Dobre praktyki z zakresu integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi z terenu Wielkopolski. DZIAŁANIA DŁUGOFALOWE NA RZECZ OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Z TERENU POWIATU OSTROWSKIEGO PODEJMOWANE PRZEZ ŚRODOWISKOWY DOM SAMOPOMOCY PRZY POWIATOWYM CENTRUM POMOCY RODZINIE W OSTROWIE WLKP. W LATACH 2010-2013 Programy realizowane na rzecz osób niepełnosprawnych: I Program; Chcemy Być Sobą Program wieloetapowej aktywizacji społecznej, zawodowej osób z zaburzeniami psychicznymi w partnerstwie z Polskim Stowarzyszeniem na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Ostrowie Wielkopolskim w oparciu o Klub Wsparcia Bądźmy Razem celem zapobiegania zjawiskom ubóstwa, marginalizacji i stygmatyzacji społecznej w Powiecie Ostrowskim. Zadaniem sprzyjającym osiąganiu celów integracyjnych i terapeutycznych był program Chcemy Być Sobą. Program wieloetapowej aktywizacji społecznej, zawodowej osób z zaburzeniami psychicznymi w partnerstwie z Polskim Stowarzyszeniem na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Ostrowie Wielkopolskim w oparciu o Klub Wsparcia Bądźmy Razem celem zapobiegania zjawiskom ubóstwa, marginalizacji i stygmatyzacji społecznej w Powiecie Ostrowskim. Program ten był dofinansowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach dotacji celowych na finansowe wsparcie projektów z zakresu organizacji i funkcjonowania oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W programie tym brali udział uczestnicy domu, opiekunowie jak i osoby niebędące na co dzień uczestnikami domu, ale będące niepełnosprawnymi z terenu Powiatu Ostrowskiego. Projekt ten był realizowany od września do grudnia 2010 roku. Udało się zrealizować zadanie, którego celem było stworzenie równych szans do korzystania z pomocy poprzez zorganizowanie bezpłatnego dowozu osobom niepełnosprawnym zamieszkującym poza granicami miasta Ostrowa Wielkopolskiego z terenu Powiatu Ostrowskiego uczestnikom programu Chcemy Być Sobą na zajęcia. Wspierano osoby dorosłe z zaburzeniami psychicznymi, rodziny i opiekunów osób z zaburzeniami psychicznymi w codziennym funkcjonowaniu, poprzez udzielanie specjalistycznego poradnictwa i konsultacji. Poprzez psychoedukację osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin w zakresie szeroko pojętej ochrony zdrowia psychicznego, dostarczono niezbędnej wiedzy. Świadomość ta została kształtowana i poszerzana przez: indywidualne konsultacje, zajęcia, organizowane warsztaty, dostęp do fachowej literatury i poradników oraz informacji dostępnych za pomocą sieci internetowej. Kształtowano również pozytywny wizerunek osoby niepełnosprawnej z zaburzeniami psychicznymi, a także podjęto przeciwdziałanie stygmatyzacji i napiętnowaniu chorych. W zakresie aktywizacji i reaktywizacji społecznej i zawodowej podjęto następujące działanie: Pobudzanie aktywności i rozwijanie zainteresowań poprzez: organizowanie czasu wolnego - w tym terapia poprzez sztuki plastyczne, muzykę, taniec, ruch kreatywny, rękodzieło artystyczne, zajęcia rekreacyjno sportowe, relaksację z wykorzystaniem terapii światłem, dźwiękiem, zapachem, rehabilitację ruchową w formie zajęć indywidualnych i grupowych z wykorzystaniem sprzętu rehabilitacyjnego, zajęcia z zakresu obsługi komputera. Nastąpiła integracja społeczna osób z zaburzeniami psychicznymi, rodzin i opiekunów przez dostarczenie im wiedzy o możliwościach uzyskania pomocy, udostępnianie udziału 1
w szkoleniach, umożliwianie skorzystania ze specjalistycznej pomocy, rozwijanie i doskonalenie umiejętności interpersonalnych, poprzez wspólne przebywania na zajęciach realizowanych w ramach programu Chcemy Być Sobą, poznawanie nowych osób na zajęciach (uczestników i pracowników) oraz poprzez specjalistyczne poradnictwo udzielane przez pracowników ośrodka, lekarza psychiatrę, psychologa i pracownika socjalnego. Tabela nr 1. Przedstawia ilość uczestników projektu Chcemy Być Sobą w 2010 -podział ze względu na wiek: Liczba uczestników ogółem Wiek 18-35 lat 36-55 lat pow. 55 r. ż. 128 40 35 53 Tabela nr 2.Podział uczestników programu Chcemy Być Sobą ze względu na stopień : Liczba uczestników ogółem Bez ustalonego stopnia Stopień Lekki stopień Umiarkowany stopień Znaczny stopień 128 25 4 50 49 Tabela nr 3. Podział uczestników ze względu na miejsce zamieszkania: Podział uczestników ze względu na miejsce zamieszkania Liczba Miejsce zamieszkania uczestników ogółem Miasto - Ostrów Gmina - Ostrów Inne gminy Powiatu Ostrowskiego Wielkopolski Wielkopolski 128 66 4 58, w tym: Skalmierzyce - 7 Sieroszewice - 30 Odolanów - 2 Sośnie - 6 Przygodzice - 2 Raszków -11 Dofinansowanie tego programu z M. P. i P. S. 70.000,00 zł. 2
II Klub Wsparcia BĄDŹMY RAZEM. Po zakończeniu w. w. projektu dofinansowanego przez M. P. i P. S. zadania te są realizowane na zajęciach KLUBU WSPARCIA oraz w trakcie codziennego funkcjonowania ŚDS. Zajęcia te odbywają się w każdy piątek, w godzinach od 15.00 do 17.00. Celem Klubu Wsparcia jest poprawa dostępności i efektywności oparcia społecznego dla osób dorosłych z zaburzeniami psychicznymi oraz rodzin i opiekunów tych osób. Zadania Klubu Wsparcia to przede wszystkim udzielanie pomocy osobom i rodzinom w celu zapobiegania społecznej izolacji i stygmatyzacji, integracja społeczna, umożliwienie osobom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać poprzez wspieranie w codziennym funkcjonowaniu, udzielanie specjalistycznej pomocy w rozwiązywaniu problemów, psychoedukację w zakresie szeroko pojętej ochrony zdrowia psychicznego, pobudzanie aktywności i rozwijanie zainteresowań - wdrażanie do udziału w różnorodnych formach terapii, relaksacji i rehabilitacji oraz aktywnego spędzania czasu wolnego. W ramach Klubu oprócz specjalistycznej pomocy - konsultacji lekarskich, wsparcia psychologicznego oraz uzyskania porady socjalnej, uczestnicy mogą korzystać z oferty różnorodnych zajęć terapeutycznych, brać udział w aktywnych formach spędzania czasu wolnego, rehabilitacji ruchowej i relaksacji. Do udziału w zajęciach nie jest wymagane żadne skierowanie, a porady udzielane są bezpłatnie. Tabela nr 4. Uczestnicy- ilość udzielonych porad i konsultacji na zajęciach Klubu Wsparcia Bądźmy Razem w roku 2011: Liczba udzielonych porad L.p. miesiąc i konsultacji w ramach Klubu Wsparcia 1 Styczeń 15 2 Luty 13 3 Marzec 14 4 Kwiecień 14 5 Maj 12 6 Czerwiec 7 7 Lipiec 15 8 Sierpień 10 9 Wrzesień 16 10 Październik 23 11 Listopad 25 12 Grudzień 16 Razem - 180 III CHCEMY BYĆ SOBĄ - projekt partnerski (Powiat Ostrowski PCPR w tym ŚDS Ostrów wraz z Powiatem Kaliskim - ŚDS Lisków) - jako aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w tym osób z zaburzeniami psychicznymi. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Projekt ten jest realizowany od listopada 2011 do 30 października 2013, obejmuje Środowiskowy Dom Samopomocy dla Osób Dorosłych Przewlekle Psychicznie Chorych i Upośledzonych Umysłowo Ostrowie Wielkopolskim i Liskowie - (Powiat Kaliski). Podstawą przygotowania projektu była diagnoza 3
potrzeb uczestników ŚDS oraz w przypadku aktywności zawodowej również uczestników Grupy Wsparcia działającej przy ŚDS w Ostrowie Wielkopolskim, przeprowadzona indywidualnie dla każdej placówki. Diagnozy dokonano przy udziale opiekunów, pracowników ww. placówek, Powiatowych Urzędów Pracy oraz przedsiębiorców. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ostrowie Wielkopolskim wydał w 2009 roku 91 orzeczeń o stopniu ze względu na upośledzenie umysłowe (01-U), w tym K-37 i M-54 oraz 199 orzeczeń o stopniu ze względu na schorzenia psychiczne(02-p), w tym K-103 i M-96. Powyższe dane wskazują na konieczność zorganizowania dodatkowych form oparcia społecznego i pomocy na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi. Scharakteryzowano następujące potrzeby uczestników: 1. Z zakresu aktywności zawodowej - usamodzielnienie, - zwiększenie umiejętności poruszania sie na rynku pracy, - podniesienie kwalifikacji zawodowych kobiet i mężczyzn, - promowanie równych szans kobiet i mężczyzn 2. Z zakresu aktywności społecznej: - zwiększenie możliwości terapeutycznych o nowe formy terapii poprzez zastosowanie: hipoterapii, dogoterapii oraz zajęć na basenie, - integrowanie uczestników ŚDS z nowym otoczeniem, - zdobywanie nowych doświadczeń przez nawiązywanie nowych znajomości oraz poznawanie nowych miejsc, - uzyskanie specjalistycznej diagnostyki i opieki lekarskiej Celem głównym projektu jest zwiększenia aktywności społecznej osób niepełnosprawnych poprzez rozszerzenie oferty terapeutyczno-zajęciowej dla uczestników ŚDS w Ostrowie Wielkopolskim i Liskowie oraz zwiększenie aktywności zawodowej kobiet i mężczyzn uczestników ŚDS i Grupy Wsparcia w Ostrowie Wielkopolskim poprzez szkolenia teoretyczne i praktyczne w miejscu pracy oraz umożliwienie przejścia stażu pracy w zakładach pracy chronionej. Dodatkowym celem projektu jest wsparcie partnerstwa na rzecz integracji, zwiększenia aktywności społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu a ramach Aglomeracji Kalisko- Ostrowskiej, wspartego usługami ROEFS w Kaliszu. Cele szczegółowe: 1Wspieranie osób dorosłych z ą psychiczną i intelektualną w codziennym funkcjonowaniu. 2 Psychoedukacja osób z ą psychiczną i intelektualną w zakresie szeroko pojętej ochrony zdrowia psychicznego poprzez dostarczenie wiedzy poprzez indywidualne konsultacje, zajęcia, organizowanie szkoleń, dostęp do fachowej literatury i poradników oraz informacji za pomocą sieci internetowej. 3 stworzenie równych szans do korzystania z pomocy poprzez zorganizowanie bezpłatnego dowozu dla osób niepełnosprawnych, na zajęcia rehabilitacyjne z hipoterapii, na krytej pływalni, mieszkające poza granicami miasta Ostrowa Wielkopolskiego z terenu Powiatu Ostrowskiego. 4 Zapewnienie równego dostępu do zatrudnienia kobiet i mężczyzn z ą psychiczną i intelektualną. 5 Przezwyciężanie indywidualnych barier w wejściu na rynek pracy kobiet i mężczyzn z ą psychiczną i intelektualną 6 Promowanie równych szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy i zwalczanie stereotypowego postrzegania ról kobiecych i męskich w życiu zawodowym i społecznym. Cel ten jest realizowany poprzez partnerstwo na rzecz realizacji projektu w zakresie integracji, zwiększenia aktywności społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałanie 4
wykluczeniu społecznemu. Głównym celem projektu CHCEMY BYĆ SOBĄ jest aktywizacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych poprzez rozszerzenie wachlarza terapii i zajęć wspierających oraz zwiększenia umiejętności poruszania się na rynku pracy. Cele projektu będą realizowane przy pomocy działań na rzecz integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, z zastosowaniem instrumentów aktywizacji edukacyjnej, zdrowotnej i społecznej oraz wsparcia środowiskowych domów samopomocy w zajęciach terapeutycznych i wspierających. W projekcie CHCEMY BYĆ SOBĄ realizujemy: -staże u pracodawcy, Szkolenia: podstawowa obsługa komputera, prosty kurs krawiecki doskonalenie zdolności, umiejętności szycia ręcznego i maszynowego, projektowania prostych wyrobów odzieżowych, pomocnik Magazynu /pomocnik pracowni stolarsko ślusarskiej, organizacja i finansowanie stażów pracy w zakładach pracy chronionej. -poradnictwo psychologiczne, prowadzące do integracji społecznej i zawodowej, warsztaty umiejętności społecznych, w których celem jest m.in. zdobycie wiedzy o sobie i swoich możliwościach, nabycie umiejętności społecznych tj. komunikowanie się, współpraca, współdziałanie, nawiązywanie relacji między ludzkich -poradnictwo zawodowe, warsztaty aktywnego poszukiwania pracy obejmują m.in. tematykę dot. Rynku pracy, zawodów kobiecych i męskich, stereotypów dot. zatrudnienia. -wsparcie działalności środowiskowych instytucji (ŚDS - ów) aktywizujących osoby niepełnosprawne o zaburzeniach psychicznych. GRUPA DOCELOWA Grupę docelową stanowi 75 osób z ą psychiczną i intelektualną- (30 kobiet i 45 mężczyzn), w tym 70 osób do aktywizacji społecznej (30 kobiet i 40 mężczyzn) uczestniczek i uczestników Środowiskowego Domy Samopomocy dla Osób Dorosłych Przewlekle Psychicznie Chorych i Upośledzonych Umysłowo w Ostrowie Wielkopolskim i Liskowie. W aktywizacji zawodowej bierze udział 12 osób (5 kobiet i 7 mężczyzn), w tym 5 osób (3 mężczyzn i 2 kobiety) - uczestników Klubu Wsparcia działającego przy ŚDS w Ostrowie Wielkopolskim. Potrzeby grupy docelowej charakteryzuje: -brak możliwości podjęcia pracy -brak szkoleń zawodowych adresowanych dla osób z ą psychiczną i intelektualną -trudna sytuacja materialna -problemy z dojazdem do placówki ze względu na odległość i bariery komunikacyjne -chęć poszerzania znajomości, zawierania przyjaźni -chęć poznawania nowych miejsc Grupa docelowa została wybrana ze względu na: -niedostosowanie oferty rynku pracy do poziomu i umiejętności uczestników ŚDS i Klubu Wsparcia -niedostateczny budżet placówek, który nie pozwala na poszerzenie zajęć terapeutycznych i dodatkowych -potrzebę integracji między uczestnikami placówek -kompetencję i doświadczenie Powiatów Ostrowskiego i Kaliskiego w realizacji polityki aktywizacji i integracji osób niepełnosprawnych, -szczególną dbałość o rozwój aktywności zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w aglomeracji. W rekrutacji została zwrócona uwaga na politykę równych szans, tj. równego dostępu kobiet i mężczyzn. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską, w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na kwotę 1.887 501,16 zł. 5
OSOBY NADZORUJĄCE PROJEKT: Marcin Siudziński - Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowie Wielkopolskim osoba uprawniona do podejmowania decyzji wiążących w imieniu projektodawcy PROJEKT NAPISALI, OPRACOWALI I KIERUJĄ DZIAŁANIAMI: Włodzimierz Florczak Kierownik Projektu (Gł. Specjalista w PCPR Ostrów Wielkopolski) Daniel Świgoniak Koordynator ŚDS Ostrów Wielkopolski (Kierownik ŚDS przy PCPR w Ostrowie Wielkopolski). Opracował: Daniel Świgoniak ŚDS Ostrów Wielkopolski 6