INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 85 742-53-78 fax 85 742-21-04 e-mail: sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ BIAŁYSTOK, wrzesień 2014

spis treści WSTĘP... 4 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE... 4 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA... 4 POWIETRZE... 6 PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA... 6 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA... 6 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 7 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 8 PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD... 8 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 9 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 10 WODY PODZIEMNE... 11 PRESJE... 11 STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH... 12 GOSPODARKA ODPADAMI... 13 PRESJE... 13 STAN... 14 PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH... 16 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY... 16 PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU... 16 STAN POMIARY HAŁASU... 17 PRZECIWDZIAŁANIA... 17 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE... 19 PRESJE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANI A ELEKTROMAGNETYCZNE GO... 19 STAN POMIARY MONITORINGOW E... 20 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI... 21 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH... 21 TRANSPORT... 22 3

WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat siemiatycki jest zlokalizowany w południowej części województwa podlaskiego. Zajmuje obszar 1459 km 2, co stanowi ok. 7,2% powierzchni województwa. Południową granicę powiatu wyznacza rzeka Bug, od strony wschodniej granica z Republiką Białorusi. Powiat leży w środku malowniczego regionu Podlasie, w dolinie Bugu, której obszar w sąsiedztwie rzeki z racji walorów przyrodniczych nazwano Podlaski Przełom Bugu i objęto ochroną. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu siemiatyckiego wchodzi 9 gmin. Liczba ludności ogółem wynosi 46,9 tys. osób. Gęstość zaludnienia 32 os/km 2. Gospodarka Na terenie powiatu dominuje rolnictwo, z przewagą gospodarstw o produkcji wielokierunkowej. Użytki rolne (gruntu orne, sady, łąki, pastwiska) stanowią ok. 60,5% powierzchni powiatu, lasy i grunty leśne - 32%, natomiast pozostałe grunty i nieużytki 7,5%. Struktura zasiewów obejmuje głównie zboża, w dalszej kolejności ziemniaki, rośliny pastewne i przemysłowe, a także warzywa gruntowe. Ze względu na rolniczy charakter powiatu stopień uprzemysłowienia określa się jako niski. Wg danych GUS, pod koniec 2013 r. zarejestrowanych było 2 603 podmiotów gospodarczych, w tym 2463 z sektora prywatnego. W gospodarce dominuje przetwórstwo rolno-spożywcze. Inne rodzaje działalności gospodarczej to: produkcja wyrobów drewnianych, kostki brukowej, przemysł wydobywczy przetwarzający lokalne złoża kredy. W Adamowie (gmina Mielnik) znajduje się Przedsiębiorstwo PERN-Stacja Pomp nr 1, przesyłające ropę naftową na potrzeby kraju i zagranicy. Walory przyrodnicze powiatu Powiat charakteryzuje się atrakcyjnymi walorami przyrodniczo - krajoznawczymi dzięki malowniczemu położeniu w Dolinie Środkowego Bugu. Szczególnie interesujący fragment - Podlaski Przełom Bugu rozciąga się od Niemirowa do Drohiczyna. Na terenie powiatu znajdują się duże kompleksy leśne o charakterze naturalnym pozostałości Puszczy Mielnickiej. Łącznie 32% powierzchni powiatu stanowią lasy. Szczególnie cenne tereny, mające znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy, objęto siecią Natura 2000, którą tworzą obszary istotne dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy siedlisk przyrodniczych. Podstawą utworzenia sieci są 2 unijne dyrektywy, tzw. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa. Na terenie powiatu, sieć Natura 2000 stanowią: Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Dolina Dolnego Bugu (13095 ha). Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO): Ostoja Nadbużańska (5765 ha), Schrony Brzeskiego Rejonu Umocnionego (117 ha). DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązki: 4

kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Szczegółowe cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na kontrolowanym podjęcia działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia czy znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. W okresie od października 2013 do lipca 2014 r. na terenie powiatu przeprowadzono łącznie 28 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W przypadkach stwierdzanych przekroczeń, wydawano stosowne zarządzenia, a także wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac Inspekcji Ochrony Środowiska prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków - zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są przez różnorodne instytucje w kraju, a w znacznym zakresie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Dane uzyskiwane w Programie PMŚ tworzą wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie badawczym, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególnia się 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. 5

POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO 2 ), dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO- NO 2 ) i benzen (C 6 H 6 ). Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie samochodowej Białystok Bielsk Podlaski Siemiatycze. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2013 r. emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem z terenu powiatu wynosiła 16 238 ton. W porównaniu do roku poprzedniego odnotowano nieznaczny jej spadek. W latach 2004 2009 pomimo niewielkich wahań emisja była niska. Wielkość emisji z powiatu w latach 2004-2013 na tle województwa przedstawiono w tabeli. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH Emisja zanieczyszczeń pyłowych dane GUS J. m. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 woj. podlaskie ogółem t/r 2 176 2 004 1 740 1 748 1 324 1 146 1 096 977 919 874 powiat siemiatycki ogółem t/r 0 0 0 0 0 0 18 11 13 11 ze spalania paliw t/r 0 0 0 0 0 0 18 11 13 11 Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem t/r 1 874 115 1 799 787 1 703 946 1 716 244 1 602 796 1 597 587 1 616 560 1 646 078 1 480 002 1 974 984 powiat siemiatycki ogółem t/r 9 935 11 819 14 282 12 710 13 562 12 734 20 897 19 127 17 159 16 238 ogółem (bez CO2) t/r - - 28 15 13 15 166 148 150 145 dwutlenek siarki t/r 1 1 1 1 1 1 17 13 18 16 tlenki azotu t/r 9 9 11 10 11 10 15 15 13 11 tlenek węgla t/r 1 1 1 1 1 1 128 113 113 111 dwutlenek węgla t/r 9 918 11 800 14 254 12 695 13 549 12 719 20 731 18 979 17 009 16093 dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). 6

Na terenie tzw. Strefy Podlaskiej, która obejmuje wszystkie, za wyjątkiem Aglomeracji Białostockiej, powiaty województwa podlaskiego, wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego wykazała za rok 2013 przekroczenia normy pyłu PM2,5 dla kryterium oceny - ochrona zdrowia. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary na potrzeby oceny narażenia ekosystemów. Badania prowadzone są na stacji tła wiejskiego w m. Borsukowizna (gm. Krynki). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2013 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrona roślin. Taką ocenę potwierdzają wyniki badań prowadzonych od 2004 r. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie powiatu są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w większości w Siemiatyczach. Wyniki kontroli podmiotów opisano poniżej: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe "Żak" w Rogawce (kontrola: październik/listopad 2013 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń jest kocioł o mocy znamionowej 160 kw. Ze względu na moc kotła właściciel zwolniony jest z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej lub zgłoszenia instalacji. W trakcie kontroli (przy pracującym piecu) nie stwierdzono nadmiernej uciążliwości związanej z emisją zanieczyszczeń do powietrza. Zarówno w palenisku jak i w pomieszczeniu kotłowni nie zaobserwowano jakichkolwiek odpadów, które mogłyby być wykorzystywane jako paliwo w kotłowni. Dodatkowo pouczono właściciela zakładu o kategorycznym zakazie spalania jakichkolwiek odpadów w piecu. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych Przyjaźń S.A. Wydział Wschodni Przesyłu Ropy Dział Baza Adamowo (kontrola: listopad 2013 r.). Źródłami emisji zanieczyszczeń są 3 kotły o mocy po 0,5 MW każdy oraz zespól zbiorników magazynowych. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich, jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Prowadzący zgłosił instalację do Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku w zakresie emisji do powietrza. W wyniku rozbudowy zakładu nastąpiły zmiany w ilości źródeł emisji. Obowiązek aktualizacji zgłoszenia została wykonany. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Agro-Tymianka s.c. w Tymiance (kontrola: listopad/grudzień 2013 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentarskim oraz 5 kotłów o łącznej mocy ok 270 kw. Poprzez układy wentylacji odprowadzane są gazy i pyły powstające podczas chowu trzody. Zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania gazu w kotłach w celu ogrzania pomieszczeń i wody są odprowadzane do powietrza za pomocą emitorów zlokalizowanych w ścianach i dachu budynków. Z wykonanych w trakcie ubiegania się o pozwolenie zintegrowane obliczeń rozprzestrzeniania się substancji zanieczyszczających w powietrzu wynika, iż ich emisja nie powoduje przekroczenia wartości odniesienia określonych w przepisach prawa. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Polser Sp. z o.o. w Siemiatyczach (kontrola: styczeń/ luty 2014 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są 2 kotły o mocy nominalnej 4,786 MW każdy. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane regulujące emisję zanieczyszczeń z eksploatowanych kotłów. W trakcie kontroli przeprowadzono kontrolne pomiary emisji zanieczyszczeń z kotła nie stwierdzono przekroczeń. Zakład wywiązuje się z obowiązku prowadzenia dwukrotnie w ciągu roku pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów. Ostatnie wyniki nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych określonych w pozwoleniu zintegrowanym. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PRONAR Sp. z o.o. Zakład Produkcji Maszyn Komunalnych w Siemiatyczach (kontrola: styczeń/luty 2014 r.). Źródłem emisji zanieczyszczeń jest: mieszalnia farb i mycie pistoletów, kabina lakiernicza, kabina suszarnicza farb, kotłownia zakładu wyposażona w 2 kotły o mocy 1 300 kw każdy, palnik pracujący na potrzeby kabiny lakierniczej o mocy 350 kw oraz palnik pracujący na potrzeby kabiny suszarniczej farb o mocy 246 kw. Podmiot posiada pozwolenie na wprowadzanie pyłów lub gazów do powietrza z instalacji technologicznych. Ze względu na niewielką moc cieplną kotłów c.o. oraz palników, jest zwolniony z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Instalacja została zgłoszona Staroście Powiatu Siemiatyckiego. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. 7

Ferma Drobiu Adam Smolańczuk w Runicach (kontrola: marzec/kwiecień 2014 r.). Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentarskich. Poprzez układy wentylacji odprowadzane są gazy i pyły powstające podczas chowu drobiu oraz w wyniku spalania gazu propan w nagrzewnicach w celu ogrzania pomieszczeń (ogółem użytkowanych jest 6 nagrzewnic o mocy 85-106 kw). Podmiot nie został zobowiązany decyzją do prowadzenia monitoringu w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Z obliczeń rozprzestrzeniania się substancji zanieczyszczających w powietrzu, zawartych w dokumentacji do wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego wynika, iż ich emisja nie powoduje przekroczenia wartości odniesienia (przy dotrzymywaniu wielkości i warunków dopuszczalnych emisji, określonych w pozwoleniu spełniane są wymogi dotyczące dotrzymywania dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu określonych w prawie). Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia gmin w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodno-ściekową. Według aktualnie dostępnych danych GUS, długość czynnej sieci wodociągowej w 2013 roku wynosiła 848,5 km. 84,7% ludności korzystało z sieci wodociągowej, najwięcej w gminie Siemiatycze 94,1%, najmniej w gminie Perlejewo 70,1%. Udział ludności korzystającej z sieci wodociągowej w poszczególnych gminach w latach 2003 2012 przedstawiono w tabeli. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Powiat siemiatycki 81,4 81,7 81,9 82,4 82,5 82,6 82,9 83,5 83,9 84,7 Siemiatycze(1)-gmina miejska 91,9 91,9 92,1 92,2 92,2 92,2 92,3 92,3 92,3 94,1 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 76,9 77,0 77,3 77,4 77,7 78,0 78,2 78,7 79,4 79,6 Drohiczyn 81,6 81,7 81,7 81,7 81,8 81,9 82,0 82,3 82,4 82,5 Dziadkowice 85,2 85,6 85,9 85,9 85,9 85,9 85,9 86,1 86,1 86,1 Grodzisk 88,4 88,5 88,5 88,6 88,6 88,6 88,7 88,8 89,5 89,1 Mielnik 79,8 80,0 79,9 80,5 80,7 80,9 81,2 81,4 81,5 83,6 Milejczyce 68,0 68,6 70,1 71,4 71,3 71,3 72,1 72,0 73,8 73,8 Nurzec-Stacja 70,1 70,3 70,4 70,6 70,8 70,9 71,0 72,1 73,4 73,6 Perlejewo 54,9 56,1 55,7 60,3 60,3 60,5 62,4 69,3 69,3 70,1 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2013 roku wynosiła 96,9 km. Średnio 30,5 % ludności powiatu korzystało z sieci kanalizacyjnej, najwyższy wskaźnik osiągnięto w gminie miejskiej Siemiatycze 76,8%. Udział ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej w poszczególnych gminach w latach 2003-2012 prezentuje tabela poniżej. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Powiat siemiatycki 24,1 24,3 26,8 27,0 27,2 27,3 27,5 27,5 28,4 30,5 Siemiatycze(1)-gmina miejska 72,0 72,0 72,3 72,3 72,5 72,8 72,8 73,1 73,4 76,8 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 5,6 Drohiczyn 1,8 1,8 11,8 12,3 12,4 12,5 12,6 12,9 13,8 14,7 Dziadkowice 0 0 0 0 0 0 0 0 6,3 13,9 Grodzisk 4,7 4,8 12,7 12,8 12,9 13,0 13,0 13,3 13,8 14,3 Mielnik 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Milejczyce 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Nurzec-Stacja 10,3 10,9 12,7 12,7 12,7 12,7 12,8 13,2 15,7 15,0 Perlejewo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 dane: GUS 8

W 2013 roku na terenie powiatu funkcjonowało 7 komunalnych i 2 przemysłowe oczyszczalnie ścieków. Trzy komunalne oczyszczalnie były wyposażone w system podwyższonego usuwania biogenów. W 2013 roku 39,5% mieszkańców powiatu było obsługiwane poprzez oczyszczalnie ścieków. W podziale na gminy, najniższą liczbę ludności zanotowano w gminie wiejskiej Mielnik, a najwyższą w gminie miejskiej Siemiatycze. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat siemiatycki 25,56 29,65 30,59 31,87 32,71 33,2 27,2 28,6 29,4 37,7 39,5 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków Powiat siemiatycki 12744 14582 14934 15448 15702 15809 12858 13430 13661 17842 18546 Siemiatycze(1)-gmina miejska 11812 12122 12224 12634 12778 12877 10412 10 412 10 412 14152 14504 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 172 172 172 172 172 172 150 150 150 150 150 Drohiczyn 100 1000 1100 1200 1300 1300 828 1400 1283 1433 1683 Dziadkowice - - - - - - - - 311 602 606 Grodzisk 660 668 668 672 677 685 685 685 685 685 685 Mielnik - - - - - - - - - - 68 Milejczyce - - - - - - - - - - - Nurzec-Stacja 0 620 770 770 775 775 783 820 820 820 850 Perlejewo - - - - - - - - - - - dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badania i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych, monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych. KLASYFIKACJE WÓD Ocen jakości wód dokonuje się w tzw. Jednolitej Części Wód Powierzchniowych 1. Rodzaje sporządzanych ocen to: Ocena stanu wód. Stan wód jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan ekologiczny (lub potencjał ekologiczny w przypadku wód sztucznych lub silnie zmienionych 2 ) jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny wód oceniono jako dobry. - Stan ekologiczny określa się w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Stan ekologiczny jest definiowany jako: bardzo bobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły. - Potencjał ekologiczny określa się dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych 1 Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) - oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał, lub ich części, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub przybrzeżne. 2 wody te zostały tak przekształcone przez człowieka, że niemożliwe jest przywrócenie im stanu naturalnego 9

i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. - Stan chemiczny wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego. Ocena przydatności do bytowania ryb. Określa czy woda spełnia warunki do naturalnego bytowania ryb. Ocena jest dokonywana w oparciu o kryteria bytowania ryb karpiowatych oraz w oparciu o kryteria bytowania ryb łososiowatych. Ocena przydatności do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Określa kategorię ujmowanej wody. Na potrzeby oceny wyznaczono 3 kategorie jakości, dla których określono warunki kryterialne oraz wymagany sposób jej uzdatniania. Ocena spełnienia wymagań w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Ocena polega na sprawdzeniu wartości kryterialnych wskaźników charakteryzujących zjawisko eutrofizacji wody. OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK Oceny wód sporządza się w ramach realizacji 6-cio letnich programów pomiarowych (2010-2015). W latach 2010-2013 na terenie powiatu monitoring wód prowadzono na rzece Kamiance (dopływ Bugu) na odcinku ujściowym profilu pomiarowym w miejscowości Turna Mała. Celami badań było wykonanie oceny stanu wód oraz oceny spełnienia wymagań w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Rzeka wypływa z Wysoczyzny Drohiczyńskiej w pobliżu miejscowości Czerepy i płynie w kierunku południowowschodnim. Całkowita długość wynosi 27,0 km, a powierzchnia zlewni 127,2 km 2. Powyżej Siemiatycz Kamiankę zasilają wody największego dopływu Mahomet. Rzeka przepływa przez teren miasta i uchodzi do Bugu poniżej miejscowości Turna Mała. Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód rzeki są miejscowości Siemiatycze i Czartajew. Odcinek ujściowy leży w obszarze Natura 2000 objętym ochroną. Jakość wód rzeki Kamianki ujście w m. Turna Mała Ocena stanu ekologicznego - wykonana na podstawie indeksu fitobentosowego (IO) i makrobezkręgowców bentosowych (indeks MMI) wykazała stan umiarkowany (III klasa). Klasyfikacja stanu chemicznego - poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywną wartość: ftalanu di(2- etyloheksyl). Ocena stanu wód ponieważ stan ekologiczny nie osiągnął dobrego, a stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego, ostatecznie stan wód oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż woda jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Wyniki kontroli podmiotów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej przedstawiono poniżej: Zakład Produkcji Kostki Brukowej PATER FIRMA A. E. Daniluk w Siemiatyczach (kontrola: czerwiec 2013 r.). Wodę na potrzeby zakładu dostarczano na podstawie umowy z Gospodarstwem Pomocniczym przy Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i Urządzeń Wodnych,,Eksploatacja Wodociągów w Białymstoku i zużywano do celów bytowych, socjalnych i produkcyjnych. Wytwarzane ścieki gromadzono w przeznaczonym do tego szczelnym zbiorniku i wywożono własnym wozem asenizacyjnym na oczyszczalnię ścieków w Siemiatyczach. W trakcie kontroli przedstawiono dokumenty potwierdzające odbiór ścieków na oczyszczalni. Wody opadowe z dachu były odprowadzane za pośrednictwem rynien i rur spustowych na tereny nieutwardzone znajdujące się na własnej działce. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. LAK TECH Witold Tokajuk, Tadeusz Błaszczyk Spółka Jawna w Siemiatyczach (kontrola: lipiec 2013 r.). Podmiot wynajmował pomieszczenia, w których znajdował się pełny węzeł sanitarny. Wodę do celów socjalno-bytowych pobierano z miejskiej sieci wodociągowej. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzano do sieci kanalizacyjnej. Warunki poboru wody i odprowadzania ścieków na potrzeby działalności podmiotu były uregulowane w umowie najmu. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. 10

Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Siemiatyczach (kontrole: lipiec 2013 r., styczeń 2014 r.). Stan formalnoprawny w zakresie oczyszczania i odprowadzania ścieków oczyszczonych do rzeki Kamianki był uregulowany. Ścieki poddawano codziennym badaniom we własnym laboratorium, a ponadto raz w miesiącu w laboratorium akredytowanym. Przedstawione podczas kontroli wyniki nie wykazywały przekroczeń warunków dopuszczalnych. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodnościekowej. Ponowna kontrola podmiotu, przeprowadzona w styczniu 2014 roku, również nie wykazała nieprawidłowości. Wydział Wschodni Przesyłu Ropy. Dział Baza Adamowo. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń" S.A. (kontrola: listopad 2013 r.). Woda na potrzeby osiedla przyzakładowego oraz częściowo na potrzeby socjalno-bytowe pracowników pobierana była z wodociągu gminnego. Wodę na potrzeby przemysłowe pobierano z własnego ujęcia, składającego się z trzech studni wierconych. Stan formalnoprawny ujęcia był uregulowany. Ilość pobieranej wody podlegała rejestracji za pomocą wodomierzy. Ujęcie było prawidłowo zabezpieczone - wszystkie studnie odpowiednio ogrodzone. Na terenie zakładu funkcjonują: biologiczna oczyszczalnia ścieków oczyszczająca ścieki bytowo-gospodarcze z zakładu i osiedla mieszkaniowego oraz oczyszczalnia ścieków deszczowo-przemysłowych. Ścieki oczyszczone odprowadzane są do rzeki Mętnej. Stan formalnoprawny obydwu oczyszczalni był uregulowany. Osady ściekowe powstające podczas oczyszczania ścieków bytowo-gospodarczych wykorzystywano do nawożenia terenów zielonych na terenie bazy. Substancje ropopochodne odzyskiwane ze ścieków kierowano do powtórnego wykorzystania. Wody opadowe z dróg dojazdowych na terenie zakładu odprowadzano do ziemi poprzez studnie chłonne oraz do rowów bezodpływowych poza terenem zakładu. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Uprawa Pieczarek Urszula Zduniewicz, Krystyna Jurczuk, m. Słochy Annopolskie (kontrola: październik 2013 r.). Wodę na cele produkcyjne pobierano z własnej studni. W procesie produkcji powstawały ścieki z mycia hal oraz ścieki socjalno bytowe, które odprowadzano do dwóch zbiorników bezodpływowych. Według oświadczenia przedstawiciela podmiotu, zbiorniki w miarę potrzeb (średnio raz w miesiącu) były opróżniane przez wyspecjalizowaną firmę asenizacyjną. W trakcie kontroli zostały przedstawione stosowe dokumenty potwierdzające odbiór ścieków oraz umowę na odbiór ścieków. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Adam Smolańczuk, gm. Drohiczyn (kontrola: marzec 2014 r.). Wodę do pojenia drobiu oraz na potrzeby socjalno-bytowe pracowników pobierano z wodociągu gminnego eksploatowanego przez Gminy Zakład Gospodarki Komunalnej w Drohiczynie. W dniu kontroli właściciel posiadał umowę na dostawę wody z zawartą na czas nieokreślony. W wyniku eksploatacji instalacji powstawały jedynie niewielkie ilość ścieków socjalno-bytowych, które gromadzono w zbiorniku bezodpływowym, a następnie wywożono za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy asenizacyjnej. Ścieki technologiczne praktycznie nie były wytwarzane, ponieważ czyszczenie kurników odbywało się za pomocą niewielkiej ilości wody z dodatkiem środków chemicznych, która podlegała odparowaniu. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: substancje ropopochodne azotany, fosforany, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych składowisk odpadów, z baz magazynowania i dystrybucji paliwowych do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia azotanami i fosforanami występują przede wszystkim na terenach rolniczych (związki te są także przyczyną eutrofizacji wód powierzchniowych. 11

STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH Ocena wód podziemnych jest wykonywana na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896). Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka. Klasa II wody dobrej jakości, w których: wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby. Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka. Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka. Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka. Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) dokonuje się porównując wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych ze zbadanych punktów pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonych w załączniku do rozporządzenia. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd na obszarze kraju. W 2013 roku nie prowadzono badań na terenie powiatu. W 2012 roku PIG przeprowadził badania stanu chemicznego w ramach monitoringu diagnostycznego w czterech punktach pomiarowych zlokalizowanych w m. Mielnik, Grabarka, Tymianka i Klukowicze. Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych wg badań PIG-PIB Lp. Numer otworu Miejscowość Gmina Użytkowanie terenu Klasa jakości wody 1 1102 Mielnik Mielnik lasy II 2 1112 Grabarka Nurzec-Stacja lasy II 3 2219 Tymianka Nurzec-Stacja Zabudowa wiejska II 4 2220 Klukowicze Nurzec-Stacja Zabudowa wiejska III źródło: PIG- PIB Jakość wód w Mielniku, Grabarce oraz w Tymiance należy uznać za dobrą (wody dobrej jakości), natomiast w m. Klukowicze są to wody zadowalającej jakości. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. 12

GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu siemiatyckiego w 2013 r. wyniosła 14,4 tys. Mg, co stanowiło 0,8% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego. Jednostka terytorialna źródło: GUS 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] powiat siemiatycki 9,9 8,2 12,3 17,0 15,1 15,7 16,3 18,9 14,4 woj. podlaskie 927,9 957,4 1057,2 838,3 737,9 713,5 707,6 1467,5 1827,5 Illość odpadów przemysłowych wytworzonych w ciągu roku ODPADY KOMUNALNE Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty handlowousługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. W 2012 3 r. zebrano 4963,3 ton zmieszanych odpadów komunalnych, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 106 kg/rok 4. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich kierowanie na składowiska. Ilość odpadów komunalnych wytworzonych w latach 2005-2012 Od 1 stycznia 2012 r. zaczęła obowiązywać nowa ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe - ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych z możliwością selektywnego zbierania. Zgodnie z głównymi założeniami nowelizacji przepisów, zmieszane odpady komunalne, odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych oraz 3 brak danych GUS za 2013 r. 13

targowisk), pozostałości po sortowaniu odpadów komunalnych przeznaczone do składowania należy kierować do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK). Odpady te powinny zostać zagospodarowane w regionie gospodarki odpadami (z wyjątkiem kierowania ich do instalacji zastępczej wyznaczonej w WPGO w sytuacji awaryjnej lub braku RIPOK). Odpady od mieszkańców odbierane będą przez wyłonioną w drodze przetargu firmę. Istnieją dwa modele wyboru instalacji przez gminę ze względu na rodzaj ogłoszonego przetargu. W przypadku przetargu na odbieranie odpadów podmiot odbierający będzie przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalację, do której przekazywał będzie odebrane odpady komunalne (akceptacja instalacji poprzez wybór oferty przez gminę). Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy uiszczają jedną podstawową stawkę, dzięki czemu nikomu nie powinno opłacać się wyrzucanie odpadów do lasu. Ponadto osoby segregujące odpady będą płacić mniej. Gminy miały termin do połowy 2013 r. na wprowadzenie na swoim terenie nowego sposobu zarządzania odpadami oraz poinformowanie mieszkańców o tych zasadach. Dzięki nowej ustawie uzyskały nowe kompetencje do działania. Dysponując środkami z opłat za odpady od mieszkańców, gminy pokryją z nich koszty obsługi systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym np. punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Od lipca 2013 r. Inspekcja Ochrony Środowiska rozpoczęła cykl kontroli, podczas których sprawdzi, czy gminy wywiązały się z nowych obowiązków. STAN SKŁADOWISKA Na terenie powiatu funkcjonują 2 składowiska odpadów: w Siemiatyczach i Drohiczynie. Żadne nie jest przystosowane do składowania odpadów niebezpiecznych. Brak jest również wyznaczonego miejsca do wywożenia produktów zneutralizowanych w wyniku przeprowadzonych akcji ratowniczych o znamionach poważnych awarii (np. skażonej gleby itp.). Na terenie powiatu nie ma stałych składowisk odpadów przemysłowych. Monitoring składowisk Zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska 5 prowadzący instalację jest zobowiązany prowadzić monitoring składowiska. Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach na terenie powiatu w 2013 roku Składowisko SOK w Siemiatyczach Pobór prób I, IV, VII, X 2013 r. Wyniki wód podziemnych i odciekowych Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1858, 3.1., pkt. 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów). W wodach podziemnych z piezometrów P1 i P3 stwierdzono utrzymujące się na nieco podwyższonym poziomie wartości PEW (przewodności elektrolitycznej właściwej), które kwalifikowały się do II klasy jakości. W piezometrze P1 zaobserwowano nieznacznie podwyższone wartości OWO (ogólnego węgla organicznego) w I i III serii badań, kształtujące się na poziomie II klasy oraz w IV serii badań odpowiadającej klasie IV. 5 art. 147a Ustawy Prawo ochrony środowiska, Dz. U. 2008 Nr 25 poz. 150 z późn. zm. 14

SOK w Kułygach, gm. Siemiatycze (zamknięte) SOK w Żerczycach, gm. Nurzec Stacja (zamknięte) V, XII 2013 r. IV, IX 2013 r. W piezometrze P3 zaobserwowano nieco podwyższoną wartość Cu (miedzi) w III serii pomiarowej oraz Zn (cynku) w I i III serii badań, charakteryzującą II klasę jakości wód. Obniżona wartość odczynu ph mieszczącą się w IV klasie jakości odnotowano w piezometrze P2 w III serii pomiarowej. Pozostałe analizowane parametry we wszystkich piezometrach kształtowały się na poziomie charakteryzującym dobry stan chemiczny wód podziemnych.* Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów P1 i P2 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1858, 3.1., pkt. 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów). Odczyn badanych wód wahał się od 7,4 do 7,6. Jest to wartość charakterystyczna dla wód podziemnych I klasy. Na całej sieci monitoringowej wartości Cu (miedzi) mieściły się poniżej granicy klasy II, wartości Pb (ołowiu) poniżej granicy właściwej dla klasy III oraz Hg (rtęci) poniżej granicy charakteryzującą klasę IV. Do II klasy jakości zaliczono PEW w P2 oraz P3. W ocenie nie brano pod uwagę oznaczeń dla Cd (kadmu), ponieważ zawartość tego pierwiastka była niejednoznaczna odnośnie granic oznaczalności. Pozostałe analizowane wskaźniki posiadały wartości na poziomie wód I klasy jakości.* Wody podziemne w rejonie składowiska odpadów monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 i P3 w dwóch seriach badań. Wodę podziemną ujmowaną piezometrem P1 sklasyfikowano jako wodę II klasy jakości, ze względu na wartości PEW, pozostałe parametry posiadały wartości kształtujące się na poziomie klasy I. Wodę podziemną z piezometru P2 sklasyfikowano jako wodę II klasy jakości, którą zdeterminowały wartości PEW oraz OWO w drugiej serii badań. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klasy I. Wodę podziemną ujmowaną piezometrem P3 sklasyfikowano jaką wodę I klasy jakości.* * Na podstawie klasyfikacji wg RMŚ z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008, Nr 143, poz. 896). Odpady niebezpieczne W 2013 r. w bazie WSO 6 zgromadzono informacje o 86 producentach odpadów niebezpiecznych. Pod względem ilości wytworzonych odpadów do największych podmiotów należały: Separator Service Sp. z o.o. - 1 609,4 Mg Awas-Serwis Sp. z o.o. - 1 282,2 Mg Maxmed Z.U.H. Marcin Murzyn - 316 Mg Zakład Gospodarki Komunalnej GRONEKO - 125 Mg Środowisko i Innowacje Sp. z o.o. - 64 Mg Na terenie powiatu wytworzono 3512,4 Mg odpadów niebezpiecznych, zebrano 15,5 Mg. Zbieraniem zajmowało się 6 specjalistycznych firm posiadających odpowiednie zezwolenia. Największą grupę odpadów niebezpiecznych stanowiły mieszaniny odpadów z piaskowników i z odwadniania olejów w separatorach (130508) 2 887,03 Mg. Znaczącą grupę stanowiły materiały konstrukcyjne zawierające 6 Wojewódzki System Odpadowy, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego 15

azbest (170605) 149,7950 Mg. Z uwagi na fakt, iż wyroby azbestowe należy usunąć z terenu kraju do końca 2032 roku zakłada się, że powstająca ilość będzie sukcesywnie rosła. PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH Od czasu wydania poprzedniego raportu, Inspektorat przeprowadził następujące kontrole podmiotów pod kątem gospodarki odpadami: Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Siemiatyczach - oczyszczalnia ścieków (kontrole: lipiecsierpień 2013 r., styczeń-luty 2014 r., kontrola interwencyjna: maj 2014 r.). Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. LAK TECH Witold Tokajuk, Tadeusz Błaszczyk Spółka Jawna w Siemiatyczach (kontrola: lipiec 2013 r.). Ewidencja wytworzonych odpadów nie była prowadzona zgodnie z obowiązującymi wzorami w wyniku czego wydano zarządzenie pokontrolne. PHU "ZŁOM-TEX" Krzysztof Kochański w m. Pokaniewo Kolonia, gm. Milejczyce (kontrola interwencyjna: listopad 2013 r.). Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. NUMENOR Jakub Jodłowski w Siemiatyczach - zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (kontrola: listopad-grudzień 2013 r.). Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. NUMENOR Jakub Jodłowski w Siemiatyczach - stacja demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (kontrola: listopad-grudzień 2013 r.). Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń" S.A. Wydział Wschodni Przesyłu Ropy Dział Baza Adamowo, gm. Mielnik (kontrola: listopad 2013 r.). Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Siemiatyczach (kontrola: luty 2014 r.). Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. Gmina Miasto Siemiatycze (kontrola interwencyjna: marzec-kwiecień 2014 r.). Do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku wpłynął wniosek o podjęcie działań interwencyjnych wyjaśniających legalność funkcjonowania gruzowiska znajdującego się w pobliżu wsi Turna Duża, obręb Siemiatycze. Na tej podstawie rozpoczęto czynności kontrolne w Gminie Miejskiej Siemiatycze, w tym przeprowadzono wizję w obrębie przedmiotowej działki. Przedstawiciele gminy podczas kontroli złożyli wyjaśnienia, iż w/w teren stanowi byłe wyrobisko po wydobyciu kruszywa, w którym przez lata deponowane były odpady budowlane pochodzące od indywidualnych wytwórców z terenu gminy oraz powstające w wyniku inwestycji miejskich. Dla przedmiotowego terenu nie wydano decyzji z zakresu gospodarki odpadami. W dniu kontroli na przedmiotowej działce stwierdzono zaleganie odpadów. Podczas oględzin terenu inspektorzy WIOŚ byli świadkami przyjęcia odpadów. Nie prowadzono ewidencji odpadów przyjmowanych na teren działki. Kontrolowany nie przedstawił dokumentacji określającej ilość i rodzaj odpadów znajdujących się na terenie działki. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne oraz wystąpiono do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o podjęcie stosownych działań zgodnych z posiadanymi kompetencjami. Gospodarstwo Rolne Andrzej Jarocki w Kłyzówce, gm. Drohiczyn (kontrola interwencyjna: maj-czerwiec 2014 r.). Podczas kontroli stwierdzono magazynowanie płyt eternitowych (dachowych) w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym, w wyniku czego pouczono kontrolowanego. HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU Hałas jest jednym z najbardziej odczuwalnych zagrożeń środowiska. Z akustycznego punktu widzenia, hałasem określa się każdy niepożądany dźwięk, który w pewien sposób wpływa na tło akustyczne. Do głównych źródeł hałasu wpływających na zwiększenie uciążliwości akustycznej dla środowiska zewnętrznego należą: ruch drogowy, ruch kolejowy, transport lotniczy oraz zakłady przemysłowe. Na terenie województwa podlaskiego najistotniejsze źródła hałasu to transport drogowy (hałas komunikacyjny) oraz w niedużym stopniu zakłady przemysłowe (hałas przemysłowy). 16

Wpływ na klimat akustyczny ma niezwykle dynamiczny rozwój motoryzacji, także na terenie powiatu. Według aktualnie dostępnych danych GUS, w roku 2012 w powiecie zarejestrowanych ogółem było 43160 pojazdów (o 884 pojazdów więcej niż w roku poprzednim). Hałas przemysłowy obejmuje dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia oraz części procesów technologicznych, instalacje i wyposażenie małych zakładów rzemieślniczych i usługowych. Do hałasu przemysłowego zalicza się również dźwięki emitowane przez urządzenia obiektów handlowych takie jak: urządzenia klimatyzacyjne, wentylatory itp., a także urządzenia nagłaśniające w lokalach rozrywkowych i gastronomicznych. W odróżnieniu od hałasu komunikacyjnego, hałas przemysłowy ma na ogół charakter lokalny. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. W październiku 2012 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Środowiska zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z dnia 1 października 2012 r., poz. 1109), podwyższające dopuszczalne poziomy hałasu w odniesieniu do trzech kategorii rodzaju terenu, na podstawie którego wykonane zostały pomiary hałasu za 2013 rok. W styczniu 2014 r. ogłoszony został jednolity tekst rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. poz. 1109). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi badania hałasu komunikacyjnego i przemysłowego na terenie całego województwa podlaskiego. Badania przeprowadzane są w ramach programu monitoringu, planowych kontroli, a także działań interwencyjnych - skarg społeczeństwa. STAN POMIARY HAŁASU HAŁAS KOMUNIKACYJNY Badania monitoringowe hałasu komunikacyjnego prowadzone są przez Inspektorat zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 roku 7 oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Na terenie powiatu w roku 2013 Inspektorat nie prowadził pomiarów hałasu komunikacyjnego. PRZECIWDZIAŁANIA HAŁAS KOMUNIKACYJNY Największy wpływ na kształtowanie poziomu hałasu przy drogach mają parametry źródła, tzn. parametry ruchu drogowego, do których należą: natężenie ruchu, udział pojazdów ciężkich i motocykli oraz prędkość potoku pojazdów. Bardzo duży wpływ odgrywa stan techniczny pojazdów. Poza wymienionymi czynnikami dodatkowy wpływ na poziom emitowanego hałasu w warunkach miejskich ma też płynność ruchu, a także styl jazdy. O wielkości natężenia hałasu decydują również: pochylenie odcinka, wysokość odbiorcy nad jezdnią, odległość odbiorcy od jezdni, kształt i sposób pokrycia terenu (asfalt, beton, trawa itp.), ukształtowanie terenu i sposób jego zagospodarowania oraz ewentualne przeszkody. 7 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 roku w sprawie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz.U. Nr 140, poz. 824) 17

Ochrona przed hałasem drogowym dotyczy metod i sposobów zarówno w strefie emisji (powstawania) jak i imisji (odbioru) hałasu. EFEKTYWNE METODY OCHRONY PRZED HAŁASEM (tzw. metody ograniczające hałas u źródła) Działania w strefie emisji dotyczą zmniejszenia efektu generowania hałasu przez pojazdy u źródła, czyli w przekroju drogi. Metody i środki związane z pojazdem i kierowcą, Metody i środki związane ze sposobem projektowania dróg i doborem poszczególnych elementów drogi (lokalizacja drogi i jej otoczenie, pochylenie drogi, przekrój poprzeczny drogi, nawierzchnia), Metody i środki związane z organizacją ruchu (natężenie ruchu pojazdów, struktura pojazdów, płynność ruchu z najmniejszą liczbą zatrzymań, koncentracja ruchu na określonych drogach obwodnice, uspokojenie ruchu, utrzymanie prędkości w zakresie 30-50 km/h). OCHRONA PRZED HAŁASEM W STREFIE IMISJI (tzw. ograniczanie hałasu u odbiorcy) Działania w strefie imisji dotyczą stosowania odpowiednich środków ochrony odbiorcy i powinny mieć na celu ograniczenie hałasu do wartości dopuszczalnych. Metody i środki związane z ograniczeniem hałasu za pomocą urządzeń zlokalizowanych na drodze fali dźwiękowej pomiędzy źródłem hałasu a odbiorcą (ekrany akustyczne, wały ziemne, kombinacje ekranu ziemnego z ekranem akustycznym, pasy zieleni izolacyjnej), Metody i środki związane z lokalizacją i odpowiednim ukształtowaniem budynku oraz jego izolacją przed oddziaływaniami akustycznymi (lokalizowanie budynków mieszkalnych w odpowiedniej odległości od tras komunikacyjnych), Wymiana stolarki okiennej i izolacja ścian budynków metody te ograniczają jedynie hałas wewnątrz budynku. HAŁAS PRZEMYSŁOWY DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Zagrożenie hałasem przemysłowym związane jest głównie z niekorzystną lokalizacją zabudowy mieszkaniowej, w pobliżu zakładów. Emisja hałasu przemysłowego jest uzależniona w dużym stopniu od procesu technologicznego i wykorzystywanych w nim maszyn i urządzeń, których ilość, stan techniczny, poziom nowoczesności, a także izolacyjność akustyczna i lokalizacja źródła są czynnikami decydującymi o stopniu uciążliwości dla otoczenia. W opisywanym okresie, na terenie powiatu Inspektorat przeprowadził 2 kontrole: Zakład Produkcji Kostki Brukowej PATER FIRMA A. E. Daniluk w Siemiatyczach (kontrola: czerwieclipiec 2013 r.). Głównymi źródłami emisji hałasu do środowiska jest praca dwóch węzłów betoniarskich. Dopuszczalne poziom hałasu emitowanego do środowiska zostały określone w decyzji Starosty Powiatowego w Siemiatyczach i wynoszą: 50 db w porze dziennej oraz 40 db w porze nocnej. Badania automonitoringowe nie wykazały występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych. PTU "ANNA" Marek Tarasiuk w Siemiatyczach (kontrola interwencyjna: sierpień-wrzesień 2013 r.). Głównymi źródłami emisji hałasu mającymi wpływ na klimat akustyczny na przyległych terenach zabudowy zagrodowej jest praca urządzeń do wydobycia i kruszenia kopalin Dopuszczalne poziomy hałasu emitowanego do środowiska zostały określony w decyzji Starosty Powiatowego w Siemiatyczach i wynoszą: 55 db A - w godz. 6 00 22.00 przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym i 45 db A - w godz. 22 00 6 00 odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PPUH "Żak" Jerzy Tymiński w Rogawce, gm. Siemiatycze (kontrola interwencyjna: październik-listopad 2013 r.). Głównymi źródłami emisji hałasu mającymi wpływ na klimat akustyczny na przyległych terenach zabudowy zagrodowej jest praca urządzeń do przerobu i suszenia drewna. Urządzenia pracowały w ruchu ciągłym (naprzemiennie) i nie posiadały zabezpieczeń akustycznych. Zakład pracował w systemie jednozmianowym przez 5 dni w tygodniu. Dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: 55 db A - w godz. 6 00 22 00 przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie 18