Załcznik do uchwały Pastwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 stycznia 2007 r. (poz. )

Załcznik do uchwały Pastwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 stycznia 2007 r. (poz. ) WYTYCZNE DLA KOMISARZY WYBORCZYCH ORAZ TERYTORIALNYCH I OBWODOWYCH KOMISJI WYBORCZYCH, DOTYCZCE PRZYGOTOWANIA I PRZEPROWADZANIA WYBORÓW DO RAD GMIN, RAD POWIATÓW I SEJMIKÓW WOJEWÓDZTW ORAZ WYBORÓW WÓJTÓW, BURMISTRZÓW I PREZYDENTÓW MIAST W TOKU KADENCJI W LATACH 2006-2010. Ilekro w niniejszych wytycznych jest mowa o: 1) Ordynacji wyborczej naley przez to rozumie ustaw z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547, z pón. zm. 1 ); 2) ustawie o wyborze wójta naley przez to rozumie ustaw z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezporednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz. U. Nr 113, poz. 984, z pón. zm. 2 ); 3) ustawie o samorzdzie gminnym naley przez to rozumie ustaw 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z pón. zm. 3 ); 1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 102, poz. 1055 i Nr 167, poz. 1760, z 2005 r. Nr 175, poz. 1457 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 34, poz. 242, Nr 146, poz. 1055, Nr 159, poz. 1127 i Nr 218, poz. 1592). 2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 127, poz. 1089 i Nr 214, poz. 1806; z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, z 2005 r. Nr 175, poz. 1457 oraz z 2006 r. Nr 218, poz. 1592. 3 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568,

2 4) radzie naley przez to rozumie rad gminy, rad powiatu i sejmik województwa; 5) wójcie naley przez to rozumie wójta, burmistrza i prezydenta miasta; 6) wyborach w toku kadencji naley przez to rozumie wybory ponowne, wybory uzupełniajce, wybory przedterminowe i wybory do nowych rad; 7) wyborach ponownych naley przez to rozumie wybory ponowne do rad i wybory ponowne wójtów; 8) wyborach przedterminowych naley przez to rozumie wybory przedterminowe do rad i wybory przedterminowe wójtów. Wybory w toku kadencji przeprowadza si stosujc: 1) wzory urzdowych formularzy i druków wyborczych ustalone dla wyborów przeprowadzanych w zwizku z upływem kadencji, z uwzgldnieniem wzorów ustalonych uchwał Pastwowej Komisji Wyborczej z dnia... stycznia 2007 r. w sprawie ustalenia wzorów urzdowych formularzy oraz druków wyborczych stosowanych w wyborach ponownych, uzupełniajcych, przedterminowych, wyborach do nowych rad i w wyborach przedterminowych wójtów, burmistrzów i prezydentów miast; 2) wzory zgłoszenia kandydatów na członków komisji wyborczych ustalone uchwał Pastwowej Komisji Wyborczej z dnia 4 wrzenia 2006 r. w sprawie sposobu zgłaszania kandydatów na członków komisji wyborczych, wzoru zgłoszenia oraz zasad powoływania terytorialnych komisji wyborczych i obwodowych komisji wyborczych w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Rady m. st. Warszawy i rad dzielnic m. st. Warszawy (M. P. Nr 61, poz. 641 i Nr 68, poz. 701). z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337)

3 Przy stosowaniu druków ustalonych dla wyborów w zwizku z upływem kadencji naley dokona stosownych zmian redakcyjnych oraz zmian zwizanych z rodzajem wyborów. W wyborach w toku kadencji terytorialne i obwodowe komisje wyborcze oraz komisarze wyborczy mog korzysta ze wspomagania informatycznego. Zasady korzystania ze wspomagania informatycznego okrela odrbna uchwała. I. Zadania komisarzy wyborczych 1. Ogólne zadania. Stosownie do uchwały Pastwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie okrelenia właciwoci terytorialnej komisarzy wyborczych, właciwoci rzeczowej w zakresie wykonywania czynnoci o charakterze ogólnowojewódzkim oraz trybu pracy komisarzy wyborczych (M.P. Nr 13, poz. 225 i Nr 37, poz. 589 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 114), zadania zwizane z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów wykonuj komisarze wyborczy zgodnie z ich właciwoci terytorialn. Wyznaczeni komisarze wyborczy wykonuj czynnoci o charakterze ogólnowojewódzkim. Zadania te s wymienione w 2 ust. 1 wymienionej wyej uchwały, przy czym w wyborach w toku kadencji nie s ustalane zbiorcze wyniki wyborów na obszarze województwa i, w zwizku z tym, podanie do publicznej wiadomoci wyników wyborów (do rady lub wyborów wójta) oraz ogłoszenie obwieszczenia w wojewódzkim dzienniku urzdowym naley do kompetencji właciwego terytorialnie komisarza wyborczego. Komisarze wyborczy, zgodnie z właciwoci terytorialn: 1) współdziałaj z wojewod w sprawach zwizanych z zarzdzeniem wyborów oraz przestrzeganiem prawa w sprawach zwizanych z wyganiciem i obsadzeniem mandatów radnych; 2) czuwaj nad prawidłowym wykonywaniem przez właciwe organy stosownie do rodzaju wyborów zada wymienionych w art. 203a ust. 1 Ordynacji wyborczej (utworzenie obwodów głosowania, powołanie obwodowych komisji wyborczych, sporzdzenie spisów wyborców, podział na okrgi wyborcze). Jeeli

4 zadania wyborcze wymienione w tym artykule nie s wykonywane w terminie, w sposób zgodny z prawem, po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu ich wykonania, komisarz wyborczy wydaje postanowienie w sprawie wykonania zastpczego; 3) sprawuj nadzór nad przestrzeganiem prawa wyborczego, w tym nad zgodnoci z prawem czynnoci wykonywanych przez terytorialne i obwodowe komisje wyborcze, podaj do publicznej wiadomoci wyniki wyborów oraz ogłaszaj je w wojewódzkim dzienniku urzdowym, a take wykonuj inne czynnoci powierzone im przepisami prawa; 4) uczestnicz w postpowaniach w sprawach protestów wyborczych. Kopie orzecze sdów o niewanoci wyborów lub niewanoci wyboru radnego (wraz z uzasadnieniem) komisarze wyborczy przesyłaj do Pastwowej Komisji Wyborczej. 2. Przyjmowanie zawiadomie o utworzeniu komitetu wyborczego. W wyborach ponownych mog uczestniczy wyłcznie komitety wyborcze utworzone dla wyborów, przeciwko wanoci których wniesiono zasadny protest. Udział innych komitetów wyborczych w takich wyborach jest dopuszczalny jedynie wówczas, jeeli z orzeczenia sdu wynika, e naley powtórzy równie czynnoci zwizane z przyjmowaniem zawiadomie o utworzeniu komitetu wyborczego. W wyborach uzupełniajcych, wyborach przedterminowych oraz wyborach do nowych rad mog uczestniczy tylko komitety wyborcze utworzone dla zarzdzonych wyborów do okrelonej rady lub wyborów wójta. Jeli wybory przedterminowe w danej gminie s jednoczenie wyborami do rady i wyborami wójta to utworzone dla udziału w tych wyborach komitety wyborcze mog zgłasza kandydatów na radnych i kandydatów na wójtów. W wyborach uzupełniajcych, wyborach przedterminowych, wyborach do nowych rad wszystkie komitety wyborcze (w tym równie komitety wyborcze partii politycznych i koalicyjne komitety wyborcze) zawiadamiaj o swoim utworzeniu komisarza wyborczego, którego właciwo terytorialna obejmuje jednostk samorzdu terytorialnego, w której odbywaj si wybory (art. 64j Ordynacji wyborczej).

5 Zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego musz spełnia takie same wymogi, jak zawiadomienia składane w zwizku z wyborami przeprowadzanymi w zwizku z upływem kadencji z zastrzeeniem, e: 1) zawiadomienia składa si w terminie ustalonym w kalendarzu wyborczym stanowicym załcznik odpowiednio do rozporzdzenia Prezesa Rady Ministrów lub zarzdzenia wojewody; 2) komitety wyborcze wyborców nie zbieraj podpisów wyborców popierajcych utworzenie komitetu wyborczego. Komisarze wyborczy wydaj postanowienia w sprawie zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego w trybie i na zasadach jak w przypadku wyborów przeprowadzanych w zwizku z upływem kadencji, stosujc odpowiednio art. 64i Ordynacji wyborczej. Komisarze wyborczy zwróc uwag, aby w kalendarzu wyborczym stanowicym załcznik do zarzdzenia wojewody o przeprowadzeniu wyborów ujta była czynno dotyczca zawiadomienia komisarza wyborczego o utworzeniu komitetu wyborczego. 3. Przyjmowanie sprawozda finansowych komitetów wyborczych. Pełnomocnik finansowy kadego komitetu wyborczego uczestniczcego w wyborach uzupełniajcych, w wyborach przedterminowych oraz w wyborach nowych rad obowizany jest do złoenia komisarzowi wyborczemu sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 84 ust. 2 Ordynacji wyborczej. W przypadku gdy komitet wyborczy nie pozyskiwał i nie wydatkował rodków, pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego moe złoy komisarzowi wyborczemu owiadczenie zastpujce sprawozdanie finansowe. Do postpowania z owiadczeniami stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce sprawozda finansowych. Komisarze wyborczy przyjmujc sprawozdania finansowe wykonuj czynnoci, o których mowa w art. 84 ust. 6, art. 84a ust. 1-4, 7 i 8, art. 84b ust. 2, art. 84c oraz art. 84d ust. 4 i 5 Ordynacji wyborczej. Komitet wyborczy uczestniczcy w wyborach ponownych, w których prowadzona jest kampania wyborcza składa oddzielne sprawozdanie finansowe z wyborów

6 poprzedzajcych wybory ponowne i oddzielne sprawozdanie finansowe o przychodach i wydatkach zwizanych z udziałem w wyborach ponownych. Kampania wyborcza w wyborach ponownych prowadzona jest jedynie, gdy w wyborach tych przeprowadza si głosowanie. W zwizku z udziałem w wyborach ponownych, w których prowadzona jest kampania wyborcza komitetowi wyborczemu przysługuje odrbny limit wydatków na kampani wyborcz, wyliczony w sposób okrelony w art. 83e ust. 2 i 3 Ordynacji wyborczej (lub w art. 24 ust. 5 ustawy o wyborze wójta). Sprawozdania finansowe z wyborów ponownych składa si właciwemu komisarzowi wyborczemu (art. 84 ust. 2a Ordynacji wyborczej). Komisarze wyborczy przekazuj Pastwowej Komisji Wyborczej kserokopie sprawozda finansowych złoonych przez komitety wyborcze partii politycznych i koalicyjne komitety wyborcze (bez załczonych do sprawozda dokumentów) oraz postanowienia wydane w sprawie tych sprawozda. II. Wybory ponowne 1. Wybory przeprowadza si poczynajc od czynnoci wskazanej w postanowieniu sdu, stwierdzajcym niewano wyborów lub niewano wyboru radnego (art. 61 ust. 2 Ordynacji wyborczej). Jeeli orzeczenie sdu nie zawiera wskaza, co do czynnoci od których naley ponowi postpowanie wyborcze, bd budzi wtpliwoci, czy dla przeprowadzenia wyborów powinny zosta powołane nowe komisje wyborcze lub sporzdzone nowe spisy wyborców, komisarz wyborczy wystpuje do sdu o uzupełnienie postanowienia lub o rozstrzygnicie wtpliwoci co do jego treci (art. 351 1 i art. 352 Kodeksu postpowania cywilnego w zwizku z art. 61 ust. 2 i art. 63 ust. 1 i 2 Ordynacji wyborczej). 2. Odwołanie si w art. 62 ust. 2 Ordynacji wyborczej do odpowiedniego stosowania w wyborach ponownych art. 26 tej ustawy oznacza, e wojewoda wydaje zarzdzenie o wyborach ponownych po zasigniciu opinii komisarza wyborczego. Wojewoda obowizany jest zarzdzi wybory w cigu 7 dni od zakoczenia postpowania sdowego (art. 62 ust. 1 Ordynacji wyborczej). Data tych wyborów musi przypada w okresie 90 dni od dnia zakoczenia

7 postpowania sdowego, jednake kalendarz wyborczy moe przewidywa skrócone w rozsdnym wymiarze terminy wykonania niektórych czynnoci wyborczych. Komisarz wyborczy współdziała i zapewnia stosown pomoc wojewodzie w sprawach zwizanych z zarzdzeniem wyborów, ustaleniem czynnoci postpowania wyborczego. W kalendarzu wyborczym musz by uwzgldnione nie tylko te czynnoci, które wskazał w postanowieniu sd, ale take inne, bdce nastpstwem czynnoci wskazanych przez sd (np. podanie do wiadomoci wyborców informacji o numerze i granicach okrgu, siedzibie komisji, a take danych o kandydatach). Komisarze wyborczy udzielaj potrzebnej pomocy komisjom wyborczym organizujc szkolenia, udzielajc wyjanie prawnych oraz pomocy w sprawach organizacyjnych. 3. Dla przeprowadzenia wyborów ponownych nie powołuje si nowych komisji chyba, e podstaw uniewanienia wyborów były zarzuty odnoszce si do komisji wyborczych (art. 63 ust. 1a i 2 Ordynacji wyborczej). W takim wypadku powołuje si komisje sporód kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników tych komitetów wyborczych, które miały prawo zgłosi kandydatów w wyborach uniewanionych, na zasadach okrelonych w wyej wymienionej uchwale Pastwowej Komisji Wyborczej z dnia 4 wrzenia 2006 r. 4. Głosowanie w wyborach ponownych przeprowadza si na podstawie tych samych spisów wyborców, które były sporzdzone w zwizku z wyborami uniewanionymi chyba, e podstaw uniewanienia wyborów były nieprawidłowoci w spisie wyborców; w takim przypadku sporzdza si nowy spis wyborców. Spis wyborców sporzdza si lub dokonuje jego aktualizacji w sposób okrelony w rozporzdzeniu Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 19 padziernika 2006 r. w sprawie spisu wyborców w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. Nr 191, poz.1417). Jeli oba egzemplarze spisu wyborców były wykorzystane w zwizku z ponownym głosowaniem na wójta i w obu rubrykach spisu przeznaczonych na potwierdzenie otrzymania kart do głosowania (na obu egzemplarzach spisu) znajduj si podpisy wyborców, wówczas naley w urzdzie gminy rcznie

8 wykona dodatkow rubryk za rubryk Uwagi przeznaczon na potwierdzenie otrzymania przez wyborc karty do głosowania i oznaczy j dat głosowania. 5. W czynnociach wykonywanych w wyborach ponownych mog uczestniczy pełnomocnicy komitetów wyborczych, których kandydaci kandyduj w okrgu wyborczym, w którym czynnoci s powtarzane. Dotyczy to równie mów zaufania. 6. Druki, formularze i inne dokumenty (karty do głosowania, protokoły sporzdzane przez komisje wyborcze, obwieszczenia) naley oznaczy adnotacj informujc, e dotycz wyborów ponownych. Tre dokumentów sporzdzanych w zwizku z wykonywaniem wskazanych przez sd czynnoci wyborczych naley równie dostosowa do zakresu czynnoci wykonywanych w konkretnych wyborach, zapewniajc ich spójno z treci zarzdzenia wojewody o wyborach ponownych. Oznacza to m. in., e wypełnia si tylko te czci protokołów i zestawie, które zawieraj informacje i dane dotyczce czynnoci przeprowadzonych w tych wyborach. 7. Komisje wyborcze maj obowizek wywieszenia jednego egzemplarza odpowiednio protokołu głosowania i protokołu z wyborów w miejscu łatwo dostpnym dla wyborców (art. 64 Ordynacji wyborczej). W celu zapewnienia wyborcom zrozumiałej informacji o zakresie wyborów ponownych komisja podaje w protokole, w rubryce Uwagi bd w dołczonej do protokołu odrbnej notatce, wyjanienie o wykonanych czynnociach (dotyczy to np. ponownego losowania celem ustalenia, któremu kandydatowi przypada mandat, przeliczenia głosów itp.). 8. Właciwy terytorialnie komisarz wyborczy sporzdza obwieszczenie o wynikach przeprowadzonych wyborów ponownych i ogłasza je w wojewódzkim dzienniku urzdowym oraz podaje do wiadomoci wyborców na obszarze działania rady, do której wybory były przeprowadzone. III. Wybory uzupełniajce w gminach do 20 tys. mieszkaców 1. Wybory uzupełniajce zarzdza si i przeprowadza w cigu 3 miesicy od daty stwierdzenia przez rad wyganicia mandatu. Zarzdzenie wojewody o

9 wyborach podaje si niezwłocznie do publicznej wiadomoci i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzdowym najpóniej w 60 dniu przed dniem wyborów; w zarzdzeniu podaje si take liczb wybieranych radnych. Ustawowe terminy wykonania czynnoci wyborczych nie mog by skracane. Kalendarz wyborczy powinien obejmowa wszystkie czynnoci wyborcze, jak w wyborach zwizanych z upływem kadencji z wyjtkiem nieodpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych (art. 76 ust. 2b Ordynacji wyborczej). W kalendarzu wyborczym naley wskazywa czynnoci dostosowane do przeprowadzanych wyborów np. zamiast powołania terytorialnych komisji wyborczych powołanie Gminnej Komisji Wyborczej w.... W wyborach uzupełniajcych wykonuje si bowiem takie same czynnoci, jak w wyborach przeprowadzanych w zwizku z upływem kadencji, z uwzgldnieniem zasad zawiadamiania o utworzeniu komitetów wyborczych wskazanych w pkt I.2. oraz zasad nadawania numerów zarejestrowanym listom kandydatów wskazanych w pkt III.3. Dla kadych wyborów uzupełniajcych s sporzdzane nowe spisy wyborców. Komisje wyborcze powołuje si zgodnie z zasadami ustalonymi wyej wskazan uchwał Pastwowej Komisji Wyborczej z dnia 4 wrzenia 2006 r. 2. Komisja terytorialna sprawdza w czasie zgłoszenia list kandydatów na radnych, czy wykaz podpisów wyborców popierajcych zgłoszenie listy wyranie wskazuje, e dotyczy wyborów uzupełniajcych do danej rady. Bada ponadto, czy na licie zgłoszono wymagan liczb kandydatów. Naley pamita, i stosownie do art. 98 ust. 2 pkt 1 Ordynacji wyborczej, lista kandydatów moe zawiera najwyej tyle nazwisk, ilu radnych wybiera si w okrgu w konkretnych wyborach. Np. jeeli w wyborach uzupełniajcych w 4-mandatowym okrgu wybiera si 1 radnego, kada zgłoszona lista moe zawiera tylko po 1 kandydacie. 3. Komisja terytorialna nadaje, w terminie okrelonym w kalendarzu wyborczym, zarejestrowanym listom numery w drodze losowania, poczynajc od numeru 1, stosujc odpowiednio przepisy art. 64o ust. 7 i 8 Ordynacji wyborczej.

10 4. Ustalajc tre karty do głosowania, terytorialna komisja wyborcza umieszcza na niej informacj, e jest to karta do głosowania w wyborach uzupełniajcych do danej rady. 5. Pozostałe czynnoci komisji terytorialnych i obwodowych zwizane z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów uzupełniajcych, s takie same jak w wyborach powszechnych i ich wykonanie zostało omówione w uchwałach Pastwowej Komisji Wyborczej: 1) z dnia 25 wrzenia 2006 r. w sprawie wytycznych dla terytorialnych komisji wyborczych dotyczcych wykonywania zada do dnia głosowania w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Rady m.st. Warszawy i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz w wyborach bezporednich wójtów, burmistrzów i prezydentów miast zarzdzonych na dzie 12 listopada 2006 r. (M. P. Nr 68, poz. 700); 2) z dnia 2 padziernika 2006 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych, dotyczcych zada i trybu pracy w przygotowaniu i przeprowadzeniu głosowania w wyborach do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, Rady m. st. Warszawy i rad dzielnic m. st. Warszawy oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, zarzdzonych na dzie 12 listopada 2006 r. (M. P. Nr 70, poz. 709); 3) z dnia 9 padziernika 2006 r. w sprawie wytycznych dotyczcych druku i przechowywania kart do głosowania w wyborach do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, Rady m. st. Warszawy i rad dzielnic m. st. Warszawy oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast zarzdzonych na dzie 12 listopada 2006 r. (M. P. Nr 72, poz. 716); 4) z dnia 18 padziernika 2006 r. w sprawie wytycznych dla terytorialnych komisji wyborczych, dotyczcych sposobu ustalania wyników głosowania i wyników wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, Rady m. st. Warszawy i rad dzielnic m. st. Warszawy oraz wyników głosowania i wyników wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast zarzdzonych na dzie 12 listopada 2006 r. (M. P. Nr 74, poz. 738 i Nr 84, poz. 851).

11 Wytyczne te w wyborach uzupełniajcych naley stosowa odpowiednio. 6. Jeeli w wyniku wyborów uzupełniajcych mandat nie zostanie obsadzony, wybory uzupełniajce powtarza si midzy 6 a 9 miesicem od daty wyborów uzupełniajcych, w których mandat został nieobsadzony (art. 193 ust. 2 Ordynacji wyborczej). W takiej sytuacji komisarz wyborczy wystpuje do wojewody o zarzdzenie wyborów. 7. Wyborów uzupełniajcych nie przeprowadza si, jeeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesicy przed zakoczeniem kadencji rady (art. 193 ust. 4 Ordynacji wyborczej). IV. Uzupełnianie składów rad gmin w gminach powyej 20 tys. mieszkaców, rad powiatów i sejmików województw 1. W razie wyganicia mandatu uzupełnienie składu rady nastpuje przez wstpienie na oprónione miejsce kandydata z tej samej listy, który w wyborach uzyskał kolejno najwiksz liczb głosów, a nie utracił prawa wybieralnoci. Gdyby natomiast dwaj kandydaci uzyskali równ liczb głosów, mandat uzyskuje ten kandydat, którego nazwisko jest umieszczone na licie w pierwszej kolejnoci (art. 194 ust. 1 Ordynacji wyborczej). 2. Jeeli uzupełnienie składu rady w trybie art. 194 ust. 1 i 2 Ordynacji wyborczej nie było moliwe, w wyniku czego skład rady zmniejszył si o ponad 1/5, wojewoda zarzdza wybory uzupełniajce do tej rady. Informacj o wystpieniu takiej sytuacji komisarz wyborczy niezwłocznie przekazuje wojewodzie. W wyborach uzupełniajcych w gminach powyej 20 tys. mieszkaców, powiatach i województwach stosuje si odpowiednio tryb postpowania omówiony w pkt III niniejszych wytycznych z tym, e numery zarejestrowanym listom nadaj: 1) terytorialne komisje wyborcze w wyborach do rad w gminach powyej 20 tys. mieszkaców; 2) właciwi terytorialnie komisarze wyborczy w wyborach do rad powiatów;

12 3) komisarze wyborczy wykonujcy zadania ogólnowojewódzkie w wyborach do sejmików województw, stosujc odpowiednio przepisy art. 64o Ordynacji wyborczej. 3. W podziale mandatów w wyborach uzupełniajcych w gminach powyej 20 tys. mieszkaców, w powiatach i w województwach bior udział listy kandydatów tych komitetów wyborczych, na których listy oddano w wyborach uzupełniajcych co najmniej 5% wanie oddanych głosów. W przypadku grupy list, w podziale mandatów uczestnicz tylko te grupy, na które oddano co najmniej 10% wanie oddanych głosów, a w przypadku województwa co najmniej 15% wanie oddanych głosów i co najmniej jedna lista z grupy otrzymała co najmniej 5% wanych głosów. W podziale mandatów w ramach grupy list uczestnicz wyłcznie listy, które otrzymały co najmniej 5 % wanie oddanych głosów. Jeeli dana grupa nie spełniała wymaganych ustawowo warunków, podziału mandatów dokonuje si tak, jakby grupa list nie wystpowała. Do list z tej grupy stosuje si wówczas przepisy odpowiednie do innych list kandydatów w podziale mandatów bior udział te listy, na które oddano co najmniej 5% wanie oddanych głosów. 4. Obowizkiem komisarza wyborczego, zgodnie z art. 182 i 183 w zw. z art. 194 ust. 1 i 2 Ordynacji wyborczej, jest podanie do publicznej wiadomoci i ogłoszenie w wojewódzkim dzienniku urzdowym zmian w składach rad. Niezbdne jest w zwizku z tym biece współdziałanie komisarzy wyborczych z właciwymi radami, zapewniajce systematyczne przekazywanie uchwał dotyczcych zmian w składach rad, czuwanie nad poprawnoci uchwał rad w tych sprawach oraz udzielanie potrzebnej pomocy prawnej. 5. Nie uzupełnia si składu rady oraz nie przeprowadza si wyborów uzupełniajcych jeeli do zakoczenia kadencji rady zostało mniej ni 6 miesicy (art. 194 ust. 1 zdanie trzecie i ust. 3 Ordynacji wyborczej).

13 Wybory przedterminowe 6. Wybory przedterminowe rady. Przygotowanie i przeprowadzenie wyborów przedterminowych odbywa si, zgodnie z art. 196 Ordynacji wyborczej, na zasadach i w trybie przepisów Ordynacji wyborczej przy zastosowaniu art. 26 ust. 1 tej ustawy. W wykonaniu zada i czynnoci wyborczych stosuje si odpowiednio wytyczne Pastwowej Komisji Wyborczej ustalone dla wyborów powszechnych. Wyborów przedterminowych nie przeprowadza si, jeeli ich data przypadałaby w okresie 12 miesicy przed zakoczeniem kadencji rady (art. 196 ust. 3 Ordynacji wyborczej). 7. Wybory przedterminowe wójta. Przygotowanie i przeprowadzenie wyborów przedterminowych wójta odbywa si na zasadach okrelonych w ustawie o bezporednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta i w Ordynacji wyborczej (art. 28d ust. 1 ustawy o samorzdzie gminnym). Wybory przedterminowe wójta s zarzdzane w sposób okrelony w art. 26 Ordynacji wyborczej. Jeli w wyborach przedterminowych wybiera si tylko wójta, do zgłoszenia kandydata naley dołczy wykaz podpisów wyborców popierajcych zgłoszenie co najmniej w liczbie wskazanej w art. 7 ust. 4 ustawy o wyborze wójta. Wzór wykazu osób popierajcych zgłoszenie kandydata na wójta stanowi załcznik do rozporzdzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 listopada 2002 r. w sprawie wzoru wykazu osób popierajcych zgłoszenie kandydata na wójta, burmistrza albo prezydenta miasta w wyborach przedterminowych (Dz. U. Nr 197, poz. 1664). W wyborach przedterminowych wójta przeprowadzanych łcznie z wyborami przedterminowymi rady lub z wyborami do nowej rady prawo zgłoszenia kandydatów maj komitety wyborcze, które zarejestrowały listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okrgów wyborczych w danej gminie, przy czym w kadym z tych okrgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów nie moe by mniejsza od liczby radnych wybieranych w tym

14 okrgu (art. 7 ust. 2 ustawy o wyborze wójta). Do zgłoszenia kandydatów na wójta nie dołcza si wówczas wykazu podpisów wyborców popierajcych zgłoszenie. Wyborów przedterminowych wójta nie przeprowadza si, jeeli data tych wyborów miałaby przypa w okresie 6 miesicy przed zakoczeniem kadencji wójta, jak równie wtedy, jeeli data wyborów miałaby przypa w okresie dłuszym ni 6 a krótszym ni 12 miesicy przed zakoczeniem kadencji wójta i rada gminy w terminie 30 dni od dnia podjcia uchwały stwierdzajcej wyganicie mandatu wójta podejmie uchwał o nieprzeprowadzaniu wyborów (art. 28d ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym). V. Wybory do nowych rad 1. Do przeprowadzenia wyborów do nowych rad stosuje si art. 26 Ordynacji wyborczej; wybory zarzdza Prezes Rady Ministrów i s one przeprowadzane w cigu 90 dni od wejcia w ycie rozporzdzenia Rady Ministrów o dokonanych zmianach w podziale terytorialnym. W wykonaniu zada i czynnoci wyborczych stosuje si odpowiednio wytyczne Pastwowej Komisji Wyborczej ustalone dla wyborów przeprowadzonych w zwizku z upływem kadencji. 2. Wyborów do nowych rad nie przeprowadza si, jeeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesicy przed zakoczeniem kadencji rad (art. 197 ust. 8 Ordynacji wyborczej). 3. Komisarze wyborczy s obowizani systematycznie analizowa zmiany w podziale terytorialnym i podejmowa działania zwizane ze skutkami tych zmian. Czuwaj take nad terminowym wykonaniem przez rady obowizku podejmowania uchwał o wyganiciu mandatów, a take współdziałaj z wojewodami w sprawach zwizanych z zarzdzeniem wyborów do rad w zwizku ze zmianami w podziale terytorialnym pastwa.