Rząd, premier i prezydent w oczach Polaków na początku 2003 roku

Rząd, premier i prezydent w oczach Polaków na początku 2003 roku Warszawa, styczeń 2003 r. Trzy piąte Polaków (60%) krytycznie ocenia poczynania rządu tworzonego przez koalicję SLD-UP-PSL. Wśród krytyków zdecydowanie dominują osoby, które oceniają działalność obecnego gabinetu raczej źle (42%) niż zdecydowanie źle (18%). Pozytywne oceny na temat działalności obecnej Rady Ministrów pojawiają się w wypowiedziach nieco ponad jednej czwartej badanych (27%). Niemal wyłącznie są to jednak opinie umiarkowanie dobre (26%). Zaledwie co setny respondent (1%) jest zdecydowanym zwolennikiem kursu obecnej polityki rządu. Krytyka działań obecnego gabinetu częściej niż innym towarzyszy badanym deklarującym centroprawicowe sympatie polityczne (74%). Z kolei dobre oceny najczęściej wystawiają osoby, które pozytywnie wypowiadają się o zmianach w kraju (53%). Ponad dwie piąte Polaków (45%) krytycznie wypowiada się na temat sposobu, w jaki Leszek Miller sprawuje urząd premiera rządu RP. Nieco ponad jedna czwarta badanych (27%) uważa, że robi to raczej źle, natomiast blisko jedna piąta (18%) jest przekonana, że premier zdecydowanie źle wypełnia powierzone mu obowiązki. Opinię mówiącą o tym, że Leszek Miller jest dobrym szefem rządu podziela dwie piąte respondentów (41%). Ponad jedna trzecia badanych (36%) jest zdania, że premier wypełnia nałożone nań obowiązki raczej dobrze, zaś zaledwie co dwudziesty ankietowany (5%) skłonny jest uznać jego działalność jako zdecydowanie pozytywną. Negatywne oceny najczęściej pojawiają się w wypowiedziach osób o sympatiach prawicowych (69%). Najbardziej zadowoleni ze sposobu sprawowania urzędu przez Leszka Millera są natomiast ci, którzy z optymizmem patrzą na kierunek zmian w Polsce (64%). Aż cztery piąte respondentów (79%) wyraża przekonanie, że prezydent Aleksander Kwaśniewski dobrze wypełnia obowiązki głowy państwa. Połowa badanych (49%) uważa, że robi to raczej dobrze, natomiast mniej niż jedna trzecia (30%) jest zdecydowanie przekonana o tym, że Aleksander Kwaśniewski jest dobrym prezydentem. Krytycy stanowią niewiele ponad jedną dziesiątą badanych (14%). Zdecydowanie dominują tu oceny umiarkowanie negatywne (10%). Zdecydowany sprzeciw wobec działalności głowy państwa towarzyszy zaledwie czterem na stu badanych (4%). Z niemal powszechną aprobatą działalność prezydenta spotyka się wśród prywatnych przedsiębiorców (94%). Z kolei krytykę poczynań głowy państwa częściej niż w innych grupach spotykamy wśród osób o prawicowych poglądach politycznych (23%). TNS OBOP ul. Dereniowa 11, 02 776 Warszawa fel: (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995 fax: (48 22) 644 9947 e-mail: obop@obop.pl; www.obop.pl Biura w ponad 50 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. W pierwszej połowie stycznia Nowego Roku TNS OBOP zrealizował sondaż, w którym zapytano Polaków o kwestie związane z trzema instytucjami władzy: rządu, premiera i prezydenta 1. Pomiar odbywał się równo miesiąc po zakończeniu w Kopenhadze negocjacji warunków uczestnictwa Polski w strukturach Unii Europejskiej. Było to niewątpliwie najistotniejsze wydarzenie jakie miało miejsce od czasu poprzedniego pomiaru. Czy i w jakim stopniu wydarzenie to wpłynęło na bardzo niskie jak dotąd oceny rządu i premiera? Odpowiedzi dostarczy prezentowana w dalszej części komunikatu analiza wyników sondażu. OCENA DZIAŁALNOŚCI RZĄDU Trzy piąte Polaków (60%) krytycznie ocenia poczynania rządu tworzonego przez koalicję SLD-UP-PSL. Wśród krytyków zdecydowanie dominują osoby, które oceniają działalność obecnego gabinetu raczej źle: jest ich ponad dwukrotnie więcej (42%) niż tych, którzy oceniają rząd zdecydowanie źle (18%). Pozytywne oceny na temat działalności obecnej Rady Ministrów pojawiają się w wypowiedziach nieco ponad jednej czwartej badanych (27%). Niemal wyłącznie są to jednak opinie umiarkowanie dobre (26%). Zaledwie co setny respondent (1%) jest zdecydowanym zwolennikiem kursu obecnej polityki rządu i skłonny jest wystawiać mu zdecydowanie dobre oceny. Ponad jedna dziesiąta badanych (13%) nie potrafi dokonać oceny poczynań rządu. JAK, OGÓLNIE RZECZ BIORĄC, OCENIA PAN(I) DZIAŁALNOŚĆ RZĄDU? zdecydowanie dobrze 1% raczej dobrze 26% raczej źle 42% zdecydowanie źle 18% trudno powiedzieć 13% 1 Sondaż zrealizowano w dniach 11 13. stycznia 2003 r. na ogólnopolskiej losowej reprezentatywnej próbie 1007 mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Maksymalny statystyczny błąd pomiaru dla tej wielkości próby wynosi +/- 3,1%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

Krytyka działań obecnego gabinetu częściej niż innym towarzyszy badanym deklarującym centroprawicowe sympatie polityczne (74%), osobom negatywnie wypowiadającym się na temat kierunku zmian w kraju oraz prywatnym przedsiębiorcom (po 72%) a także rolnikom (71%). Ponadto negatywne opinie wypowiadają też respondenci o prawicowych poglądach politycznych (69%) oraz źle oceniającym własną sytuację materialną (68% - im ocena własnej sytuacji lepsza tym lepsze zdanie badanych na temat rządu). Ponad połowa spośród biorących udział w badaniu osób, które pozytywnie wypowiadają się o zmianach w kraju (53%), dobrze ocenia prace rządu. To grupa, w której pozytywne opinie pojawiają się najczęściej. Zwolennicy polityki gabinetu SLD- UP-PSL to ponadto częściej niż inni respondenci o przekonaniach lewicowych (44%), badani oceniający własną sytuację materialną jako dobrą (38%) i nastolatki (37%). Optymizm w postrzeganiu prac rządu pojawia się także wśród sympatyków centrolewicy (36%), mieszkańców największych (35%) oraz dużych miast, uczniów i studentów oraz osób najlepiej wykształconych (po 34%). Obserwujemy wyraźne zależności między wykształceniem badanych, ich samooceną sytuacji materialnej, poglądami politycznymi oraz wielkością miasta, w którym mieszkają a częstością występowania ocen pozytywnych. Im lepsze wykształcenie respondentów, większe miasto, w którym mieszkają, lepsza ocena ich własnych warunków materialnych a poglądy polityczne bliższe opcji lewicowej tym częściej wyrażają oni zadowolenie ze sposobu, w jaki działa rząd. OCENA RZĄDU OD POCZĄTKU UBIEGŁEGO ROKU W porównaniu z ostatnim ubiegłorocznym pomiarem notujemy znaczący wzrost pozytywnych opinii na temat działalności rządu koalicji SLD-UP-PSL. Jednocześnie jest to jeden z najwyższych wskaźników ocen dobrych na przestrzeni ostatnich trzynastu miesięcy. Wyższy był on jedynie równo przed rokiem (wówczas osiągnął 33%), natomiast taki sam (27%) zyskał w drugiej połowie października. Nie zmienił się zaś, na przestrzeni ostatniego roku, charakter ocen dobrych: cały czas są one niemal wyłącznie umiarkowanie dobre. 3

Z kolei oceny negatywne, przyjmując wartość 60%, osiągnęły jeden z najniższych wskaźników w ciągu ostatnich trzynastu miesięcy. Tylko w styczniu (42%) i lutym (52%) roku 2002 wyniki te były lepsze. Trzeba zwrócić uwagę na fakt, że spadek opinii negatywnych dotyczy wyłącznie ocen zdecydowanie złych (aż o 10 punktów procentowych w porównaniu z grudniem 2002 roku). Oceny umiarkowanie krytyczne pozostały praktycznie na tym samym poziomie co przed miesiącem. OCENA RZĄDU I 02 II 02 III 02 IV 02 V 02 VI 02 VII 02 2 2 I XI 02 XII 02 I 03 Bardzo dobra 1% 1% 2% 1% 1% 0% 0% 0% 1% 1% 1% 1% 0% 0% 1% DOBRA 33% 26% 25% 26% 26% 23% 21% 19% 26% 26% 26% 27% 20% 20% 27% Raczej dobra 32% 25% 23% 25% 25% 23% 21% 19% 25% 25% 25% 26% 20% 20% 26% Raczej zła 32% 36% 44% 42% 41% 41% 46% 45% 44% 45% 46% 44% 47% 43% 42% ZŁA 42% 52% 63% 61% 61% 68% 69% 69% 63% 64% 66% 64% 66% 71% 60% Bardzo zła 10% 16% 19% 19% 20% 27% 23% 24% 19% 19% 20% 20% 19% 28% 18% Brak zdania 25% 22% 12% 13% 13% 9% 10% 12% 11% 10% 8% 9% 14% 9% 13% OCENA DZIAŁALNOŚCI PREMIERA Ponad dwie piąte Polaków (45%) krytycznie wypowiada się na temat sposobu, w jaki Leszek Miller sprawuje urząd premiera rządu RP. Nieco ponad jedna czwarta badanych (27%) uważa, że robi to raczej źle, natomiast blisko jedna piąta (18%) jest przekonana, że premier zdecydowanie źle wypełnia powierzone mu obowiązki. Opinię mówiącą o tym, że Leszek Miller jest dobrym szefem rządu podziela dwie piąte respondentów (41%). Zdecydowanie dominują tu oceny umiarkowanie dobre, które pojawiają się aż siedmiokrotnie częściej niż oceny zdecydowanie pozytywne. Ponad jedna trzecia badanych (36%) jest zdania, że premier wypełnia nałożone nań obowiązki raczej dobrze, zaś zaledwie co dwudziesty ankietowany (5%) skłonny jest uznać jego działalność jako zdecydowanie pozytywną. Ponad jedna dziesiąta osób uczestniczących w pomiarze (14%) nie potrafi dokonać oceny działalności obecnego Prezesa Rady Ministrów. 4

JAK SIĘ PANU(I) WYDAJE, CZY LESZEK MILLER DOBRZE WYPEŁNIA OBOWIĄZKI PREMIERA? zdecydowanie tak 5% raczej tak 36% raczej nie 27% zdecydowanie nie 18% trudno powiedzieć 14% Obserwujemy bardzo silną zależność między poglądami politycznymi badanych a ich stosunkiem do działalności premiera Millera. Im sympatie polityczne bliższe prawicy tym częstsze słowa krytyki pod adresem szefa gabinetu. Negatywne oceny najczęściej pojawiają się w wypowiedziach osób o sympatiach prawicowych (69%) i centroprawicowych (65%). Częściej niż innym przekonanie o tym, iż Leszek Miller źle wypełnia obowiązki premiera towarzyszy rolnikom (57%), respondentom negatywnie oceniającym następujące w kraju zmiany (56%), najstarszym uczestnikom badania i emerytom (po 53%) a także badanym o wykształceniu zasadniczym zawodowym (52%). Najbardziej zadowoleni ze sposobu sprawowania urzędu przez Leszka Millera zadowoleni są ci, którzy z optymizmem patrzą na kierunek zmian w Polsce (64%) oraz sympatycy lewicowej opcji politycznej (59%). Częściej niż inni dobre opinie wyrażają też nastolatki (58%), uczniowie i studenci, osoby zadowolone z własnej sytuacji materialnej i respondenci o poglądach centrolewicowych (po 52%) a także prywatni przedsiębiorcy (51%). OCENY PREMIERA OD POCZĄTKU UBIEGŁEGO ROKU Podobnie jak w przypadku ocen rządu, pozytywne opinie na temat działalności jego szefa uzyskały na początku tego roku jeden z najwyższych wskaźników na przestrzeni ostatnich trzynastu miesięcy. Lepsze notowania odnotowaliśmy jedynie w styczniu i lutym roku ubiegłego odpowiednio: 46% i 43%. W porównaniu z pomiarem przeprowadzonym w pierwszej połowie grudnia obserwujemy wzrost ocen 5

dobrych aż o 11 punktów procentowych. Zmiana ta dotyczy jednak niemal wyłącznie ocen umiarkowanie pozytywnych, które wzrosły o 9 punktów. Również o 11 punktów, w porównaniu do grudnia, spadł odsetek opinii krytycznych w stosunku do premiera. Warto zauważyć, że właśnie w końcu roku ubiegłego poziom niezadowolenia społecznego z działalności szefa rządu osiągnął najwyższą od początku istnienia gabinetu SLD-UP-PSL wartość: 56%. Obecnie odsetek ocen negatywnych po raz pierwszy od września ubiegłego roku spadł poniżej 50%. Tak samo, jak w przypadku opinii pozytywnych, zmiana ta dotyczy w głównej mierze ocen umiarkowanych (spadek o 8 punktów). OCENA PREMIERA LESZKA MILLERA I 02 II 02 III 02 IV 02 V 02 VI 02 VII 02 2 2 I XI 02 XII 02 I 03 Bardzo dobra 7% 5% 5% 6% 5% 4% 4% 2% 4% 3% 4% 5% 4% 3% 5% DOBRA 46% 43% 39% 39% 38% 36% 34% 31% 35% 37% 35% 35% 30% 30% 41% Raczej dobra 39% 38% 34% 33% 33% 32% 30% 29% 31% 34% 31% 30% 26% 27% 36% Raczej zła 20% 22% 27% 29% 30% 31% 34% 30% 34% 31% 34% 35% 35% 35% 27% ZŁA 29% 34% 40% 41% 45% 49% 52% 50% 50% 47% 51% 50% 53% 56% 45% Bardzo zła 9% 12% 13% 12% 15% 18% 18% 20% 16% 16% 17% 15% 18% 21% 18% Brak zdania 25% 23% 21% 20% 17% 15% 14% 19% 15% 16% 14% 15% 17% 14% 14% OCENA DZIAŁALNOŚCI PREZYDENTA Aż cztery piąte respondentów (79%) wyraża przekonanie, że prezydent Aleksander Kwaśniewski dobrze wypełnia obowiązki głowy państwa. Połowa badanych (49%) uważa, że robi to raczej dobrze, natomiast mniej niż jedna trzecia (30%) jest zdecydowanie przekonana o tym, że Aleksander Kwaśniewski jest dobrym prezydentem. Prawie sześciokrotnie mniej niż zwolenników jest w naszym społeczeństwie przeciwników sposobu sprawowania prezydentury przez Aleksandra Kwaśniewskiego. Krytycy stanowią bowiem niewiele ponad jedną dziesiątą badanych (14%). Zdecydowanie dominują tu oceny umiarkowanie negatywne (10%). Zdecydowany sprzeciw wobec działalności głowy państwa towarzyszy zaledwie 6

czterem na stu badanych (4%). Mniej niż jedna dziesiąta respondentów nie potrafi wypowiedzieć się na temat działalności urzędującego prezydenta. A CZY PANA(I) ZDANIEM ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI DOBRZE WYPEŁNIA OBOWIĄZKI PREZYDENTA? zdecydowanie tak 30% raczej tak 49% raczej nie 10% zdecydowanie nie 4% trudno powiedzieć 7% Z niemal powszechną aprobatą działalność prezydenta spotyka się wśród prywatnych przedsiębiorców (94%), osób dobrze oceniających własną sytuację materialną oraz badanych o centrolewicowych (po 92%) i lewicowych (90%) sympatiach politycznych. Prawie dziewięciu na dziesięciu respondentów (88%), którzy są zadowoleni z kierunku zmian w kraju oraz mieszkających w największych miastach również dobrze ocenia prezydenturę Aleksandra Kwaśniewskiego. Częściej niż w innych grupach krytykę poczynań głowy państwa spotykamy wśród osób o prawicowych poglądach politycznych (23%), bezrobotnych (22%), badanych z niezadowoleniem patrzących na zmiany w Polsce oraz respondentów oceniających własną sytuację materialną jako złą (po 19%) a także mieszkańców wsi (18%). 7

OCENA DZIAŁALNOŚCI PREZYDENTA NA PRZESTRZENI OSTATNIEGO ROKU Wyższy odsetek ocen dobrych działalność prezydenta zyskała, w ciągu ostatniego roku, tylko raz na początku października, przekraczając wówczas 80%. Obecny wynik jest więc jednym z najlepszych. W porównaniu do grudnia obserwujemy wzrost o 5 punktów procentowych i co warte podkreślenia zmiana ta nastąpiła na płaszczyźnie ocen zdecydowanie dobrych. Z kolei odsetek ocen negatywnych jest najniższy spośród analizowanych piętnastu pomiarów. W porównaniu z wynikami z początku grudnia grupa krytyków jest obecnie mniejsza o 4 punkty procentowe. OCENA PREZYDENTA I 02 II 02 III 02 IV 02 V 02 VI 02 VII 02 2 2 I XI 02 XII 02 I 03 Bardzo dobra 26% 24% 22% 26% 21% 24% 20% 23% 32% 29% 28% 26% 24% 25% 30% DOBRA 74% 73% 76% 75% 68% 72% 72% 70% 77% 78% 81% 75% 76% 74% 79% Raczej dobra 48% 49% 54% 49% 47% 48% 52% 47% 45% 49% 53% 49% 52% 49% 49% Raczej zła 12% 11% 12% 12% 15% 14% 14% 13% 12% 12% 10% 13% 11% 13% 10% ZŁA 15% 17% 16% 16% 22% 21% 19% 19% 16% 16% 12% 17% 15% 18% 14% Bardzo zła 3% 6% 4% 4% 7% 7% 5% 6% 4% 4% 2% 4% 4% 5% 4% Brak zdania 11% 10% 8% 9% 10% 7% 9% 11% 7% 6% 7% 8% 9% 8% 7% * * * PORÓWNANIE OCEN DZIAŁALNOŚCI TRZECH INSTYTUCJI: RZĄDU, PREMIERA I PREZYDENTA Miedzy grudniem 2002 a styczniem 2003 roku nastąpiła ogromna zmiana ocen netto wszystkich analizowanych instytucji władzy. Zdecydowanie najwięcej zyskał premier, którego ocena netto poprawiła się aż o 22 punkty. Niewiele mniej zyskał kierowany przez premiera gabinet, poprawiając swoją ocenę o 18 punktów. Ocena prezydenta wzrosła o 9 punktów to najmniej spośród analizowanych 8

instytucji, jednak poziom akceptacji dla głowy państwa jest nieporównywalnie wyższy niż akceptacja dla działalności rządu lub premiera. Dwie ostatnie instytucje w ciągu ostatniego miesiąca zyskały ogromnie dużo, jednak o czym trzeba pamiętać nadal mają w naszym społeczeństwie więcej przeciwników niż zwolenników. OCENY NETTO 2 TRZECH INSTYTUCJI WŁADZY I 02 II 02 III 02 IV 02 V 02 VI 02 VII 02 2 2 I XI 02 XII 02 I 03 Rząd -9-26 -38-31 -35-45 -48-50 -37-38 -40-37 -46-51 -33 Premier 17 9-1 -2-7 -13-18 -19-15 -10-16 -15-23 -26-4 Prezydent 59 56 60 59 46 51 53 51 61 62 69 58 61 56 65 Można przypuszczać, że na tak znaczną poprawę notowań rządu oraz premiera miał wpływ wynik negocjacji w czasie szczytu kopenhaskiego. Czy kolejne działania podejmowane zarówno przez rząd, jak i przez jego szefa pozwolą zachować tendencję wzrostową opinii pozytywnych; czy rekonstrukcja gabinetu (która nastąpiła już po zrealizowaniu tego badania), polegająca na zmianach w resortach finansów i zdrowia, przysporzy premierowi więcej zwolenników? Być może odpowiedź przyniesie kolejny pomiar, który zrealizowany będzie w lutym. OCENY NETTO TRZECH INSTYTUCJI WŁADZY 80 60 40 Dane w proc. 20 0-20 I 02 II 02 III 02 IV 02 V 02 VI'02 VII'02 VIII'02 Rząd VIII'02 IX'02 X'02 X'02 XI'02 XII'02 I'03-40 Premier Prezydent -60 2 Ocena netto stanowi różnicę między opiniami o charakterze pozytywnym a negatywnym. 9