Czy i dlaczego ważna jest współpraca? Przykłady działania klastrów. Kraków 21.11.2011 Maciej Szostak Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Prezentacja opracowana przez Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich Prezentacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Jednym z nielicznych przypadków, który został opisany, są cztery sąsiadujące ze sobą klastry turystyczne zlokalizowane wzdłuż rzeki Murray w południowo-wschodniej Australii. Wnioski płynące z ich analizy wskazują na znaczenie przywództwa w klastrach. W trzech spośród nich, funkcję tą pełnią lokalne stowarzyszenia branżowe, zrzeszające podmioty turystyczne funkcjonujące na danym obszarze.
Okazuje sie, ze jest to czynnik pożądany przez uczestników klastrów, gdyż silne przywództwo postrzegane jest jako warunek nawiązywania współpracy. Co więcej, w jednym z klastrów brak silnego przywództwa postrzegany jest jako główna bariera rozwoju tego klastra. Uczestnicy klastrów twierdza, że rozwój współpracy pomiędzy podmiotami turystycznymi wymaga wsparcia, a wsparcie to powinno być udzielane raczej przez instytucje lokalne niż rządowe.
W regionie Åre w północnej Szwecji, dzięki współpracy w ramach klastra turystycznego udało sie przekształcić kurort narciarski w jedno z najatrakcyjniejszych miejsc całorocznego wypoczynku w kraju. Kluczowa role w jego rozwoju odegrała współpraca sektora publicznego i prywatnego. Lokalne władze przekazały wiele swoich dotychczasowych kompetencji w zakresie turystyki lokalnemu stowarzyszeniu przedsiębiorców, a same skupiły sie na budowie centrum konferencyjnego i pozyskaniu środków na jej sfinansowanie.
Pomogło to w zwiększeniu ruchu turystycznego w sezonie letnim, co spowodowało wzrost wpływów z podatków. Ponadto przyczyniło się to do zwiększenia liczby mieszkańców (w odróżnieniu do większości regionów północnej Szwecji, gdzie zaludnienie maleje). Opracowany w regionie model współpracy prywatno-publicznej jest rozwijany w ramach grupy Wizja 2020, która opracowuje strategie dalszego rozwoju turystyki w regionie i do której przystępuje coraz więcej podmiotów.
Amerykańska Dolina Krzemowa to najsłynniejszy klaster na świecie. Na przestrzeni 300 mil kwadratowych między Palo Alto i San José w Kalifornii ulokowanych jest obecnie ponad sześć tysięcy firm wysokotechnologicznych, w których pracuje ponad milion osób. Większość z tych przedsiębiorstw zajmuje się rozwojem mikroelektroniki i komputerów. Początki Doliny sięgają 1912 roku i związane są z wynalezieniem wzmacniaczy przez Lee de Foresta w Palo Alto, co umożliwiło rozwój technologii komunikacyjnych.
W 1938 roku w Palo Alto zaczęła działalność firma Hewlett-Packard, założona przez studentów Williama Hewletta i Davida Packarda wspartych pożyczką przez osobę odpowiedzialną za rozwój miasta profesora uniwersytetu w Stanford, Frederica Tremana. W 1955 roku w Palo Alto powstało Laboratorium Półprzewodników. Przyciągnęło ono wielu wyśmienitych inżynierów, którzy po pewnym czasie opuścili je, by założyć własne firmy. Rozwój firm w Dolinie Krzemowej stymulowany był w latach 50. i 60. przez ogromny popyt przemysłu zbrojeniowego i kosmicznego na elektronikę.
Dolina Krzemowa to wspólnota technologiczna cechująca się bardzo wysoką mobilnością personelu (średni czas pracy pracowników w firmie to dwa, trzy lata, przy czym zdarza się, że wracają oni do tego samego przedsiębiorstwa ponownie). Mobilność oraz wspólne korzenie wielu przedsiębiorców stały się źródłem społecznych i profesjonalnych sieci umożliwiających sprawny przepływ informacji i wiedzy, i ich szybką dyfuzję. Sieci te tworzą w regionie rodzaj superorganizacji, w ramach której jednostki organizują zdecentralizowany proces eksperymentów i przedsiębiorczości.
Ludzie przemieszczają się między firmami i projektami bez alienacji, jakiej można by się spodziewać przy takim stopniu mobilności, gdyż ich społeczne i profesjonalne relacje pozostają niezmienione. Źródłem postępu technologicznego w Dolinie Krzemowej jest region i sieci, a nie pojedyncze firmy. Na początku lat 80. siła klastra Dolina Krzemowa obniżyła się m.in. ze względu na konkurencję ze strony Japonii i państw wschodnioazjatyckich.
Strategia, którą obrali miejscowi liderzy, by przezwyciężyć ten regres, to założenie po rocznym społecznym dialogu organizacji non profit Joint Venture: Sillicon Valley Network, która prowadzi działania w 13 obszarach na rzecz zlikwidowania pogłębiającego się rozdźwięku między przemysłem, rządem i lokalną społecznością. Podtrzymanie rozwoju w Dolinie Krzemowej opiera się więc o współpracę w ramach klastra.
Dziękuję za uwagę!