- 69 - Rozdział 5 ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ SPIS TREŚCI 1. Kopaliny podstawowe 2. Kopaliny pospolite
- 70-1. Kopaliny podstawowe Na obszarze gminy Brzeszcze prowadzona jest eksploatacja złoża węgla kamiennego. Wydobywanie węgla kamiennego i metanu jako kopaliny towarzyszącej prowadzone jest przez Kompanię Węglową S.A. w Kopalni Węgla Kamiennego Brzeszcze-Silesia na podstawie koncesji nr 12/2004 udzielonej przez Ministra Środowiska z dnia 23.09.2004r. Metan wydobywany jako kopalina towarzysząca wykorzystywany jest przez Nadwiślańską Spółkę Energetyczną w Brzeszczach do systemu ciepłowniczego oraz przesyłany gazociągiem przemysłowym do Synthos S.A. KWK Brzeszcze zatrudnia 3691 pracowników. Wielkość produkcji kopalni w roku 2003 wyniesie 2278000 Mg, a w latach następnych utrzyma się tendencja malejąca: w roku 2004 2221000 Mg w roku 2005 2181000 Mg w roku 2006 2142000 Mg Wody słone z kopalni odprowadzane są do zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych Brzeszcze Qmax 1155747 m 3. Węgiel kamienny i metan wydobywa się ze złoża węgla kamiennego Brzeszcze w obszarze górniczym Brzeszcze II i w terenie górniczym Brzeszcze IV. Eksploatacja złoża węgla kamiennego powoduje negatywne oddziaływanie na środowisko to znaczy zmiany na powierzchni terenu (odkształcenia poziome, obniżenia itp.), zmiany warunków hydrogeologicznych, emisję zanieczyszczeń i hałasu oraz wydobywanie się metanu. Kopalnia Brzeszcze prowadzi działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń i hałasu do atmosfery oraz rekultywację terenów poeksploatacyjnych i ochronę powierzchni ziemi, wód powierzchniowych i podziemnych. Ochronę rzek (Wisła, Soła) oraz obiektów i urządzeń zlokalizowanych w zasięgu oddziaływania eksploatacji kopalni prowadzi się przez wyznaczenie i ustanowienie filarów ochronnych. Zostały też ustanowione strefy ochronne od szybów kopalni Brzeszcze w odniesieniu do poziomu dźwięku ekwiwalentnego Decyzja nr 62/91 Wojewody Katowickiego znak E-III,8624/mgmBrz/3/30/91 z dnia 06.06.91 r. Znaczną część powierzchni gminy obejmuje obszar Kopalni Węgla Kamiennego Brzeszcze. Na tym obszarze określono strefy przydatności terenu do zabudowy. Wyznaczono cztery kategorie przydatności terenu do zabudowy wynikające ze stopnia zagrożenia spowodowanego eksploatacją górniczą (szkody górnicze). W niniejszym Studium wyznaczono tereny objęte IV kategorią
- 71 - przydatności terenu do zabudowy (najbardziej niebezpieczne) oraz określono wielkość obszaru wpływów eksploatacji kopalni na powierzchnię terenu. Rekultywację terenów poeksploatacyjnych (obniżenie, niecki bezodpływowe) wykonuje się przez zasypywanie obniżeń terenu skałą płonną (materiał uboczny przy wydobywaniu węgla kamiennego roczne wydobycie 450 tys. m 3 ) i następnie zalesianie. Zwałowiska pokopalniane rekultywuje się przez zalesianie. Obszar objęty zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r.. znajduje się w obrębie terenu górniczego Brzeszcze IV i obszaru górniczego Brzeszcze II, wyznaczonych przez Ministra Środowiska Koncesją nr 12/2004 z dnia 23 września 2004r. Złoże węgla kamiennego zalegające pod udokumentowanym złożem kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" usytuowane jest w obrębie południowej części bloku eksploatacyjnego nr 8. W tym rejonie do wyeksploatowania pozostał tylko pokład 405/1. Wszystkie inne przemysłowe pokłady zostały tu już wyeksploatowane. Przewiduje się prowadzenie w pokładzie 405/1 ściany 803, usytuowanej głównie pod północną częścią złoża Przecieszyn II. Kolejna ściana numer 809 w pokł. 405/1 zlokalizowana będzie na północ od ściany numer 803 i obejmie swymi wpływami niewielki fragment północnej części złoża Przecieszyn II. W planach eksploatacyjnych odnośnie pokładu 405/1 mogą zaistnieć znaczące zmiany po bliższym rozpoznaniu pokładu robotami badawczymi. Jak dotychczas, stwierdzono bardzo dużą zmienność miąższości i litologicznego wykształcenia pokładu 405/1. Ostateczny sposób eksploatacji pokładu 405/1 w tej części złoża będzie ustalony w przyszłości po wykonaniu robót badawczych. Projektowana eksploatacja pokładu 405/1 nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego Przecieszyn II, jak również nie spowoduje zakłóceń w jego eksploatacji. Nie przewiduje się również wpływu tej eksploatacji na położone w głębi złoże węgla kamiennego. Udokumentowane złoże kruszywa naturalnego Przecieszyn II leży w granicach wpływu eksploatacji węgla kamiennego na powierzchnię terenu, przy czym północna cześć tego złoża zaliczona jest do IV kategorii przydatności terenu do zabudowy, natomiast południowa część tego złoża zaliczona jest do II i III kategorii przydatności terenu do zabudowy. Izolinie wyznaczające poszczególne kategorie przydatności terenu do zabudowy określone są na Planszy nr 3 Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy Warstwa 1 ujednolicona forma rysunku.
- 72 - Obszar objęty zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r znajduje się w obrębie terenu górniczego Brzeszcze IV. Prognozuje się iż w czasie aktualnie projektowanej eksploatacji węgla kamiennego, teren ten będzie posiadał trzecią kategorię przydatności do zabudowy z prognozowaną wartością obniżenia terenu do -1,79m. Prognozowane obniżenie może spowodować zmianę stosunków wodnych. Eksploatacja węgla kamiennego nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego Przecieszyn III. W obszarze objętym zmianą studium na podstawie uchwały XXII/255/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku występują ustanowione tereny i obszary górnicze. Przedmiotowy teren znajduje się w północno wschodniej części obszaru górniczego Brzeszcze II i terenu górniczego Brzeszcze IV utworzonego dla eksploatacji złóż węgla kamiennego. Obszar objęty zmianą znajduje się w strefie wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię. Obszary zaliczone są do IV kategorii przydatności do zabudowy ze względu na szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego. Nie przewiduje się jednak wpływu eksploatacji głębinowej na złoże kruszywa naturalnego Brzeszcze Buczaki oraz na możliwości wydobycia. Jak również eksploatacja złoża nie będzie miała znaczenia na wydobycie węgla kamiennego. 2. Kopaliny pospolite Na obszarze gminy eksploatuje się złoża kruszywa naturalnego (żwiru). Eksploatacja kruszyw naturalnych prowadzona jest na terenach położonych wzdłuż rzeki Soły. Wydobycie odbywa się: 1) Na terenie i obszarze górniczym Skidziń ustanowionym decyzją Wojewody Małopolskiego znak OS.VI.7514/14/99/00/01/13/KŻ z dnia 08.05.2001 r. ze złoża kruszywa naturalnego Wilczkowice Skidziń Pole A. Po zakończeniu eksploatacji przewiduje się realizację zbiornika wodnego o charakterze rekreacyjnym w wyrobisku złoża Wilczkowice Skidziń Pole A z zachowaniem filara ochronnego do linii wysokiego napięcia 110 kv przebiegającej przez teren złoża. 2) Na terenie i obszarze górniczym Wilczkowice Pole B ze złoża kruszywa naturalnego Wilczkowice Pole B. Obszar i teren górniczy Wilczkowice Pole B ustanowione zostały decyzją Wojewody Katowickiego z dnia 03.07.98 r. znak OŚ.V.4-8510/12/98.
- 73-3) Na terenie i obszarze górniczym Żwirowni Przecieszyn Teren górniczy Przecieszyn ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak OŚ.VI.BK.715/32/01/02 z dnia 01.03.2002 r. Obszar Górniczy Przecieszyn ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak OŚ-V-8510/10/98 z dnia 28.08.1998 r. Planuje się też objąć eksploatacją teren po wschodniej stronie obszaru górniczego (Pole III). Po zakończeniu obecnej eksploatacji złoża przewiduje się wypełnienie wyrobiska skałą płonną (materiał uboczny przy wydobywaniu węgla kamiennego) pozyskaną z Kopalni Węgla Kamiennego Brzeszcze i następnie zalesienie terenu. W południowo-zachodniej części gminy, w dolinie Wisły, występuje złoże kruszywa naturalnego Jawiszowice określone na planszy nr 3. 4) Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r. udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" zgodnie z zawiadomieniem Wojewody Małopolskiego z dnia 05.10.2005r. (znak: ŚR.V.Bak.7414-24-05) o przyjęciu bez zastrzeżeń Dokumentacji geologicznej złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" w kat.c1. Granice udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" jest równocześnie obszarem górniczym "Przecieszyn II" zgodnie z decyzją Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 18.07.2007 znak SW.V.BK.7515/4-10/07 W złożu Przecieszyn II serię złożową stanowią czwartorzędowe utwory żwirowopiaskowe powstałe wskutek działalności erozyjno-akumulacyjnej rzeki Soły i jej dopływów. Kopalinę w złożu stanowi kruszywo naturalne żwirowo-piaskowe z domieszką otoczaków. Złoże zbudowane jest z jednego pokładu o miąższości serii złożowej wynoszącej od 8,0m do 9,6 m. Seria złożowa przykryta jest nadkładem o grubości od 1,1 do 3,3 m który stanowią gleba, glina piaszczysta i pylasta, piasek zagliniony i pyły piaszczyste. Podłoże serii złożowej stanowią trzeciorzędowe utwory ilaste i ilasto-piaszczyste. 5) Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego Przecieszyn III zgodnie z Dokumentacją geologiczną złoża kruszywa naturalnego PRZECIESZYN III w kat C 1 z 2009 r przyjętą bez zastrzeżeń przez Marszałka Województwa Małopolskiego pismem z dnia 15 czerwca 2009r. 6) Na obszarze zmiany Studium występuje złoże kruszywa naturalnego Brzeszcze Buczaki o powierzchni 0,333, km2. Stanowią pozostałość po zlodowaceniu północnopolskim i są to żwiry średnioziarniste zapiaszczone.
- 74 - Złoże ma miąższość od 5,2 m do 9,5 m, średnio 7,15. Zakwalifikowane jest do klasy A, czyli złoża małokonfliktowego, możliwego do eksploatacji bez specjalnych uwarunkowań. Ograniczenia w eksploatacji złoża wynikają z sąsiedztwa infrastruktury, tj. drogi wojewódzkiej Pszczyna Oświęcim, linii energetycznej WN oraz sztucznego potoku Młynówka, a także z granic własności nieruchomości należącej do Przedsiębiorcy górniczego. Obecnie teren przykryty jest hałdą pokopalnianą /zbudowana z łupka palonego/ o miąższości od 0,3 m do 4,5 m. Hałda jest w trakcie likwidacji. Zagadnienia związane z eksploatacją górniczą, tj. wydobyciem węgla kamiennego oraz eksploatacją kruszywa naturalnego, a także przeznaczeniem terenów po rekultywacji przedstawione zostały na planszach: - Plansza Nr 1 Polityka przestrzenna (dział określony w legendzie eksploatacja górnicza), - Plansza Nr 3 Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy Warstwa 1 (dział określony w legendzie uwarunkowania związane z eksploatacją górniczą).