UZASADNIENIE W Olsztynie podwyżki cen biletów przeprowadzone zostały w 2011 r. 2011 2012 2013 2014 Dochody netto w mln. 32,5 34,4 33,1 32,7 Zachowanie (rok kolejny do poprzedniego) - 5,8-3,78-1,2 Stale rośnie rzesza uprawnionych do przejazdów ulgowych lub wręcz bezpłatnych. Udział tych, którzy mogą podróżowad za darmo waha się w poszczególnych miastach od 16 do 30 proc., a mających prawo do ulg od 37 do 42 proc. To oznacza, że ponad połowa pasażerów albo w ogóle nie płaci za bilet, albo kupuje taoszy. Z chwilą uruchomienia nowych linii tramwajowych zmienia się układ komunikacyjny. W opracowaniu założono funkcjonowanie 3 linii tramwajowych i 29 linii autobusowych. Cała sied komunikacyjna funkcjonowad będzie w oparciu o wspólną częstotliwośd modułową, a rozkłady jazdy poszczególnych linii będą koordynowane w sposób zapewniający rytmiczną obsługę głównych ciągów komunikacyjnych i optymalizację czasu na przesiadkę na przystankach węzłowych. Wskazuje to na koniecznośd wprowadzenia w dotychczasowej ofercie biletowej jednorazowego biletu czasowego. Konieczne jest jednocześnie uporządkowanie obecnej oferty biletowej. Porównanie sprzedaży biletów w latach 2012 2014. Rodzaj biletu Liczba sprzedanych biletów 2013 do 2012 w % 2012 2013 2014 BILETY JEDNORAZOWE 2014 do 2013 w % 4,00 jednorazowy aglomeracyjny 45439 32970 32482-27,4-1,48 2,00 jednorazowy aglomeracyjny 99755 67302 59523-32,5-11,56 2,90 jednorazowy 3077782 2668664 2609477-13,3-2,22 w tym gminy sąsiednie 8541 2403 4381-72,87 +82,31 1,45 jednorazowy 3833879 3125187 2975090-18,48-4,80 w tym gminy sąsiednie 14486 11311 10973-21,92-2,99 Normalny 3123221 2701634 2641959-13,50-2,21 Ulgowy 3933634 3192489 3034613-18,84-4,95 Jednorazowe suma 7056855 5894123 5676572-16,48-3,69 BILETY 10-PRZEJAZDOWE 26,00 10 przejazdowy 117995 114359 117171-3,08 +2,46 w tym gminy sąsiednie 359 102 106-71,59 +3,92 13,00 10 przejazdowy 202152 176859 168009-12,51-5,00 w tym gminy sąsiednie 757 243 235-67,90-3,29 Normalny 117995 114359 117171-3,08 +2,46 Ulgowy 202152 176859 168009-12,51-5,00 10 przejazdowe suma 320147 291218 285180-9,04-2,07 BILETY 3-PRZEJAZDOWE 11,40 3 przejazdowy 11600 6340 5460-45,3-13,9 8,40 3 przejazdowy 134500 210600 247500 56,6 17,5 w tym gminy sąsiednie 2000 200 500-90,0 150,0 4,20 3 przejazdowy 240000 439400 533100 83,1 21,3 w tym gminy sąsiednie 2000 900 2100-55,0 133,3
5,70 3 przejazdowy 16600 11500 10900-30,7-5,2 Normalny 146100 216940 252960 48,4 16,6 Ulgowy 256600 450900 544000 75,7 20,6 3 - przejazdowy suma 402700 667840 796960 65,8 19,3 BILETY WIELOGODZINNE I WIELODNIOWE JEDNOKROTNEGO KASOWANIA 90,00 15 dniowy 22 38 28 72,7-26,3 45,00 15 dniowy 60 236 197 293,3-16,5 60,00 10 dniowy 186 138 134-25,8-2,9 30,00 10 dniowy 470 311 261-33,8-16,1 10,00 24 godzinny 20666 18417 20607-10,9 11,9 5,00 24 godzinny 41923 37156 41898-11,4 12,8 24,00 3 dobowy 498 395 294-20,7-25,6 12,00 3 dobowy 1834 966 625-47,3-35,3 42,00 5 dniowy 185 123 97-33,5-21,1 21,00 5 dniowy 241 145 140-39,8-3,5 16,00 weekendowy 167 422 297 152,7-29,6 8,00 weekendowy 819 1348 1137 64,6-15,7 Normalne 21724 19533 21457-10,1 9,9 Ulgowe 45347 40162 44258-11,4 10,2 y okresowe suma 67071 59695 65715-11,0 10,1 BILETY MIESIĘCZNE I 30-DNIOWE 140,00 dużej rodziny 10 838 1527 8380,0 82,2 140,00 3 miesięczny 1335 21 13-98,4-38,1 140,00 sieciowy aglomeracyjny 762 526 513-31,0-2,5 70,00 sieciowy aglomeracyjny 1999 1671 1671-16,4 0,0 86,00 2 liniowy 8054 9052 9607 12,4 6,1 w tym gminy sąsiednie 1604 1511 1861-5,8 23,6 43,00 2 liniowy 4692 4758 4451 1,4-6,5 w tym gminy sąsiednie 2069 2073 2393 0,2 15,4 76,00 1 liniowy 30039 27559 24944-8,3-9,5 w tym gminy sąsiednie 43 74 78 72,1 5,4 38,00 1 liniowy 16109 14562 13205-9,6-9,3 w tym gminy sąsiednie 986 1005 1127 1,9 12,1 150,00 sieciowy na okaziciela 830 789 709-4,9-10,1 110,00 sieciowy 44023 43831 41529-0,4-5,3 55,00 sieciowy 112152 110464 104401-1,6-5,5 Normalne 83708 81757 77302-2,3-5,4 Ulgowe 136297 132314 126000-2,9-4,8 Miesięczne suma 220005 214071 203302-2,7-5,0 SUMA 8066778 7126947 7027729-11,7-1,4
Sprzedaż biletów w roku 2014 wg nominału. Rodzaj biletu Suma 2014 liczba Dochód netto memoriałowo BILETY JEDNORAZOWE % udział wartościowy 4,00 jednorazowy aglomeracyjny 32482 112113 0,35 2,00 jednorazowy aglomeracyjny 59523 102280 0,32 2,90 jednorazowy 2609477 6481900 20,00 W tym gminy sąsiednie 4381 21793 1,45 jednorazowy 2975090 3691379 11,39 W tym gminy sąsiednie 10973 13744 Normalny 2641959 6594013 20,34 Ulgowy 3034613 3793659 11,70 Jednorazowe suma 5676572 10387673 32,04 BILETY 10-PRZEJAZDOWE 26,00 10 przejazdowy 117171 2696174 8,32 W tym gminy sąsiednie 106 2537 13,00 10 przejazdowy 168009 1935702 5,97 W tym gminy sąsiednie 235 2822 Normalny 117171 2696174 8,32 Ulgowy 168009 1935702 5,97 10 przejazdowe suma 285180 4631877 14,29 BILETY 3-PRZEJAZDOWE 11,40 3 przejazdowy 5460 53023 0,16 8,40 3 przejazdowy 247500 1771000 5,46 W tym gminy sąsiednie 500 3578 4,20 3 przejazdowy 533100 1907313 5,88 W tym gminy sąsiednie 2100 7513 5,70 3 przejazdowy 10900 52926 0,16 Normalny 252960 1824022 5,63 Ulgowy 544000 1960239 6,05 3 - przejazdowy suma 796960 3784262 11,67 BILETY WIELOGODZINNE I WIELODNIOWE JEDNOKROTNEGO KASOWANIA 90,00 15 dniowy 28 2321 0,01 45,00 15 dniowy 197 8232 0,03 60,00 10 dniowy 134 7428 0,02 30,00 10 dniowy 261 7236 0,02 10,00 24 godzinny 20607 182930 0,56 5,00 24 godzinny 41898 186276 0,57 24,00 3 dobowy 294 6521 0,02 12,00 3 dobowy 625 6934 0,02 42,00 5 dniowy 97 3755 0,01 21,00 5 dniowy 140 2715 0,01 16,00 weekendowy 297 4381 0,01
8,00 weekendowy 1137 8381 0,03 Normalne 21457 207336 0,64 Ulgowe 44258 219775 0,68 y okresowe suma 65715 427111 1,32 BILETY MIESIĘCZNE I 30-DNIOWE 140,00 dużej rodziny 1527 197945 0,61 140,00 3 miesięczny 13 1685 0,01 140,00 sieciowy aglomeracyjny 513 66407 0,20 70,00 sieciowy aglomeracyjny 1671 108095 0,33 86,00 2 liniowy 9607 764373 2,36 W tym gminy sąsiednie 1861 147882 43,00 2 liniowy 4451 177085 0,55 W tym gminy sąsiednie 2393 95203 76,00 1 liniowy 24944 1752698 5,41 W tym gminy sąsiednie 78 5486 38,00 1 liniowy 13205 464140 1,43 W tym gminy sąsiednie 1127 39645 150,00 sieciowy na okaziciela 709 98400 0,30 110,00 sieciowy 41529 4224675 13,03 55,00 sieciowy 104401 5312594 16,39 Normalne 77302 6906554 21,31 Ulgowe 126000 6278489 19,37 Miesięczne suma 203302 13185042 40,67 SUMA 7027729 32415965 100,00 Udział biletów jednorazowych w ogólnej wartości sprzedaży jest zbyt duży. nr linii Zainteresowanie pasażerów liniami autobusowymi. pkm liczba liczba średnia średni czas pasażerokil pasażerów przewiezionych długość podróży omety na km pasażerów podróży [min] długość trasy [km] podstawowy czas trasy [min] [km] 1 16084 4,5 4491 3,58 11,0 11,507 35,4 2 11513 5,1 3457 3,33 10,0 8,761 26,3 3 13066 6,4 4076 3,21 7,6 10,857 25,7 5 4933 3,7 1740 2,84 6,9 10,857 26,6 6 12351 4,7 3652 3,38 9,4 14,272 39,5 7 15797 3,8 3822 4,13 11,2 14,970 40,5 9 22900 6,9 8006 2,86 9,6 8,511 28,5 10 6895 5,2 3030 2,28 6,7 7,838 23,0 11 22821 5,3 5507 4,14 12,3 13,340 39,5 13 22631 5,1 5508 4,11 12,1 13,207 39,0 15 59147 8,0 16254 3,64 11,7 12,909 41,5 16 4167 3,3 886 4,70 13,5 12,848 37,0 17 27176 8,2 7643 3,56 10,6 14,740 44,0 20 23494 6,3 7186 3,27 10,4 8,005 25,5 21 17088 3,4 3864 4,42 13,0 14,146 41,5 22 11317 5,1 3244 3,49 10,0 9,936 28,5 24 16704 4,9 5122 3,26 10,2 6,876 21,5
25 16704 5,7 7917 2,11 6,8 9,799 31,5 26 29046 6,6 6502 4,47 13,6 11,792 36,0 27 24512 4,1 3930 6,24 18,1 13,265 38,5 28 16904 5,7 6443 2,62 8,1 7,775 24,0 30 25043 8,3 6469 3,87 11,0 8,059 23,0 31 7625 3,6 1329 5,74 16,3 14,596 41,5 32 594 2,4 133 4,47 10,4 8,619 20,0 33 4830 4,8 1643 2,94 8,4 8,790 25,0 34 3790 2,9 985 3,85 6,1 15,485 24,5 36 19733 4,1 5453 3,62 10,0 15,198 42,0 82 5163 1,8 702 7,35 7,0 25,102 24,0 88 5387 2,1 754 7,14 6,7 25,216 23,5 Suma/średnio 467415 4,9 129748 3,60 10,3 12,320 31,6 L. miejskie 456865 5,1 128292 3,56 10,6 11,369 32,2 L. pozawiejskie 10550 2,0 1456 7,25 6,8 25,159 23,8 Porównanie cen biletów w wybranych miastach Polski. jednorazowy 30- minutowy 1-godzinny 90- minutowy 1-dniowy miesięczny Olsztyn 2,90-4,00 tylko - 10,00 110,00 międzygminny Toruo 2,80 - - - 11,20 89,20 Elbląg 2,80-3,40-13,00 85,00 Kielce 3,00-3,20-10,00 90,00 Płock 2,80-3,40-8,40 72,00 Koszalin 2,90 - - - 10,00 100,00 Gorzów Wlk. 3,00 - - - 13,80 92 Gdaosk 3,00-3,60-12,00 80/88 Lublin 3,20 2,80-8,20 13,00 84 Wrocław 3,00 3,00 4,40 6,00 11,00 98 Białystok 2,80-3,50-10,00 80/84 Warszawa - 20 3,40 75 4,40 7,00 15,00 110 W roku 2013 r. ZDZiT w Olsztynie zlecił firmie TRAKO Wierzbicki i Wspólnicy S.J. z Wrocławia przeprowadzenie analizy obecnej taryfy biletowej. Sugestie do nowej taryfy wynikające z opracowania: 1. Istotnym czynnikiem, który należy brad pod uwagę przy kształtowaniu taryfy jest porównywalnośd kosztu dojazdu transportem indywidualnym i publicznym. 2. Wzrost cen biletów w transporcie miejskim skutkuje zmniejszeniem popytu. 3. Taryfa odcinkowa czasowa ma szczególnie istotne znaczenie w sieci komunikacyjnej opartej na systemie linii komplementarnych (np. linii tramwajowych stanowiących szkielet obsługi komunikacyjnej i powiązanych z nimi autobusowych linii dowozowych o znaczeniu lokalnym) i nie wymaga bezpośredniości połączeo (jedna opłata na połączenie pośrednie); podstawowy bilet czasowy powinien pozwolid na przejazd całej trasy najdłuższej linii miejskiej. 4. Taryfa strefowa obejmująca tereny podmiejskie musi uwzględniad konkurencję z komunikacją komercyjną. 5. Cena biletu sieciowego powinna zawierad się w proporcji od 1:25 do 1:30 w stosunku do biletu jednorazowego, dla zwiększenia zainteresowania komunikacją miejską i tym samym większymi przychodami w latach kolejnych. 6. Wskazane jest uproszczenie taryfy biletowej.
7. Właściwym kierunkiem działao, w celu uzyskania wzrostu przychodów w długim okresie czasu, jest podwyższenie cen biletów jednorazowych, likwidacja okresowych biletów trasowanych i obniżenie cen biletów okresowych sieciowych. 8. Z punktu widzenia właściwej promocji biletów okresowych wskazana jest podwyżka bi letu jednorazowego. Wnioski z zachowao sprzedaży (zainteresowania komunikacją miejską) w latach 2012 2014: 1. Udział wartościowy biletów jednorazowych w ogólnych dochodach jest zbyt duży. Obserwowany jest coroczny spadek sprzedaży tych biletów. Wielkośd tego spadku nie ma proporcjonalnego przełożenia na pozostałe rodzaje biletów (poza biletami 3-przejazdowymi), w grupie których również obserwowany jest spadek sprzedaży. 2. Rosnący popyt na bilety 3-przejazdowe wskazuje, że akceptowalna jest cena biletu jednorazowego na poziomie 2,80 zł. Niemniej jednak cena biletu jednorazowego ma istotny wpływ na wielkośd sprzedaży biletów długoterminowych. 3. Mimo, że proporcje sprzedaży biletów okresowych do biletów jednorazowych w kolejnych latach są coraz korzystniejsze, to spadek liczby sprzedanych biletów okresowych pokazuje, że ceny tych biletów nie są również akceptowane. 4. Udział biletów aglomeracyjnych jednorazowych stanowi 2,1% ogólnej liczby biletów. Świadczy to o bardzo małym zainteresowaniu komunikacją zbiorową mieszkaoców gmin sąsiednich na rzecz transportu indywidualnego. Przejazdy na terenie gmin sąsiednich również nie są znaczące i obserwowana jest tendencja spadkowa liczby sprzedanych biletów. Jednocześnie zwrócenia uwagi wymaga poziom cen biletów w komunikacji komercyjnej na trasach: - Olsztyn - Szczęsne, Klewki na poziomie 3 zł (PU-H "Caro"), - Olsztyn - Dywity na poziomie 3,50 zł (Inter-Trans bis). Ceny biletów aglomeracyjnych powinny ulec obniżeniu. 5. Z biletów wielogodzinnych i wielodniowych największą popularnością cieszą się bilety 24- godzinne. y 3-dobowe i weekendowe (za wyjątkiem weekendowych ulgowych) sprzedawane są na podobnym poziomie, a ich udział sprzedaży w tym asortymencie wynosi 3,58%. y 5-, 10- i 15-dniowe stanowią 1,3% tych biletów. Dlatego też wskazana jest likwidacja biletów wielodniowych oraz weekendowych (z uwagi na ograniczony zakres korzystania) i jednocześnie zmniejszenie ceny biletu 3-dobowego. 6. W grupie biletów miesięcznych i 30-dniowych wyraźnie widad, że największym stopniem zainteresowania cieszą się bilety sieciowe gminne. Pozostałe bilety stanowią (z pominięciem biletów wydawanych dużym rodzinom) 27% w tej grupie. Jednocześnie występuje coroczny spadek sprzedaży biletów miesięcznych i 30-dniowych. Wskazuje to na brak akceptacji obecnych cen przez pasażerów. Asortyment tych biletów oraz poziom cen wymaga uporządkowania. Ceny nie są zachęcające do zrezygnowania z poruszania się indywidualnymi środkami transportu. 7. Z uwagi na wprowadzenie w niedalekiej przyszłości nowego środka transportu - tramwaju oraz zmiany układu tras zbiorowej komunikacji kołowej, konieczne jest umożliwienie mieszkaocom Olsztyna korzystania z połączeo pośrednich mieszanych. Należy rozważyd wprowadzenie biletu czasowego. Analiza zachowao na obecnych liniach komunikacyjnych wskazuje, że średnia długośd podróży pasażera w granicach Olsztyna wynosi 3,56 km i odległośd ta pokonywana jest w czasie rozkładowym 10,6 min. Tym samym wprowadzenie biletu 10-, 15- lub 20-minutowego spowodowałoby znaczy spadek przychodów, trudny do określenia. Reasumując, jako optymalny, umożliwiający podróż z przesiadką (autobus dowozowy + tramwaj) wydaje się byd bilet 45 min. Jednocześnie, w celu zapewnienia krótkich połączeo pośrednich bez wzrostu kosztów podróży, wskazane jest wprowadzenie biletu 30-minutowego. NOWA TARYFA BILETOWA 1. y ulgowe stanowią 50% ceny biletów normalnych. 2. Wszystkie bilety ważne są na obszarze całej sieci komunikacyjnej. Taryfa jest mniej skomplikowana podczas poruszania się liniami międzygminnymi (poruszanie się w cenie 2,90 zł
zamiast 4,00 zł w przypadku braku ulgi). Przy przekraczaniu granic gmin cena nie ulega zmianie, co wpływa na większą atrakcyjnośd komunikacji zbiorowej dla mieszkaoców gmin sąsiednich. 3. Do taryfy wprowadzony zostaje nowy bilet czasowy 30-minutowy w cenie 2,90 zł, pozwalający na przejazd kilkoma pojazdami na krótkie odległości, ważny na całej sieci komunikacyjnej. 4. 1-godzinny zastąpiony zostaje taoszym biletem 45-minutowym, a jego ważnośd obejmuje całą sied komunikacyjną. Wprowadzony zostaje bilet 90-minutowy w cenie 4,40 zł, pozwalający na swobodne poruszanie się na obszarze całej sieci komunikacyjnej. 5. Cena biletu 10-przejazdowego wzrasta o 2 zł (7,7%). jest ważny w całej sieci komunikacyjnej (również przy przejazdach międzystrefowych). 6. 3-przejazdowy sprzedawany tylko przez obsługę pojazdu ulega likwidacji, z uwagi na wprowadzanie automatów biletowych. Kierowcy nadal będą prowadzili sprzedaż biletów, ale tylko w pojazdach, gdzie nie będą funkcjonowały automaty i będą to bilety jednorazowe jednoliniowe dostępne w sprzedaży ogólnej. Jest to postulat zgłaszany przez wielu pasażerów poruszających się komunikacją miejską okazjonalnie. 7. Z biletów wielogodzinnych i wielodniowych pozostają tylko 24-godzinne i 3-dobowe. y 5-, 10-, 15-dniowe i weekendowe ulegają likwidacji. Cena biletu 3-dobowego ulega obniżeniu o 4 zł. 8. y miesięczne liniowe, 2-liniowe oraz sieciowy aglomeracyjny ulegają likwidacji. Cena biletu sieciowego ulega obniżeniu o 22 zł (20 %) do ceny 88 zł. y są ważne na obszarze całej sieci komunikacyjnej, również przy przejazdach międzygminnych. Relacje tego biletu będą kształtowały się następująco: - dla biletu w cenie 2,90 zł -> 1:30, - dla biletu w cenie 3,40 zł -> 1:26, - dla biletu w cenie 4,40 zł -> 1:20. sieciowy staje się atrakcyjny również dla pasażerów korzystających do tej pory rzadko z komunikacji miejskiej. 9. Cena biletu sieciowego na okaziciela ulega obniżeniu o 20 zł (13,3%) do ceny 130 zł. jest ważny na obszarze całej sieci komunikacyjnej, również przy przejazdach międzygminnych. Wprowadzony zostaje bilet ulgowy na okaziciela. 10. Osoby korzystające z przejazdów bezpłatnych lub ulgowych na terenie Olsztyna, na terenie gmin sąsiednich zobowiązane są posiadad bilety zgodnie z ulgami zawartymi w porozumieniach międzygminnych. Prognoza dochodów na dzieo wprowadzenia taryfy to 31,8 mln zł w skali roku. Projekt nowej taryfy daje szansę na wzrost dochodów w latach kolejnych i tym samym większy udział finansowania komunikacji z biletów oraz ograniczenie ruchu pojazdów indywidualnych.