KONKURS, SAMORZĄDY Top Inwestycje Komunalne

KONKURS, SAMORZĄDY Top Inwestycje Komunalne Luty, 2013 ROK

WPROWADZENIE Projekt, który miasto Legnica zgłasza do konkursu Top Inwestycje Komunalne 2013, nosi nazwę Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego i składa się z ośmiu podprojektów: 1. Przebudowa dróg na obszarze rewitalizowanym, 2. Modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej w ul. H. Pobożnego i B. Chrobrego 3. Budowa ogrodu zabaw dla dzieci, 4. Przebudowa infrastruktury przestrzeni publicznej ul. Libana, 5. Renowacja części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych, 6. Przebudowa (adaptacja) Willi Bolka von Richthofena wraz z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Środowiskowego Centrum Integracyjno Profilaktycznego, 7. Zagospodarowanie oraz utworzenie estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznych, 8. Przebudowa ulicy Libana. Projekt jest realizowany w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Legnicy na lata 2007-2015, przyjętego Uchwałą Rady Miejskiej Legnicy Nr XIII/124/11 z dnia 27.11.2011r. Obszar wyznaczony do rewitalizacji mieści się w rejonie ul. Henryka Pobożnego w Legnicy i obejmuje kwartał miasta wyznaczony ulicami: Jerzego Libana, odcinkiem ulicy Kartuskiej (w ciągu drogi krajowej 94), ulicą Wały Poniatowskiego oraz łącznikiem przebiegającym wzdłuż ulicy Wrocławskiej, o powierzchni 67 152,9 m 2. Jest on zlokalizowany w pobliżu ścisłego centrum miasta, nieopodal dworca PKP i PKS. Teren charakteryzuje duże nasilenie ruchu pojazdów transportu publicznego, osobowego i ciężarowego. Od strony północnej ulice położone na obszarze rewitalizowanym komunikują go z drogą krajową nr 94 oraz leżącą po przeciwnej stronie, bardzo ważną dla ruchu miejskiego arterią komunikacyjną ul. Wrocławską i będącą jej przedłużeniem ul. II Armii Wojska Polskiego. Zasięg obszaru opracowania. 2

1. Do końca 2012 roku zakończona została realizacja wszystkich projektów. W ramach tych zadań wymieniono sieć wodno-kanalizacyjną biegnącą w pasach drogowych oraz położono nowe nawierzchnie jezdni, zatoki autobusowej i chodników. Powstał ogród zabaw dla dzieci wraz z boiskiem pokrytym nawierzchnią tartanową. W ramach Renowacji części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych w dwudziestu dwóch budynkach zakończono roboty polegające m. in. na renowacji: dachów, klatek schodowych, elewacji, wymianie stolarki okiennej i drzwiowej. Zgodnie z założeniami projektu Przebudowa (adaptacja) Willi Bolka von Richthofena wraz z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Środowiskowego Centrum Integracyjno Profilaktycznego, obiekt przeszedł generalny remont. 14 lutego 2013r. odbyło się uroczyste otwarcie. Na terenie centrum swoje zadania realizują Świetlica Środowiskowa i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2. Przygotowywany jest konkurs na wyłonienie Organizacji Pozarządowej, która będzie prowadzić zajęcia na terenie Centrum. Projektem Zagospodarowanie oraz utworzenie estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznych, zostały objęte prace oświetleniowe, położenie nawierzchni z kostki betonowej i z drewna oraz zagospodarowanie zieleni we wnętrzach blokowych na rewitalizaowanycm obszarze.. Położenie obszaru opracowania na terenie miasta. 3

Dodatkowo należy wspomnieć iż na terenie objętym programem zrealizowano projekt społeczny pod nazwą: Siłę mam dzięki wam, ale radzę sobie sam w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet 1, zatrudnienie i integracja społeczna. Zrealizowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Legnicy w partnerstwie z Chrześcijańskim Stowarzyszeniem Dobroczynnym Oddział Terenowy w Legnicy. Inauguracja projektu Siłę mam dzięki wam, ale radzę sobie sam ; grudzień 2011 r. Przedstawiony pod ocenę jury projekt w pełni koresponduje z wyznaczonymi w założeniach konkursu zasadami oceny jakości projektu. Inwestycja stanowi 10,31 % wszystkich środków poniesionych na zadania inwestycyjne w latach 2008-2012. Jest to zatem jedno z największych zadań wymagające regularnych i długotrwałych działań. Stopień podniesienia walorów estetycznych obszaru po realizacji projektu jest ogromny. Funkcje użytkowe wzrosły ze standardów o bardzo niskiej jakości do standardów infrastruktury odpowiadającej wyzwaniom XXI wieku, a jednocześnie zachowano stary wielkomiejski charakter dzielnicy, łącząc nowoczesność z klasyką. W projekcie wypracowano formułę komunikacji między autorami projektu a mieszkańcami, przy dużym udziale zaangażowanych w to przedsięwzięcie organizacji pozarządowych. Stopień degradacji tkanki urbanistycznej, infrastrukturalnej i społecznej wymagał kompleksowych działań: zmiany otoczenia przestrzeni, remontów budynków jak również zmiany myślenia samych mieszkańców. Środki które przeznaczono na rewitalizację tego terenu umożliwiły realizację wytyczonych celów: I Zapobieganie patologiom i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz celu II Ożywienie społeczno-gospodarcze i turystyczne obszaru rewitalizowanego poprzez poprawę jakości przestrzeni publicznej, zgodnie z zasadami ładu przestrzennego i estetyki. 4

Mapa przedstawiająca obszar wraz z zaznaczonymi lokalizacjami przedsięwzięć. ROZMACH INWESTYCJI W ODNIESIENIU DO BUDŻETU I MOŻLIWOSCI SAMORZĄDU ORAZ STOPIEŃ WYKONANIA PRAC Rozmach całości prac widać przy zestawieniu wielkości środków budżetu miasta przeznaczanych na inwestycje z kwotą poniesioną na realizację zadań w ramach projektu Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego. Kwota wydatków ogółem z budżetu miasta poniesionych na zadania inwestycyjne w latach 2008-2012 wyniosła 282 482 369,78 zł. natomiast na projekty związane z w/w zadaniem wydano 29 114 193,48 zł. Co stanowi 10,31% ogółu wydatków inwestycyjnych. Przez pierwsze dwa lata realizacji programu w latach 2008 i 2009, poniesiono wydatki głównie na dokumentację projektową. 5

Tab. 1. Stopień wykonania dla projektów w ramach zadania Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego Projekt Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego Środki przeznaczone na projekt (w latach 2008-2012) wydatki ogółem poniesione do końca 2012 roku w tym: stopień zaawansowania realizacji zadania na dzień 31.12.2012r. Ogółem wydatki budżetu miasta na zadania inwestycyjne w latach 2008-2012 % udział wydatków na projekt w wydatkach inwestycyjnych miasta ogółem 1 3 4 5 6 7 Przebudowa dróg na obszarze rewitalizowanym 5 304 291,52 5 304 291,52 100,00% Modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej w ul. H. Pobożnego i B. Chrobrego 490 000,00 490 000,00 100,00% Budowa ogrodu zabaw dla dzieci 279011,33 279011,33 100,00% Przebudowa infrastruktury przestrzeni publicznej ul. Libana 832516,22 832516,22 100,00% Renowacja części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych Przebudowa (adaptacja) Willi Bolka von Richthofena wraz z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Środowiskowego Centrum Integracyjno - Profilaktycznego Zagospodarowanie oraz utworzenie estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznych 10 472 642,50 10 472 642,50 100,00% 3 695 118,17 3 695 118,17 100,00% 3 667 785,52 3 667 785,52 100,00% 282 482 369,78 10,31% Przebudowa ulicy Libana 4 372 828,22 4 372 828,22 100,00% RAZEM 29 114 193,48 29 114 193,48 100,00%

MONTAŻ FINANSOWY W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 Priorytet 9 Miasta, na dzień 31.12.2012r. otrzymano dofinansowanie ze środków UE w łącznej wysokości 10 344 606,38 zł., pozostała kwota refundacji wyniesie 5 557 674,15 zł. Łączna wysokość dofinansowania w ramach projektu Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego sięga 15 902 280,53 zł. wkład własny gminy Legnica wynosi 6 899 862,95 zł. Łączna kwota wydatków kwalifikowanych wynosi 22 802 143,48 zł. Zadanie pod nazwą modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej w ul. H.Pobożnego i B. Chrobrego nie zostało ujęte w tab. 2 ponieważ całość inwestycji finansowana była z budżetu gminnej spółki Legnickiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. W 2013 roku rozpoczęła się realizacja II etapu zadania Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego - renowacja części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych. W ramach którego zostaną przeprowadzone remonty pozostały 12 budynków z rewitalizowanego obszaru. Całość inwestycji zostanie zrealizowana ze środków gminy, szacowana wartość zadania to 8 000 000,00 zł.

Tab.2.Montaż finansowy dla projektu Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego Projekt Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego Kwota wydatków kwalifikowanych wkład własny gminy Legnica w tym: Wkład UE Otrzymane dofinansowanie ze środków UE na dzień 31.12.2012r. Pozostała kwota dofinansowania Przebudowa dróg na obszarze rewitalizowanym Modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej w ul. H. Pobożnego i B. Chrobrego 5 213 956,25 1 564 708,27 3 649 247,98 3 649 247,98 projekt zakończony *zadanie finansowane przez LPWiK (Legnickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji) Budowa ogrodu zabaw dla dzieci 258 925,88 136 376,26 122 549,62 122 549,62 projekt zakończony Przebudowa infrastruktury przestrzeni publicznej ul. Libana Renowacja części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych Przebudowa (adaptacja) Willi Bolka von Richthofena wraz - z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Środowiskowego Centrum Integracyjno - Profilaktycznego Zagospodarowanie oraz utworzenie estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznych 728295,64 218488,70 509806,94 509806,94 projekt zakończony 7279216,36 2183764,90 5095451,46 4877961,07 217490,39 3052588,58 915776,57 2136812,01 15340,16 2121471,85 3270334,34 981100,32 2289234,02 1111716,81 1177517,21 Przebudowa ulicy Libana 2 998 826,43 899 647,93 2 099 178,50 57 983,80 2 041 194,70 RAZEM 22 802 143,48 6 899 862,95 15 902 280,53 10 344 606,38 5 557 674,15

FUNKCJONALNOŚĆ I AKTYWNE GOSPODAROWANIE MAJĄTKIEM Każdy wyznaczony w projekcie cel miał służyć poprawie funkcjonalności obszaru. Strategicznie podjęto decyzje o dążeniu do osiągnięcia dwóch celów: CEL I Zapobieganie patologiom i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. CEL II Ożywienie społeczno-gospodarcze i turystyczne obszaru rewitalizowanego poprzez poprawę jakości przestrzeni publicznej, zgodnie z zasadami ładu przestrzennego i estetyki. Dla osiągnięcia strategicznych celów wyznaczono dla poszczególnych zadań cele szczegółowe. 1. Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego przebudowa dróg na obszarze rewitalizowanym Cel zadania poprawiający funkcjonalność dróg: Zapobieganie degradacji stanu fizycznego przestrzeni, ożywienie społeczno - gospodarcze i turystyczne oraz poprawa możliwości komunikacyjnych obszaru rewitalizowanego poprzez przebudowę dróg leżących w jego obszarze przy wykorzystaniu zasad estetyki i ładu przestrzennego. Realizacja przedsięwzięcia była częścią działań służących przeciwdziałaniu degradacji fizycznej przestrzeni. Ulice wnętrza obszaru były w bardzo złym stanie technicznym (ubytki, zapadnięte płyty, częściowa utrata nośności, brak krawężników i właściwego odwodnienia). Ten stan stwarzał niebezpieczeństwo zarówno dla pieszych (w tym przede wszystkim dla niepełnosprawnych) jak i dla ruchu kołowego. W znacznym stopniu zdewastowana i zdekapitalizowana nawierzchnia ulic uniemożliwiała sprawną komunikację. W ramach zadania przebudowano i zmodernizowano ulice: B. Chrobrego, H. Pobożnego oraz ul. Przeskok. Realizacja projektu poprawiła funkcjonowanie ciągów komunikacyjnych (lepsze skomunikowanie obszaru z drogą krajową Nr 94 i drogą powiatową ul. II Armii Wojska Polskiego najbardziej ociążonymi arteriami miasta) oraz dostosowała istniejący układ komunikacyjny do odpowiednich standardów i potrzeb. 2. Modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej w ul. H. Pobożnego i B. Chrobrego Cel zadania poprawiający funkcjonalność infrastruktury technicznej: Przeciwdziałanie marginalizacji rejonu ul. H. Pobożnego poprzez zapobieganie degradacji stanu fizycznego infrastruktury technicznej i poprawę jej jakości. Jednym z wymiarów degradacji występującej na obszarze wsparcia była dekapitalizacja infrastruktury technicznej. Destrukcja środowiskowa przejawiała się m.in. w zniszczonej infrastrukturze wodno kanalizacyjnej. Sieci prowadzone były w pasach drogowych ulic i wymagały gruntownej modernizacji przed przystąpieniem do prac związanych z nawierzchnią dróg. Ulice nie posiadały właściwego odwodnienia. Brak było kanalizacji deszczowej. Sieci wodociągowe (żeliwne i azbesto cementowe) oraz kanalizacyjne (wykonane z kamionki) w ulicach H. Pobożnego i B. Chrobrego, liczyły ponad 115 lat. Stan techniczny sieci kanalizacyjnej, ze względu na jej wiekowe wyeksploatowanie, rozszczelnienie przewodów, brak spadków, pęknięcia i uszkodzenia kwalifikowały ją do całkowitej wymiany.

Prace polegały na modernizacji sieci wodno kanalizacyjnej, prowadzonej w pasach drogowych ulic H. Pobożnego i B. Chrobrego, zlokalizowanych na obszarze wsparcia. Zadanie realizowane było m.in. poprzez wymianę przyłączy i armatury zabudowanej na sieci wodociągowej oraz całkowitą wymianę sieci kanalizacyjnej w ulicach. 3. Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego budowa ogrodu zabaw dla dzieci Cel zadania poprawiający funkcjonalność przestrzeni publicznej: Przeciwdziałanie marginalizacji i ożywienie społeczne poprzez podniesienie jakości przestrzeni publicznej i stworzenie bezpiecznego miejsca wspólnych zabaw dla dzieci (w tym niepełnosprawnych) oraz ich rodzin. Na obszarze wsparcia brakowało bezpiecznych miejsc do spędzania wolnego czasu. Najmłodsi mieszkańcy, wywodzący się najczęściej z niewydolnych wychowawczo, dysfunkcyjnych rodzin, bawili się w zagrożonych katastrofą budowlaną zakamarkach zrujnowanych podwórek. Ogród zabaw wraz z boiskiem do koszykówki stał się bezpiecznym miejscem spotkań i zabaw dzieci. Projekt jest cząstkową próbą kompensaty zaniedbań wychowawczych rodziców. Zawiera w sobie i łączy w sposób komplementarny, inicjatywy o dwóch różnych charakterach. Pierwszą o charakterze społecznym (powstanie ogrodu poprawi bezpieczeństwo zabaw) i drugą o charakterze infrastrukturalnym (podniesiona została jakość przestrzeni publicznej oraz zmniejszła się dysproporcja w zagospodarowaniu przestrzennym miasta). 4. Przebudowa infrastruktury przestrzeni publicznej ul. Libana Cel zadania poprawiający funkcjonalność przestrzeni publicznych oraz ich estetykę: Ożywienie gospodarcze i turystyczne obszaru rewitalizowanego poprzez przeciwdziałanie degradacji stanu fizycznego przestrzeni publicznej ul. Libana dostosowanie funkcjonalności i poprawa jakości infrastruktury. Ulica Libana położona jest pomiędzy dwoma głównymi skrzyżowaniami miasta, co generuje duże natężenie ruchu samochodowego (w tym komunikacji zbiorowej) oraz pieszego. Eksploatacja infrastruktury przez tak dużą liczbę użytkowników, była przyczyną jej degradacji, a przez to utraty funkcjonalności. Wąski, nierówny chodnik ze zniszczoną nawierzchnią, biegnący wzdłuż ruchliwej ulicy zagrażał bezpieczeństwu pieszych. Zatoka autobusowa była wąska i posiadała koleiny. Aby zrealizować cele zadania tj. zapobiec degradacji, ożywić rejon gospodarczo i turystycznie, poprawić estetycznie jakość przestrzeni publicznej oraz dostosować analizowaną infrastrukturę do wypełniania pożądanych funkcji, niezbędna była przebudowa przestrzeni. Zadanie polegało na modernizacji infrastruktury przestrzeni publicznej ul. Libana. Przedsięwzięcie służyć ma m.in. przeciwdziałaniu destrukcji oraz podniesieniu funkcjonalności istniejącej infrastruktury oraz poprawie bezpieczeństwa pieszych, a także innych użytkowników drogi. W zadaniu ujęto: budowę chodnika, zatoki autobusowej, wiat przystankowych, podjazdów oraz nasadzenia zieleni. 10

5. Renowacja części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych Cel zadania poprawiający funkcjonalność zabudowy wielorodzinnej, jej estetykę oraz jakość przestrzeni publicznej: Poprawa jakości przestrzeni publicznej poprzez renowację części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych. Budynki zlokalizowane na obszarze wsparcia były w bardzo złym stanie technicznym. Zdegradowane, ulegające stałej dekapitalizacji, szpeciły wizerunek miasta. Odnowiona zabudowa posiadająca niewątpliwie walory historyczne dziś stanowi atrakcyjny zespół miejski świadectwo wielkomiejskiego charakteru Legnicy w XIX w. Zadanie miało na celu renowację części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych, usytuowanych przy ulicach: H. Pobożnego, B. Chrobrego i W. Poniatowskiego. Budynki stanowią ciągi 3- i 4- kondygnacyjnych XIX wiecznych kamienic czynszowych. Podczas rewitalizacji kamienic wykonano: wymianę zniszczonych elementów konstrukcji, położenie nowych instalacji oraz kapitalny remont dachów, elewacji i klatek schodowych oraz wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, zostały ocieplone ściany szczytowe oraz elewacje od strony podwórek. Renowacja budynków wpłynęła na wyrównanie różnic w zagospodarowaniu przestrzennym miasta, zwiększenie atrakcyjności turystycznej oraz poprawę warunków bytowania mieszkańców. Obecnie społeczność chętnie utożsamia się z zamieszkiwanym rejonem. 6. Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego przebudowa (adaptacja) Willi Bolka von Richthofena wraz z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Środowiskowego Centrum Integracyjno - Profilaktycznego Cel zadania poprawiający funkcjonalność współdziałania służb publicznych i organizacji pozarządowych: Przeciwdziałanie marginalizacji i ożywienie społeczne poprzez stworzenie warunków umożliwiających współdziałanie służb publicznych i organizacji pozarządowych działających w zakresie wyhamowania i zapobiegania negatywnym tendencjom społeczno-ekonomicznym oraz zorganizowanie miejsca służącego integracji mieszkańców i podniesieniu atrakcyjności przestrzeni publicznej. Z uwagi na wysoki poziom przestępczości, ubóstwo, brak aktywności zawodowej, oraz zanik więzi społecznych wśród mieszkańców, niezbędne jest podejmowanie inicjatyw zmierzających do wyhamowania i przeciwdziałania wspomnianym, negatywnym zjawiskom społecznym. Na analizowanym terenie brakowało obiektów z urządzonymi terenami zielni, służących lokalnej społeczności i stanowiących stałą bazę do realizacji szeroko rozumianych działań na jej rzecz. Omawiane zadanie polegało na adaptacji zlokalizowanego na rewitalizowanym obszarze atrakcyjnego historycznie budynku wraz z zagospodarowaniem przyległego do niego terenu na potrzeby Środowiskowego Centrum Integracyjno Profilaktycznego. Zadanie zrealizowano poprzez prace budowlano-adaptacyjne wnętrz, jak i zagospodarowanie terenu wokół obiektu (m.in. nasadzenia zieleni, montaż ławek, oświetlenia). Przeprowadzenie wspomnianych prac było niezbędne w celu odpowiedniego przystosowania obiektu na potrzeby Środowiskowego Centrum 11

Integracyjno- Profilaktycznego i właściwego funkcjonowania placówki. Analizowane zadanie przyczyni się do: wyhamowania patologii i wykluczenia oraz rozwoju i wzmocnienia więzi lokalnych. 7. Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego zagospodarowanie oraz utworzenie estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznych. Cel zadania poprawiający funkcjonalność przestrzeni publicznych oraz ich estetykę i bezpieczeństwo: Podniesienie poziomu życia i bezpieczeństwa mieszkańców obszarów zdegradowanych poprzez podniesienie jakości przestrzeni publicznej, zgodnie z zasadami ładu przestrzennego i estetyki. Otwarte przestrzenie blokowe, zlokalizowane na obszarze rewitalizowanym były w znacznym stopniu zdegradowane. Większość przestrzeni posiadała nawierzchnię gruntową bez odwodnienia. Nierówności nawierzchni były zagrożeniem dla zdrowia mieszkańców, szczególnie podczas deszczu i miesięcy zimowych. Zdewastowane śmietniki bez wydzielonych przestrzeni i rozsypujące się mury pogarszały stan wizualny podwórek. Zadaniem objęto zagospodarowanie otwartych przestrzeni publicznych poprzez: prace porządkowe, odwadniane, wyposażenie w oświetlenie i uzupełnienie małą architekturą. Realizacja zadania przyczyniła się do podniesienia atrakcyjności wizualnej obszaru, zmniejszenia dysproporcji w zagospodarowaniu przestrzennym miasta, a także do stanu, w którym mieszkańcy utożsamiają się ze swoim miejscem zamieszkania. Oświetlone, otwarte przestrzenie blokowe zapobiegają patologicznym zachowaniom, a spędzanie czasu na urządzonych, estetycznych terenach tworzy warunki do rozwoju i zacieśniania lokalnych więzi, podnosząc bezpieczeństwo i jakość przestrzeni. 8. Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w rejonie ul. H. Pobożnego przebudowa ulicy Libana. Cel zadania poprawiający funkcjonalność przestrzeni publicznych oraz ich estetykę i bezpieczeństwo: Poprawa warunków komunikacyjnych obszaru rewitalizowanego poprzez przebudowę drogi leżącej w jego obszarze przy wykorzystaniu zasad estetyki i ładu przestrzennego. Realizacja przedsięwzięcia to niezbędna część działań służących przeciwdziałaniu degradacji fizycznej przestrzeni na omawianym obszarze. Od strony północnej ulica komunikuje obszar rewitalizowany z drogą krajową nr 94. Ten odcinek drogi był w złym stanie technicznym o czym świadczyły liczne koleiny, sfalowania i spękania. Zniszczona nawierzchnia ulicy wpływała niekorzystnie na sprawny odbiór potoku ruchu. Przedsięwzięcie służyć mało m.in. przeciwdziałaniu destrukcji i podniesieniu funkcjonalności istniejącej infrastruktury drogowej oraz poprawie bezpieczeństwa wszystkich użytkowników. Zrealizowany projekt poprawił funkcjonowanie ciągów komunikacyjnych (lepsze skomunikowanie obszaru z drogą krajową Nr 94) oraz dostosował istniejący układ komunikacyjny do odpowiednich standardów. 12

Realizacja zadanie polegała na przebudowie konstrukcji jezdni ulicy J.Libana, stanowiącej zachodnią granicę obszaru wsparcia. Droga zlokalizowana jest pomiędzy ul. II Armii Wojska polskiego droga powiatowa, a ul. Karuską droga krajowa nr 94, przez które przemieszczają się ogromne potoki ruchu mieszkańców dwóch największych osiedli miasta. 13

NOWATORSTWO Nowatorstwo projektu polega na jego wszechstronności i kompleksowości. Wydzielony zwarty obszar miasta został poddany procesowi gruntownej rewitalizacji pod względem infrastruktury technicznej, drogowej i mieszkaniowej. Zagospodarowane zostały przestrzenie publiczne i wnętrza blokowe, a jednocześnie rozpoczęły się programy resocjalizacji społecznej. Szczególnie ważnym jest tutaj wątek społeczny będący uzupełnieniem działań twardych działaniami miękkimi, których adresatem są ludzie zamieszkujący tę rewitalizowaną przestrzeń. Akty wandalizmu jakie miały miejsce na już wyremontowanych częściach obszaru, skłoniły władze miasta do poszukiwania kolejnych rozwiązań zaistniałych problemów. Jasnym stało się, że zmiany wymaga nie tylko przestrzeń i budynki ale w szczególności zmiana musi zajść w samych mieszkańcach, którzy powinni poczuć dumę z miejsca zamieszkania i potrzebę dbałości o swoje najbliższe otoczenie i jakość życia ich rodzin. WALORY HISTORYCZNE I ESTETYCZNE Rozwój kwartału związany był z rozbudową wschodniej części Legnicy w drugiej połowie XIX wieku. Przygotowany w 1861 roku plan zagospodarowania zakładał przekroczenie granic przestrzennych miasta wytyczonych przez średniowieczny system fortyfikacji oraz planową przebudowę przedmieść. Nowy kwartał, wyznaczony w 1866 roku ulicami Libana, Wrocławską, Kartuską oraz rzeką Kaczawą, został zabudowany prostokątnymi kwartałami czterokondygnacyjnych kamienic czynszowych osadzonych na siatce równoległych ulic: H. Pobożnego i B. Chrobrego. Ten prosty systematyczny układ wzbogacony został placem powstałym w centrum kwartału, na którym stanął w 1863 r. neogotycki kościół gminy apostolsko katolickiej i podobna w stylu willa jego fundatora, Bolka von Richthofena. Budynki w tej dzielnicy mimo zachowania podobnych gabarytów oraz układu wnętrz, posiadają dość urozmaicone elewacje, zdobione różnorodną sztukaterią dekoracyjną. Detal architektoniczny świadczy o równoległości tendencji zdobniczych w Legnicy z podobnymi w stołecznym Berlinie. W okresie powojennym rozpoczął się proces degradacji zabytkowego śródmieścia oraz dekapitalizacji zabudowy całego obszaru. WSPÓŁPRACA Z LOKALNĄ SPOŁECZNOŚCIĄ NA ETAPIE PROJEKTOWANIA INWESTYCJI Jednym z integralnych elementów procesu rewitalizacji były konsultacje społeczne. Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Legnicy na lata 2007-2015 powstał przy współpracy Urzędu Miasta ze społecznością lokalną, Stowarzyszeniem pn. Oddział Terenowy Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Dobroczynnego Powrót do życia Anastasis, parafią św. Jacka, Świetlicą Terapeutyczną Nr 1, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną nr 1 i 2, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Państwową Wyższą Szkołą Zawodową im. Witelona w Legnicy, Powiatowym Urzędem Pracy, Policją, Strażą Miejską, Zarządem Gospodarki Mieszkaniowej, Zarządem Dróg Miejskich. W ramach otwartych konsultacji społecznych, w miesiącu lipcu 2008 r. zostały rozpropagowane zaproszenia do konsultacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji:

na stronie internetowej miasta Legnicy, na dwóch tablicach ogłoszeniowych w Urzędzie Miasta oraz w lokalnej gazecie Konkrety. Wszyscy zainteresowani (m.in. mieszkańcy miasta, podmioty gospodarcze i instytucje społeczne), mogli zgłaszać propozycje działań celem umieszczenia ich w opracowywanym LPR. W ramach tych konsultacji wpłynęło 5 wniosków obejmujących rejon ul. H.Pobożnego, które dotyczyły: - zagospodarowania podwórek, - kompleksowej modernizacji oświetlenia ulic i dróg, - modernizacji i adaptacji Policyjnej Izby Dziecka przy ul. B.Chrobrego 13 na potrzeby Świetlicy Środowiskowej, - utworzenia placów zabaw i terenów rekreacyjno-sportowych dla dzieci i młodzieży, - zniżki w podatku od nieruchomości dla firm zatrudniających osoby z obszaru rewitalizacji. Wnioski od 1 do 4 zostały włączone do planowanych działań, natomiast wniosek 5, został rozpatrzony pod względem prawnym i nie został zaakceptowany, ponieważ w obowiązującym stanie prawnym, nie było takiej możliwości. (Art.32 Konstytucji RP, Art.93 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dyrektywa Rady Unii Europejskiej Nr 2000/78/WE z dnia 27.11.2000r.). Kolejnym etapem konsultacji społecznych, było popołudniowe spotkanie w Urzędzie Miasta w dniu 23 września 2008 roku, Prezydenta Miasta, jego zastępcy oraz podmiotów i instytucji biorących udział w tworzeniu Programu, z licznie zgromadzonymi mieszkańcami z wyznaczonego obszaru wsparcia. Podczas spotkania został omówiony projekt Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Legnicy oraz dokładnie przedstawione zadania niezbędne do osiągnięcia założonych celów. Współorganizatorem spotkania była aktywna grupa mieszkańców z rejonu ul. H. Pobożnego, która zajęła się m.in. lokalną akcją informacyjną i rozklejaniem ogłoszeń o konsultacjach, zapewniając w ten sposób wysoką frekwencję. Ogłoszenie o spotkaniu było również zamieszczone na stronie internetowej Urzędu Miasta. Przedstawiony Program uzyskał akceptację zgromadzonych. 15