Raport z badania. przeprowadzonego w ramach projektu: Partner system wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu: Partner system wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym realizowanego przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie. GOPS Badanie przeprowadzone zostało przez Fundację NIWA Edukacji i Rozwoju Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Spis treści I Wprowadzenie... 3 II Charakterystyka obszaru realizacji badania... 4 III Opis zastosowanych metod badawczych... 4 IV Opis realizacji badań... 4 V Analiza zebranego materiału badawczego... 5 1. Metryczka... 5 1.1 Osoby biorące udział w badaniu - struktura wg płci... 5 1.2 Osoby biorące udział w badaniu - struktura wg wieku... 6 1.3 Osoby biorące udział w badaniu - struktura wg wykształcenia... 6 2. Część zasadnicza pytań... 7 2.1 Mórkowo zalety miejscowości... 7 2.2 Powody niezadowolenia z mieszkania w Mórkowie... 9 2.3 Sposoby spędzania czasu wolnego w Mórkowie... 11 2.4 Uczestnictwo mieszkańców Mórkowa w działaniach na rzecz rozwoju wsi.. 13 2.5 Rozwiązywanie problemów społecznych w Mórkowie... 15 2.6 Wydarzenie w Mórkowie... 16 2.7 Oczekiwania mieszkańców wobec Rady Sołeckiej... 18 2.8 Oczekiwania mieszkańców wobec Władz Gminy... 2.9 Bezpłatne porady specjalistów dla mieszkańców... 21 2. Dodatkowe sugestie mieszkańców... 22 VI Najważniejsze wnioski z badań... 24 VII Informacje o Fundacji NIWA Edukacji i Rozwoju... 25 VIII Załącznik nr 1 Wzór kwestionariusza ankiety.27 2

I Wprowadzenie Zadaniu przeprowadzenia badań podjął się Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie (GOPS). Był to jeden z elementów działań, podjętych przez tę instytucję, na rzecz rozwiązywania problemów społecznych i podejmowania przedsięwzięć na rzecz rozwoju lokalnego we współudziale wszystkich mieszkańców w miejscowości Mórkowo. Działania przeprowadzone zostały w ramach projektu systemowego: Partner system wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, dofinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego i przewidywały dwa rodzaje wsparcia: a) przeprowadzenie szeregu szkoleń oraz doradztwa psychologicznego, zawodowego i prawnego dla mieszkańców korzystających ze świadczeń pomocy społecznej oraz ich rodzin - w ramach aktywnej integracji b) działania środowiskowe, w tym organizację spotkań informacyjnych, których celem jest zapoznanie mieszkańców z dobrymi praktykami z zakresu podejmowania inicjatyw lokalnych na terenach wiejskich, oraz stworzenie mapy zasobów i potrzeb tamtejszego środowiska. W ramach tego rodzaju działań przeprowadzono także badanie, którego bezpośrednim celem było zidentyfikowanie potrzeb mieszkańców wsi oraz wybranie rodzaju inicjatyw, które mogą być zrealizowane w Mórkowie w najbliższym czasie, przede wszystkim w ramach projektu. Ponadto celem badania była również identyfikacja warunków włączenia mieszkańców Mórkowa w działania na rzecz rozwoju swojej miejscowości. 3

II Charakterystyka obszaru realizacji badania Badanie przeprowadzone zostało na terenie wsi Mórkowo, położonej w gminie Lipno (województwo wielkopolskie, powiat leszczyński). Mórkowo zamieszkuje obecnie 366 mieszkańców, w tym 182 kobiety). Struktura mieszkańców wg wieku przedstawia się następująco: Mieszkańcy w wieku 0-6 33 osoby, mieszkańcy w wieku 7-16 osób, mieszkańcy w wieku 17-25 - 55 osób (dane wg GOPS Lipno). III Opis zastosowanych metod badawczych Do przeprowadzenia badań sondażowych wykorzystano ankietę metodę badawczą, której zaletą jest łatwość w pozyskiwaniu danych od dużej ilości osób, krótki czas trwania badania, a także zapewnienie respondentom anonimowości. Jako metoda standaryzowana pozwoliła uzyskać obiektywne informacje, które poddane zostały analizie, a następnie przedstawione zostały w formie zbiorczych tabel, wykresów wraz z komentarzem. Ankieta przeprowadzona została z wykorzystaniem narzędzia - kwestionariusza ankiety 1, który składał się z 13 pytań zamkniętych (z możliwością wyboru zaproponowanych wcześniej odpowiedzi) otwartych (pozostawiających osobie badanej całkowitą swobodę odpowiedzi) oraz półotwartych stanowiących połączenie poprzednich. Kwestionariusz zawierał pytań zasadniczych (dotyczących tematyki badania) i 3 pytania zawarte w metryczce; IV Opis realizacji badań Badania ankietowe przeprowadzono w dniach 27 czerwca 09 r. 1 Wzór kwestionariusza ankiety stanowi załącznik nr 1 do raportu z badania 4

ilość osób % Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu W celu skutecznego dotarcia do respondentów zaangażowano specjalnie przeszkolonych wolontariuszy, których zadaniem było rozniesienie kwestionariuszy ankiety do wszystkich mieszkańców Mórkowa, w wieku powyżej 16 lat. Rozdano łącznie 283 kwestionariusze ankiety, z czego do GOPS zwrócono 137, co stanowi 48,4 % ogółu. Każdy z mieszkańców mógł uzyskać informacje na temat badania zarówno od wolontariuszy, ale także w GOPS w Lipnie oraz na zorganizowanym spotkaniu informacyjnym dla mieszkańców, które odbyło się wcześniej w Mórkowie. V Analiza zebranego materiału badawczego 1. Metryczka 1.1 Osoby biorące udział w badaniu - struktura wg płci Wykres nr 1 Płeć 0 90 70 60 30 0 51,1% 48,9% 1 płeć kobiety mężczyzni W badaniu wzięło udział łącznie 137 osób, w tym 70 kobiet (co stanowi 51,1 % ogółu) i 67 mężczyzn (48,9 %) 5

ilość osób % ilość osób % Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu 1.2 Osoby biorące udział w badaniu - struktura wg wieku Wykres nr 2 Wiek 0 90 70 60 30 31,38% 71,51% 18,24% 16,78%,94% 5,1% 16-26 lat 27-37 lat 38-48 lat 49-58 lat powyżej 59 lat brak danych 0 1 wiek Badanie zostało skierowane do wszystkich osób powyżej 16 roku życia; wśród respondentów znalazły się odpowiednio 43 osoby osób w wieku 16-16 lat (co stanowi 31,4 %); 24 osoby w wieku 27-37 lat (17,5% ogółu), 25 osób w wieku 38-48 lat (18,3 %), 15 osób w wieku 49-58 lat (16,8 %) oraz 23 osoby powyżej 59 roku. 7 osób nie wskazało w ankiecie swojego wieku. 1.3 Osoby biorące udział w badaniu - struktura wg wykształcenia Wykształcenie Wykres nr 3 0 90 70 60 30 0 42,33% 27,73% 13,13% 13,13% 3,64% 1 wykształcenie podstawowe zasadnicze/gimnazjalne średnie/policealne wyższe/niepełne wyższe brak danych 6

Z ankiety wynika, że najwięcej osób badanych 58 (42,3%) posiada wykształcenie zasadnicze lub gimnazjalne. 38 osób (co stanowi 27,3% ogółu badanych) posiada wykształcenie średnie lub policealne. 18 respondentów (13,1%) zaznaczyło, że ma wykształcenie podstawowe, podobnie jest w przypadku osób z wykształceniem wyższym i niepełnym wyższym także 18 osób. 5% osób nie wykazało swojego wykształcenia w ankiecie, co stanowi 4,2% badanych. 2. Część zasadnicza pytań Poniżej znajdują się odpowiedzi na pytania zawarte w ankiecie wraz dodatkowymi danymi uzyskanymi od respondentów. W celu zidentyfikowania zasobów Mórkowa, zadano respondentom pytanie o to, dlaczego podoba im się Mórkowo, jakie są jego zalety. Pytanie to spełniło jednocześnie funkcję pytania wprowadzającego do badania. 2.1 Mórkowo zalety miejscowości Tabela nr 1 Co najbardziej podoba się Panu/i w Mórkowie?* Kategoria Liczba wskazań 1 Spokojne miejsce do mieszkania 113 2 Ładne okolice 73 3 Ciekawe wydarzenia (np. dzień Wiosny, Dzień Dziecka ) 19 4 Dobrzy sąsiedzi 25 5 Inne 7 * odpowiedzi nie sumują się do 137, możliwość wyboru dwóch odpowiedzi 7

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu Wykres nr 4 Co najbardziej podoba się Panu/i w Mórkowie? * 1 1 0 90 70 60 30 0 113 73 19 25 7 1 Spokojne miejsce do mieszkania Ładne okolice Ciekawe wydarzenia (np. dzień Wiosny, Dzień Dziecka ) Dobrzy sąsiedzi Kategorie Inne Najczęściej pojawiającymi się odpowiedziami, jeśli chodzi o zalety Mórkowa były: spokojne miejsce do mieszkania (113 wskazań) oraz że Mórkowo położone jest w ładnej okolicy (73 wskazania). Mieszkańcom podoba się również to, że mają dobrych sąsiadów (19 wskazań) oraz że w tej wsi organizowane są ciekawe wydarzenia (19 wskazań). Respondenci mieli również możliwość wskazania dodatkowych odpowiedzi niż te zaproponowane w kafeterii, zakreślając podpunkt inne (7 wskazań). Tu pojawiły się następujące korzyści z mieszkania w Mórkowie: jego położenie blisko od większych miast: Leszna i Poznania, swobodny dostęp do PKP, organizacja imprez (Dzień Kobiet, Dzień Dziecka), a także odpowiednie miejsce do zamieszkania ze względu na położenie. 8

2.2 Powody niezadowolenia z mieszkania w Mórkowie Poproszono respondentów o wypowiedzenie się na temat tego, co w największym stopniu budzi ich niezadowolenie, jeśli chodzi o sytuację w Mórkowie. Pytanie to miało na celu zidentyfikowanie barier, a tym samym potrzeb, jakie zauważają mieszkańcy wsi. Respondenci wybierali spośród zaproponowanej kafeterii, z możliwością wskazania własnych odpowiedzi. Tabela nr 2 Co nie podoba się Panu/i w Mórkowie? Kategoria Liczba wskazań 1 niewystarczająco rozwinięta infrastruktura (gaz, 73 kanalizacja, woda, itp.), 2 brak zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży 39 3 za mało miejsca do spędzania wolnego czasu dla 42 mieszkańców (dorosłych i dzieci) 4 zaniedbane tereny będące własnością Gminy 36 lub Sołectwa 5 za mało imprez organizowanych dla mieszkańców 31 6 niewystarczające działania samorządu 12 7 Inne 7 * odpowiedzi nie sumują się do 137, możliwość wyboru dwóch odpowiedzi 9

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu Wykres nr 5 Co nie podoba się Panu/i w Mórkowie? 0 90 70 60 73 niewystarczająco rozwinięta infrastruktura (gaz, kanalizacja, woda, itp.), brak zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży za mało miejsca do spędzania wolnego czasu dla mieszkańców (dorosłych i dzieci) zaniedbane tereny będące własnością Gminy lub Sołectwa 30 39 42 36 31 12 7 za mało imprez organizowanych dla mieszkańców niewystarczające działania samorządu Inne 0 1 Kategorie Na pytanie, jakie bariery/problemy zauważają mieszkańcy Mórkowa w swojej miejscowości, najwięcej wskazań dotyczyło niewystarczająco rozwiniętej infrastruktury; m.in. dotyczącej kanalizacji i gazu (73 wskazania). Na kolejnych miejscach znalazły się odpowiednio zbyt mało miejsca do spędzenia wolnego czasu przez dzieci i młodzież (42 wskazania) oraz brak zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży (39 wskazań). Mieszkańcom nie podoba się również, że na terenie Mórkowa pozostają zaniedbane tereny (36 wskazań), a także to, że organizuje się tutaj zbyt mało imprez dla mieszkańców. 12 wskazań otrzymała kategoria niewystarczające działania samorządu. W kategorii inne, zawarte zostały odpowiedzi, które stanowią uzupełnienie bądź powtórzenie powyższych, m.in. brak kanalizacji, oświetlenie w Mórkowie, słaba jakość dróg i chodników, niewystarczająca ilość dróg asfaltowych, problemy z komunikacją oraz za mało zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i niewystarczające działania samorządu.

2.3 Sposoby spędzania czasu wolnego w Mórkowie Respondentom zadano pytanie o to, w jaki sposób chcieliby spędzać swój czas wolny. Pytanie miało na celu zidentyfikowanie ewentualnych działań mogących służyć zaktywizowaniu tamtejszej społeczności, których byłyby w stanie podjąć się lokalne instytucje (w szczególności GOPS), ale także, które mogłyby być zorganizowane przez samych mieszkańców. Tabele nr 3 W jaki sposób chciałby Pan/i lub rodzina spędzać swój czas wolny? Kategoria Liczba wskazań 1 poza domem (np. spotkania z rodziną, z sąsiadami, kolegami/koleżankami), 2 uczyć się np. obsługi komputera, języków obcych itd., 33 3 robić coś dla Mórkowa (np. włączać się w organizację 42 imprez, spotkań, itp.) 4 w domu (np. oglądając telewizję itp.) 14 5 uczestniczyć w imprezach, rozrywkach zapewnionych 51 przez sołectwo 6 inne 4 * odpowiedzi nie sumują się do 137, możliwość wyboru dwóch odpowiedzi 11

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu 0 90 70 60 30 0 33 42 14 Wykres nr 6 W jaki sposób chciałby Pan/i lub rodzina spędzać swój czas wolny? 1 Kategorie 51 4 poza domem (np. spotkania z rodziną, z sąsiadami, kolegami/koleżankami), uczyć się np. obsługi komputera, języków obcych itd., robić coś dla Mórkowa (np. włączać się w organizację imprez, spotkań, itp.) w domu (np. oglądając telewizję itp.) uczestniczyć w imprezach, rozrywkach zapewnionych przez sołectwo Inne Według danych zawartych w ankiecie mieszkańcy Mórkowa swój wolny czas najchętniej spędzaliby poza domem, na przykład podczas spotkań z rodziną czy ze znajomymi ( wskazań), a także uczestnicząc w organizowanych dla nich na wsi imprezach (51 wskazań). Mieszkańcy, co jest wynikiem zadowalającym, wykazują się także chęcią angażowania w działania na rzecz Mórkowa (aż 42 wskazania), chęcią nauki i podnoszenia swoich kwalifikacji. Najmniej mieszkańców wskazało chęć spędzania wolnego czasu w domu, oglądając na przykład telewizję (14 wskazań). Innym, ciekawym pomysłem na spędzanie wolnego czasu zaproponowanym przez osoby badane było np. grzybobranie, koncerty, wyjazdy kulturalne, a także możliwość oglądania filmów w kinie objazdowym. 12

2.4 Uczestnictwo mieszkańców Mórkowa w działaniach na rzecz rozwoju wsi Kolejne pytania w ankiecie dotyczyły partycypacji mieszkańców w działaniach na rzecz rozwoju swojej miejscowości, w tym także rozwiązywania problemów społecznych. Ich celem było zbadanie poczucia świadomości mieszkańców na temat możliwości angażowania się, współpracy z innymi instytucjami lub osobami działającymi na terenie Mórkowa. Tabela nr 4 Czy Pana/i zdaniem mieszkańcy Mórkowa mogliby włączyć się w działania na rzecz swojej miejscowości? Kategoria Wskazania 1 tak 58 2 tak, ale z pomocą innych osób (np. sołtysa, 53 księdza itp.) 3 nie, ponieważ powinny się tym zająć inne 9 osoby/instytucje 4 trudno powiedzieć 17 razem 137 13

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu Wykres nr 7 Czy Pana/i zdaniem mieszkańcy Mórkowa mogliby włączyć się w działania na rzecz swojej miejscowości? tak 0 90 70 60 30 0 58 53 9 17 tak, ale z pomocą innych osób (np. sołtysa, księdza itp.) nie, ponieważ powinny się tym zająć inne osoby/instytucje Trudno powiedzieć 1 Kategorie Mieszkańcy Mórkowa mają świadomość możliwości wspólnego działania na rzecz miejscowości, w której mieszkają, o czym świadczy fakt, że blisko 60 badanych osób uważa, że mieszkańcy mogliby zrobić coś dla Mórkowa. 53 osoby uważają, że jest to możliwe, jeśli współpracować będą z innymi, doświadczonymi w działaniach społecznych, osobami. Tylko 9 osób wskazało odpowiedź trzecią - mianowicie, że mieszkańcy nie powinni się angażować w działania na rzecz Mórkowa, gdyż jest to obowiązkiem wyspecjalizowanych instytucji i odpowiedzialnych za to osób. 17 osób nie udzieliło na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. 14

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu 2.5 Rozwiązywanie problemów społecznych w Mórkowie Tabela nr 5 Kto wg Pana/i powinien się zająć rozwiązywaniem problemów społecznych w Mórkowie? Kategoria Liczba wskazań 1 Rada Gminy Lipno 59 2 Rada Sołecka 3 mieszkańcy wspólnie z różnymi instytucjami 81 4 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 53 w Lipnie 5 wszyscy razem 6 inni 2 * odpowiedzi nie sumują się do 137, możliwość wyboru trzech odpowiedzi Wykres nr 8 Kto wg Pana/i powinien się zająć rozwiązywaniem problemów społecznych w Mórkowie? 0 90 70 60 30 0 59 81 53 2 Rada Gminy Lipno Rada Sołecka Mieszkańcy wspólnie z różnymi instytucjami Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie wszyscy razem Inni 1 Kategorie Na pytanie kto powinien się zająć rozwiązywaniem problemów społecznych w Mórkowie najwięcej wskazań otrzymały kategorie: mieszkańcy wspólnie z instytucjami (81 wskazań), oraz rada sołecka wskazań. W przypadku pozostałych odpowiedzi częstość ich wskazania jest zbliżona: Rada Gminy 59; GOPS w Lipnie 53; wszyscy razem (wyżej wymienione instytucje i mieszkańcy). W kategorii inne znalazły się wyżej wymienione odpowiedzi: Rada Sołecka, mieszkańcy oraz Rada Gminy. 15

Odpowiedź na to pytanie potwierdza fakt, że mieszkańcy wyrażają chęć uczestniczenia w działaniach skierowanych na rzecz rozwiązywania problemów społecznych. 2.6 Wydarzenie w Mórkowie Biorąc pod uwagę założone przez GOPS w projekcie działania, między innymi organizację przez mieszkańców wybranego przez nich samych przedsięwzięcia, zapytano respondentów w jakiego typu działaniach chcieliby wziąć udział, co mogłoby się odbyć w Mórkowie. Tabela nr 6 Jeśli w tym roku byłaby możliwość zorganizowania w Mórkowie imprezy lub innej inicjatywy dla mieszkańców to co, Pana/i zdaniem, mogłoby to być? Kategoria Liczba wskazań 1 piknik, zabawa, itp., 59 2 zorganizowanie miejsca do spotkań na 42 wolnym powietrzu (uporządkowanie terenu, zbudowanie stałego grilla, itp.), 3 uporządkowanie terenów będących 32 własnością Sołectwa lub Gminy (boiska, zbiornika przeciwpożarowego, miejsca pod Świetlicą Wiejską, itp.), 4 inne 4 razem 137 16

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu Wykres nr 9 Jeśli w tym roku byłaby możliwość zorganizowania w Mórkowie imprezy lub innej inicjatywy dla mieszkańców to co, Pana/i zdaniem, mogłoby to być? 0 piknik, zabawa, itp., 90 70 60 59 zorganizowanie miejsca do spotkań na wolnym powietrzu (uporządkowanie terenu, zbudowanie stałego grilla, itp.), 30 42 32 uporządkowanie terenów będących własnością Sołectwa lub Gminy (boiska, zbiornika przeciwpożarowego, miejsca pod Świetlicą Wiejską, itp.), Inne 4 0 1 Kategorie 59 osób uznało, że warto zorganizować imprezę rozrywkową dla mieszkańców. 32 osoby zaproponowały natomiast włączenie mieszkańców w działania na rzecz poprawy wyglądu wsi i zapewnienia możliwości spędzenia wolnego czasu mieszkańcom (42 osoby). W kategorii inne pojawiły się odpowiedzi nawiązujące do wcześniej wymienionych m. in. zorganizowanie pod lasem miejsca piknikowego (stoliki, ławki itp) dla mieszkańców, ale nie tylko. Ponadto uporządkowanie terenu świetlicy wiejskiej i przygotowanie placu zabaw dla dzieci. 17

2.7 Oczekiwania mieszkańców wobec Rady Sołeckiej W ankiecie zapytano respondentów o to, czym, ich zdaniem, w największym stopniu powinny się zająć lokalne władze: Urząd Gminy i organ wspierający Rada Sołecka. Tabela nr 7 Czego oczekuje Pan/i od Rady Sołeckiej w Mórkowie? Kategoria Liczba wskazań 1 zajęcia się sprawami istotnymi dla 75 mieszkańców (np. podatki, pomoc w uzyskaniu dotacji dla rolników itp.) 2 zapewnienia mieszkańcom odpowiedniej 71 rozrywki/możliwości spędzenia czasu wolnego (np. organizowanie pikników, festynów, organizacja zajęć popołudniowych dla dzieci) 3 zapewnienia możliwości uczenia się czegoś 66 nowego (np. obsługi komputera, języków obcych) 4 inne 6 *odpowiedzi nie sumują się do 137, możliwość wyboru dwóch odpowiedzi 18

Kategorie Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu Wykres nr Czego oczekuje Pan/i od Rady Sołeckiej w Mórkowie? 0 90 zajęcia się sprawami istotnymi dla mieszkańców (np. podatki, pomoc w uzyskaniu dotacji dla rolników itp.) 70 60 30 75 71 66 zapewnienia mieszkańcom odpowiedniej rozrywki/możliwości spędzenia czasu wolnego (np. organizowanie pikników, festynów, organizacja zajęć popołudniowych dla dzieci) zapewnienia możliwości uczenia się czegoś nowego (np. obsługi komputera, języków obcych) 6 Inne 0 1 Wskazania Zdaniem badanych mieszkańców Mórkowa Rada Sołecka powinna zajmować się przede wszystkim działaniami wynikającymi z charakteru jej działalności (75 wskazań), ale także aktywizacją i organizacją czasu wolnego dla mieszkańców (71 wskazań) oraz zapewnieniem możliwości uczenia się i podwyższania kwalifikacji mieszkańców (66 wskazań). Dodatkowo, w kategorii inne pojawiła się sugestia, aby rada sołecka promowała wśród mieszkańców zasadę wspólnego działania mieszkańców i instytucji na rzecz wsi zgodnie z hasłem w jedności siła, co podkreśla chęci zaangażowania się osób badanych w działania na rzecz Mórkowa. Ponadto respondenci wskazali konkretne działania takie jak: usunięcie barier architektonicznych, nauka tańca i pływania, możliwość uczenia się obsługi komputera, zajęcia dla dzieci i młodzieży, także w okresie wakacji. 19

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu 2.8 Oczekiwania mieszkańców wobec Władz Gminy Tabela nr 8 Czego oczekuje Pan/i od Władz Gminy Lipno? Kategoria Liczba wskazań 1 dbania o wygląd miejscowości (np. 5 drogi, porządek itp.) 2 dbanie o dobrą komunikację 41 3 rozwiązywania takich problemów jak 64 np. bezrobocie, pomoc biednym 4 dbania o dobrą sytuację w szkołach 26 5 inne 8 * odpowiedzi nie sumują się do 137, możliwość wyboru dwóch odpowiedzi Wykres nr 11 1 1 0 90 70 60 30 0 5 Czego oczekuje Pan/i od Władz Gminy Lipno? 41 64 1 Kategorie 26 8 dbania o wygląd miejscowości (np. drogi, porządek itp) dbanie o dobrą komunikację rozwiązywania takich problemów jak np. bezrobocie, pomoc biednym dbania o dobrą sytuację w szkołach Inne Oczekiwania mieszkańców wobec Władz Gminy Lipno, tak jak w przypadku Rady Sołeckiej dotyczą przede wszystkim wywiązywania się z zadań statutowych: w większości dotyczy to dbania o wygląd miejscowości (5 wskazań), ale także rozwiązywania problemów społecznych (64 wskazania), zapewnienia właściwej komunikacji w szczególności zwiększenia liczby autobusów do Leszna (41 wskazań) oraz zapewnienia odpowiedniego funkcjonowania szkół (26 wskazania). Dodatkowo od Władz Gminy oczekuje się także zwiększenia działań na rzecz wykorzystania możliwości turystycznych Mórkowa, zmniejszenie barier

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu architektonicznych (wykonanie podjazdów do urzędów publicznych, przygotowania nowych chodników) oraz podobnie jak w przypadku Rady Sołeckiej, zwiększenia możliwości spędzania wolnego czasu dla mieszkańców. Ponadto władze gminy powinny zająć się kwestią bezrobocia i innymi problemami dotyczącymi mieszkańców. 2.9 Bezpłatne porady specjalistów dla mieszkańców W związku z prowadzeniem działań na rzecz beneficjentów GOPS, w ramach projektu systemowego Partner system wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, pełnoletni mieszkańcy Mórkowa określili, z których zaproponowanych form wsparcia chcieliby skorzystać. Tabela nr 9 Gdyby miał/a Pan/i możliwość skorzystania w Mórkowie z indywidualnej, bezpłatnej konsultacji ze specjalistą, to którą poradę by Pan/i wybrał/a? Kategoria Liczba wskazań 1 z prawnikiem 39 2 z psychologiem 18 3 z doradcą zawodowym 4 trudno powiedzieć 36 5 nie chcę skorzystać z porady specjalisty 24 * odpowiedzi nie sumują się do 137, możliwość wyboru trzech odpowiedzi Wykres nr 12 Gdyby miał/a Pan/i możliwość skorzystania w Mórkowie z indywidualnej, bezpłatnej konsultacji ze specjalistą, to którą poradę by Pan/i wybrał/a? 0 90 70 60 30 0 39 18 1 36 24 z prawnikiem z psychologiem z doradcą zawodowym trudno powiedzieć nie chcę skorzystać z porady specjalisty Kategorie 21

Wskazania Raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu Największym zainteresowaniem cieszyłyby się spotkania z doradcą zawodowym ( wskazań) oraz porady prawne (39 wskazań); 18 wskazań uzyskało spotkanie z psychologiem. 36 osób nie określiło jednoznacznie, z jakiego rodzaju bezpłatnych usług chciałyby skorzystać, natomiast 24 osoby nie wyraziły potrzeby konsultacji ze specjalistą. 2. Dodatkowe sugestie mieszkańców Tabela nr Dodatkowe informacje, które chciałby/aby Pan/i przekazać pracownikom GOPS w Lipnie Kategoria Liczba wskazań 1 sugestie dotyczące zorganizowania czasu 14 wolnego, w szczególności dla dzieci 2 sugestie dotyczące przygotowanie miejsc do 2 spędzania czasu wolnego dla mieszkańców 3 wskazanie konieczności rozwiązania problemów 15 infrastrukturalnych 4 sugestie dotyczące pomocy socjalnej dla 6 niektórych mieszkańców 5 inne 4 Wykres nr 13 0 90 70 60 Dodatkowe informacje, które chciałby/aby Pan/i przekazać pracownikom GOPS w Lipnie? Sugestie dotyczące zorganizowania czasu wolnego, w szczególności dla dzieci Sugestie dotyczące przygotowanie miejsc do spędzania czasu wolnego dla mieszkańców Wskazanie konieczności rozwiązania problemów infrastrukturalnych 30 0 14 2 15 1 6 4 Sugestie dotyczące pomocy socjalnej dla niektórych mieszkańców inne Kategorie 22

To, co w szczególności mieszkańcy Mórkowa chcieliby przekazać pracownikom GOPS, po części pojawiało się we wcześniejszych odpowiedziach. Mieszkańcy sugerowali, aby zwiększyć działania na rzecz zorganizowania czasu wolnego dzieciom i młodzieży (14 wskazań), ale także przygotować miejsca do spędzania wolnego czasu dla wszystkich mieszkańców. Wskazano również konieczność rozwiązania problemów infrastrukturalnych (15 wskazań) oraz wzmocnienia działań wspierających osób w gorszej sytuacji życiowej. Wykaz wszystkich dodatkowych sugestii ze strony mieszkańców znajduje się poniżej: - bezpłatne szkolenia dla osób, które straciły gospodarstwa rolne, a są w wieku przedemerytalnym - pomoc rodzinom ubogim oraz wsparcie psychologiczne dla osób z problemami alkoholowymi - organizacja czasu wolnego dla mieszkańców, w tym przygotowanie odpowiednich miejsc do spotkań, organizacja np. nauki pływania, nauki tańca, a także obsługi komputera - utworzenie klas integracyjnych w szkole podstawowej i w gimnazjum - odnowienie chodników i powierzchni asfaltowych, wyrównanie powierzchni boiska miejskiego, wyczyszczenie stawu przeciwpożarowego - podjęcie konkretnych działań na rzecz Mórkowa przez GOPS i radę, więcej spotkań z mieszkańcami - przygotowanie podjazdów przy świetlicy miejskiej w Mórkowie i podestów na przystanku autobusowym dla osób starszych i niepełnosprawnych oraz likwidacja innych barier architektonicznych - zwrócenie uwagi na bardziej precyzyjne przeprowadzenie wywiadów środowiskowych przez pracowników GOPS. 23

VI Najważniejsze wnioski z badań Partycypacja mieszkańców Mórkowa w rozwiązywaniu problemów społecznych i innych działaniach służących rozwojowi lokalnemu wymagała przede wszystkim zidentyfikowania zasobów oraz potrzeb na danym obszarze przy ich udziale. Przeprowadzone badanie ankietowe spełniło tę funkcje i posłużyło osiągnięciu założonych rezultatów w projekcie takich jak zidentyfikowanie zasobów i potrzeb Mórkowa. Pozwoliło także określić preferencje mieszkańców co do organizacji założonego w projekcie przedsięwzięcia. Badania stały się dobrym punktem wyjścia i powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w dyskusjach podejmowanych na kolejnych spotkaniach zorganizowanych dla mieszkańców, nie tylko w ramach projektu. Uzyskane dane, w tym także te zaproponowane przez respondentów, są dowodem na to, że w Mórkowie jest potencjał wśród mieszkańców do włączenia działań na rzecz rozwoju lokalnego i rozwiązywania problemów społecznych. Dlatego też warto tam inwestować w kapitał społeczny. Szczególnie zaś w przypadku, kiedy mieszkańcy dobrowolnie wyrażają chęć działania na rzecz Mórkowa. Potrzebne jest jednak, przynajmniej w fazie początkowej, wsparcie ze strony osób/instytucji posiadających w tym zakresie doświadczenie, tak jak np. w przypadku Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie. Respondenci wyrazili potrzebę zajęcia się, w szczególności przez władze lokalne, problemami infrastrukturalnymi, w tym także pod kątem zagospodarowania miejsc możliwych do wykorzystania przez mieszkańców. Ważna dla nich jest także organizacja czasu wolnego dla dzieci i dorosłych. Przedsięwzięciem, w którego organizację chcieliby się włączyć mieszkańcy Mórkowa, a które zorganizowane zostanie w ramach projektu realizowanego przez GOPS w Lipnie, mogłoby być np. jednorazowa organizacja pikniku, ale np. odpowiednie przygotowanie miejsc do spędzania wolnego czasu, co może z pomyślnością zostać wykorzystane w przyszłości. 24

VII Informacje o Fundacji NIWA Edukacji i Rozwoju Opracowanie koncepcji badania oraz przygotowanie raportu podsumowującego zlecone zostało specjalistom z Fundacji NIWA Edukacji i Rozwoju. Fundacja powołana została przez Centrum PISOP, powstała na początku 09 r. na bazie doświadczeń i obserwacji osób działających na rzecz rozwoju III sektora w Wielkopolsce. Głównym celem jej funkcjonowania jest rozwój idei społeczeństwa obywatelskiego oraz zrównoważonego rozwoju. Za kluczowe zadanie Fundacja stawia sobie realizację przedsięwzięć wzmacniających funkcjonowanie wszelkich inicjatyw społecznych, zwłaszcza tych sprzyjających rozwojowi lokalnemu i kapitału ludzkiego. Fundacja prowadzi działania na rzecz zwiększania aktywności obywateli we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Wzmacnia (szkoleniowo i doradczo) oraz upowszechnia funkcjonowanie III sektora, w szczególności w takich obszarach jak: ewaluacja, księgowość, prawo, promocja. Obecnie główne działania Fundacji skupiają się na: wsparciu w realizacji monitoringu i ewaluacji projektów społecznych, działalności szkoleniowej oraz dystrybucji publikacji. Zespół badawczy w składzie: Monika Przybylak Z wykształcenia jest socjologiem. Ekspertka w zakresie ewaluacji projektów miękkich. Zaangażowana w realizację wielu badań społecznych, w tym badanie Rektorów Szkół Wyższych w całej Polsce. Zaangażowana w badania wielkopolskich przedsiębiorców w projekcie CSR - społeczna wizytówka nowoczesnego przedsiębiorstwa - promowanie społecznej odpowiedzialności biznesu w Wielkopolsce oraz w badaniach w projekcie: Oferta edukacyjna wielkopolskich szkół wyższych a potrzeby regionalnego rynku pracy. Autorka artykułów dotyczących ewaluacji (m.in. w dwumiesięczniku Fundusze europejskie oraz Publikacji Ewaluacja Projektów miękkich. Kompendium). Doradca w zakresie projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. 25

Ewa Gałka Ekspertka w zakresie ewaluacji (ukończyła studia podyplomowe z zakresu ewaluacji w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego), menadżerka, ekspertka ds. funduszy europejskich, Prezes Zarządu Centrum PISOP organizacji od ponad 8 lat realizującej projekty społeczne, konsultantka ds. rozwoju Merseyside Network for Europe (brytyjskiej organizacji infrastrukturalnej). W latach 04-07 członkini Komisji Standaryzacyjnej Sieci SPLOT. Zaangażowana w ewaluacje programów i projektów społecznych od 02 roku. Redaktor naczelna publikacji Ewaluacja projektów miękkich. Kompendium (Wyd. Centrum PISOP, 08). Autorka artykułów na temat ewaluacji (m.in. w dwumiesięczniku Fundusze Europejskie ), koordynatorka projektu Ewaluacja działań kluczem do profesjonalizacji administracji publicznej w Wielkopolsce (08). Doświadczona trenerka (m.in. szkoleń z zakresu tworzenia projektów, fundraisingu, ewaluacji i zarządzania projektami). Joanna Ludwiczak Ekspertka w zakresie ewaluacji projektów miękkich, z wykształcenia jest socjologiem. Realizatorka wielu badań społecznych, w tym badanie Rektorów Szkół Wyższych w całej Polsce. Odpowiedzialna za badania wielkopolskich przedsiębiorców w Projekcie CSR - społeczna wizytówka nowoczesnego przedsiębiorstwa - promowanie społecznej odpowiedzialności biznesu w Wielkopolsce. Asystentka Koordynatorki Projektu Ewaluacja działań kluczem do profesjonalizacji administracji publicznej w Wielkopolsce. Autorka Oferta ewaluacji Centrum PISOP i Fundacji Niwa Edukacji i Rozwoju 61-815 Poznań 64-0 Leszno ul. Ratajczaka 26/6/96 ul. Pl. J. Metziga 26/6 tel./fax 061/851 91 34 tel./fax 065/5 78 86 www.pisop.org.pl, www.fundacjaniwa.pl artykułów dotyczących ewaluacji (m.in. w dwumiesięczniku Fundusze europejskie oraz Publikacji Ewaluacja Projektów miękkich. Kompendium. 26

Załącznik nr 1 Kwestionariusz ankiety wzór 27