbywania kary w systemie programowanego oddziaływania, 20 (37%) oceniło jako dobre lub dość dobre, 5 (9,3 %) jako znośne, 4 (7,4 %) uznało je jako raczej złe i złe. Aż 25 (46,3 %) nie potrafiło wyrazić opinii w tej kwestii. Przy ograniczonych możliwościach zatrudnienia skazanych oraz braku szkoły oferta resocjalizacyjna w Zakładzie jest skromna. W tym stanie rzeczy na pozytywną ocenę zasługuje nadawanie dużej rangi działalności sportowej i kulturalno -
oświatowej. 12. Podkultura więzienna Z rozmów przeprowadzonych ze skazanymi i kierownictwem Zakładu wynika, że w jednostce dochodzi do bójek i pobić oraz wymuszeń dzielenia się artykułami żywnościowymi i tytoniowymi. W bieżącym roku, tego typu ujawnionych przez administrację zdarzeń było 15. Brało w nich udział 23 skazanych. W wyniku prowadzonych postępowań wyjaśniających ustalono, że do większości zdarzeń dochodziło na tle podkultury więziennej. W celu opanowania zjawiska pobić i bójek podejmowane są różne oddziaływania na skazanych; m in. kierowano zawiadomienia do właściwej miejscowo prokuratury o popełnieniu przestępstwa (w br. 12). Spośród 115 ankietowanych, 14 podało, że doznało różnego rodzaju przykrości ze strony innych skazanych. Najczęściej dochodziło do nich z powodu konfliktów występujących między skazanymi grypsującymi i niegrypsującymi. Głównie, skargi te zostały zgłoszone przez osadzonych z pawilonu 6. 13. Pomoc postpenitencjarna W roku bieżącym (do 31 października) z Zakładu zwolniono 465 osób, spośród których większość wymagała udzielenia pomocy. Świadczono ją głównie w formie zapomóg pieniężnych (udzielono ich 338 osobom na kwotę łącznie 28200 zł.; średnio 83 zł. na osobę) i odpowiedniej do pory roku odzieży, bielizny i obuwia (187 osobom na kwotę łącznie 14300zł.; średnio 76 zł. na osobę). Ponadto 85 osobom udzielono pomocy w uzyskaniu przez nie dowodów osobistych. Powiadomiono właściwe, ze względu na miejsce zamieszkania skazanych ośrodki pomocy społecznej o potrzebie objęcia pomocą po zwolnieniu 180 osób. Od pięciu lat w porozumieniu z Rejonowym Urzędem Pracy w Bartoszycach i Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Górowie Iławeckim prowadzi się
szkolenia w ramach programu aktywizacji zawodowej. W tym roku szkoleniem takim objęto około 50 skazanych. Obecnie w stosunku do 12 skazanych zastosowano w trybie art. 164 Kkw oddziaływania mające na celu przygotowanie ich do życia po zwolnieniu. W toku rozmów prowadzonych ze skazanymi dało się często zauważyć występowanie obaw przed wyjściem na wolność. Obawy te wiązano z przekonaniem o trudnościach w uzyskaniu zatrudnienia, zakwaterowania itp. W Zakładzie nie funkcjonuje Fundusz Samopomocy Skazanych. 14. Inne Podczas prowadzonych rozmów ze skazanymi pojawiły się uwagi dotyczące organizacji spacerów. Zgłosili je osadzeni w pawilonach zamkniętych. Podnoszono w nich, że grupy spacerowe są zbyt liczne w stosunku do wielkości pola spacerowego. Skazani zakwalifikowani do odbywania kary w zakładzie karnym typu półotwartego przebywający w pawilonie trzecim, twierdzili, że wychowawca tego pawilonu zapoznaje się z treścią korespondencji kierowanej między innymi do Rzecznika Praw Obywatelskich. Uważali tak dlatego, że polecono im przekazywać korespondencję wychowawcy, w otwartych kopertach. Należy stwierdzić, że praktyka taka, jest sprzeczna z dyspozycją zawartą w przepisie 28 ust. 3 Regulaminu wykonywania kary pozbawienia wolności W dwóch przypadkach skazani twierdzili, że po przybyciu karetki pogotowia ratunkowego (choroby serca i nadciśnienie) zmuszeni byli do dojścia do oddalonej o kilkadziesiąt metrów karetki. Sytuacja taka prawdopodobnie mogła mieć miejsce, z powodu braku utwardzonej drogi dojazdowych do oddalonych pawilonów mieszkalnych. W Zakładzie jest jedyna utwardzona droga prowadząca przez jego środek. Brak dogodnego dojazdu do poszczególnych pawilonów mieszkalnych może spowodować, że w przypadku pożaru, jednostki Straży Pożarnej będą miały utrudniony dojazd do zagrożonych obiektów.
15. Uwagi ogólne i wnioski W Zakładzie Karnym w Kamińsku są generalnie respektowane podstawowe prawa osób pozbawionych wolności. Świadczy to o właściwym realizowaniu ustawowych zadań przez kierownictwo Zakładu oraz poszczególnych jej pracowników i funkcjonariuszy. Na szczególne podkreślenie zasługują dobre relacje pomiędzy funkcjonariuszami Służby Więziennej a osobami pozbawionymi wolności. Pracownicy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich odebrali wiele bardzo pozytywnych ocen zarówno funkcjonariuszy działu penitencjarnego jak i ochrony. Słowa uznania należy skierować też pod adresem służby kwatermistrzowskiej, która zapewniła dobre warunki bytowe przebywającym w niej skazanym. Na tym odcinku, wydaje się jednak celowe poprawienie walorów smakowych zup i jakość przygotowywanych posiłków oraz w miarę możliwości finansowych Zakładu zwiększenie zakupu kilku tytułów dzienników. Niezależnie od bardzo pozytywnych ocen, mając na uwadze także inne ustalenia, należy jednak stwierdzić, że administracja Zakładu Karnego w Kamińsku nie w pełni zapewnia bezpieczeństwo osobiste skazanych. Świadczą o tym liczne bójki i pobicia skazanych na tle podkultury więziennej oraz coraz większa ilość zatrzymanych przez funkcjonariuszy narkotyków. Na te zagrożenia, według oceny osób wizytujących, powinna być w najbliższym czasie zwrócona szczególna uwaga kierownictwa Zakładu. Dyrektor Zakładu Karnego w Kamińsku pozytywnie ustosunkował się do powyższych zaleceń. Poinformował, iż w celu obniżenia zagrożenia bezpieczeństwa osobistego skazanych dokonano analizy przypadków bójek i pobić wśród skazanych. Ponadto, Dyrektor jednostki podjął szereg działań mających na celu ograniczenie zjawiska napływu do jednostki narkotyków, tj.: zorganizowanie szkolenia dla funkcjonariuszy Służby Więziennej w Zakładzie Karnym w Kamińsku przez funkcjonariuszy Wojewódzkiej Komendy Policji w Olsztynie, z zakresu rozpoznawania narkotyków oraz sposobu ich wykrywania, zakupienie zestawu do wstępnego identyfikowania znalezionych substancji na zawartość środków
odurzających, zwracanie szczególnej uwagi na środki odurzające w czasie dokonywania przeszukania, sporządzenie wykazu osób uzależnionych od środków odurzających, który następnie udostępniono funkcjonariuszom. Z wyjaśnień Dyrektora wynika również, iż zobowiązał kierowników działu kwatermistrzowskiego i działu służby zdrowia do codziennej i wnikliwej kontroli przygotowywanych posiłków, natomiast uwagi skazanych w zakresie wyżywienia zalecił przekazywać służbie żywnościowej celem ich analizy i uwzględnienia przy układaniu jadłospisu. W miesiącu styczniu 2001 r. zaprenumerowano 3 egzemplarze Gazety Wyborczej oraz 5 egzemplarzy Gazety Olsztyńskiej, które następnie przekazano do świetlic oddziałowych.