I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r.

I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r. Paliwa z odpadów jako źródło energii dla klastrów energetycznych Aleksander Sobolewski Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla

Spis treści 1. Wprowadzenie 2. Klastry energii 3. Gospodarka odpadami w Polsce 4. Paliwa z odpadów 5. Odzysk energii z odpadów 6. Pozytywne przykłady 7. Podsumowanie 2/20

1. Wprowadzenie Kierunek zmian Cel strategiczny budowa społeczeństwa recyklingu, które nie tylko unika wytwarzania odpadów, lecz także wykorzystuje je w charakterze surowców. Cele pośrednie ograniczenie składowania odpadów, ograniczenie zużycia paliw kopalnych, wypełnienie zobowiązań Polski wobec UE (w tym zwiększenie udziału recyklingu). 3/24

2. Klastry energii Potrzeby energetyczne, a źródła energii POTRZEBY ENERGETYCZNE energia ciepło elektryczna /chłód paliwa silnikowe ŹRÓDŁA ENERGII paliwa kopalne źródła odnawialne ODPADY 4/20

2. Klastry energii Definicja klaster energii cywilnoprawne porozumienie, w skład którego mogą wchodzić osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub jednostki samorządu terytorialnego, dotyczące wytwarzania i równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu energią z odnawialnych źródeł energii lub z innych źródeł lub paliw, w ramach sieci dystrybucyjnej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kv, na obszarze działania tego klastra nieprzekraczającym granic jednego powiatu w rozumieniu ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 814) lub 5 gmin w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446); klaster energii reprezentuje koordynator, którym jest powołana w tym celu spółdzielnia, stowarzyszenie, fundacja lub wskazany w porozumieniu cywilnoprawnym dowolny członek klastra energii, zwany dalej koordynatorem klastra energii ;, Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw osoba fizyczna jednostka naukowa osoba prawna instytut badawczy jednostka samorządu terytorialnego 5/24

2. Klastry energii Propozycje działań LOKALNA SPOŁECZNOŚĆ gospodarstwa domowe + lokalny biznes odpady energia RIPOK + CHP rozwiązanie lokalne (dedykowane), rozwiązanie atrakcyjne finansowo dla społeczności lokalnej (jednostkowa cena ciepła). 6/24

3. Gospodarka odpadami w Polsce Dokąd zmierzamy? Polska gospodarka odpadami ad 2017 Nowoczesna Europa Circular Economy 7/20

3. Gospodarka odpadami w Polsce Aktualny system gospodarki odpadami DYREKTYWA RADY 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów DECYZJA RADY z dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiająca kryteria i procedury przyjęcia odpadów na składowiska, na podstawie art. 16 i załącznika II do dyrektywy 1999/31/WE ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach 6 MJ/kg 8/24

3. Gospodarka odpadami w Polsce Propozycje działań energia elektryczna i/lub ciepło miejska zabudowa produkty ponownie wykorzystywane w gospodarstwach domowych energetyka i ciepłownictwo RDF/SRF prerdf RIPOK (MBP/MBS) odzyskane frakcje zakład wykorzystujący odzyskane frakcje lub przygotowujący je do dalszego wykorzystania pozostałości po MBP/MBS zakład produkcji paliw z odpadów składowisko odpadów 9/24

3. Gospodarka odpadami w Polsce stan na 2017 RIPOK i PRODUKCJA RDF CEMENTOWNIE ODBIÓR RDF 10/24

4. Paliwa z odpadów RDF (Recovery Derived Fuel) na mapie odpadów Odpady Odpady inne niż niebezpieczne Odpady niebezpieczne Odpady palne SRF Paliwo alternatywne (RDF) 11/24

4. Paliwa z odpadów Paliwo stałe z odpadów odpady komunalne odpadowa biomasa RDF osady ściekowe odpady przemysłowe 12/20

5. Odzysk energii z odpadów System gospodarki odpadami Model: Spalarnia odpadów komunalnych spalarnia odpadów komunalnych energia elektryczna ciepło zmieszane odpady komunalne odpady z procesu oczyszczania spalin odpady paleniskowe* składowisko odpadów * Z odpadów paleniskowych prowadzi się odzysk materiałowy np. odzysk metali. 13/24

5. Odzysk energii z odpadów System gospodarki odpadami Model: RiPOK z odzyskiem zmieszane odpady komunalne RIPOK (MBP/MBS) zakład produkcji paliw z odpadów RDF/SRF cementownie prerdf*** palne odpady przemysłowe odzyskane frakcje* pozostałości po MBP/MBS** energetyka i ciepłownictwo zakłady wykorzystujące odzyskane frakcje, lub przygotowujące je do dalszego wykorzystania składowisko odpadów? *papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, ale również kompost. **W przypadku klasycznej instalacji MBP- odpady wytwarzane w procesie biologicznej stabilizacji m.in. stabilizat; w przypadku MBSodpady wytwarzane w procesie biosuszenia m.in. balast. ***W rzadkich przypadkach bezpośrednio z RIPOK wytwarzane są RDF/SRF. 14/24

5. Odzysk energii z odpadów Bilans dla Polski Dwie drogi odzysku energii z odpadów zestawienie bilansowe dla Polski zmieszane odpady komuanle proces odzysku R1 1,3 mln Mg/rok energia 10,3 mln Mg/rok proces odzysku R1 1,2 mln Mg/rok 5,0 mln Mg/rok zmieszane odpady komuanle palne odpady przemysłowe proces odzysku R12 paliwa alterantywne 19 12 10 3,5-5 mln Mg/rok cementownie energetyka i ciepłownictwo? mln Mg/rok energia 15/24

6. Pozytywne przykłady instalacja małej mocy Güssing (Austria) GÜSSING (AUSTRIA) 8 MW energii chemicznej w paliwie, Parametry technologiczne instalacji: energii chemicznej w paliwie 8 MW th moc cieplna 4,5 MW th energia elektryczna 2 MW el sprawność 4,5 MW mocy elektryczna 25% całkowita sprawność układu 80%. cieplnej, 2 MW energii elektrycznej. 16/24

6. Pozytywne przykłady instalacja dużej mocy Zabrze (Polska) FORTUM ZABRZE Moc zainstalowana: 145 MW ciepła, 75 MW energii elektrycznej. Koszt inwestycji: ok. 870 mln PLN Stan budowy na 24.01.2017 r. 17/24

7. Podsumowanie Warunki wdrożenia dedykowanego spalania SRF System musi być jednoznaczny pod względem prawnym (energia Technologia z OZE, ETS, SRF - odpad czy produkt?). Biznes Prawo Zabezpieczenie strumienia paliwa w perspektywie 10-15 lat. Poziom niezbędnych kosztów inwestycyjnych? Warunek kluczowy: to się musi ekonomicznie opłacać!! 18/24

7. Podsumowanie Bez zastosowania procesów termicznych nie rozwiążemy problemu zagospodarowania całego strumienia odpadów w Polsce. Nie zbudujemy klasycznych spalarni odpadów/osadów ściekowych w małych ośrodkach rachunek się nie zamyka! Lokalne klastry energii są atrakcyjną formułą wspierania lokalnych inicjatyw ukierunkowanych na produkcje energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem paliw z odpadów. Przy planowaniu inwestycji głównym problemem będzie gwarancja pozyskania odpowiedniej ilości paliwa w perspektywie 10-15 lat. Model: lokalny wytwórca odpadów lokalny odbiorca ciepła (coraz większe zrozumienie tej zależności w powiatowej Polsce) 23/24

7. Podsumowanie Miejsce dla dialogu : Nauka - Przemysł Technologia Ekonomia Akceptacja społeczna Środowisko Skuteczne rozwiązania kluczowych wyzwań społecznych mogą być wypracowane wyłącznie na drodze dialogu nauki i przemysłu. 20/42