Infrastruktura techniczna Składniki infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich stanowi m.in. gospodarka wodna i kanalizacyjna, sieć elektryczna, sieć gazowa, gospodarka odpadami, ochrona przeciwpożarowa. Gmina nie posiada sieci gazowej. Zaopatrzenie w wodę Dla celów komunalnych gminy ujmowany jest poziom użytkowy nawiercony w czwartorzędowych piaskach fluwioglacjalnych pod górną pokrywą glin morenowych, m.in. w Przeradzi na głębokości 82 m, w Lubogoszczy na głębokości ok. 30 m, w Grzmiącej od 10 do 80 m p.p.t. Oprócz poziomu głównego wód występuje jeszcze kilka poziomów użytkowych położonych płycej, o niewielkiej wydajności, wykorzystywane na potrzeby indywidualnych gospodarstw rolnych. Woda w działających ujęciach w gminie pobierana jest generalnie z głębokości od kilku metrów do 100 m p.p.t. Gospodarstwa rolne należą do dobrze wyposażonych w sieć wodociągową, bowiem na terenie gminy około 90% wsi posiada własne ujęcia wody i/lub stacje uzdatniania wody. Długość sieci wodociągowej wynosiła w 1999 r. 89,3 km z liczbą 887 połączeń do budynków. Poziom uzbrojenia w sieć wodociągową w gminie jest wyższy niż w powiecie i województwie, ale niższy niż w kraju. Sieć wodociągową opartą o ujęcia wiejskie, mają następujące wsie: Czechy, odzisław, Wielanowo i Krosino (z ujęcia wiejskiego ze stacji z Wielanowa), Przeradź, Iwin, Lubogoszcz (dodatkowe ujęcie wody na potrzeby wewnętrzne "Lubo-Agry" sp. z o.o.), Radomyśl i Radostowo (z ujęcia wiejskiego ze stacji z Przeradza), Mieszałki i Radusz (z ujęcia w Mieszałkach), Nosibądy, Równe, Sławno, Wielawino, Storkowo i Żarnowo (z ujęcia wiejskiego z Wielawina), Sucha, Przystawy posiadające 2 niezależne ujęcia i 2 stacje uzdatniania wody, Grzmiąca zaopatrywana z własnego ujęcia oraz z Wodociągu Zakładowego administrowanego przez PKP. Woda gruntowa na terenie gminy ze względu na zanieczyszczenia geogeniczne wymaga uzdatniania. Istniejąca duża liczba ujęć wody i stacji uzdatniania, w których zamontowane są odżelaziacze, odmanganiacze, hydrofory, urządzenia do chlorowania i sprężarki powietrza, zwiększa koszty eksploatacji. Dlatego system zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy należy oprzeć na 1-3 stacjach uzdatniania zlokalizowanych w miejscach gdzie są wydajne ujęcia oraz gdzie jest duże zużycie wody. W większości stacji uzdatniania brak jest ujęć rezerwowych. Stan techniczny stacji wodociągowych jest bardzo zróżnicowany, są wśród nich stacje o nowych rozwiązaniach technologicznych w miejscowościach Sucha, Sławno, Czechy, Godzisław i Grzmiąca. Funkcjonujące wodociągi wybudowane zostały z różnych materiałów, te budowane przed 1980 rokiem są w znacznej części rurociągami stalowymi lub azbestowo-cementowymi, wymagającymi wymiany (Sucha, Grzmiąca, Gdaniec, Przystawy - Górka). Najwłaściwszym rozwiązaniem byłoby wybudowanie jednej nowoczesnej stacji uzdatniania, z której woda rozprowadzana by była w obrębie gminy poprzez system pierścieniowy sieci wodociągowej (w Grzmiącej). 1
Wskaźniki długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w stosunku do powierzchni [km km-2] w gminie, powiecie, województwie i kraju w 1999 r. (Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS) Gospodarka ściekowa Istotne zagrożenie czystości wód powierzchniowych i podziemnych stanowią ścieki, których odczuwalny dopływ jest następstwem budowy wodociągów na wsi. Budowa kanalizacji i oczyszczalni ścieków nie nadąża bowiem za postępem w zaopatrzeniu wsi w wodę. W gminie występują następujące systemy odprowadzania ścieków: kanalizacja zbiorcza, z centralną oczyszczalnią ścieków, kanalizacja grupowa w obrębie wsi z lokalnymi oczyszczalniami ścieków, kanalizacja przyzagrodowa. W gminie Grzmiąca długość sieci kanalizacyjnej wynosiła w 1998 r. 23,1 km. Gminę charakteryzuje niski stopień skanalizowania w stosunku do jej powierzchni, wskaźnik długości sieci w stosunku do powierzchni, o wartości 0,11 kmkm-2(1999 r.) nie odbiega jednak znacznie od średniej wartości w województwie, a jest znacznie wyższy niż w powiecie. Przyczynę takiego stanu rzeczy należy upatrywać w znacznie wyższych kosztach tej inwestycji w porównaniu z budową sieci wodociągowej oraz w charakterze zabudowy obszarów wiejskich - udział osadnictwa rozproszonego. Na początku 2000 roku została oddana do użytku kanalizacja sanitarna we wsi Krosino wraz z rurociągiem tłocznym (obejmującym również Suchą). W ten sposób podłączono do systemu kanalizacyjnego drugą co do wielkości miejscowość w gminie. Inwestycję realizowano przy współudziale Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Na 29 miejscowości zamieszkałych kanalizację posiada 8 miejscowości, co stanowi ponad 55%. Z sieci kanalizacyjnej korzystają mieszkańcy: Grzmiącej, Krosina, Lubogoszczy, Równego, Sławna, Wielawina, Storkowa i Suchej. Stan techniczny i urządzeń jest bardzo zróżnicowany. Najczęściej więc ścieki odprowadzane są w gospodarstwach do dołu gnilnego, a następnie wywożone. Oczyszczalnie ścieków Na terenie województwa zachodniopomorskiego procesowi oczyszczania poddawanych jest 64% wytworzonych ścieków komunalnych. W gminie Grzmiąca ilość oczyszczanych ścieków w 1998 r. wynosiła 72,1 dcm3rok-1, pozostała ilość zanieczyszczeń, głównie komunalnych, odprowadzana jest najczęściej do wód gruntowych bez niezbędnego oczyszczania. Należy nadmienić, że gmina posiada o wiele większe możliwości oczyszczania ścieków, zgodnie z 2
projektami przepustowość oczyszczalni wynosi 663 dcm3rok-1. Grzmiąca - nowa, oddana do użytku w 1999 r., oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna, ilość odprowadzonych ścieków wynosi 150 m3d-1), istnieją duże rezerwy, gdyż przepustowość docelowa wynosi 345 m3d-1), Równe - oczyszczalnia biologiczna o przepustowości 32,7 m3d-1), Lubogoszcz - oczyszczalnia mechaniczna o przepustowości 42 m3d-1), Sławno - oczyszczalnia biologiczna o przepustowości 32,8 m3d-1), Storkowo-Młyn - oczyszczalnia biologiczna z filtrem piaskowym BIOCLERE B-16 o znaczeniu lokalnym, o przepustowości 1,7 m3h-1, obsługuje Stację Geoekologiczną UAM. Z chwilą oddania do użytku kolektora ściekowego Krosino - Sucha - Grzmiąca wyłączono z eksploatacji oczyszczalnię ścieków w Suchej (grudzień 1999 r.). W efekcie prowadzonych procesów oczyszczania biologicznego i mechaniczno-biologicznego w ściekach następuje redukcja BZT5o ok. 77%, a ChZT o 90 %. W oczyszczonych wodach stężenia azotu ogólnego i ilość zawiesin są niższe prawie o 50% w stosunku do stężeń wyjściowych. Działające na terenie gminy oczyszczalnie ścieków charakteryzuje zróżnicowany stan techniczny: bardzo dobry - Grzmiąca, średni - Równe, Sławno, Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna ścieków w Grzmiącej sfinansowana z funduszy PHARE Unii Europejskiej 3
Wysypisko odpadów komunalnych w Grzmiącej Gospodarka odpadami komunalnymi W roku 1996 oddano do użytku gminne wysypisko odpadów komunalnych, które wg założeń projektowych winno zapewnić przez okres 27 lat składowanie odpadów bytowo-gospodarczych z całej gminy. Zostało ono zlokalizowane na 10-hektarowym kompleksie rolnym pomiędzy drogą wojewódzką Nr 171 Bobolice-Barwice a linią kolejową Białogard-Szczecinek. Teren przeznaczony pod wysypisko należy do zlewni rzeki Perznicy. Wysypisko ma dobrą lokalizację pod względem topograficznym, w strefie ochronnej nie ma zabudowań ani obiektów, które kolidowałyby z tą lokalizacją. Kompleksową obsługę związaną z gospodarką odpadami stałymi na terenie gminy świadczy Rethmann-Sanitech sp. z o.o. Poznań, która w ramach swojej działalności zagospodarowania odpadów komunalnych zajmuje się selektywną zbiórką odpadów. 4
Pomimo dobrze zorganizowanego gminnego wysypiska nieczystości stałych można na obszarze gminy znaleźć również i takie wysypiska dzikie W Grzmiącej znajduje się Główny Punkt Zasilania Elektroenergetycznego zasilany linią 110 KV. Cała gmina zasilana jest siecią 15 KV i następnie liniami niskiego napięcia poprzez transformatory. Na obszarze gminy istnieją rezerwy mocy, a szczególnie w tych wsiach, w których istniały PGR-y. Główny Punkt Zasilania Elektroenergetycznego dla gminy Grzmiąca Linie elektroenergetyczne o mocy 15 kv koło Grzmiącej 5