Strona 1 z 8 Słowniczek pojęć Pojęcie Objaśnienie Kalkulator kondycji PES umożliwia analizę kondycji wybranych typów instytucji wchodzących w skład sektora ekonomii społecznej, tj.: Spółdzielni socjalnych (przedsiębiorstw społecznych); Podmioty ekonomii społecznej (PES) Zakładów Aktywności Zawodowej, Warsztatów Terapii Zajęciowej, Centrów Integracji Społecznej, Klubów Integracji Społecznej (podmioty reintegracyjne); organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą, z której zyski wspierają realizację celów statutowych (lub odpłatną działalność statutową); organizacje pozarządowe prowadzące odpłatną i nieodpłatną działalność pożytku publicznego. Podmiot, którego głównym celem jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków w celach społecznej i zawodowej reintegracji jego członków. Spółdzielnia socjalna Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ) Spółdzielnia socjalna działa w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 roku o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. 2006 nr 94 poz. 651 ze zm.), gdzie wprost została określona jako przedsiębiorstwo społeczne. Spółdzielnia socjalna prowadzi działalność gospodarczą, generuje zysk w celu realizacji celów statutowych związanych z reintegracją społeczną i zawodową członków. Dodatkowo może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków, a także środowiska lokalnego. Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. Dz.U. 2014 poz. 1118), spółdzielnia może też realizować działania społecznie użyteczne w sferze zadań publicznych, wskazanych w ww. ustawie. Podmiot, którego celem jest wsparcie osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rehabilitacji społeczno-zawodowej poprzez pracę. ZAZ nie jest odrębną osobą prawną, a jedynie wyodrębnioną jednostką, którą może utworzyć gmina, powiat lub organizacja pozarządowa, której celem jest rehabilitacja społeczna
Strona 2 z 8 i zawodowa osób niepełnosprawnych. ZAZ działa w oparciu o ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. 2011 nr 127 poz. 721 ze zm.); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz.U. 2012 poz. 850). Warsztat Terapii Zajęciowej (WTZ) Centrum Integracji Społecznej (CIS) Wyodrębniona organizacyjnie i finansowo placówka, która stwarza osobom niepełnosprawnym, niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej. WTZ działa w oparciu o ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. 2011 nr 127 poz. 721 ze zm.); rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (Dz.U. 2004 nr 63 poz. 587). Podmiot realizujący reintegrację zawodową i społeczną poprzez prowadzenie dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym programów edukacyjnych, obejmujących m.in. nabywanie umiejętności zawodowych, przekwalifikowanie lub podwyższanie kwalifikacji zawodowych oraz nabywanie innych umiejętności niezbędnych do codziennego życia i podjęcia pracy. CIS nie jest samodzielnym podmiotem prawnym. Może być utworzony przez jednostkę samorządu terytorialnego lub organizację pozarządową. CIS działa w oparciu o ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz.U. 2011 nr 43 poz. 225 ze zm.). Klub Integracji Społecznej (KIS) Jednostka, która ma na celu udzielenie pomocy osobom indywidualnym oraz ich rodzinom w: odbudowywaniu i podtrzymywaniu umiejętności uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej, powrocie do pełnienia ról społecznych oraz podniesieniu kwalifikacji zawodowych. KIS zostaje powołany przez jednostkę samorządu terytorialnego lub organizację pozarządową. KIS działa w oparciu o ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz.U. 2011 nr 43 poz. 225 ze zm.). Organizacje pozarządowe Stowarzyszenia i fundacje prowadzące działalność ekonomiczną (w postaci działalności gospodarczej, odpłatnej działalności statutowej czy wyodrębnionego podmiotu, np. spółki z o.o. lub akcyjnej) lub
Strona 3 z 8 prowadzące odpłatną i nieodpłatną działalność pożytku publicznego. NGO działają na podstawie ustawy o stowarzyszeniach dnia 7 kwietnia 1989 r. (tj. Dz.U. 2001 nr 79 poz. 855); ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach z 6 kwietnia 1984 r. (tj. Dz.U. 2014 poz. 1118). Potocznie beneficjentem jest osoba, które czerpie korzyści z realizowanego przedsięwzięcia. Beneficjenci W przypadku projektów finansowanych ze środków europejskich beneficjentem jest wnioskodawca / projektodawca, z którym podpisano umowę o udzieleniu wsparcia finansowego na realizację projektu. Na potrzeby Kalkulatora kondycji PES przyjęto, iż beneficjentem jest osoba defaworyzowana zatrudniona w PES lub będąca jego członkiem. Projekt partnerski Dotacja Zlecanie zadań Jednorazowe przedsięwzięcie podejmowane dla osiągnięcia określonych celów, z czym wiąże się konieczność realizacji w odpowiedniej kolejności szeregu działań. Jest ono realizowane wspólnie przez podmioty wnoszące do niego zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne lub finansowe, na warunkach określonych w porozumieniu, umowie partnerskiej lub na podstawie odrębnych przepisów. Podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych, przeznaczone na podstawie ustawy o finansach publicznych (tj. Dz.U. 2013 poz. 885), odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. Zlecanie realizacji zadań publicznych organizacjom pozarządowym oraz innym podmiotom uprawnionym do prowadzenia działalności pożytku publicznego tj.: kościelnym osobom prawnym, spółdzielniom socjalnym, spółkom akcyjnym, spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością oraz klubom sportowym będącym spółkami działającymi na podstawie przepisów o kulturze fizycznej i stowarzyszeniom jednostek samorządu terytorialnego, na zasadach określonych w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Realizacja zadań publicznych przez organizacje pozarządowe działające w sferze pożytku publicznego czy organizacje pożytku publicznego może obecnie następować w czterech formach:
Strona 4 z 8 powierzania wykonywania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na sfinansowanie jego realizacji, wspierania wykonywania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na częściowe dofinansowanie jego realizacji, w ramach inicjatywy lokalnej, w ramach umowy partnerstwa określonych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tj. Dz.U. 2014 poz. 1649). Dopuszczalne prawem zamówień publicznych dodatkowe kryteria społeczne, które obok ceny i jakości mogą zostać sformułowane przez zamawiającego. Klauzula społeczna Klauzula społeczna umożliwia stosowanie przez zamawiającego preferencji dotyczących wykonawców, stosujących instrumenty wspomagające pracowników, w szczególności należących do grup wykluczonych z rynku pracy. Zostały one wyszczególnione w art. 29, ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. (tj. Dz.U. 2013 poz. 907). Organizacja odpowiedzialna za reprezentowanie interesów i koordynowanie działań kilku innych organizacji, z których wszystkie mają podobny cel (np. poprzez organizowanie lub kontrolowanie ich działalności). Organizacja parasolowa Ponadto funkcjonowanie organizacji parasolowych pozwala na: wymianę wzajemnych doświadczeń, usprawnienie przepływu informacji, połączenie potencjałów kilku organizacji w celu osiągnięcia wspólnego celu, wspólne wypracowanie stanowiska oraz jego prezentowanie i forsowanie go na zewnątrz. Inaczej osoby wykluczone, będące w szczególnie trudnej sytuacji na rynku. W narzędziu przyjęto, że są nimi m.in.: Osoby defaworyzowane Osoby długotrwale bezrobotne, Osoby bez kwalifikacji zawodowych, Osoby bez doświadczenia zawodowego, Osoby bez wykształcenia średniego, Osoby powyżej 50 roku życia, Osoby bezdomne, Osoby zwolnione z zakładów karnych,
Strona 5 z 8 Osoby uzależnione od alkoholu lub innych środków odurzających, Osoby niepełnosprawne, Osoby chore psychicznie, Rodzice samotnie wychowujący dzieci, Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, Uchodźcy. Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia długoterminowego Liczba zarejestrowanych bezrobotnych Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy liczba Wyrażony procentowo udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo (tzn. pracującej i bezrobotnej) na dzień 31.12 danego roku. Wyrażony procentowo udział bezrobotnych pozostających bez pracy co najmniej 12 miesięcy w liczbie ludności aktywnej zawodowo (tzn. pracującej i bezrobotnej). Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy, tj. osób niezatrudnionych i niewykonujących innej pracy zarobkowej, które są zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy (bądź jeśli są to osoby niepełnosprawne zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nieuczące się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub przystępujące do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub szkół wyższych, gdzie studiują w formie studiów niestacjonarnych, zarejestrowane we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukujące zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Liczba osób (stan na koniec danego roku) będących w szczególnie niekorzystnej i bardzo niekorzystnej sytuacji na rynku pracy tzn. bezrobotnych, którzy spełniają co najmniej jedno z kryteriów art. 49 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz.U. 2013 poz. 674 ze zm.): bezrobotni do 25 roku życia, bezrobotni powyżej 50 roku życia, długotrwale bezrobotni, bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych, bezrobotni bez doświadczenia zawodowego, bezrobotni bez wykształcenia średniego, bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie
Strona 6 z 8 podjęli zatrudnienia, kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, bezrobotni niepełnosprawni, bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego. Z dniem 27 maja 2014 r. weszły w życie zmiany w ww. ustawie, dotyczące m.in. kategorii osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, do których zaliczono: bezrobotnych do 30 roku życia, bezrobotnych długotrwale, bezrobotnych powyżej 50 roku życia, bezrobotnych korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej, bezrobotnych posiadających co najmniej jedno dziecko do 6 roku życia lub co najmniej jedno dziecko niepełnosprawne do 18 roku życia, bezrobotnych niepełnosprawnych. Liczba rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków (w tym: opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo wychowawcze) Liczba rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, wykazana w sprawozdaniu półrocznym i rocznym z udzielonych świadczeń pomocy społecznej - pieniężnych, w naturze i usługach za I-XII danego roku (Dział IV. Powody przyznania pomocy, wiersze 1-4, 6-9, 12, 14-17, 20 Powód trudnej sytuacji życiowej, kolumna 1 Liczba rodzin ogółem). Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, wykazana w sprawozdaniu półrocznym i rocznym z udzielonych świadczeń pomocy społecznej - pieniężnych, w naturze i usługach za I-XII danego roku (Dział IV. Powody przyznania pomocy, wiersze 1-4, 6-9, 12, 14-17, 20 Powód trudnej sytuacji życiowej, kolumna 3 Liczba osób w rodzinach). Zgodnie ze sprawozdaniami WRiSPZ-P za obydwa okresy sprawozdawcze, tj. od 1.01 do 30.06 i za okres od 1.07 do 31.12 dla danego roku (Tabela C. Instytucjonalna piecza zastępcza - wydatki i udzielone świadczenia, wiersz 4 - Pomoc dla osoby usamodzielnianej, z tego, kolumna 3: Liczba świadczeń ogółem). Usamodzielnienie o którym mowa dotyczy osób opuszczających, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną, zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz.U. 2013 poz. 135).
Strona 7 z 8 Stowarzyszenie Konsultowanie projektów Dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych, które opiera swoją działalność na pracy społecznej członków, ale może też zatrudniać pracowników (ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, Dz. U. 2001 r. Nr 79 poz. 855, z późn. zm.). W przypadku pytania o liczbę zarejestrowanych na terenie jednostki administracyjnej stowarzyszeń należy uwzględnić wszystkie typowe stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne, stowarzyszenia kultury fizycznej i związki sportowe, ochotnicze straże pożarne, koła łowieckie. Szeroki zakres czynności związanych z procesem zbierania opinii, uwag, informacji dotyczący planowanych przedsięwzięć, tworzonych programów, strategii, dokumentów itp. Konsultacje mogą mieć charakter obligatoryjny tj. wynikać z obowiązującego prawa (np. w formie konsultacji społecznych) lub dobrowolny. Na potrzeby formularza ankiety erpes.pl należy przyjąć, że konsultacje powinny mieć charakter, choć minimalnie, sformalizowany np. podmiot otrzymał formalne zaproszenie do konsultacji, otrzymał prośbę o wyrażenie opinii w danej kwestii itp. Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (brutto) w danym roku na terenie gminy/powiatu/województwa. Podstawowe źródło informacji na jego temat stanowią publikacje GUS. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie Wskaźnik rentowności aktywów Wskaźnik zadłużenia Marża brutto Przeciętne miesięczne wynagrodzenie jest określane jako stosunek sumy wynagrodzeń osobowych brutto, honorariów wypłaconych niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, wypłat z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach oraz dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej do przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku; po wyeliminowaniu osób wykonujących pracę nakładczą oraz zatrudnionych za granicą. Iloraz wartości wyniku netto w danym roku (pozycja w rachunku zysków i strat) i sumy bilansowej w tym samym roku (pozycja w bilansie). Iloraz wartości zobowiązań ogółem w danym roku (pozycja w bilansie) i aktywów ogółem w tym samym roku (również pozycja w bilansie). Iloraz wartości zysku brutto w danym roku (pozycja w rachunku zysków i strat) i przychodu ze sprzedaży w tym samym roku (również pozycja w rachunku zysków i strat).
Strona 8 z 8 Procent przychodów spoza podmiotów publicznych w całości przychodów Wyrażony procentowo iloraz wartości przychodów spoza podmiotów publicznych i łącznych przychodów w danym roku. Procent przychodów z wytworzonych wyrobów lub świadczonych usług w całości przychodów Wyrażony procentowo iloraz wartości przychodów ze sprzedaży wytworzonych wyrobów lub świadczonych usług i łącznych przychodów w danym roku. Wskaźnik kosztów 1 osobogodziny zajęć Wskaźnik profitowości Iloraz sumy godzin uczestnictwa w kursach (wszystkich uczestników w danym roku) i łącznego kosztu kursów. Iloraz wartości łącznych kosztów w danym roku i łącznych przychodów. Inwestycje w kapitał ludzki Kapitał ludzki to potencjał tkwiący w pracownikach badanej organizacji (w tym jego cechy, zdolność do uczenia się oraz motywacja do dzielenia się informacją i wiedzą). Inwestycje w kapitał ludzki rozumiane są na potrzeby narzędzia jako wydatki ponoszone na zwiększenie kwalifikacji zawodowych pracowników PES.