ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK, 311704 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 10.07.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: modułowy... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 3 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK... 4 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK... 4 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z INNYMI ZAWODAMI... 5 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK... 6 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK... 8 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 12 1. 311704.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich... 13 2. 311704.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych... 25 3. 311704.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali.... 32 4. 311704.M4 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco... 39 5. 311704.M5. Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno.... 46 6. 311704.M6 Organizowanie i prowadzenie produkcji hutniczej... 54 7. 311704.M7 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej... 69 8. raktyka zawodowa... 75 ZAŁĄZNIKI... 82 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: Technikum Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: modułowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Janina Gasik, mgr inż. Maria Glanas, mgr inż. Marek Olsza Recenzenci: Konsultanci: mgr Zbigniew Zalas 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik hutnik opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2009r. nr 89 poz.730 z późn. zm.) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik hutnik uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: matematykę i fizykę, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik hutnik uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowych zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno- komunikacyjnymi; umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik hutnik uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK Hutnik jest zawodem związanym z otrzymywaniem stali z rud i złomu oraz przeróbką plastyczną w walcowniach i kuźniach na półwyroby i wyroby gotowe. raca odbywa się w zakładzie metalurgicznym, w którym wytapia się metale, uzyskuje stopy oraz poddaje się obróbce plastycznej, nadając im odpowiedni kształt. Hutnik może zajmować się otrzymywaniem stali z surowców. Jego zadaniem jest opracowanie sposobu uzyskania stali posiadającej określone właściwości, zależnie od przeznaczenia. Opracowuje technologię uzyskania odpowiedniego gatunku stali w oparciu o polskie normy hutnicze. Nadzoruje przebieg procesu technologicznego, udziela wskazówek pracownikom produkującym stal i oddaje próbki z wytopu do analizy laboratoryjnej. Innym zadaniem hutnika może być przygotowanie materiałów wsadowych do dalszej przeróbki plastycznej. raca polega na kontroli i segregowaniu stali w postaci wlewków i kęsów w celu określenia przydatności tych materiałów do konkretnego sposobu walcowania. Hutnik może również zajmować się przebiegiem procesu walcowania. elem pracy jest zmiana kształtu i wymiarów półwyrobów stalowych. Technik przydziela pracownikom realizację zlecenia, zapoznaje ich z instrukcja technologiczną oraz udziela rad i wskazówek w czasie pracy. zuwa nad prawidłowym przebiegiem walcowania, zgodnie z karta technologiczną i sprawdza zgodność obróbki materiałów z wytycznymi technologa. Następnie kontroluje wzrokowo uzyskana jakość wyrobów. óźniej próbki odwalcowanego materiału oddaje do analizy laboratoryjnej, aby sprawdzić parametry jakościowe wyrobów. Kolejnym rodzajem zadań wykonywanych przez technika może być normowanie pracy. elem jest ustalenie czasowej normy wykonania wyrobu i ilościowej normy wyrobu w jednostce czasu. odstawowe zadanie polega na obliczeniu ilości wyrobu, którą należy wykonać w jednostce czasu. Jest to ustalenie tzw. normogodziny. 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK rodukcja metali i ich stopów odbywa się od wieków i będzie trwać nadal, hutnictwo to przemysł podstawowy w każdym państwie, materiały metalowe zajmują znaczące miejsce wśród wszystkich materiałów konstrukcyjnych do budowy maszyn i urządzeń oraz konstrukcji budowlanych. Zmieni ają się technologie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
wytwarzania materiałów metalowych, pracodawcy poszukują pracowników, którzy będą potrafili obsługiwać nowoczesne maszyny i urządzenia oraz użytkować urządzenia i systemy komputerowe w zakresie sterowania procesami wytwarzania metali i ich stopów. Zawód technik hutnik stwarza duże możliwości zatrudnienia w różnych wydziałach branży hutniczej. raca odbywa się w zakładzie metalurgicznym, w którym wytapia się metale, uzyskuje stopy oraz poddaje się obróbce plastycznej, nadając im odpowiedni kształt. Ograniczenie w ostatnich latach kształcenia w zawodach hutniczych spowodowało zapotrzebowanie na rynku pracy na tego typu specjalistów 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu operator maszyn i urządzeń metalurgicznych wyodrębniona została kwalifikacja M.6., dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej wyodrębniona została kwalifikacja M.7., które stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik hutnik. Technik hutnik ma kwalifikacje właściwe dla zawodu, które są nadbudową do kwalifikacji bazowej M.6. oraz M.7. i jest to kwalifikacja M. 38. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a), KZ(M.d) i KZ(M.m). Zawody, które mają wspólny KZ(M.a) to: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. Zawody, które mają wspólny KZ(M.d) to: operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik odlewnik, technik hutnik. Zawody, które mają wspólny KZ(M.m) to: technik odlewnik, technik hutnik. kwalifikacja Symbol Zawód Elementy zawodu wspólne M.6. M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali 812106 operator maszyn i urządzeń metalurgicznych 311704 technik hutnik 812105 operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej KZ(M.a) KZ(M.d) KZ(M.a) KZ(M.d) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
M.38 Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych, obróbki plastycznej metali i metalurgii proszków 311704 technik hutnik 311704 technik hutnik OMZ KZ(M.a) KZ(M.d) KZ(M.m) odział godzin na przedmioty z uwzględnieniem ramowego planu nauczania Kształcenie w zasadniczej szkole zawodowej Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów M.6. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali M.38. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych oraz obróbki plastycznej metali na kształcenie zawodowe teoretyczne 735 godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin min 450 godz. min 400 godz. min 400 godz. min 140 godz. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik hutnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania maszyn i urządzeń stosowanych w procesach przygotowania i przetwarzania rud, wytwarzania, rafinacji i odlewania metali oraz w metalurgii proszków; 2) wykonywania wyrobów metodami obróbki plastycznej na gorąco i na zimno oraz metalurgii proszków; 3) przygotowywania dokumentacji technologicznej procesów metalurgicznych, obróbki plastycznej oraz metalurgii proszków; 4) prowadzenia kontroli jakości wyrobów zgodnie z wymogami zamówień i procedur zapewnienia jakości; 5) nadzorowania pracy pracowników oraz maszyn i urządzeń. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik hutnik: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(h, DG, KS, JOZ, OMZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(M.a), KZ(M.d)i KZ(M.m). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach będących podbudową dla technika hutnika: M.6. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych i M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali oraz efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji M.38. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych oraz obróbki plastycznej metali. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej Lp. 1 2 Obowiązkowe zajęcia edukacyjne 311704.M1 rzygotowanie do wykonywania prac w operatorskich 311704.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych Klasa I II III IV Modułowe kształcenie zawodowe Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania 9 3 12 360 7 7 210 3 311704.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 7 7 210 4 311704.M4 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 2 5,5 7,5 225 5 311704.M5 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 1 6,5 7,5 225 6 7 311704.M6 Organizowanie i prowadzenie produkcji hutniczej 2 4 6 180 311704.M7 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 2 1 3 90 Łączna liczba godzin 9 20 16 5 50 1500 RAKTYKI ZAWODOWE 4 tyg. 160 Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (M.6.) odbywa się pod koniec drugiego semestru klasy drugiej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (M.7.) odbywa się pod koniec drugiego semestru klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający trzecią kwalifikację (M.38.) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Wykaz modułów i jednostek modułowych dla zawodu technik hutnik Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Nazwa modułu 1. 311704.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich Nazwa jednostki modułowej 1.1. 311704.M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej Liczba godzin przewidziana na jednostkę modułową 15 1.2. 311704.M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną 60 1.3. 311704.M1.J3 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 84 1.4. 311704.M1.J4 Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie 201 2. 311704.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 2.1. 311704.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń 110 2.2. 311704.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud 100 metali 3. 311704.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 3.1. 311704.M3.J1 Wytwarzanie i rafinacja metali 100 3.2. 311704.M3.J2 Odlewanie metali i wytwarzanie rozpylanych 110 proszków metali 4. 311704.M4 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 4.1. 311704.M4.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 113 4.2. 311704.M4.J2 Wykonywanie obróbki plastycznej na gorąco 112 5. 311704.M5 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 5.1. 311704.M5.J1 Wykonywanie obróbki plastycznej metodą na zimno i wytwarzanie wyrobów z proszków metali 121 5.2. 311704.M5.J2 Wykonywanie obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej 104 6. 311704.M6 Organizowanie i prowadzenie produkcji hutniczej 6.1. 311704.M6.J1 rowadzenie procesów hutniczych 50 6.2. 311704.M6.J2 Opracowanie hutniczej dokumentacji technologicznej 60 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
6.3. 311704.M6.J3. Kontrola jakości produkcji hutniczej 70 7. 311704.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 7.1. 311704.M7.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży hutniczej 30 7.2. 311704.M7.J2 osługiwanie się językiem obcym w branży hutniczej 60 raktyki zawodowe raktyka zawodowa 160 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
311704.M.1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 311704.M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej 311704.M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną 311704.M1.J3 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 311704.M1.J4 Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie 311704.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 311704.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 311704.M7 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 311704.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń 311704.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali 311704.M3.J1 Wytwarzanie metali i rafinacja 311704.M3.J2 Wykonywanie odlewów metali i wytwarzanie rozpylanych proszków metali 311704.M4 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 311704.M5 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 311704.M7.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży hutniczej 311704.M7.J2 osługiwanie się językiem obcym w branży mechanicznej 311704.M4.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 311704.M4.J2 Wykonywanie obróbki plastycznej na gorąco 311704.M5.J1 Wykonywanie obróbki plastycznej metali na zimno i wytwarzanie wyrobów z proszków metali 311704.M5.J2 Wykonywanie obróbki cieplnej i cieplno- chemicznej 311704.M6 Organizowanie i prowadzenie produkcji hutniczej 311704.M6.J1 rowadzenie procesów hutniczych 311704.M6.J2 Opracowanie hutniczej dokumentacji technologicznej 311704.M6.J3. Kontrola jakości produkcji hutniczej rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik hutnik zastosowano taksonomię celów A Niemierko 1. 311704.M1 rzygotowanie do wykonywania prac w operatorskich 360 godzin 2. 311704.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 210 godzin 3. 311704.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 210 godzin 4. 311704.M4 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 225 godzin 5. 311704.M5 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 225 godzin 6. 311704.M6 Organizowanie i prowadzenie produkcji hutniczej 180 godzin 7. 311704.M7 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 90 godzin 8. raktyki zawodowe 160 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
1. 311704.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 1.1. 311704.M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej 1.2. 311704.M1.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną 1.3. 311704.M1.J3. Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 1.4. 311704.M1.J4. Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie 1.1. 311704.M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy A ojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną H(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną A pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska środowiska i ergonomią. H(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią Instytucje i służby działające w zakresie ochrony H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i pracy i ochrony środowiska w olsce. ochrony środowiska w olsce H(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony rawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. pracy i ochrony środowiska w olsce H(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska podczas wykonywania zadań ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce zawodowych. H(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i higieny pracy H(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i niebezpieczne występujące podczas wykonywania zadań zawodowych. higieny pracy H(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i D Organizacja stanowisk pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy H(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska wykonywaniem zadań zawodowych Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. H(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zadań zawodowych zagrożenia życia i zdrowia. H(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
wykonywaniem zadań zawodowych H(4)4. zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych H(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy H(5)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy H(5)3. zapobiegać zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych H(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm A człowieka H(6)2. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. stosować zasady organizacji stanowiska pracy; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)4. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(8)6. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(9)1. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
H(9)2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; H(10)1. zidentyfikować stan zagrożenia zdrowia i życia; H(10)2. udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; H(10)3. zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania zadań zawodowych; lanowane zadanie (ćwiczenie): Opracowanie procedury postępowania. Opracuj procedurę postępowania w razie wypadku ( na podstawie opisu sytuacji). Zadanie najlepiej wykonać w grupach 3-4 osobowych. o wykonaniu zadania liderzy grup przedstawiają rozwiązanie na forum klasy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni H, wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Zajęcia edukacyjne związane z pokazem dotyczącym udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym mogą odbywać się w grupie do 15 uczniów. Wskazane jest, aby nauczyciel stosował metody aktywizujące oraz wykorzystywał prezentacje multimedialne oraz filmy dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów, schematy, plansze, makiety, filmy, komputer z dostępem do Internetu, zestawy do udzielania pierwszej pomocy. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne W wyniku realizacji programu nauczania tego działu programowego uczeń ma opanować wiadomości będące podstawą do bezpiecznego wykonywania zadań zawodowych oraz przewidywania zagrożeń w środowisku pracy. Niezbędne zatem jest, systematyczne ocenianie postępów ucznia, ewentualne korygowanie niewłaściwych działań podejmowanych podczas ćwiczeń, a także wskazywania wagi zdobywanych wiadomości i umiejętności. Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, dyskusji dydaktycznej. Metodami wspomagającymi powinien być wykład informacyjny lub problemowy. Aby ułatwić uczniom zrozumienie zagadnień związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, zwłaszcza w branży hutniczej, zaleca się stosowanie filmów poglądowych oraz prezentacji multimedialnych. Wykonywane ćwiczeń należy poprzedzić szczegółowym instruktażem, a następnie zwracać uwagę na właściwe wykorzystywanie instrukcji ćwiczeniowych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w systemie klasowo- lekcyjnym lub grupowo. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu pisemnego oraz praktycznego, sprawdzianu ustnego i pisemnego, obserwacji ukierunkowanej rozwiązywanie problemu na podstawie opisu przypadku. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
. Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.2. 311704.M1.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(1)1. dokonać podziału rysunków; A odstawy rysunku technicznego maszynowego. KZ(M.a)(1)2. wymienić i wskazać zastosowanie linii rysunkowych; A Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. KZ(M.a)(1)3. wykonać rzuty prostokątne i aksonometryczne brył i części maszyn; p Odwzorowanie wewnętrzne zarysu KZ(M.a)(1)4. wykonywać wymiarowanie na rysunkach zgodnie z zasadami przedmiotu. wymiarowania; KZ(M.a)(1)5. wykonywać przekroje proste i złożone części maszyn; Zasady wymiarowania przedmiotów na rysunkach hropowatość powierzchni. KZ(M.a)(1)6. wyjaśnić znaki i parametry chropowatości; Zasady szkicowania. KZ(M.a)(2)1. wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; Szkicowanie w rzutach prostokątnych i KZ(M.a)(2)2. wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych. aksonometrycznych; Uproszczenia rysunkowe KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i Rysowanie części maszynowych. wewnętrzne, Komputerowe wspomaganie tworzenia KZ(M.a)(2)4. zwymiarować szkice typowych części maszyn, dokumentacji technicznej. Sporządzanie rysunków wykonawczych, KZ(M.a)(2)5. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części złożeniowych maszyny; Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(3)1. dobrać oprogramowanie komputerowe wspomagające Zasady korzystania z norm przy tworzeniu wykonywanie rysunków technicznych maszynowych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
KZ(M.a)(3)2. wykonać rysunki techniczne wykorzystując programy do dokumentacji technicznej. wspomagania projektowania typu AD; KZ(M.a)(3)3. edytować rysunki techniczne z wykorzystaniem technik D komputerowych; KZ(M.a)(17)1. korzystać z norm dotyczących sporządzania rysunków technicznych maszynowych; KZ(M.a)(17)2. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze D maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3. korzystać z norm dotyczących części maszyn; p KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i urządzeń z dokumentacji technicznej; KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie dokumentacji i norm; KZ(M.a)(17)6.korzystać z norm przy doborze materiałów wsadowych, parametrów obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; KZ(M.a)(18)1. korzystać programów komputerowych wspomagających sporządzanie dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)2. korzystać z programów komputerowych wspomagających proces obliczeń z zakresu sporządzania dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej p KS(2)1. proponować możliwości rozwiązywania problemów podczas realizacji D zadań; KS(2)2. postępować konsekwentnie w realizacji wyznaczonych zadań; lanowane zadanie(ćwiczenie): Odczytywanie uproszczeń rysunkowych Na podstawie rysunku złożeniowego zidentyfikuj części maszyn i połączeń przedstawione za pomocą uproszczeń rysunkowych. Rozwiązaniem zadania jest wypełnienie karty pracy zgodnie ze wzorem. Zadanie do wykonania indywidualnie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni rysunku technicznego (jedno stanowisko dla jednego ucznia) wyposażonej w modele dydaktyczne oraz normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. W trakcie realizacji treści kształcenia należy wprowadzać metody podające, jak również problemowe. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien dostosowywać sposoby realizacji treści programowych do możliwości organizacyjnych szkoły. Wskazane jest również stosowanie prezentacji multimedialnych dotyczących wykonywania rysunków technicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy, pakiety edukacyjne dla uczniów, modele części maszyn i urządzeń, plansze i schematy dydaktyczne, filmy dydaktyczne oraz rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
prezentacje multimedialne. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne W wyniku realizacji programu nauczania tego działu programowego uczeń ma opanować umiejętności będące podstawą do dalszego etapu kształcenia. Niezbędne zatem jest, systematyczne ocenianie postępów ucznia, ewentualne korygowanie niewłaściwych działań podejmowanych podczas ćwiczeń, wdrażanie do samokształcenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na umiejętność korzystania z literatury fachowej, w tym norm i katalogów, danych zawartych w instrukcjach do ćwiczeń. odczas procesu kształcenia zaleca się stosowanie metod podających, aktywizujących i symulacyjnych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie podczas ćwiczeń oraz grupowo (w grupie do 15 uczniów). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu ustnego i pisemnego, obserwacyjne skale szacunkowe, sprawdzianu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
1.3. 311704.M1.J3. Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KS(3)1. analizować rezultaty działań D Klasyfikacja części maszyn. KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań D KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży hutniczej D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania D KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i D technik pracy KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres D KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(5)3. określić skutki stresu KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe KS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej KS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań D KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania KS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań KS(9)1. stosować techniki negocjacyjne KS(9)2. zachowywać się asertywnie KS(9)3. proponować konstruktywne rozwiązania D KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu D KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane D stanowisko KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole KZ(M.a)(4)1. sklasyfikować części maszyn i urządzeń Normalizacja i unifikacja w budowie maszyn. Osie i wały. Łożyska. Sprzęgła. Hamulce. rzekładnie mechaniczne. Mechanizmy. Napędy hydrauliczne i pneumatyczne. ołączenia części maszyn. Tolerancje i pasowania. Maszyny i urządzenia transportowe. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. Korozja metali. Techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń. Środki produkcji stosowane w technikach wytwarzania. rzyrządy pomiarowe. Metody kontroli jakości. Dokumentacja techniczna. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
KZ(M.a)(4)2. rozróżnić przeznaczenie części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)3. scharakteryzować części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)4. rozróżnić znormalizowane części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)5. dobrać znormalizowane części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(5)1. sklasyfikować rodzaje połączeń; KZ(M.a)(5)2. scharakteryzować połączenia stosowane w budowie maszyn; KZ(M.a)(5)3. wskazać zastosowanie połączeń; KZ(M.a)(6)1. sklasyfikować tolerancje ze względu na sposób doboru odchyłek; A KZ(M.a)(6)2. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki, tolerancje; KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować pasowania ze względu na efekt połączenia; A KZ(M.a)(6)4. obliczyć luzy, wciski, tolerancje pasowania; KZ(M.a)(6)5. dobrać pasowania; KZ(M.a)(6)6. oznaczać pasowania na rysunkach technicznych; KZ(M.a)(7)1. sklasyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; KZ(M.a)(7)2. scharakteryzować własności materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(7)3. określić zastosowanie materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(8)1. sklasyfikować środki transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(8)2. określić środki transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(8)3. dobrać zastosowanie środków transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(9)1. określić sposoby transportu materiałów; KZ(M.a)(9)2. określić sposoby składowania materiałów; KZ(M.a)(10)1. rozróżnić rodzaje korozji; KZ(M.a)(10)2. wyjaśnić sposoby ochrony przed korozją; KZ(M.a)(11)1. sklasyfikować techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)2. scharakteryzować techniki i metody wywarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)3. dobrać techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(12)1. sklasyfikować urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; p A KZ(M.a)(12)2. scharakteryzować urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)3. sklasyfikować maszyny i narzędzia do obróbki maszynowej; p KZ(M.a)(12)4. scharakteryzować maszyny i narzędzia do obróbki maszynowej; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
KZ(M.a)(13)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)2. scharakteryzować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)3. dobierać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania części D maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.a)(14)1. dokonać pomiaru przy użyciu przyrządów pomiarowych; KZ(M.a)(14)2. dokonać pomiaru przy użyciu sprawdzianów; KZ(M.a)(14)3. dokonać pomiaru przy użyciu wzorców miar; KZ(M.a)(15)1. sklasyfikować metody kontroli jakości wykonanych prac; KZ(M.a)(15)2. opisać metody kontroli jakości; KZ(M.a)(16)1. rozróżnić maszyny i urządzenia; KZ(M.a)(16)2. określać budowę maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)3. scharakteryzować zasadę działania maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)4. użytkować maszyny i urządzenia zgodnie z dokumentacją techniczną; lanowane zadanie (ćwiczenie): Rozpoznawanie technik wytwarzania. Na podstawie wskazówek i założeń podanych przez nauczyciela dobierz odpowiednią technologię dla wykonania określonego wyrobu. Sporządź wykaz maszyn i urządzeń, narzędzi i przyrządów kontrolno-pomiarowych niezbędnych w procesie wytwarzania wyrobu. Określ materiał wyjściowy. Kryteria oceny zadania uwzględniają: - dobór materiału wyjściowego ( postać i gatunek), - wykaz niezbędnych operacji technologicznych, - wykaz maszyn i urządzeń oraz oprzyrządowania - wykaz narzędzi obróbkowych, - wykaz przyrządów kontrolno-pomiarowych Zadanie należy wykonać w grupach 3-4 osobowych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: modele części maszyn, przykładowe części i zespoły maszyn i urządzeń stosowanych w branży hutniczej, modele połączeń, modele napędów, układów smarowania, modele maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, modele sprężarek, wentylatorów, pomp, części maszyn z różnymi postaciami zużycia, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń, normy elementów znormalizowanych stosowanych w budowie maszyn. Środki dydaktyczne W pracowni, w której przeprowadzane będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy uczniów, dokumentacja techniczna i montażowa, urządzenia multimedialne, katalogi, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy maszyn i urządzeń metalurgicznych. Zalecane metody dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
Dział programowy wymaga stosowania na początku cyklu kształcenia metod podających a następnie metod aktywizujących ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego i ćwiczeń. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania ćwiczenia, a uczniowie pracują samodzielnie. Należy wdrażać uczniów do samokształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w systemie klasowym z podziałem na niewielkie grupy (3-5 osób). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu ustnego, pisemnego, testów pisemnych, rozwiązywanie problemu na podstawie sytuacji (pisemnie i ustnie), obserwacyjne skale szacunkowe. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
1.4. 311704.M1.J4. Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.d)(1)1. zidentyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne A Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. KZ(M.d)(1)2. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne Obróbka cieplna i cieplno- chemiczna. KZ(M.d)(2)1. wymienić rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; A Techniki i metody wytwarzania części maszyn i KZ(M.d)(2)2. opisać poszczególne rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; urządzeń. KZ(M.d)(2)3. wyjaśnić celowość stosowania obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej Odlewnictwo. KZ(M.d)(3)1. rozróżnić sposoby wytwarzania wyrobów za pomocą obróbki Obróbka plastyczna. ręcznej; Spajanie metali. KZ(M.d)(3)2. rozróżnić sposoby mechanicznej obróbki skrawaniem; Obróbka skrawaniem (ręczna i mechaniczna). KZ(M.d)(3)3. rozróżnić sposoby kształtowania wyrobów poprzez obróbkę Technika pomiarów warsztatowych. plastyczną stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów Dobór środków produkcji w operacjach niemetalowych; technologicznych. KZ(M.d)(3)4. rozróżnić sposoby spajania metali i materiałów niemetalowych; Technika komputerowa wspomagająca wykonywanie zadań zawodowych. KZ(M.d)(3)5. rozróżnić metody odlewania stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(4).1. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru części maszyn; KZ(M.d)(4)2. wykonać pomiary części maszyn; KZ(M.d)(5)1. dobrać narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.d)(5)2. dobrać narzędzia do obróbki mechanicznej skrawaniem; KZ(M.d)(5)3. dobrać narzędzia do spajania metali; KZ(M.d)(5)4. dobrać narzędzia do plastycznego kształtowania metali; KZ(M.d)(6)1. wykonać operacje obróbki ręcznej; KZ(M.d)(6)2. wykonać operacje mechanicznej obróbki skrawaniem; KZ(M.d)(6)3. wykonać połączenia spajane; KZ(M.d)(6)4. wykonać operacje plastycznego kształtowania metali; KZ(M.d)(7)1. dobrać programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; KZ(M.d)(7)2. zastosować programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
lanowane zadanie(ćwiczenie): Rozpoznawanie metod wytwarzania wyrobów. Na podstawie założeń podanych przez nauczyciela dobierz odpowiedni sposób kształtowania wyrobu. Zaprojektuj po kolei wszystkie etapy procesu wytwarzania wyrobu. Dobierz materiał wyjściowy, maszyny i urządzenia, oprzyrządowanie, obróbkę cieplną, cieplno-chemiczną. Rozwiązanie zapisz w karcie pracy. Zadanie do samodzielnego rozwiązania lub w grupie do 5 osób. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym. W pracowni powinny znajdować się: modele, atrapy maszyn i urządzeń, elementy maszyn i urządzeń, narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej metali, przyrządy pomiarowe, dokumentacja techniczna oraz normy, poradniki, katalogi maszyn i urządzeń oraz materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, programy komputerowe wspomagające dobór materiału, maszyn i urządzeń, oprzyrządowania, narzędzi i wykonanie zadań. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z różnymi technikami wytwarzania elementów maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle hutniczym, procesami technologicznymi z uwzględnieniem maszyn, narzędzi obróbkowych, przyrządów pomiarowych, postaciami i gatunkami materiałów, korozją i sposobami ochrony antykorozyjnej, celem obróbki cieplnej. roponowane metody: na początku cyklu kształcenia podające (wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie), a w dalszej części aktywizujące np. burza mózgów, symulacyjne, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone w grupach klasowych. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 4 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu ustnego, obserwacyjne skale szacunkowe, obserwację aktywności ucznia podczas pracy w grupie, wykonanie projektu, rozwiązywanie problemu na podstawie opisu sytuacji. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
2. 311704.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 2.1. 311704.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń 2.2 311704.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali 2.1. 311704.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.6.1(1)1. wymienić materiały wsadowe do procesów metalurgicznych; A Materiały wsadowe do procesu wielkopiecowego i M.6.1(1)2. rozróżnić materiały wsadowe do procesu wielkopiecowego; stalowniczego. M.6.1(1)3. rozróżnić materiały wsadowe do procesów otrzymywania metali roces wielkopiecowy. nieżelaznych; M.6.1(1)4. rozróżnić materiały wsadowe i pomocnicze do procesów Elektrometalurgia. Materiały ogniotrwałe. stalowniczych; M.6.1(2)1. rozróżnić urządzenia do kruszenia i przesiewania rud metali; Konstrukcja wielkiego pieca. Maszyny i urządzenia do przygotowania złomu M.6.1(2)2. rozróżnić urządzenia do przygotowania mieszanek; wsadowego. M.6.1(2)3. rozróżnić urządzenia do spiekania, grudkowania i brykietowania rud Metalurgia metali nieżelaznych. metali; Dobór i zastosowanie urządzeń mechanicznej M.6.1(2)4. wyjaśnić budowę urządzeń do przygotowania rud metali; przeróbki rud metali M.6.1(3)1. rozróżnić urządzenia stosowane w rozładowaniu materiałów Urządzenia rozładowcze i transportowe rud. wsadowych; Urządzenia do kruszenia i przesiewania rud, M.6.1(3)2. rozróżnić urządzenia transportujące materiały wsadowe; urządzenia do przygotowania mieszanek. Dobór i zastosowanie urządzeń do spiekania, M.6.1(3)3. wyjaśnić budowę urządzeń transportowych materiały wsadowe; grudkowania i brykietowania rud metali. M.6.1(4)1. dobrać rodzaj materiałów wsadowych zgodnie z dokumentacją A Dobór i zastosowanie urządzeń do przygotowania technologiczną; złomu wsadowego. M.6.1(4)2. dobrać skład przetwarzanych materiałów wsadowych zgodnie A Urządzenia do przygotowania i przewozu z dokumentacją technologiczną; materiałów pomocniczych. M.6.1(4)3. dobrać parametry procesów przygotowania materiałów wsadowych A Urządzenia przeładunkowe na składowiskach zgodnie z dokumentacją technologiczną; materiałów wsadowych. M.6.1(5)1. określić na podstawie dokumentacji technologicznej parametry Aparatura kontrolno-pomiarowa stosowana procesów przygotowania materiałów wsadowych do procesów otrzymywania w urządzeniach do przygotowania rud metali. stopów żelaza; Rodzaje czynności konserwacyjno- naprawczych. M.6.1(5)2. określić na podstawie dokumentacji technologicznej parametry rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
procesów przygotowania materiałów wsadowych do procesów otrzymywania metali nieżelaznych; M.6.1(6)1. użytkować urządzenia do kruszenia i przesiewania rud metali ; M.6.1(6)2. użytkować urządzenia do przygotowania mieszanek ; M.6.1(6)3. użytkować urządzenia do spiekania, grudkowania i brykietowania rud metali; M.6.1(7)1. rozróżnić urządzenia pomocnicze stosowane w procesach przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(7)2. użytkować urządzenia pomocnicze stosowane w procesach przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(8)1. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej w urządzeniach do przygotowania rud metali do procesów metalurgicznych; M.6.1(8)2. analizować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej D w urządzeniach ciągów technologicznych przygotowania rud metali do procesów metalurgicznych; M.6.1(9)1. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń wykorzystywanych do przygotowania materiałów wsadowych do procesu wielkopiecowego; M.6.1(9)2. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń wykorzystywanych do przygotowania materiałów wsadowych do procesów stalowniczych; M.6.1(9)3. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń wykorzystywanych do przygotowania materiałów wsadowych do procesów otrzymywania metali nieżelaznych; M.6.1(10)1. dobrać programy komputerowe do sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(10)2. zastosować programy komputerowe do sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(10)3. użytkować urządzenia w zakresie sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(11)1. prowadzić bieżącą dokumentację technologiczną i rozliczeniową zużytych surowców, materiałów i godzin pracy urządzeń; M.6.1(11)2. prowadzić bieżącą dokumentację dotyczącą organizacji pracy, zakresów czynności, obliczania wydajności i wykorzystania czasu pracy; lanowane zadania (ćwiczenia) Zasady dokonywania przeglądów oraz napraw bieżących maszyn i urządzeń. Urządzenia i systemy komputerowe do sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych. Zasady sporządzania bieżącej dokumentacji procesów przygotowania materiałów wsadowych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
Obliczanie wydajności maszyny spiekalniczej. Określ zdolność produkcyjną taśmy maszyny do spiekania w odniesieniu do 1m 2 powierzchni na dobę. Na podstawie zależności (wzorów), charakterystyki technicznej urządzeń spiekalniczych i założeń ( podana masa nasypowa wsadu, uzysk dobrego spieku, pionowa szybkość spiekania) obliczyć wydajność w t/m 2 na dobę. Opracowanie ciągu technologicznego przygotowania rudy do wielkiego pieca. Zadaniem uczniów jest wykonanie schematu przedstawiającego poszczególne etapy przygotowania rudy żelaza do procesu metalurgicznego. W każdym etapie należy określić cel wykonywania odpowiednich czynności i dobrać urządzenia umożliwiające wykonanie poszczególnych etapów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym. W pracowni prowadzenia zajęć powinny znajdować się: programy komputerowe do sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych, modele, maszyn i urządzeń metalurgicznych, próbki materiałów wsadowych stosowanych w procesach metalurgicznych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasady działania urządzeń rozładowczych i transportowych, do kruszenia i przesiewania rud, do spiekania rudy, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z urządzeniami transportowymi i przygotowaniem rud metali do procesów metalurgicznych. roponowane metody to: podające (wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie), aktywizujące np. dyskusja dydaktyczna. Dominującą metodą sprawdzania efektów kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone i w systemie klasowo lekcyjnym z podziałem na grupy. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 4 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru i ćwiczenia. Do oceny proponuje się uwzględnianie zgodności z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, a także aktywność uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27
2.2. 311704.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali Uszczegółowione efekty kształcenia. oziom Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.6.2(1)1.rozróżnić i opisać metody procesów redukcji rud metali; - Metody procesów redukcji rud metali. M.6.2(1)2.rozróżnić i opisać metody procesów ogniowego wzbogacania rud - Metalurgia metali nieżelaznych -metody metali; M.6.2(1)3.wymienić i opisać etapy procesów redukcji rud metali; A wzbogacania rud metali. - Klasyfikacja materiałów ogniotrwałych. M.6.2(1)4.wymienić i opisać etapy procesów ogniowego wzbogacania rud metali; A - Właściwości fizyko-chemiczne i funkcje materiałów M.6.2(2)1.rozróżnić produkty podstawowe procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; ogniotrwałych stosowanych do budowy pieców. - Materiały stosowane na elementy konstrukcyjne M.6.2(2)2.rozróżnić produkty uboczne procesów redukcji i ogniowego pieców (np. pancerz, obmurze, fundament, pomosty wzbogacania rud metali; itp.) M.6.2(2)3. określić sposoby dalszego wykorzystania produktów podstawowych A - Dobór materiałów wsadowych do procesów redukcji procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; rud i ogniowego wzbogacania rud metali. M.6.2(2)4. określić sposoby dalszego wykorzystania produktów ubocznych A - rodukty podstawowe i uboczne procesów redukcji procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; i ogniowego wzbogacania rud metali. M.6.2(2)5. określić sposoby utylizacji produktów ubocznych procesu redukcji - iece do procesów redukcji i ogniowego i ogniowego wzbogacania rud metali; wzbogacania rud metali ( np. wielki piec, piec szybowy, płomienny, przewałowy)- budowa, M.6.2(3)1. rozróżnić metody otrzymywania proszków różnych metali; zastosowanie. M.6.2(3)2. określić rodzaje proszków metali otrzymywanych w procesach redukcji - Dobór i zastosowanie pieców do redukcji rud rud metali; i ogniowego wzbogacania rud metali. M.6.2(3)3. opisać zastosowanie proszków metali otrzymywanych w procesach - arametry pracy pieców. redukcji rud metali; - Kontrola i regulacja wielkich pieców ( ilość paliw M.6.2(4)1. rozpoznać piece stosowane do redukcji i ogniowego wzbogacania rud A zastępczych, temperatura i wilgotność dmuchu, ilość metali; koksu i wsadu rudnego). M.6.2(4)2. rozpoznać podzespoły i elementy pieców stosowanych do redukcji i A - Urządzenia pomocnicze stosowane do redukcji rud ogniowego wzbogacania rud metali; (układ chłodzenia ścian pieca, urządzenia zasypowe, M.6.2(5)1. rozróżnić materiały na obmurze pieców do redukcji lub ogniowego regeneratory, urządzenia do rozlewania i transportu wzbogacania rud metali; produktów procesu). M.6.2(5)2. rozróżnić materiały stosowane na fundamenty pieców do redukcji lub rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28
ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(5)3. rozróżnić materiały na elementy konstrukcyjne pieców do redukcji lub ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(6)1. dobrać materiały wsadowe do procesów redukcji rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(6)2. dobrać materiały wsadowe do procesów ogniowego wzbogacania rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(6)3. dobrać parametry procesów redukcji rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(6)4. dobrać parametry procesów ogniowego wzbogacania rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(7)1. użytkować piece do redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(7)2. użytkować urządzenia pomocnicze stosowane do redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(8)1. ustalać parametry technologiczne na podstawie dokumentacji technicznej z wykorzystaniem aparatury pomiarowej, zgodnie z instrukcją; M.6.2(8)2. regulować temperaturę procesów w piecach do redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(8)3. regulować parametry dmuchu w piecach do redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)1. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje chłodnic stosowanych w układzie chłodzenia stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)2. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje urządzeń zasypowych stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)3. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje urządzeń do podgrzewania powietrza stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)4. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje urządzeń do odpylania stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(10)1. prowadzić bieżącą dokumentację procesów przebiegających w piecach do redukcji rud metali; M.6.2(10)2. prowadzić bieżącą dokumentację procesów przebiegających w piecach do ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(11)1. dobrać programy komputerowe do sterowania procesami redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; - Urządzenia do magazynowania ciekłej surówki. - Urządzenia pomocnicze stosowane do ogniowego wzbogacania rud metali. - Zasady dokonywania przeglądów oraz napraw bieżących maszyn i urządzeń stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali. - Urządzenia i systemy komputerowe do sterowania procesami redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali. - Zasady sporządzania bieżącej dokumentacji procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali. ezpieczeństwo i higiena pracy - organizacja stanowiska pracy. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych. zynniki szkodliwe dla organizmu człowieka. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 29
M.6.2(11)2. zastosować programy komputerowe do sterowania procesami redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. stosować zasady organizacji stanowiska pracy; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)4. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajania i plastycznego kształtowania metali; H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(8)6. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; KZ(M.a)(17)2. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze D maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3. korzystać z norm dotyczących części maszyn; KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i urządzeń z dokumentacji technicznej; KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie dokumentacji i norm; lanowane zadania (ćwiczenia) Elementy konstrukcyjne pieców Na rysunku np. konstrukcji wielkiego pieca przygotowanym przez nauczyciela uczeń zaznacza występujące strefy używając prawidłowego nazewnictwa i elementy budowy pieca. W karcie pracy uczeń określa rodzaj materiału z którego jest wykonany element i podaje jego przeznaczenie. Wypełnianie dokumentacji technologicznej. W ramach zajęć praktycznych zorganizowanych na stanowiskach pracy w zakładzie metalurgicznym (stanowiącym potencjalne miejsce zatrudnienia) na wydziale do redukcji rud metali zadaniem uczniów jest uzupełnienie karty wytopu surówki w wielkim piecu. Kartę uczniowie otrzymują od nauczyciela/instruktora. Wskazywanie typowych zagrożeń występujących przy obsłudze maszyn i urządzeń w przemyśle hutniczym. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 30
Wymień i scharakteryzuj typowe zagrożenia występujące w branży hutniczej. Zadanie najlepiej wykonać w grupach 3-4 osobowych. Nauczyciel prowadzący zajęcia przydziela grupom konkretne maszyny i urządzenia metalurgiczne. Uczniowie mają wypisać zagrożenia występujące przy obsłudze tych maszyn i urządzeń. Efekty pracy lider grupy prezentuje na forum klasy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Uczeń może wykonać zadanie w pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. W ramach kształcenia praktycznego szkoła jest zobowiązana do zorganizowania zajęć praktycznych na stanowiskach pracy w zakładzie metalurgicznym. Tematyka tych zajęć musi uwzględniać: obsługiwanie pieców, maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach przygotowania i wzbogacania rud metali. Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym. W pracowni prowadzenia zajęć powinny znajdować się: próbki materiałów wsadowych stosowanych w procesach metalurgicznych, materiałów ogniotrwałych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasady działania pieców i urządzeń oraz ciągów technologicznych, modele pieców i urządzeń wykorzystywanych w procesach redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, instruktażu z wykładem, projektów i łączenia teorii z praktyką oraz uwzględnienie techniki komputerowej. roponowane metody to: pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń praktycznych, która zawiera opisy czynności niezbędnych do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Dominującą metodą sprawdzania efektów kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone i w systemie klasowo lekcyjnym z podziałem na grupy. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 4 osób ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność wiązania teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia przedmiotu należy uwzględnić poprawność wykonania ćwiczeń oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 31
3. 311704.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali. 3.1 311704.M3.J1 Wytwarzanie i rafinacja metali 3.2 311704.M3.J2 Odlewanie metali i wytwarzanie rozpylanych proszków metali 3.1. 311704.M3.J1 Wytwarzanie i rafinacja metali Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.6.3(1)1. rozróżnić metody procesów wytwarzania metali; Etapy procesu wielkopiecowego. M.6.3(1)2. rozróżnić etapy procesów wytwarzania metali; rocesy stalownicze. M.6.3(2)1. wymienić produkty podstawowe procesów wytwarzania i rafinacji A rocesy konwertorowe. metali; Elektrometalurgia. rodukty procesów otrzymywania i rafinacji M.6.3(2)2. wymienić produkty uboczne procesów wytwarzania i rafinacji metali; A metali. M.6.3(2)3. wskazać sposoby dalszego wykorzystania lub utylizacji produktów Materiały ogniotrwałe. podstawowych procesów wytwarzania i rafinacji metali; Konstrukcje pieców do wytwarzania metali. M.6.3(2)4. skazać sposoby dalszego wykorzystania lub utylizacji produktów Materiały stosowane na elementy konstrukcyjne ubocznych procesów wytwarzania i rafinacji metali; pieców do wytwarzania metali. M.6.3(3)1. wymienić elementy konstrukcyjne pieców i urządzeń do wytwarzania A Maszyny i urządzenia pomocnicze stosowane w metali; procesach wytwarzania metali. M.6.3(3)2. scharakteryzować elementy konstrukcyjne urządzeń do wytwarzania Dobór i regulacja parametrów w procesach metali; otrzymywania metali. M.6.3(3)3. scharakteryzować elementy konstrukcyjne pieców do wytwarzania Aparatura kontrolno-pomiarowa stosowana do metali; monitorowania procesów otrzymywania metali. M.6.3(4)1. rozróżnić rodzaje materiałów ogniotrwałych stosowanych do budowy rogramy komputerowe w zakresie sterowania pieców i urządzeń do wytwarzania metali; procesami wytwarzania metali. M.6.3(4)2. określić zadania materiałów ogniotrwałych u budowie pieców i Dokumentacja technologiczna procesów urządzeń metalurgicznych; wytwarzania metali. M.6.3(4)3. określić przeznaczenie materiałów ogniotrwałych w zależności od rodzaju procesu metalurgicznego; M.6.3(5)1. wymienić urządzenia pomocnicze pieców i urządzeń do wytwarzania A metali; M.6.3(5)2. określić rodzaje chłodnic stosowanych w układzie chłodzenia i objaśnić ich budowę; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 32
M.6.3(5)3. wymienić elementy konstrukcyjne urządzeń zasypowych; A M.6.3(5)4. wymienić elementy konstrukcyjne urządzeń podgrzewania powietrza; A M.6.3(5)5. rozróżnić urządzenia do odpylania; M.6.3(6)1. dobrać materiały wsadowe do procesów wytwarzania metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.3(6)2. dobrać parametry procesów wytwarzania metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.3(7)1. wykonać czynności dozowania materiałów wsadowych do procesów wytwarzania metali; M.6.3(7)2. wykonać czynności spustu ciekłego metalu i żużla podczas procesu wytwarzania metali; M.6.3(7)3. wykonać czynności pobierania próbek do badań laboratoryjnych w procesie wytwarzania metali; M.6.3(7)4. użytkować urządzenia pomocnicze pieców do wytwarzania metali; M.6.3(8)1. regulować parametry pracy pieców do wytwarzania metali; M.6.3(8)2. regulować parametry pracy urządzeń do wytwarzania metali; M.6.3(8)3. regulować skład chemiczny ciekłego metalu; M.6.3(9)1. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej do monitorowania procesów wielkopiecowych; M.6.3(9)2. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej do monitorowania procesów stalowniczych; M.6.3(9)3. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej do monitorowania procesów otrzymywania metali nieżelaznych; M.6.3(10)1. dobierać programy komputerowe w zakresie sterowania procesami wytwarzania metali; M.6.3(10)2. użytkować urządzenia komputerowe w zakresie sterowania procesami wytwarzania metali; M.6.3(11)1. określić rodzaje proszków metali otrzymywanych metodami hydrometalurgicznymi; M.6.3(11)2. opisać zastosowanie proszków metali otrzymywanych metodami hydrometalurgicznymi; M.6.3(12)1. użytkować urządzenia stosowane do otrzymywania proszków metali metodą elektrolityczną; M.6.3(12)2. użytkować urządzenia stosowane do otrzymywania proszków metali metodą cementacji; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 33
M.6.3(13)1. prowadzić bieżącą dokumentację procesów wytwarzania metali; M.6.3(13)2. prowadzić bieżącą dokumentację wytwarzania proszków metali; M.6.3(14)1. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń stosowanych w procesie wytwarzania metali; M.6.3(14)2. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń stosowanych w procesie rafinacji; lanowane zadania (ćwiczenia) Wytapianie stali w piecu indukcyjnym. Zadaniem ucznia jest na podstawie opracowanej dokumentacji technologicznej dobrać wsad, naprawić tygiel i załadować wsad, który jest już odpowiednio przygotowany (złom), po stopieniu wsadu należy pobrać próbkę do analizy chemicznej, wyregulować temperaturę kąpieli metalowej w poszczególnych okresach procesu wytapiania. Otrzymywanie aluminium osługując się schematem wyjaśnij zasadę działania elektrolizera. W celu wykonania zadania należy dokonać analizy schematu, opisać budowę i zasadę działania elektrolizera. W karcie pracy zapisać nazwę elementu oznaczonego odpowiednią cyfrą. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Uczeń może wykonać zadanie w pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. W ramach kształcenia praktycznego szkoła jest zobowiązana do zorganizowania zajęć praktycznych na stanowiskach pracy w zakładzie metalurgicznym. Tematyka tych zajęć musi uwzględniać: obsługiwanie pieców, maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach wytwarzania metali i ich rafinacji, prowadzenie dokumentacji technologicznej, wykonywanie bieżących przeglądów i konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w procesie wytwarzania i rafinacji metali. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne z użytkowania pieców i urządzeń do wytwarzania metali oraz pieców i urządzeń do ich rafinacji w procesach metalurgicznych powinny znajdować się stanowiska do wytwarzania metali (jedno stanowisko dla pięciu uczniów), wyposażone w: piec elektryczny oporowy, indukcyjny, przyrządy do pomiaru temperatury ciekłego metalu i parametrów pracy pieców, narzędzia do pobierania próbek ciekłego metalu, formy do odlewania próbek do badań laboratoryjnych, urządzenia i środki do napraw bieżących pieców i urządzeń do wytwarzania metali, ponadto każde stanowisko powinno być wyposażone w: instrukcje obsługi pieców, maszyn i urządzeń, dokumentacje techniczne i technologiczne, katalogi pieców maszyn i urządzeń, normy dotyczące doboru parametrów wykonywanych procesów, środki ochrony rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 34