Pomoc finansowa w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw Unii Europejskiej.

Pomoc finansowa w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw Unii Europejskiej. 1

Spis treści: Rozdział 1: Wstęp... 4 Rozdział 2: Wykaz aktów normatywnych w zakresie wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw.... 4 2.1. Akty normatywne Unii Europejskiej regulujące pomoc finansową w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw.... 4 2.2. Akty normatywne krajowe regulujące pomoc finansową w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw.... 4 Rozdział 4: Beneficjenci pomocy... 10 4.1. Kryteria wstępnego uznania grup producentów owoców i warzyw.... 11 4.1.1. Kryteria ogólne... 11 4.1.2. Minimalna liczba członków oraz wartość sprzedaży... 12 4.1.3. Grupy produktów... 12 4.1.4. Plan dochodzenia do uznania... 12 4.1.5. Pozostałe kryteria... 14 4.1.6. Łączenie się (fuzje) grup producentów... 16 4.1.7. Procedura ubiegania się o wstępne uznanie... 17 4.1.8. Procedura wprowadzania zmian do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania... 17 4.2. Kryteria uznania organizacji producentów owoców i warzyw... 21 4.2.1. Kryteria ogólne... 21 4.2.2. Minimalna liczba członków oraz wartość sprzedaży... 22 4.2.3. Grupy produktów... 22 4.2.1. Prawa i obowiązki członków określone w statucie organizacji producentów 22 4.2.2. Minimalny czas trwania członkostwa... 23 4.2.3. Struktura oraz podstawowa działalność organizacji producentów... 24 4.2.4. Działalność organizacji producentów nie objęta wspólną organizacją rynku owoców i warzyw... 25 4.2.5. Zrzeszenia organizacji producentów... 25 4.2.6. Ponadnarodowe organizacje producentów... 26 4.2.7. Ponadnarodowe zrzeszenia organizacji producentów... 27 4.2.8. Demokratyczna odpowiedzialność organizacji producentów... 27 4.2.9. Członkowie nie będący producentami owoców i warzyw... 27 4.2.10. Łączenie się (fuzje) organizacji producentów... 28 4.2.11. Procedura ubiegania się o uznanie... 29 Rozdział 5: Pomoc finansowa dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw30 5.1. Ogólna charakterystyka mechanizmu... 30 5.2. Beneficjenci pomocy... 31 5.3. Wysokość pomocy finansowej... 31 5.4. Warunki przyznania pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej34 5.5. Warunki przyznania pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.. 37 5.6. Wykaz kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania... 43 5.7. Wykaz niekwalifikowanych kosztów inwestycji... 44 5.8. Forma i tryb ubiegania się o przyznanie pomocy finansowej... 44 5.9. Terminy wypłaty pomocy... 45 5.10. Kontrole w ramach pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw.... 45 Rozdział 6: Pomoc finansowa dla uznanych organizacji producentów owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu operacyjnego... 51 2

6.1. Ogólna charakterystyka mechanizmu... 51 6.2. Beneficjenci pomocy... 51 6.3. Fundusz operacyjny... 51 6.3.1. Finansowanie funduszu operacyjnego... 51 6.3.2. Wydatki z funduszu operacyjnego... 52 6.4. Strategia krajowa dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016.... 53 6.5. Program operacyjny... 54 6.5.1. Ogólna charakterystyka programu operacyjnego... 54 6.5.2. Cele ogólne programu operacyjnego... 55 6.5.3. Działania i wydatki objęte pomocą finansową z tytułu realizacji programu operacyjnego... 56 6.5.4. Wymogi dotyczące wszystkich lub kilku rodzajów działań realizowanych w programie operacyjnym... 67 6.5.5. Koszty niekwalifikowane w ramach programu operacyjnego.... 71 6.5.6. Zapobieganie kryzysom i zarządzanie w sytuacjach kryzysowych.... 74 6.5.7. Działania w zakresie ochrony środowiska w ramach programu operacyjnego 78 6.5.8. Ogólne wymagania dla działań na rzecz ochrony środowiska wybranych w ramach programu operacyjnego... 79 6.5.9. Wymagania szczegółowe mające zastosowanie do poszczególnych działań na rzecz ochrony środowiska... 83 6.5.10. Produkcja doświadczalna prowadzona w ramach programu operacyjnego... 98 6.5.11. Forma i tryb zatwierdzania programu operacyjnego.... 98 6.5.12. Zmiany programu operacyjnego na bieżący rok realizacji.... 99 6.5.13. Zmiany programu operacyjnego na kolejne lata realizacji.... 100 6.5.14. Forma i tryb zatwierdzania zmian do programu operacyjnego... 100 6.6. Wartość produktów sprzedanych organizacji producentów.... 101 6.7. Wysokość pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów.... 107 6.7.1. Poziom pomocy finansowej... 107 6.7.2. Warunki przyznania pomocy finansowej.... 108 6.7.3. Procedura zatwierdzania wysokości funduszu operacyjnego oraz wysokości wydatków na działania zatwierdzone w programie operacyjnym i wysokości pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej na kolejny rok realizacji programu operacyjnego.... 109 6.8. Forma i tryb wypłaty pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego.... 109 6.9. Sprawozdania roczne, śródokresowe i końcowe... 110 6.10. Monitorowanie i ocena programów operacyjnych, obowiązki organizacji producentów w zakresie sprawozdawczości... 111 6.11. Kontrole w ramach pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów owoców i warzyw.... 112 6.11.1. Kontrole w ramach pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży.... 114 ZAŁĄCZNIK I... 116 ZAŁĄCZNIK II... 118 ZAŁĄCZNIK III... 118 ZAŁĄCZNIK IV... 119 ZAŁĄCZNIK V... 120 3

Rozdział 1: Wstęp Wspólna organizacja rynków rolnych Unii Europejskiej obejmuje rynek owoców i warzyw. Wspólnotowy rynek owoców i warzyw regulowany jest odrębnymi aktami prawa krajowego oraz prawa Wspólnoty, wprowadzającymi właściwe dla tego sektora mechanizmy pomocy finansowej. Rozdział 2: Wykaz aktów normatywnych w zakresie wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw. 2.1. Akty normatywne Unii Europejskiej regulujące pomoc finansową w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku) (Dz. Urz. WE L 299 z 16.11.2007, str. 1, z późn. zm.); Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw (Dz. Urz. UE L 157, z 15.06.2011, str. 1, z późn. zm.); Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 780/2012 z dnia 28 sierpnia 2012 r. ustalające współczynniki przydziału na lata 2012-2017 dla wkładu Unii przeznaczonego na pomoc dla grup producentów w sektorze owoców i warzyw, o której mowa w art. 103a rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, w odniesieniu do planów uznawania zgłoszonych do dnia 1 lipca 2012 r. (Dz. Urz. UE L 232 z 29.08.2012, str. 3); Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 937/2013 z dnia 30 września 2013 r. ustalające współczynniki przydziału na lata 2013-2018 dla wkładu Unii przeznaczonego na pomoc dla grup producentów w sektorze owoców i warzyw, o której mowa w art. 103a rozporządzenia Rady (UE) nr 1234/2007, w odniesieniu do planów uznawania zgłoszonych do dnia 1 lipca 2013 r. (Dz. Urz. UE L 259 z 1.10.2013, str. 1). Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1913/2006 z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania agromonetarnego systemu dla euro w rolnictwie i zmieniające niektóre rozporządzenia (Dz. Urz. WE L 365 z 21.12.2006, str. 52, z późn. zm.). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671). 2.2. Akty normatywne krajowe regulujące pomoc finansową w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. Ustawa z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868 z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, 4

jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz. 1178, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz.872); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 stycznia 2013 roku w sprawie maksymalnego odsetka, o jaki można zmniejszyć całkowitą kwotę wydatków w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw za organizację producentów owoców i warzyw (Dz. U. z 2013 r., poz. 149); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju z dnia 25 lutego 2013 r. w sprawie zmian do zatwierdzonych planów dochodzenia do uznania wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw za organizację producentów owoców i warzyw, które nie wymagają wydania decyzji w sprawie zmian do zatwierdzonych planów (Dz. U. z 2013 r. poz. 300); Strategia krajowa dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016, ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, poz. 39 z dnia 8 listopada 2013 r.; Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2013 r. w sprawie warunków i sposobu wdrażania strategii krajowej w programach operacyjnych realizowanych na rynkach owoców i warzyw (Dz. U. z 2013 r., poz. 800); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie warunków i trybu zmian programu operacyjnego wprowadzanych w trakcie jego realizacji (Dz. U. Nr 129, poz. 742, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2011 r. w sprawie wypowiedzenia członkostwa w organizacji producentów owoców i warzyw oraz okresu, w którym występujący z organizacji producentów owoców i warzyw nie będzie mógł przystąpić do wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw (Dz. U. Nr 105, poz. 619); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu zwrotu składników majątkowych inwestycji lub jej wartości zrealizowanej w ramach programu operacyjnego (Dz. U. Nr 160, poz. 1671); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie warunków przystąpienia osób prawnych i osób fizycznych niebędących producentami owoców i warzyw do organizacji producentów (Dz. U. Nr 144, poz. 1522); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu ustalania wskaźników redukcji, sposobu określenia wartości owoców i warzyw sprzedanych oraz okresów referencyjnych stosowanych przy określaniu wartości owoców i warzyw sprzedanych (Dz. U. Nr 129, poz. 744); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 grudnia 2008 r. w sprawie maksymalnej części produkcji lub produktów kwalifikujących się do sprzedaży konsumentom na ich własne potrzeby (Dz. U. Nr 235, poz. 1602); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie kryteriów kwalifikacji produkcji jako doświadczalnej (Dz. U. Nr 144, poz. 1525); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie wzoru imiennego upoważnienia do wykonywania czynności kontrolnych oraz warunków organizacyjnych, technicznych i kadrowych, jakie powinny spełniać 5

jednostki organizacyjne, którym Prezes Agencji Rynku Rolnego może powierzyć przeprowadzenie kontroli (Dz. U. Nr 144, poz. 1524); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie wzoru imiennego upoważnienia do wykonywania czynności kontrolnych oraz warunków, jakie powinny spełniać jednostki organizacyjne, którym można powierzyć przeprowadzenie kontroli (Dz. U. Nr 144, poz. 1523 z późn zm.); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 stycznia 2006 r. w sprawie wysokości krajowych środków finansowych przeznaczonych na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 16, poz. 122); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 września 2006 r. w sprawie wzoru świadectwa przejęcia owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. Nr 186, poz. 1374); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lutego 2013 r. w sprawie terminów przekazywania informacji przez marszałka województwa, Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Prezesa Agencji Rynku Rolnego, wstępnie uznane grupy producentów oraz uznane organizacje producentów owoców i warzyw i ich zrzeszenia (Dz. U. z 2013 r., poz. 338); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie określenia sposobu zagospodarowania owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 29); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 maja 2011 r. w sprawie wzoru protokołu kontroli wykonania czynności uniemożliwiających wprowadzenie do obrotu lub bezpośredniej konsumpcji owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. Nr 104, poz. 611); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie określenia trybu i terminu powiadamiania o zamiarze nieprzeznaczania do sprzedaży owoców i warzyw oraz o planowanym sposobie ich zagospodarowania (Dz. U. Nr 23, poz.172); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie sposobu oznaczania i zabezpieczenia owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży uniemożliwiającego wprowadzenie tych owoców i warzyw do obrotu lub bezpośredniej konsumpcji (Dz. U. Nr 161, poz. 1140); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 lutego 2009 r. w sprawie maksymalnej wysokości rekompensat z tytułu nieprzeznaczania do sprzedaży niektórych gatunków owoców i warzyw, dla których rekompensaty te nie zostały określone przepisami Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 28, poz. 182); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 maja 2011 r. w sprawie sposobu, wysokości oraz terminów spłaty przez odbiorców produktów nieprzeznaczonych do sprzedaży wartości tych produktów oraz związanych z tym kosztów sortowania, pakowania oraz transportu (Dz. U. Nr 105, poz. 618); 6

Rozdział 3: Słowniczek terminów Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) - Agencja Płatnicza odpowiedzialna za udzielanie pomocy finansowej w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. Agencja Rynku Rolnego (ARR) Agencja Płatnicza nadzorująca operacje nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży przez uznane organizacje producentów owoców i warzyw. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) odpowiedzialna za kontrole jakości oraz ilości owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży przez uznane organizacje producentów owoców i warzyw. Wstępnie uznana grupa producentów (GP) każdy podmiot prawny lub jasno określona część podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia (WE) Nr 73/2009, z których każdy uprawia co najmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów określonych w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania lub takie produkty przeznaczone wyłącznie do przetworzenia, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadający status wstępnego uznania, nadany zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej oraz krajowego. Natomiast celem takiej grupy jest jej uznanie za organizację producentów. Na mocy przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007,. które mają zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r., brak jest podstaw prawnych do tworzenia wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw. Uznana organizacja producentów (OP) każdy podmiot prawny lub jasno określona część podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a) rozporządzenia (WE) Nr 73/2009, z których każdy uprawia co najmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów określonych w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 roku w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania) lub takie produkty przeznaczone wyłącznie do przetworzenia, posiadający status uznania, nadany zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej oraz krajowego. Rolnik (producent) - oznacza osobę fizyczną lub prawną, bądź grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty oraz które prowadzą działalność rolniczą. Gospodarstwo - oznacza wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika, które znajdują się na terytorium tego samego Państwa Członkowskiego. Działalność rolnicza - oznacza produkcję, hodowlę lub uprawę produktów rolnych, włączając w to zbiory, dojenie, chów zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt dla celów gospodarczych, lub utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska (w przedmiotowym przypadku oznacza uprawę lub produkcję owoców i warzyw). 7

Uznane zrzeszenie organizacji producentów - zrzeszenie organizacji producentów, mające osobowość prawną, powoływane z inicjatywy i pod nadzorem uznanych organizacji producentów, prowadzące takie rodzaje działalności jak działalność organizacji producentów, posiadające status uznania, nadany zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej oraz krajowego. Uznana ponadnarodowa organizacja producentów organizacja producentów, w której przynajmniej jedno z gospodarstw członków-producentów jest usytuowane w innym państwie członkowskim niż to, w którym mieści się główna siedziba organizacji, posiadająca status uznania, nadany zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej oraz krajowego. Uznane ponadnarodowe zrzeszenie organizacji producentów zrzeszenie organizacji producentów, w przypadku którego przynajmniej jedna z organizacji zrzeszonych jest usytuowana w innym państwie członkowskim niż to, w którym znajduje się główna siedziba zrzeszenia, posiadające status uznania, nadany zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej oraz krajowego. Spółka zależna oznacza spółkę, w której udziały posiada jedna bądź kilka organizacji producentów lub ich zrzeszenie oraz która przyczynia się do realizacji celów organizacji producentów lub zrzeszenia organizacji producentów. Program operacyjny (PO) - stanowi plan biznesowy opracowany przez uznaną organizację producentów owoców i warzyw na okres od 3 do 5 lat, zgodny ze Strategią krajową dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016". Przedstawia sytuację wyjściową organizacji producentów w zakresie produkcji, marketingu i infrastruktury, określa cele i działania do zrealizowania w obszarach: a) marketingu, b) jakości owoców i warzyw, c) planowania produkcji, c) ochrony środowiska. Organizacja producentów realizując zatwierdzone w programie cele i działania otrzymuje z tego tytułu wsparcie finansowe ze środków pochodzących z Unii Europejskiej. Program operacyjny może być również przygotowywany przez uznane zrzeszenia organizacji producentów, uznane ponadnarodowe organizacje producentów oraz ponadnarodowe zrzeszenia organizacji producentów. Program operacyjny zatwierdzany jest przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR. Działanie oznacza określone działanie lub instrument mający na celu osiągnięcie konkretnego celu operacyjnego programu operacyjnego, przyczyniające się do realizacji jednego lub więcej celów, o których mowa w Strategii krajowej dla zrównoważonych programów operacyjnych organizacji producentów owoców i warzyw w Polsce na lata 2010-2016". Fundusz operacyjny (FO) fundusz ustanowiony przez uznaną organizację producentów w celu finansowania realizacji programu operacyjnego. Środki finansowe funduszu utrzymywane są na wyodrębnionym rachunku bankowym organizacji. Fundusz utrzymywany jest ze składek pobieranych od członków organizacji, wkładów organizacji producentów oraz pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej. Sprawozdanie roczne z realizacji programu operacyjnego roczne sprawozdanie z realizacji programu operacyjnego w zakresie działań wdrażanych w ciągu roku poprzedzającego, zmian wprowadzanych do programu oraz ewentualnych rozbieżności pomiędzy wydatkami zatwierdzonymi, a rzeczywiście poniesionymi. Ponadto, sprawozdanie wskazuje osiągnięcia i wyniki programu operacyjnego oraz podsumowanie głównych problemów napotykanych w trakcie zarządzania programem i działań podjętych w celu zapewnienia jakości i skuteczności realizacji programu. Składane wraz z wnioskiem o 8

przyznanie rocznej pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego lub rozliczenie wypłaconych środków finansowych. Sprawozdanie z oceny śródokresowej realizacji programu operacyjnego - sporządzane za okres od początku realizacji programu operacyjnego do końca roku poprzedzającego ostatni rok realizacji programu operacyjnego. Bada stopień wykorzystania zasobów finansowych, wydajności i skuteczności programu operacyjnego oraz ocenę postępów dokonanych w odniesieniu do ogólnych celów programu operacyjnego. Dołączane do sprawozdania rocznego za rok poprzedzający ostatni rok realizacji programu operacyjnego i składany wraz z wnioskiem o przyznanie rocznej pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego lub rozliczenie wypłaconych środków finansowych za rok poprzedzający ostatni rok realizacji programu operacyjnego. Wyniki oceny śródokresowej wykorzystywane są m.in. do wyciagnięcia wniosków pomagających w poprawie jakości wydajności i skuteczności kolejnych programów operacyjnych realizowanych przez organizację producentów. Sprawozdanie końcowe z realizacji programu operacyjnego zastępuje sprawozdanie roczne w ostatnim roku wdrażania programu operacyjnego. Zawiera ocenę programu operacyjnego, która może być opracowana przy pomocy wyspecjalizowanej jednostki doradczej. Ocena ta powinna wskazywać zakres, w jakim osiągnięto cele założone w programie operacyjnym. Powinna wyjaśniać zmiany dotyczące działań i/lub metod oraz określać czynniki, które przyczyniły się do sukcesu lub porażki realizacji programu, które zostały lub będą uwzględnione przy sporządzaniu kolejnych programów operacyjnych lub przy okazji zmian istniejących programów operacyjnych. Składany wraz z wnioskiem o przyznanie rocznej pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego lub rozliczenie wypłaconych środków finansowych za ostatni rok realizacji programu operacyjnego. Plan dochodzenia do uznania (PDU) plan działania opracowywany przez grupę producentów owoców i warzyw na okres nieprzekraczający 5 lat, w celu uzyskania statusu uznanej organizacji producentów. Przedstawia sytuację wyjściową w szczególności w odniesieniu do liczby członków grupy producentów, z uwzględnieniem szczegółowych danych dotyczących członków, produkcji, w tym wartości produkcji stanowiącej przedmiot obrotu, marketingu i infrastruktury, w tym infrastruktury będącej w posiadaniu poszczególnych członków grupy producentów, jeżeli jest ona przeznaczona do wykorzystania przez samą grupę producentów. Plan określa działania, które zamierza realizować wstępnie uznana grupa producentów, w szczególności dotyczące planowania produkcji, strategii i rozwoju sprzedaży, podniesienia jakości produktów oraz przedsięwzięć inwestycyjnych (inwestycji) realizowanych w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania za organizację producentów. Plan dochodzenia do uznania zatwierdzany przez marszałka województwa wraz z wydaniem decyzji o wstępnym uznaniu grupy producentów owoców i warzyw. Pomoc finansowa na dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu środków zapobiegania kryzysom i zarządzania w sytuacjach kryzysowych pomoc finansowa uzyskiwana przez uznaną organizację producentów z tytułu realizacji działań w programie operacyjnym, związanych z unikaniem kryzysów i postępowaniem w sytuacji kryzysowej na rynku owoców i warzyw. Wydatki z tytułu środków zapobiegania kryzysom i zarządzania mini, kwalifikują się do wsparcia z funduszu operacyjnego organizacji producentów po uprzednim zatwierdzeniu przedmiotowych wydatków w programie operacyjnym. Pomoc finansowa na dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży pomoc finansowa uzyskiwana przez uznaną organizację producentów z tytułu realizacji działań w programie operacyjnym, związanych z unikaniem kryzysów i postępowaniem w sytuacji kryzysowej na rynku owoców i warzyw, obejmujących 9

operacje nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży. Pomoc ta wypłacana jest w postaci ryczałtu na poziomie określonym w przepisach Unii Europejskiej, do produktów, których lista zamieszczona jest w Załączniku II. Maksymalne kwoty wsparcia dla pozostałych produktów, nie wymienionych w Załączniku II, określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 lutego 2009 r. w sprawie maksymalnej wysokości rekompensaty z tytułu nieprzeznaczenia do sprzedaży niektórych gatunków owoców i warzyw, dla których rekompensaty te nie zostały określone przepisami Unii Europejskiej. Przygotowanie owoców i warzyw do sprzedaży oznacza działania przygotowawcze takie jak mycie, czyszczenie, sortowanie, krojenie, cięcie, obieranie, szatkowanie, rozbiór, drylowanie lub osuszanie owoców i warzyw, bez przekształcenia ich w przetwory owocowe i warzywne. Wskaźniki wydajności mają na celu ocenę, czy istnieje związek pomiędzy podjętymi działaniami, a osiągniętymi rezultatami i czy efekty, które osiągnięto są znaczące. Na wskaźniki wydajności składają się poszczególne grupy wskaźników: wskaźniki wyjściowe, nakładu, produktu, rezultatu i oddziaływania. Rozdział 4: Beneficjenci pomocy Pomoc finansową w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw mogą otrzymać wstępnie uznane grupy producentów i uznane organizacje producentów owoców i warzyw spełniające kryteria wstępnego uznania lub uznania. Mówiąc o uznanych organizacjach producentów owoców i warzyw należy mieć na myśli również: uznane zrzeszenia organizacji producentów, ponadnarodowe organizacje producentów oraz ponadnarodowe zrzeszenia organizacji producentów. Status wstępnego uznania oraz uznania nadawany jest przez marszałka województwa właściwego ze względu na siedzibę grupy lub organizacji producentów. Grupy i organizacje producentów owoców i warzyw uzyskują wstępne uznanie oraz uznanie w oparciu o przepisy rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania. W dniu 20 grudnia 2013 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007. Zgodnie z art. 232 ust. 1 ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013. Przepisy przedmiotowego rozporządzenia mają zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r. Tym samym, nowe przepisy rozporządzenia (UE) Nr 1308/2013 określające wspólną organizację rynków produktów rolnych na nowy okres programowania 2014-2020, znoszą funkcjonujący dotychczas mechanizm odrębnej pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw z tytułu realizacji zatwierdzonych planów dochodzenia do uznania, finansowany z funduszu EFRG. A zatem, od dnia 1 stycznia 2014 r. brak jest podstaw prawnych do przyznawania pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z 10

utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, dla nowych beneficjentów, tj. grup producentów, które ubiegają się o status wstępnego uznania po dniu 1 stycznia 2014 r. Jednakże, stosownie do art. 231 ust. 2 ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013, wszystkie programy wieloletnie przyjęte przed dniem 1 stycznia 2014r., po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia nadal podlegają stosownym przepisom rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, aż do wygaśnięcia tych programów. Mając na uwadze powyższe, obsługa planów dochodzenia do uznania grup producentów wstępnie uznanych przed dniem 1 stycznia 2014 r. oraz obsługa programów operacyjnych zatwierdzonych przed dniem 1 stycznia 2014 r., wraz z programami operacyjnymi zatwierdzanymi stosownie do derogacji zawartej w art. 64 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 do dnia 20 stycznia 2014 r., może być kontynuowana do ich zakończenia, na podstawie dotychczasowych przepisów rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011. 4.1. Kryteria wstępnego uznania grup producentów owoców i warzyw. 4.1.1. Kryteria ogólne O nadanie statusu wstępnego uznania do dnia 31 grudnia 2013 r. mogły ubiegać się grupy producentów, które nie są w stanie spełnić wszystkich warunków pełnego uznania określonych w art. 122, art. 125a i art. 125b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, Tytule III Rozdział I Sekcja 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 543/2011 oraz 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania. W większości przypadków nie posiadały one jeszcze wyposażenia technicznego oraz nie miały doświadczenia w administrowaniu, zarządzaniu i prowadzeniu sprzedaży owoców i warzyw wyprodukowanych przez swoich członków. Status wstępnego uznania i realizacja planu dochodzenia do uznania ma na celu doprowadzenie grupy do pełnego uznania w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. Warunkiem uzyskania statusu wstępnego uznania było posiadanie przez grupę (podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw) osobowości prawnej. Wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw mógł zostać każdy podmiot prawny, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, którzy uprawiają co najmniej jeden z produktów sektora owoców i warzyw. Celem takiej grupy jest jej uznanie za organizację producentów. W myśl art. 2 lit. a ww. rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, rolnika definiuje się jako osobę fizyczną lub prawną lub grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu, oraz która prowadzi działalność rolniczą (w przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw). Gospodarstwo oznacza wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika, które znajdują się na terytorium tego samego Państwa Członkowskiego. Uwzględniając powyższe, gospodarstwo rolne członka grupy producentów powinno by definiowane jako samodzielnie zarządzana oraz technicznie i ekonomicznie samodzielna jednostka wytwarzająca produkty rolne, w przedmiotowym przypadku owoce i warzywa. 11

4.1.2. Minimalna liczba członków oraz wartość sprzedaży Podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw mógł uzyskać decyzję o wstępnym uznaniu za grupę producentów do dnia 31 grudnia 2013 r., jeżeli: 1) jest utworzony co najmniej przez 5 producentów (rolników): a) z których każdy wytwarza co najmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie i które zostały określone w załączniku I, b) wytwarzających produkty, o których mowa w lit. a, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) łączna wartość produktów wytworzonych przez producentów, o których mowa w pkt 1 i sprzedanych w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o wstępne uznanie grupy producentów owoców i warzyw, wynosi co najmniej 250 tysięcy złotych; 3) przedłoży oświadczenie, w którym zobowiązuje się, że ponad połowa przychodów ze sprzedaży produktów należących do grupy produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie, będzie pochodziła ze sprzedaży tych produktów wytworzonych przez producentów zrzeszonych w tym podmiocie, w każdym roku realizacji planu dochodzenia do uznania. 4.1.3. Grupy produktów Grupy producentów mogły uzyskać do dnia 31 grudnia 2013 r. wstępne uznanie w odniesieniu do jednej lub kilku następujących grup produktów określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania: 1) owoce; 2) warzywa; 3) zioła kulinarne; 4) grzyby; 5) inne - wszystkie pozostałe produkty, które nie są wymienione powyżej, a są zawarte w załączniku I w części IX rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007. 4.1.4. Plan dochodzenia do uznania Ubiegając się o status wstępnego uznania grupa musiała przedstawić plan dochodzenia do uznania podzielony na roczne lub półroczne okresy jego realizacji. Okres realizacji planu nie może przekraczać 5 lat. Plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności: 1) wykaz producentów owoców i warzyw wchodzących w skład podmiotu zrzeszającego producentów owoców i warzyw - zawierający imię i nazwisko lub nazwę członka grupy, adres zamieszkania lub siedzibę, numer identyfikacyjny, o którym mowa w przepisach o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności - jeżeli został nadany oraz: a) numer PESEL, numer identyfikacji podatkowej (NIP), jeżeli został nadany - w przypadku osoby fizycznej, b) numer identyfikacji podatkowej (NIP). numer identyfikacyjny krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), jeżeli został nadany - w przypadku osoby prawnej i jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, c) numer paszportu - w przypadku osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego; 2) informacje o powierzchni upraw poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów, ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw oraz kierunków ich dystrybucji, 12

dotyczące roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o wstępne uznanie - na podstawie oświadczeń złożonych przez każdego z producentów owoców i warzyw wymienionego w wykazie, o którym mowa w pkt. 1; 3) liczbę i opis maszyn, urządzeń służących do produkcji oraz zbioru owoców i warzyw, środków transportowych i innych środków technicznych, w szczególności umożliwiających zbiór, przechowywanie, magazynowanie, sortowanie oraz pakowanie owoców i warzyw, w które wyposażony jest podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw lub w które wyposażeni są poszczególni producenci owoców i warzyw wymienieni w wykazie, o którym mowa w pkt. 1, jeżeli są one przeznaczone do wykorzystania przez grupę producentów; 4) analizę przeprowadzoną na podstawie opisu sytuacji wyjściowej podmiotu zrzeszającego producentów owoców i warzyw, z której wynika niespełnienie przez ten podmiot kryteriów uznania za organizację producentów owoców i warzyw, o których mowa w 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia z dnia 19 września 2013 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 1178); 5) wskazanie daty rozpoczęcia, okres i sposób jego realizacji, zakres oraz harmonogram działań, które zamierza realizować wstępnie uznana grupa producentów, w szczególności dotyczących planowania produkcji, strategii sprzedaży, rozwoju kanałów marketingowych i promocji, podniesienia jakości produktów oraz przedsięwzięć inwestycyjnych (inwestycji) realizowanych w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania tej grupy producentów za organizację producentów; 6) w przypadku inwestycji dotyczących budowy, rozbudowy, przebudowy, remontu budynków oraz budowli, infrastruktury technicznej i technicznego wyposażenia budynków oraz budowli, zakupu i instalacji maszyn oraz urządzeń określenie: a) poszczególnych etapów realizacji inwestycji, b) miejsc realizacji inwestycji; 7) wysokość planowanych wydatków na realizację działań i inwestycji, z podziałem na poszczególne inwestycje, oszacowanych na podstawie dołączonych do planu dochodzenia do uznania: a) co najmniej 2 ofert określających ceny rynkowe w przypadku planowanego zakupu nowych maszyn i urządzeń, b) kosztorysu inwestorskiego w przypadku budowy budynku lub budowli; 8) analizę, z której wynika dostosowanie inwestycji do wielkości produkcji owoców i warzyw, z uwzględnieniem ilości owoców i warzyw: a) zakupionych przez grupę od jej członków w przypadku inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem oraz magazynowaniem owoców i warzyw, b) sprzedanych przez grupę odbiorcom zewnętrznym w przypadku inwestycji związanych z przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania; 9) prognozę powierzchni i wielkości produkcji poszczególnych gatunków owoców i warzyw oraz ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw - dla każdego roku realizacji planu dochodzenia do uznania; 10) przewidywaną liczbę i opis maszyn, urządzeń służących do produkcji oraz zbioru owoców i warzyw, środków transportowych i innych środków technicznych, w szczególności umożliwiających zbiór, przechowywanie, magazynowanie, sortowanie oraz pakowanie owoców i warzyw, w które będzie wyposażona wstępnie uznana grupa producentów po zrealizowaniu planu dochodzenia do uznania; 11) wskazanie źródeł i struktury finansowania planu dochodzenia do uznania; 12) analizę końcowych wyników realizacji, przez wstępnie uznaną grupę producentów, planu dochodzenia do uznania w zakresie spełniania warunków uznania za organizację producentów. 13

W przypadku przystąpienia producenta do wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw w trakcie realizacji PDU, grupa producentów powinna dokonać stosownej zmiany planu, w szczególności poprzez wskazanie informacji dotyczących tego producenta, o których mowa w 2 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia z dnia 19 września 2013 r. oraz informacji o powierzchni upraw poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów, ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw oraz kierunków ich dystrybucji za rok poprzedzający rok przystąpienia tego producenta do wstępnie uznanej grupy producentów. Ponadto, plan dochodzenia do uznania realizowany jest w okresach rocznych rozpoczynających się 1 stycznia, natomiast okresy roczne mogą być podzielone na okresy półroczne. Plan dochodzenia do uznania, zgodnie z propozycją grupy producentów, rozpoczyna się: 1) 1 stycznia po dniu jego zatwierdzenia, lub 2) niezwłocznie po dniu jego zatwierdzenia (tj. od dnia następnego po dniu wydania przez marszałka województwa decyzji o zatwierdzeniu planu dochodzenia do uznania). W przypadku, gdy wstępnie uznana grupa producentów rozpoczęła realizację planu dochodzenia do uznania niezwłocznie po dniu jego zatwierdzenia, pierwszy rok realizacji planu dochodzenia do uznania kończy się z dniem 31 grudnia tego roku, bez względu na dzień rozpoczęcia jego realizacji oraz nie podlega podziałowi na okresy półroczne. Z dniem 1 stycznia rozpoczyna się drugi rok realizacji planu dochodzenia do uznania, który kończy się w dniu 31 grudnia i może być podzielony na okresy półroczne. Etapy realizacji planu nie powinny być nadmiernie długie, biorąc pod uwagę wielkość planowanych inwestycji oraz zakres i złożoność niespełnionych przez grupę producentów kryteriów uznania za organizację producentów. Zgodnie z 2 pkt 2 rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r., grupa producentów ma obowiązek złożyć plan dochodzenia do uznania oraz jego zmiany w postaci papierowej oraz edytowalnej postaci elektronicznej. 4.1.5. Pozostałe kryteria Statut albo umowa grupy producentów, oprócz wymagań określonych odrębnymi przepisami, zawiera ponadto: 1) wymóg przynależności tylko do jednej wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw lub uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, dla grupy produktów, ze względu na które podmiot wnioskuje o wstępne uznanie; 2) zasady przyjmowania i występowania członków oraz minimalny okres członkostwa; 3) zasady prowadzenia rachunkowości i opracowywania budżetu niezbędne dla funkcjonowania grupy; 4) zasady i zakres dostarczania grupie informacji dotyczących powierzchni upraw, plonów, wysokości zbiorów oraz sprzedaży bezpośredniej poszczególnych gatunków owoców i warzyw przez jej członków; 5) procedury związane z określaniem i uchwalaniem zasad obowiązujących producentów owoców i warzyw zrzeszonych w grupie w odniesieniu do produkcji, marketingu, sprawozdawczości i ochrony środowiska; 6) zasady i warunki sprzedaży owoców i warzyw wytworzonych przez członków grupy, z wyłączeniem możliwości sprzedaży owoców i warzyw członkom tego podmiotu, tj. zakaz sprzedaży owoców i warzyw przez grupę producentów swoim członkom; 7) zasady umożliwiające producentom owoców i warzyw zrzeszonym w tym podmiocie udział w demokratycznym podejmowaniu decyzji przez ten podmiot oraz kontrolę ich realizacji, przy założeniu że każdy członek nie dysponuje więcej niż 20% głosów; 14

8) zasady i sposoby finansowania działalności grupy przez producentów owoców i warzyw w niej zrzeszonych; 9) sankcje wobec członka, który nie wypełnia nałożonych na niego obowiązków. Producent, który wystąpił z organizacji producentów owoców i warzyw, nie może przystąpić do wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw przed upływem 5 lat od dnia upływu terminu wypowiedzenia. Przedmiotowy zakaz dotyczy wyłącznie grup producentów wstępnie uznanych w tej samej grupie produktów, dla której uznana była organizacja producentów, z której producent wystąpił. Ponadto, producent będący członkiem organizacji producentów owoców i warzyw, której marszałek województwa wydał decyzję o cofnięciu uznania za organizację producentów owoców i warzyw, nie może stać się członkiem wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw w terminie 5 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna. Przedmiotowy zakaz dotyczy włącznie grup producentów wstępnie uznanych w tej samej grupie produktów, dla której uznana była organizacja producentów, której cofnięto uznanie. Producent nie może być członkiem wstępnie uznanej grupy producentów przez okres dłuższy niż 5 lat. Do okresu tego wlicza się okres, w którym producent był członkiem innych wstępnie uznanych grupy producentów. Natomiast, 5 letni okres członkostwa we wstępnie uznanej grupie producentów, o którym mowa powyżej, w stosunku do podmiotów będących członkami wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 15 listopada 2012 r., jest liczony od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. od dnia 15 listopada 2012 r. Powyższe oznacza, że jeśli producent był członkiem grupy producentów w dniu 15 listopada 2012 r., maksymalny okres członkowstwa we wstępnie uznanych grupach producentów wynosi 5 lat i liczony jest od tej daty. Adekwatnie okres ten jest liczony dla producentów, którzy przystąpili po raz pierwszy do jakiejkolwiek wstępnie uznanej grupy, po dniu 15 listopada 2012 r. Natomiast, w przypadku producenta, który na dzień 15 listopada 2012 r. nie był członkiem żadnej wstępnie uznanej grupy, ale historycznie występował już jako członek innej grupy, 5 letni okres bytu takiego producenta w grupie powinien uwzględniać dotychczasowe członkostwo we wszystkich grupach. W okresie 4 miesięcy po zrealizowaniu planu dochodzenia do uznania, grupa producentów musi zostać uznana jako organizacja producentów. Wniosek o uznanie za organizację producentów, grupa musi złożyć przed zakończeniem realizacji planu dochodzenia do uznania. Ponadto, grupa producentów, która po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania w danym roku, chce rozpocząć realizację programu operacyjnego od dnia 1 stycznia kolejnego roku, jako uznana organizacja producentów, powinna wraz z wnioskiem o uznanie składanym do marszałka województwa, złożyć jednocześnie wniosek o zatwierdzenie programu operacyjnego do dyrektora oddziału regionalnego ARiMR do dnia 15 września roku zakończenia realizacji planu dochodzenia do uznania. Zatwierdzenie programu operacyjnego jest wówczas uzależnione od otrzymania statusu uznanej organizacji producentów, najpóźniej do dnia 15 grudnia danego roku. Jednakże, z należycie uzasadnionych przyczyn, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR może podjąć decyzję dotyczącą zatwierdzenia programu operacyjnego najpóźniej do dnia 20 stycznia po dacie złożenia wniosku. Decyzja zatwierdzająca może określać kwalifikowalność wydatków od dnia 1 stycznia roku następującego po dacie złożenia wniosku. 15

4.1.6. Łączenie się (fuzje) grup producentów W ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw istnieje możliwość łączenia się (przeprowadzania fuzji) grup producentów, w celu powołania po połączeniu nowej grupy producentów. Grupa producentów powstała w wyniku połączenia zastępuje grupy, które się połączyły. W przypadku połączenia dwóch lub więcej grup producentów, nowy podmiot przejmuje prawa i obowiązki grupy producentów, której najwcześniej przyznano status wstępnego uznania. W przypadku połączenia powinna zostać zachowana ciągłość realizacji planów dochodzenia do uznania grup producentów, które dokonują połączenia. W tym celu, wstępnie uznane grupy producentów dokonujące fuzji, powinny wystąpić do marszałka województwa z wnioskiem o połączenie planów dochodzenia do uznania w drodze zmiany planu dochodzenia do uznania. Wnioski takie muszą zawierać pozytywną opinię dyrektora oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwego ze względu na siedzibę grup producentów, dotyczącą proponowanych zmian w planie dochodzenia do uznania. Pomimo indywidualnych okoliczności każdego połączenia, wskazane jest, aby grupy rozważające taką operację wzięły pod uwagę następujące kwestie: 1) status wstępnego uznania połączonej grupy producentów; 2) uzyskanie zgody wszystkich członków grupy przed dokonaniem połączenia; 3) datę rozpoczęcia funkcjonowania nowej wstępnie uznanej grupy producentów; 4) datę wygaśnięcia statusu (wraz ze statutem) starych grup i datę rozpoczęcia obowiązywania nowego statusu (wraz z nowym statutem); 5) uzgodnienie zapisów nowego statutu przez wszystkie strony połączenia; 6) podjęcie decyzji co do statusu prawnego nowo powstałej grupy; 7) własność środków trwałych w nowo powstałej grupie (jest istotne, by środki trwałe, na które została przyznana pomoc finansowa Unii Europejskiej, zostały wniesione do nowej grupy). W przypadku połączenia grup producentów owoców i warzyw, zmiana do planu dochodzenia do uznania polegająca na zwiększeniu rocznych kwot wydatków w odniesieniu do kwot zatwierdzonych w planie maksymalnie o 5%, o którym mowa w punkcie 4.1.8, stosuje się do łącznej kwoty wydatków określonych w planach dochodzenia do uznania łączących się grup producentów. Pomoc finansowa na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, może zostać przyznana lub może nadal być przyznawana grupom producentów, którym udzielono wstępnego uznania i które powstały w wyniku połączenia dwóch lub więcej grup producentów, którym udzielono wstępnego uznania. W przypadku, gdy grupa producentów, której udzielono wstępnego uznania, łączy się z uznaną organizacją producentów, powstały podmiot nie kwalifikuje się już do wstępnego uznania jako grupa producentów, ani do przyznania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów. Powstały w wyniku połączenia podmiot jest nadal traktowany jako uznana organizacja producentów, pod warunkiem, że przestrzega obowiązujących wymogów. W razie konieczności organizacja producentów występuje z wnioskiem o zmianę swojego programu operacyjnego. Działania przeprowadzone przez grupę producentów przed takim połączeniem są nadal kwalifikowane na warunkach ustalonych w planie dochodzenia do uznania. Szczegółowe zasady przeprowadzania fuzji grup producentów określa marszałek województwa. 16

4.1.7. Procedura ubiegania się o wstępne uznanie Z dniem 1 stycznia 2014 r. straciły moc dotychczasowe przepisy art. 103a oraz art. 125e rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), tym samym, brak jest podstaw prawnych do wstępnego uznawania i zatwierdzania planów dochodzenia do uznania. Uwzględniając powyższe, poczynając od dnia 1 stycznia 2014 r. (tj. od daty stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013), dyrektorzy oddziałów regionalnych ARiMR odmawiają wszczęcia postępowania w sprawie wydania opinii do nowych planów dochodzenia do uznania, składanych przez grupy producentów ubiegające się o status wstępnego uznania, informując grupy producentów o wejściu w życie ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007. Zgodnie z preambułą nowego rozporządzenia: "Wsparcie na rzecz tworzenia grup producentów w odniesieniu do wszystkich sektorów i wszystkich państw członkowskich należy określić w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich. W związku z tym, należy znieść wsparcie specjalne w sektorze owoców i warzyw". Jednakże, stosownie do art. 231 ust. 2 ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013, wszystkie programy wieloletnie przyjęte przed dniem 1 stycznia 2014 r., po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia nadal podlegają stosownym przepisom rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, aż do wygaśnięcia tych programów. Mając na uwadze powyższe, obsługa planów dochodzenia do uznania grup producentów wstępnie uznanych przed dniem 1 stycznia 2014 r., może być kontynuowana do ich zakończenia, na podstawie dotychczasowych przepisów rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011. Do dnia 31 grudnia 2013 r. wniosek o wstępne uznanie oraz zatwierdzenie planu dochodzenia do uznania, grupa producentów składała do marszałka województwa właściwego ze względu na siedzibę grupy. Plan dochodzenia do uznania przed jego złożeniem do marszałka województwa musiał zostać pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwego ze względu na siedzibę grupy, w zakresie dokładności informacji podanych w planie, spójności handlowej i jakości technicznej planu, rzetelności szacunków i harmonogramu jego wdrożenia, kwalifikowalności zaproponowanych inwestycji oraz zasadności wydatków z nimi związanych. Marszałek województwa przeprowadza kontrole w zakresie spełniania warunków wstępnego uznania grupy producentów, zatwierdzenia planu dochodzenia do uznania oraz jego realizacji. Grupy producentów realizujące plan dochodzenia do uznania mogą w dowolnym momencie złożyć wniosek o nadanie statusu pełnego uznania. 4.1.8. Procedura wprowadzania zmian do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania Grupa producentów w trakcie realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania może wprowadzać w nim zmiany, dotyczące zarówno zakresu rzeczowego działań i inwestycji, jak również harmonogramu ich wdrażania, z zachowaniem zasad opisanych poniżej. 17

Wniosek o zatwierdzenie zmian do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, grupa producentów składa do marszałka województwa właściwego ze względu na siedzibę grupy w terminie do: - końca okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zmiana w planie dochodzenia do uznania w przypadku zmian w harmonogramie realizacji planu i zmian zakresu etapu inwestycji realizowanych z podziałem na etapy; - 3 miesięcy przed końcem okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zmiana w planie dochodzenia do uznania w przypadku zmian wprowadzanych do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania innych niż określone powyżej. Przed złożeniem wniosku do marszałka województwa, proponowane zmiany do planu dochodzenia do uznania muszą zostać pozytywnie zaopiniowane przez dyrektora oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, właściwego ze względu na siedzibę grupy. Marszałek województwa w ciągu 3 miesięcy wydaje decyzje w sprawie zmian do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania wstępnie uznanej grupy producentów za organizację producentów. Natomiast dyrektor oddziału regionalnego ARiMR opiniuje grupie producentów proponowane zmiany do planu dochodzenia do uznania w terminie 45 dni od dnia złożenia zmienionego planu do oddziału regionalnego ARiMR. Opinia dyrektora OR ARiMR obejmuje swoim zakresem merytoryczną ocenę proponowanych zmian. W szczególności ocena ta dotyczy dokładności informacji podanych w planie, jego spójności handlowej, jakości technicznej i rzetelności szacunków w nim zawartych, harmonogramu wdrożenia tego planu, zasadności czasu jego trwania, kwalifikowalności zaproponowanych w nim inwestycji i zasadności wydatków z nimi związanych oraz okresu członkostwa producenta w grupie producentów. Grupy producentów korzystając z ww. trybu wprowadzania zmian do planu, w przypadku zagrożenia realizacji inwestycji lub jej etapu w danym półroczu planu dochodzenia do uznania, mogą złożyć wniosek do marszałka województwa o dokonanie zmiany planu, polegającej na przeniesieniu zakresu prac danej inwestycji lub etapu inwestycji, które nie zostaną zrealizowane w danym półroczu, na kolejny okres rozliczeniowy planu dochodzenia do uznania. Ponadto, wprowadzając zmiany do planu dochodzenia do uznania powinno się przestrzegać następujących zasad: 1) w planie dochodzenia do uznania należy zatwierdzać tylko taki typ inwestycji, jaki jest niezbędny, aby grupa producentów mogła spełnić kryteria uznania za organizację producentów, biorąc pod uwagę jej sytuację wyjściową (w planie dochodzenia do uznania mogą być ujęte wyłącznie inwestycje wymagane do uzyskania decyzji o uznaniu za organizację producentów owoców i warzyw). Tym samym, nie powinny być pozytywnie zaopiniowane zmiany planu dochodzenia do uznania polegające na dodaniu kolejnych inwestycji, w sytuacji, gdy ich realizacja nie jest niezbędna w celu uzyskania przez grupę uznania za organizację producentów, gdy uzyskanie tego statusu gwarantuje grupie producentów realizacja uprzednio zatwierdzonego planu (realizacja wcześniej zatwierdzonego planu pozwoli wstępnie uznanej grupie producentów uzyskać uznanie za organizację producentów owoców i warzyw); 2) pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania obejmuje wyłącznie inwestycje (względem rodzaju i typu) związane ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana; 18

3) zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji ujętych w planie muszą być dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw zakupionych przez grupę od jej członków - w przypadku inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem oraz magazynowaniem owoców i warzyw lub sprzedanych przez grupę odbiorcom zewnętrznym - w przypadku inwestycji związanych z przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania. Nie mniej jednak, w praktyce mogą zaistnieć obiektywne powody uzasadniające potrzebę wprowadzania zmian do planu, polegających na dodaniu kolejnych inwestycji, chociażby ze względu na zmianę profilu lub zakresu działalności grupy producentów. Poniżej przedstawiono przykłady takich sytuacji: 1) zmiana struktury produkcji i rodzaju produktów, w stosunku do pierwotnie zatwierdzonych w planie dochodzenia do uznania, wymagająca dodatkowych inwestycji; 2) zmiana kierunków dystrybucji owoców i warzyw (np. rezygnacja z dostaw do zakładów przetwórczych na rzecz sprzedaży owoców i warzyw w postaci świeżej, wymaga realizacji dodatkowych inwestycji związanych z przechowywaniem oraz przygotowaniem owoców i warzyw do sprzedaży); 3) zwiększenie powierzchni upraw poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów oraz ilości sprzedawanych przez grupę owoców i warzyw, w stosunku do pierwotnie zatwierdzonych w planie dochodzenia do uznania (np. w wyniku przyjęcia do grupy nowych członków, co wymaga zwiększenia zakresu dotychczas planowanych inwestycji). Zatem w każdej sytuacji, wprowadzając zmiany do planu dochodzenia do uznania, należy wziąć pod uwagę istnienie właściwych powodów wyjaśniających wprowadzenie takich zmian, uwzględniając powyżej omówione zasady. W każdym jednak przypadku, zmiany do planu, które uzyskują pozytywną opinię dyrektora OR ARiMR oraz są zatwierdzone przez marszałka województwa, powinny być traktowane jako niezbędne, aby grupa producentów mogła spełnić kryteria uznania za organizację producentów. Zmiany do zatwierdzonych planów dochodzenia do uznania wprowadzane w trakcie okresu rocznego lub półrocznego, dotyczące: 1) nazwy wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw; 2) adresu lub siedziby wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw na terytorium tego samego województwa; 3) imienia, nazwiska lub nazwy członka wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw; 4) struktury lub źródeł finansowania inwestycji lub działań zatwierdzonych w planie dochodzenia do uznania, nie wymagają wydania przez marszałka województwa właściwego ze względu na siedzibę wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw decyzji w sprawie zmian do zatwierdzonych planów dochodzenia do uznania. Informację o dokonaniu zmiany, o której mowa powyżej, wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw przekazuje, w formie pisemnej, marszałkowi województwa oraz dyrektorowi oddziału regionalnego ARiMR, właściwym ze względu na siedzibę tej grupy, w terminie 14 dni od dnia dokonania zmiany. Zdarzenie w postaci zmiany adresu lub siedziby spółki z o.o. następuje po dokonaniu odpowiedniego wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym i od tego momentu należy liczyć ww. termin 14 dni. Zdarzenie w postaci zmiany struktury lub źródeł finansowania należy liczyć np. od dnia zawarcia umowy kredytowej. 19

Zmiana imienia, nazwiska lub nazwy członka grupy, dotyczy zmiany danych identyfikacyjnych podmiotu, który jest już członkiem grupy. Przepis ten nie dotyczy wymiany członka grupy lub dołączenia nowego, dodatkowego członka do składu grupy - taka zmiana, nie jest objęta zakresem stosowania rozporządzenia MRiRW z dnia 25 lutego 2013 r. i tym samym podmiotowa zmiana w składzie grupy wymaga wydania decyzji w sprawie zmiany do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania. Grupa producentów może zwiększyć wydatki w planie dochodzenia do uznania poprzez jego zmianę, maksymalnie o 5% kwoty początkowo zatwierdzonej na dany rok, po ustaleniu przez Komisję Europejską współczynników przydziału, o których mowa w art. 47 ust. 4 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 oraz określeniu możliwego wkładu UE na państwo członkowskie na pomoc grupom producentów w ciągu roku, w ramach rocznego budżetu UE, przypadającego na wszystkie kraje członkowskie, w których obsługiwany jest mechanizm pomocy grupom producentów, wynoszącego 10 000 000 euro, w sytuacji pojawienia się wolnych środków finansowych, po ewentualnym wycofaniu części planów dochodzenia do uznania, przez grupy producentów, które otrzymały status wstępnego uznania od dnia 5 kwietnia 2012 r. Jednocześnie, stosownie do art. 3b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno, marszałek województwa wydaje decyzję w sprawie zmiany do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania w zakresie zwiększenia wydatków zgodnie z art. 39 ust. 2 akapit trzeci rozporządzenia nr 543/2011, po uzyskaniu zgody Prezesa ARiMR. Ponadto, grupa producentów może zmniejszyć wydatki w planie dochodzenia do uznania poprzez jego zmianę, maksymalnie o 50% całkowitej kwoty wydatków określonych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, w ciągu danego roku i w odniesieniu do tego roku, m.in. pod warunkiem, że zachowano ogólne cele planu dochodzenia do uznania. W przypadku grup producentów wstępnie uznanych przed dniem 5 kwietnia 2012 r., wydatki na inwestycje mogą być zmniejszone maksymalnie o 50% kwoty wydatków zatwierdzonej w planie na dany rok i obowiązującej na dzień wejścia w życie rozporządzenia Komisji (UE) Nr 302/2012. W przypadku grup producentów wstępnie uznanych od dnia 5 kwietnia 2012 r., wydatki na inwestycje mogą być zmniejszone maksymalnie o 50% kwoty wydatków zatwierdzonej na dany rok w planie, dostosowanym do współczynników przydziału środków z budżetu UE, o których mowa w art. 47 ust. 4 akapit drugi RK (UE) Nr 543/2011. Natomiast uwzględniając powyższe, w przypadku zwiększenia wydatków na inwestycje, przy jednoczesnym zmniejszeniu wydatków na inne inwestycje, co nie będzie skutkowało wzrostem całkowitej kwoty wydatków w danym roku realizacji planu, grupa producentów będzie mogła dokonać stosownej zmiany w planie dochodzenia do uznania, polegającej na przesunięciu wydatków pomiędzy inwestycjami, przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy finansowej za dany okres rozliczeniowy. Analogiczne podejście należy zastosować w przypadku rezygnacji lub zmiany harmonogramu realizacji inwestycji (szczególnie przy jej przeniesieniu na inny rok planu dochodzenia do uznania), jednak pod warunkiem, że zostaną zachowane ogólne cele zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania. Ponadto, należy mieć na uwadze, iż każdy przypadek rezygnacji przez grupę producentów z inwestycji zatwierdzonej w planie dochodzenia do uznania, należy uzasadnić np. zmniejszeniem potencjału produkcyjnego, zmianą struktury produkcji, kanałów dystrybucji lub też rezygnację z budowy budynku, zakupu maszyny/urządzenia na rzecz ich najmu, dzierżawy, leasingu, czy outsourcingu. 20