Nr 798. Informacja. II Światowy Kongres przeciwko Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci do Celów Komercyjnych Jokohama 17 20 grudnia 2001 r.

KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPŁECZNYCH II Światowy Kongres przeciwko Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci do Celów Komercyjnych Jokohama 17 20 grudnia 2001 r. Sierpień 2001 Jolanta Szymańczak Informacja Nr 798 I Światowy Kongres przeciwko Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci do Celów Komercyjnych odbył się w 1996 roku w Sztokholmie (First World Congress against the Comermercial Sexual Exploitation of Children). W kongresie uczestniczyło około 2 tysięcy osób, przedstawicieli organizacji międzynarodowych (m.in. MOP, ONZ, UNICEF, WHO), rządów i organizacji pozarządowych ze 122 krajów świata. I Kongres uchwalił Deklarację i Plan Działań wzywające rządy państw uczestników Kongresu do podjęcia wszelkich środków zmierzających do zapobiegania i eliminowania nasilającego się w latach dziewięćdziesiątych zjawiska seksualnego wykorzystywania dzieci. Deklaracja i Plan Działań zostały przyjęte przez delegacje rządowe 119 państw. Sygnatariuszem tych dokumentów był również rząd naszego kraju. W dniach 17 20 grudnia 2001 roku odbędzie się w Jokohamie II Światowy Kongres przeciwko Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci do Celów Komercyjnych. Głównym celem II Kongresu jest dokonanie oceny dotychczasowych działań podjętych przez państwa, które przyjęły Deklarację i Plan Działań uchwalonych podczas I Kongresu. Opracowanie zawiera krótki zarys problematyki, informacje na temat I i II Kongresu oraz teksty wybranych dokumentów wyznaczające standardy w zakresie profilaktyki i zwalczania zjawiska seksualnego wykorzystywania dzieci

BSiE 1 1. Wprowadzenie W literaturze przedmiotu opisuje się 2 odmienne postacie seksualnego wykorzystywania dzieci (sexual abuse): - seksualne wykorzystywanie, jakiego dziecko doznaje w najbliższym otoczeniu (gwałty, czyny lubieżne, czyny nierządne, kazirodztwo), najczęściej w rodzinie, w placówce opiekuńczej, w szkole, a jego sprawcą jest osoba bliska dziecku lub znana dziecku, - seksualne wykorzystywanie dzieci do celów komercyjnych, czyli angażowanie dzieci do świadczenia różnego typu usług seksualnych. Zjawisko seksualnego wykorzystywania dzieci stosunkowo niedawno zidentyfikowano i opisano jako kwestię społeczną. Dopiero w latach siedemdziesiątych D. Finkelhor - seksualne wykorzystywanie dzieci - opisał jako jedną z form krzywdzenia dzieci (child abuse) 1. Ze względu na szczególnie zagrażające skutki, zjawisko to stanowi przedmiot zainteresowania wielu organizacji międzynarodowych takich jak: Organizacja Narodów Zjednoczonych, UNICEF, Międzynarodowa Organizacja Pracy, WHO, ECPAT (End Child Prostitutionn Child Pornography & Trafficking Children for Sexual Purposes) 2, ISPCAN (International Society for the Prevention of Child Abuse and Neglect) 3, NGO Group for the Convention on the Rights of the Child 4, Rada Europy, wielu rządów oraz lokalnych i krajowych organizacji pozarządowych. Zgodnie z przyjętą przez I Światowy Kongres Deklaracją seksualne wykorzystywania dzieci do celów komercyjnych stanowi podstawowe naruszenie praw dzieci i polega ono na seksualnym wykorzystaniu dziecka przez dorosłego za wynagrodzeniem w gotówce lub w naturze, wypłaconym dziecku lub innej osobie lub osobom. Stanowi formę zniewolenia i przemocy wobec dzieci. Jest równoznaczne z przymusową pracą i współczesną formą niewolnictwa. Dziecko traktowane jest jak obiekt seksualny i handlowy. Organizacja Narodów Zjednoczonych zdefiniowała 3 obszary seksualnego wykorzystywanie dzieci do celów komercyjnych: - prostytucję dziecięcą, - produkcję materiałów pornograficznych z udziałem dzieci, - handel dziećmi do celów seksualnych w obrębie kraju (np. z obszarów wiejskich do miast) oraz z kraju do kraju. W 1992 r. Międzynarodowa Organizacja Pracy powołała specjalistyczny program, którego celem jest zapobieganie eksploatacji dzieci w tym również zapobieganie komercyjnemu, seksualnemu wykorzystywaniu dzieci (International Programme on the Elimination of Child Labour IPEC). W 1999 r. MOP przyjęła Konwencję Nr 182 - Worst Forms of Child Labour, w której prostytucję dziecięcą, handel dziećmi do celów seksualnych oraz pracę dzieci w produkcji materiałów pornograficznych, obok m.in. przymusowego wcielania do armii i udziału w konfliktach wojennych, angażowania do nielegalnej działalności (np. produkcja narkotyków i przemyt narkotyków) uznaje za najbardziej drastyczne formy pracy dzieci. 1 D. Finkelhor, The Sexual Victimisation of Children, New York 1979, Free Press. 2 Koniec Prostytucji Dziecięcej, Pornografii i Handlu Dziećmi do Celów Seksualnych. 3 Międzynarodowe Stowarzyszenie Ochrony Dzieci przez Krzywdzeniem i Zaniedbaniem. 4 Grupa Organizacji Pozarządowych Działających na Rzecz Realizacji Konwencji o Prawach Dziecka.

2 BSiE Trudno jest ustalić precyzyjną liczbę dzieci eksploatowanych seksualnie, ale według szacunków dokonywanych przez różne organizacje międzynarodowe zjawisko to na wielką skale występuje w kilku krajach Azji, Ameryki Południowej i Afryki, gdzie rynek usług seksualnych z udziałem dzieci od kilkudziesięciu lat znakomicie funkcjonuje. Na przykład według szacunków dokonanych przez ECPAT w Tajlandii jest około 800 tys. dzieci świadczących usługi seksualne, na Filipinach 400 tys., w Indiach 100 tys. Według raportu ONZ z 1996 roku dotyczącego handlu dziećmi, prostytucji dziecięcej i pornografii dziecięcej, w kilku krajach azjatyckich w tzw. sex przemyśle (sex-industry) pracuje około 1 mln dzieci, w Ameryce Południowej tylko w Brazylii prostytuuje się 500 tys. dzieci, w USA około 300 tys. dzieci. Jak donoszą międzynarodowe organizacje zajmujące się zwalczaniem dziecięcej prostytucji i pornografii w latach dziewięćdziesiątych nastąpił dynamiczny rozwój sex-biznesu z udziałem dzieci. Czynniki sprzyjające temu zjawisku to zmiany ekonomiczno-społeczne wynikające z globalizacji, a zwłaszcza zwiększenie liczby podróży turystycznych, obniżenie kosztów i łatwość komunikacji, nowe źródła komunikacji (m.in. internet), działalność międzynarodowych grup przestępczych. Nie bez znaczenia są również warunki życia ludności w wielu krajach i na wielu obszarach (ubóstwo, bezrobocie, brak edukacji, brak skutecznej ochrony prawnej). W Polsce pierwsze symptomy komercyjnego seksualnego wykorzystywania dzieci pojawiły się na początku lat dziewięćdziesiątych. W oficjalnych statystykach odnotowywane są jedynie nieliczne ujawnione przypadki. Stosunkowo dużo informacji o tych przypadkach podawano w doniesieniach prasowych ostatnich lat; m.in. pojawiały się artykuły o zatrudnianiu dzieci do produkcji materiałów pornograficznych, o stręczeniu dzieci do prostytucji, o sprzedaży materiałów pornograficznych z udziałem dzieci. Według raportu międzynarodowej organizacji ECPAT kraje Europy Środkowo-Wschodniej, a w tym również Polska są rynkiem, na którym rozpoczął się proces aktywnego poszukiwania dzieci do zatrudniania w sex-biznesie. Penetracja rynku Europy Środkowo-Wschodniej wynika głównie z następujących powodów: - bezkarności przestępców brak skutecznej ochrony prawnej i znikoma wiedza o zjawisku, - dogodnego położenia geograficznego rynek bliski i łatwo dostępny, - stosunkowo wysokiego bezpieczeństwa zdrowotnego niska zachorowalność na AIDS, - malejącego zainteresowania tradycyjnym rynkiem azjatyckim zaostrzenie przepisów prawnych, działalność międzynarodowych organizacji zwalczających prostytucję dziecięcą w tym rejonie. II. I Kongres i jego rezultaty Z inicjatywy IPEC w sierpniu 1996 r. w Sztokholmie odbył się pierwszy w świecie kongres, którego celem było po pierwsze zwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej na narastające zjawisko komercyjnego seksualnego wykorzystywania dzieci, a po drugie podjęcie konkretnych działań zmierzających do zapobiegania i eliminowania tego zjawiska. W kongresie uczestniczyło około 2 tysięcy przedstawicieli ze 122 krajów świata. Poszczególne kraje były reprezentowane przez delegacje rządowe i delegacje organizacji pozarządowych. Uczestnikami kongresu byli również przedstawiciele organizacji międzynarodowych; m.in. Międzynarodowej Organizacji Pracy, Organizacji Narodów Zjednoczonych, UNICEF, ECPAT.

BSiE 3 Kongres uchwalił Deklaracje i Plan Działań wzywające rządy państw uczestników Kongresu do podjęcia wszelkich środków zmierzających do zapobiegania i eliminowania zjawiska seksualnego wykorzystywania dzieci. Deklaracja i Plan Działań zostały przyjęte przez delegacje rządowe 119 państw w dniu 28 sierpnia 1996 r. 5 Ustalenia przyjęte na Kongresie znalazły swoje odzwierciedlenie nie tylko w polityce społecznej państw sygnatariuszy dokumentów końcowych Kongresu, ale również w nowo przyjętym prawie międzynarodowym. A mianowicie w 1999 roku MOP przyjęła Konwencję Nr 182 - Worst Forms of Child Labour (Drastyczne Formy Pracy Dzieci), a ONZ The Optional Protocol on the Sale of Children, Child Prostitution and Child Pornography (Protokół Opcyjny do Konwencji o Prawach Dziecka w Sprawie Zwalczania Handlu Dziećmi, Prostytucji Dziecięcej i Pornografii Dziecięcej). Nowe przepisy prawa międzynarodowego mają za zadanie ułatwienie zwalczania i profilaktyki zjawiska seksualnego wykorzystywania dzieci. Z ramienia Rządu RP w I Kongresie uczestniczył wiceminister sprawiedliwości. Według relacji wiceministra sprawiedliwości, jaką złożył Sejmowi na 100 posiedzeniu w dniu 7 lutego 1997 r. Plan działań jest listą przewodnikiem do konkretnych przedsięwzięć na lokalnym, krajowym, regionalnym i międzynarodowym poziomie. Zakreśla dwa podstawowe zadania do podjęcia w ramach współpracy lokalnej: - pilne stworzenie obszernych międzysektorowych i zintegrowanych strategii i środków, aby w roku 2000 powstały krajowe harmonogramy akcji zwalczania seksualnego wykorzystywania dzieci, z zakreślonymi terminami realizacji zakładanych celów, - pilne opracowanie mechanizmów wprowadzania w życie i monitorowanie na poziomie lokalnym przy współpracy ze społeczeństwem, by w roku 2000 zgromadzić bazy danych dotyczące dzieci narażonych na wykorzystywanie seksualne do celów komercyjnych oraz wyzyskiwaczy, z podziałem danych według wieku, płci, grup etnicznych, statusu w danym kraju, okoliczności związanych z wykorzystywaniem seksualnym, a to wszystko z zachowaniem poufności danych co do dzieci ofiar, zwłaszcza by nie dopuścić do ujawniania danych ich dotyczących 6. Podpisanie Deklaracji I Światowego Kongresu przeciwko Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci do Celów Komercyjnych, a przede wszystkim art. 34 ratyfikowanej Konwencji o prawach dziecka zobowiązuje nasz kraj do opracowania, przyjęcia i wcielenia w życie strategii przeciwdziałania zjawisku seksualnego wykorzystywania dzieci 7. Program skutecznego przeciwdziałania oraz pomoc ofiarom przemocy seksualnej powinien nakładać różnego typu obowiązki i kompetencje na instytucje państwowe i organizacje pozarządowe w zakresie: interwencji, terapii ofiar i sprawców, ścigania i karania sprawców. Strategia zapobiegania seksualnemu wykorzystywaniu dzieci do celów komercyjnych powinna koncentrować się na następujących zagadnieniach; - skuteczniejszym ściganiu przestępstw (m.in. przez wprowadzenie nowych rozwiązań i procedur prawnych), 5 Teksty ww. dokumentów znajdują się w aneksie opracowania. 6 Diariusz Sejmowy z 100 posiedzenia Sejmu w dniu 7 lutego 1997 r. Informacja rządu o problemie wykorzystywania seksualnego dzieci i sposobach przeciwdziałania temu. Wystąpienie podsekretarza stanu M. Czeharowskiego, str. 38. 7 Art. 34 K.o.p.d. Państwa - Strony zobowiązują się do ochrony dzieci przed wszelkimi formami wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych. Do osiągnięcia tego celu Państwa - Strony podejmą w szczególności wszelkie właściwe kroki o zasięgu krajowym, dwustronnym oraz wielostronnym dla przeciwdziałania: a) nakłanianiu lub zmuszaniu dziecka do jakichkolwiek nielegalnych działań seksualnych; b) wykorzystywaniu dzieci do prostytucji lub innych nielegalnych praktyk seksualnych; c) wykorzystywaniu dzieci w pornograficznych przedstawieniach i materiałach.

4 BSiE - wymianie informacji i wielopłaszczyznowej współpracy międzynarodowej, - tworzeniu krajowych programów profilaktycznych i rehabilitacyjnych. Warto tylko przypomnieć, że z podjętych zobowiązań nasz kraj jak dotychczas się nie wywiązał. Ani rząd, którego przedstawiciel uczestniczył w 1996 roku w I Kongresie, ani kolejny, który powołał ministra ds. rodziny nie uwzględnił zarówno w planowanej, jak i w realizowanej polityce społecznej - problemu seksualnego wykorzystywania dzieci do celów komercyjnych. Problematyka ta stanowi przedmiot zainteresowania wyłącznie organizacji pozarządowych (m.in. Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Fundacji Dzieci Niczyje, Fundacji La Strada ). W kwietniu 2001 roku odbyło się w Warszawie seminarium Ochrona dzieci przed komercyjnym i innymi formami wykorzystywania seksualnego. Polityka rządu i działania organizacji pozarządowych. Seminarium zostało zorganizowane przez Fundację Dzieci Niczyje we współpracy z ECPAT i Biurem Regionalnym UNICEF ds. Europy Środkowo- Wschodniej. Jego celem było dokonanie oceny działań jakie podjęto w naszym kraju po I Kongresie. Uczestnicy seminarium opracowali deklaracje końcową, w której wskazali główne obszary zaniedbań oraz sformułowali szczegółowe postulaty odnośnie działań, które powinien podjąć rząd w zakresie profilaktyki i interwencji. W Raporcie z pilotażowego badania dotyczącego oferty pomocy dzieciom wykorzystywanym seksualnie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, przeprowadzonego z inicjatywy NGO Group for the Convention on the Rights of the Child (Grupy Organizacji Pozarządowych działających na rzecz wprowadzenia w życie Konwencji o prawach dziecka), przeprowadzonego w marcu 2000 roku sytuację w Polsce scharakteryzowano następująco: W Polsce dopiero od niedawna można zauważyć zainteresowanie mediów problemem wykorzystywania seksualnego dzieci. Jak dotąd też, podjęto niewiele kroków w walce z wykorzystywaniem seksualnym dzieci. Nie istnieje profesjonalny system pomocy. Interwencje policyjne i prawne nie są zorientowane na ochronę dzieci. Dzieci ofiary wykorzystywania poddawane są wielokrotnym, obciążającym przesłuchaniom przez policjantów i urzędników wymiaru sprawiedliwości. Skomplikowane procedury prawne są poważną przeszkodą do zgłaszania przypadków nadużyć, a sprawcy rzadko zostają ukarani. Nie istnieją też procedury postępowania terapeutycznego ze sprawcami. 8 III. II Kongres II Światowy Kongres przeciwko Seksualnemu Wykorzystywaniu Dzieci do Celów Komercyjnych odbędzie się w dniach 17 20 grudni 2001 roku w Jokohamie w Japonii. Współorganizatorami Kongresu zgodnie z przyjętą umową partnerską podczas I Kongresu są: rząd Japonii, UNICEF, NGO Group for the Convention on the Rights of the Child (Grupa Organizacji Pozarządowych ds. Konwencji o prawach dziecka) oraz ECPAT. Zadaniem II Kongresu jest przede wszystkim przegląd i dokonanie oceny postępów we wprowadzanie w życie przez poszczególne państwa Planu Działań przyjętego na I Kongresie; określenie głównych barier w realizacji Planu Działań oraz identyfikacja nowych form i obszarów seksualnego wykorzystywania dzieci. 8 Materiały z Seminarium zorganizowanego przez Fundacje Dzieci Niczyje we współpracy z ECPAT i UNI- CEF na temat Ochrona dzieci przed komercyjnymi i innymi formami wykorzystywania seksualnego. Polityka rządu i działania organizacji pozarządowych w dniach 3 4 kwietnia 2001 r. w Warszawie.

BSiE 5 Szczegółowe cele Kongresu to: - wzmocnienie zaangażowania polityków we wprowadzanie w życie postanowień przyjętych na I Kongresie, - kontrola postępów we wprowadzaniu w życie ww. postanowień, - wymiana doświadczeń i umiejętności w zakresie zwalczania i profilaktyki zjawiska, - określenie głównych terenów występowania problemu oraz określenie niedociągnięć w walce przeciwko czerpaniu zysków z seksualnego wykorzystywania dzieci, - wzmocnienie efektywności działania Kongresu. Główne tematy jakie wyznaczono do dyskusji to: 1. Handel dziećmi w celu wykorzystywania seksualnego. 2. Prawodawstwo i egzekwowanie prawa. 3. Zapobieganie zjawisku seksualnego wykorzystywania dzieci, ochrona i leczenie dzieci skrzywdzonych. 4. Sprawcy seksualnego wykorzystywania dzieci. 5. Pornografia dziecięca. 6. Rola i odpowiedzialność sektora prywatnego. Materiały źródłowe: 1. Seksualne wykorzystywanie dzieci. Informacja nr 494, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelaria Sejmu, kwiecień 1997 r. 2. Elżbieta Czyż, Dzieci w prostytucji i pornografii. Wybrane materiały ze Światowego Kongresu, Sztokholm 1996, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 1996. 3. Helena Karlen, Christina Hagner, Commercial sexual exploitation of children in some Eastern European Countries, ECPAT, March 1996, Bangkok. 4. Jak organizować lokalny system pomocy dzieciom krzywdzonym, Fundacja Dzieci Niczyje, Warszawa 1998.

6 BSiE IV. Aneks Dokumenty wyznaczające standardy w zakresie profilaktyki oraz zwalczania zjawiska seksualnego wykorzystywania dzieci DEKLARACJA KOŃCOWA ŚWIATOWEGO KONGRESU: DZIECI W PROSTYTUCJI I PORNOGRAFII SZTOKHOLM 1996 1 Treść Deklaracji 1. My, zebrani w Sztokholmie na Światowym Kongresie przeciwko seksualnemu wykorzystywaniu dzieci do prostytucji i pornografii, reprezentujący rządy 119 krajów, wspólnie z organizacjami pozarządowymi, organizacją, ECPAT i UNICEF, agendami ONZ oraz innymi organizacjami i osobami z całego świata, niniejszym zobowiązujemy się do międzynarodowej współpracy w celu zwalczania seksualnego wykorzystywania dzieci. Wyzwanie 2. Każdego dnia coraz więcej dzieci na całym świecie staje się przedmiotem wykorzystywania seksualnego i przemocy na tle seksualnym. Położenie kresu temu zjawisku wymaga zgodnego działania na poziomie lokalnym, krajowym międzynarodowym. 3. Każde dziecko ma prawo do pełnej ochrony przed wszelkimi formami wykorzystywania seksualnego i przemocy na tle seksualnym. Potwierdza to Konwencja o prawach dziecka, międzynarodowy instrument prawny o uniwersalnym znaczeniu (jego stronami jest 187 państw. Państwa są zobowiązane do ochrony dziecka przed przemocą wykorzystywaniem seksualnym oraz do zapewnienia dzieciomofiarom fizycznej i psychicznej rehabilitacji oraz społecznej readaptacji. 4. Zgodnie z Konwencją, o prawach dziecka, najlepiej pojęty interes dziecka powinien być priorytetem we wszystkich działaniach dotyczących dzieci. Dzieci powinny korzystać z pełni praw bez jakiejkolwiek dyskryminacji. Poglądom dziecka należy przyznać należytą wagę, zgodnie z jego wiekiem i dojrzałością, we wszystkich sprawach jego dotyczących. 5. Seksualne wykorzystywanie dzieci jest pogwałceniem ich podstawowych praw. Dziecko jest traktowane jako przedmiot seksualny o wartości handlowej. Wynagrodzenie wypłacane jest dziecku lub osobie trzeciej, w gotówce 1ub w naturze. Dziecięca prostytucja i pornografia stanowią formę zniewolenia i przemocy wobec dzieci. Są równoznaczne z pracą przymusową i współczesną formą niewolnictwa. 6. Ubóstwo nie może być usprawiedliwieniem dla prostytucji i pornografii dziecięcej, mimo iż jest to czynnik sprzyjający zjawisku. Wśród wielu innych złożonych czynników wpływających na to zjawisko są: nierówności społeczno-ekonomiczne, patologia i dysfunkcje rodziny, niski poziom edukacji, upowszechnienie konsumpcyjnego stylu życia, migracja miasto - wieś, dyskryminacja płci, nieodpowiedzialne zachowania seksualne mężczyzn, krzywdzące, szkodliwe obyczaje, konflikty zbrojne i handel dziećmi. Wszystkie te czynniki ułatwiają działania tych, którzy zajmują, się stręczeniem dzieci do nierządu. 7. Przestępcy i zorganizowane grupy zajmują się stręczycielstwem i organizowaniem rynków zbytu dziecięcej pornografii i prostytucji. Te przestępcze działania zaspokajają popyt na usługi seksualne klientów, głównie mężczyzn, którzy poszukują zabronionych przez prawo kontaktów seksualnych z 1 Fragment materiałów wydanych przez Helsińską Fundację Praw Człowieka Dzieci w prostytucji i pornografii, opr. Elżbieta Czyż, Warszawa 1996.

BSiE 7 dziećmi. Korupcja i swoista zmowa, brak lub niedoskonałość przepisów prawnych, słaba ich egzekucja, a także brak należytego zrozumienia wagi problemu wśród przedstawicieli prawa to kolejne czynniki prowadzące pośrednio lub bezpośrednio do wykorzystywania dzieci do pornografii i prostytucji. Sprawcami mogą być pojedyncze osoby, może to być działalność zorganizowana w niewielkiej skali (np.: rodzina, krewni), lub na duża skalę (np.: przestępczość zorganizowana). 8. Do wykorzystywania seksualnego dzieci przyczyniają się osoby i grupy osób o różnym statusie społecznym, m.in. pośrednicy, członkowie rodzin, przedstawiciele biznesu, sektora usług, urzędnicy władz lokalnych i krajowych, którzy przez obojętność lub nieznajomość konsekwencji jakie ponoszą dzieci-ofiary przestępstw seksualnych, mogą przyczyniać się do postrzegania dziecka jako towaru handlowego. 9. Wykorzystywanie dzieci do pornografii i prostytucji może pozostawić poważne konsekwencje dla fizycznego, psychologicznego, duchowego, moralnego i społecznego rozwoju na całe życie lub nawet temu życiu zagrażać: zagrożenie przedwczesnymi ciążami, śmiertelnością okołoporodową, obrażeniami, opóźnionym rozwojem, zaburzeniami rozwoju fizycznego oraz chorobami przekazywanymi droga płciowa, w tym wirusem HIV/AIDS. Seksualne wykorzystywanie oznacza pozbawienie dzieci szczęśliwego dzieciństwa. Jest zagrożeniem dla udanego i godnego życia. l0. Wprawdzie istnieją przepisy prawne, strategie i programy przeciwdziałania prostytucji i pornografii dziecięcej, ale potrzebna jest większa wola polityczna, bardziej skuteczne metody i przyznanie odpowiednich środków finansowych, by duch i litera prawa oraz rządowe strategie stały się bardziej efektywne. 11. Obowiązek walki z dziecięcą pornografia i prostytucją spoczywa przede wszystkim na państwie i rodzinie. Ważną rolę w zapobieganiu i chronieniu dzieci przed tym zjawiskiem ma również społeczeństwo obywatelskie. Konieczne jest zbudowanie silnego partnerstwa między rządami, organizacjami międzynarodowymi i wszystkimi grupami społecznymi w celu przeciwdziałania seksualnemu wykorzystywaniu dzieci. Zobowiązanie Światowy Kongres potwierdzając swoje zaangażowanie w ochronę praw dziecka wzywa państwa do współpracy z krajowymi i międzynarodowymi organizacjami i społeczeństwem obywatelskim w celu: - Przyznania priorytetu działaniom przeciwko dziecięcej pornografii i prostytucji i przydziału na ten cel odpowiednich środków; - Promowania silniejszej współpracy pomiędzy państwami i wszystkimi grupami społecznymi w celu zapobiegania handlowi dziećmi oraz wzmocnienia roli rodziny w ochronie dzieci przed dziecięcą pornografią i prostytucją; - Penalizacji dziecięcej pornografii i prostytucji, a także innych form seksualnego wykorzystywania dzieci oraz potępienia i karania sprawców tych czynów, niezależnie od tego, czy są obywatelami danego państwa czy też cudzoziemcami z równoczesnym zapewnieniem niekaralności dzieci - ofiar przestępstw seksualnych; - Przeglądu i ewentualnej rewizji stosowanych przepisów prawnych, strategii i programów działania, przeciwdziałających seksualnemu wykorzystywaniu dzieci; - Wprowadzenia przepisów prawnych, strategii, programów działania w celu ochrony dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem oraz usprawnienia działań wymiaru sprawiedliwości; - Promowania, wdrażania i rozpowszechniania przepisów prawa, strategii i programów działania prowadzonych na poziomie regionalnym, krajowym i lokalnym, których celem jest zwalczanie dziecięcej pornografii i prostytucji;

8 BSiE - Opracowania i wdrożenia kompleksowych programów zorientowanych na problemy płci, mających na celu zapobieganie dziecięcej pornografii i prostytucji, a także ochronę i wspierania dzieci-ofiar oraz ułatwienie im rehabilitacji i reintegracji społecznej; - Stworzenia sprzyjającej atmosfery poprzez edukację, pobudzanie aktywności społecznej aby zapewnić rodzicom i prawnym opiekunom dzieci możliwość korzystania z ich praw, oraz wypełniania obowiązków w celu ochrony dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem; - Zmobilizowania elit politycznych i innych, społeczności narodowych i społeczności międzynarodowej, w tym organizacji międzyrządowych i pozarządowych do wspólnych działań na rzecz wyeliminowania dziecięcej pornografii i prostytucji; - Wzmocnienia roli społeczeństwa, w tym dzieci w zapobieganiu i eliminowaniu seksualnego wykorzystywania dzieci. * * * PROGRAM DZIAŁANIA 1. Przyjęty Program Działania ma na celu ożywienie istniejących zobowiązań międzynarodowych, określenie priorytetów działania i wspieranie wdrażania odpowiednich instrumentów międzynarodowych. Wzywa do działania państwa, wszystkie grupy społeczne, organizacje międzynarodowe i krajowe na rzecz przeciwdziałania wykorzystywaniu dzieci do pornografii i prostytucji. 2. Koordynacja i kooperacja: I. Poziom lokalny krajowy a. należy pilnie wzmocnić kompleksowe, międzyresortowe, zintegrowane strategie i środki, tak, by do roku 2000 powstały krajowe programy działań, mające na celu zmniejszenie liczby dzieci zagrożonych prostytucją, i wykorzystywanych do pornografii. Należy określić cele i czas ich realizacji oraz wskaźnik efektywności poszczególnych działań. Edukacja społeczna winna promować postawy będące wyrazem poszanowania praw dziecka; b. należy pilnie stworzyć mechanizmy monitorowania zjawiska na poziomie krajowym i lokalnym, we współdziałaniu z organizacjami obywatelskimi, tak by do roku 2000, zgromadzić dane o dzieciach zagrożonych wykorzystywaniem do prostytucji i pornografii oraz o osobach wykorzystujących dzieci, Przeprowadzić badania, poświęcając szczególna uwagę uszeregowaniu danych w zależności od: wieku, płci, pochodzenia etnicznego, statusu społecznego, czynników sprzyjających dziecięcej pornografii i prostytucji, z poszanowaniem prywatności dzieci-ofiar, szczególnie w przypadkach podawania tych faktów do wiadomości publicznej; c. zapewnić bliskie kontakty i współpracę między sektorem rządowym i pozarządowym w celu zaplanowania, wdrożenia i oceny środków przeciwdziałających dziecięcej pornografii i prostytucji, w połączeniu z kampaniami na rzecz mobilizowania środowisk lokalnych do ochrony dzieci przed wykorzystywaniem do pornografii i prostytucji; II. Poziom regionalny d. promować lepsza współpracę między państwami i organizacjami międzynarodowymi, z uwzględnieniem organizacji regionalnych i innych, mających do odegrania kluczową, rolę w eliminowaniu zjawiska dziecięcej pornografii i prostytucji, w tym: Komitetu Praw Dziecka, UNICEF, MOP, UNE- SCO, UNDP, Światowej Organizacji Zdrowia, UNAIDS, UNHCR, IOM, Banku Światowego

BSiE 9 /Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Interpolu, Wydziału Zapobiegania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości ONZ, Światowej Organizacji Turystyki, Wysokiego Komisarza Praw Człowieka ONZ jego Specjalnego Sprawozdawcy w dziedzinie Handlu Dziećmi oraz Grupy Roboczej do spraw Współczesnych Form Niewolnictwa, z których każda czerpałaby dla swoich poczynań wytyczne z Programu Działania zgodnie ze swoim mandatem; e. zachęcać i wspierać działania na rzecz praw dziecka i zagwarantować odpowiednie środki dla ochrony dzieci przed dziecięca pornografią i prostytucją; oraz stosować nacisk w celu pełnego wdrożenia Konwencji o prawach dziecka przez państwa-strony, wraz z wymaganiami dotyczącymi składania raportów Komitetowi Praw Dziecka zgodnie z przewidzianymi terminami. Zachęcać państwa do nieustannego wysiłku na rzecz realizowania wszystkich standardów praw dziecka, wyznaczanych przez inne odpowiednie organy ONZ, instytucje, włączając w to Komisję Praw Człowieka ONZ i jej Specjalnego Sprawozdawcę w dziedzinie Handlu Dziećmi. 3. Zapobieganie a. zapewnić dzieciom dostęp do edukacji, które jest środkiem do poprawy ich statusu, wprowadzić obowiązkową, dostępną i bezpłatną dla wszystkich edukację na poziomie podstawowym; b: poprawić dostępność i zapewnić odpowiedni poziom usług medycznych, edukacji, szkoleń, rekreacji. Wspierać rodziny, w których dzieci są szczególnie narażone na wykorzystywanie seksualne, z uwzględnieniem dzieci wysiedlonych, bezdomnych, uchodźców, bezpaństwowców, nie zarejestrowanych, zatrzymanych i /lub przebywających w publicznych instytucjach opieki; c. rozszerzyć działania edukacyjne, formalne i nieformalne w dziedzinie praw dziecka dla wszystkich środowisk, rodzin i dzieci; d. inicjować kampanie informacyjne w celu podniesienia świadomości społecznej, organizować szkolenia personelu rządowego i służb społecznych, w dziedzinie praw dziecka, uwrażliwiać na skutki pornografii i prostytucji z udziałem dzieci, promować odpowiedzialne postawy i zachowania seksualne w społeczeństwie, mając na względzie potrzeby rozwojowe dziecka, jego poczucie godności i własnej wartości; e. promować prawa dziecka w edukacji rodzinnej i poradnictwie rodzinnym ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności obojga rodziców za ich dzieci, w tym, w zakresie zapobiegania przemocy seksualnej; f. stworzyć programy i sieć współpracy młodzieży w celu przeciwdziałania dziecięcej pornografii i prostytucji; g. wprowadzić programy społeczne i ekonomiczne o zasięgu krajowym, wspomagające dzieci, rodziny i społeczności lokalne narażone na wykorzystywanie do pornografii i prostytucji w ich oporze przeciw przemocy seksualnej, ze szczególną uwagą poświęcaną przemocy w rodzinie, szkodliwym, a praktykowanym obyczajom, tak aby promować godność dziecka jako istoty ludzkiej, a nie towaru; zredukować ubóstwo, poprzez stwarzanie możliwości zatrudnienia, dodatkowych dochodów i innych środków wsparcia; h. stworzyć lub wzmocnić, wdrożyć i rozpropagować odpowiednie przepisy prawne, programy i strategie działania, których celem jest zapobieganie dziecięcej pornografii i prostytucji, mając na uwadze Konwencje o prawach dziecka; i. dokonać przeglądu przepisów prawnych, programów i strategii działania, które prowadzą, do /lub ułatwiają wykorzystywanie dzieci do pornografii i prostytucji i odpowiednio je zmienić; j. zmobilizować przedsiębiorców w tym przemysł turystyczny do przeciwdziałania wykorzystywaniu dziecięcej pornografii i prostytucji;

10 BSiE k. zachęcić pracowników mediów do opracowania programów, które wzmocniłyby rolę środków przekazu w dostarczaniu informacji najwyższej jakości, wiarygodnych i zgodnych ze standardami etycznymi w zakresie wszystkich aspektów dziecięcej pornografii i prostytucji; l. skierować kampanie informacyjne i edukacyjne do tych, którzy zaangażowani są w dziecięca pornografię i prostytucję, tak aby spowodować zmiany w ich postawach. 4. Ochrona a. stworzyć lub wzmocnić i wdrożyć przepisy prawne, programy i strategie działania chroniące dzieci i zakazujące wykorzystywania ich do pornografii i prostytucji, mając na uwadze, że różne kategorie sprawców oraz wiek i okoliczności w jakich dzieci padają ofiarami tego procederu, wymagają innych środków prawnych i metod działania; b. stworzyć lub wzmocnić i wdrożyć ogólnokrajowe przepisy prawne, programy i strategie działania wprowadzające odpowiedzialność karna dla zapewniających usługi klientów i pośredników zaangażowanych w dziecięcą prostytucję, handel dziećmi, dziecięcą pornografię, jak również za jej posiadanie oraz inne niezgodne z prawem formy aktywności seksualnej; c. Stworzyć lub wzmocnić oraz wdrożyć ogólnokrajowe przepisy prawne, programy i strategie działania chroniące dzieci-ofiary dziecięcej pornografii i prostytucji przed penalizacja na równi ze sprawcami przestępstw i zapewnić im pełny dostęp do poradnictwa we wszelkich dziedzinach, a szczególnie w zakresie pomocy prawnej, społecznej i zdrowotnej; d. W przypadku turystyki seksualnej stworzyć i wzmocnić oraz wdrożyć przepisy prawne uznające za przestępstwo czyny popełnione przeciw dzieciom za granica (odpowiednie przepisy karne); promować ekstradycję i inne działania dla zagwarantowania, ze osoba wykorzystująca seksualnie dziecko w innym kraju (kraj docelowy), będzie ścigana w kraju swego pochodzenia lub w kraju docelowym, zaostrzyć przepisy prawne i ich egzekucję w zakresie konfiskaty i zajęcia dóbr i środków oraz inne sankcje, przeciw sprawcom przestępstw seksualnych wobec dzieci w krajach docelowych, oraz udostępniać stosowne dane; e. w przypadku handlu dziećmi; stworzyć i wdrożyć ogólnokrajowe przepisy prawne, strategie działania i programy ochrony dzieci przed takim procederem, czy to wewnątrz jednego państwa, czy też ponad granicami państw, a ponadto karać osoby zajmujące się handlem dziećmi; w przypadku przerzutu dzieci przez granice traktować je humanitarnie w ramach wewnętrznych przepisów imigracyjnych, a także przyjąć stosowne umowy o readmisji, by zapewnić ich bezpieczny powrót do krajów pochodzenia w towarzystwie służb opiekuńczych; ponadto udostępniać stosowne dane; f. rozpoznać i wzmocnić lub stworzyć sieć kontaktów między krajowymi i międzynarodowymi organami wymiaru sprawiedliwości, w tym Interpolem i organizacjami obywatelskimi, by monitorować przypadki dziecięcej pornografii i prostytucji; stworzyć specjalne służby - organa wymiaru sprawiedliwości, wyposażone w odpowiednie środki, by przeciwdziałały zjawisku dziecięcej pornografii i prostytucji; powołać pracowników, których zadaniem byłoby stworzenie gwarancji dla ochrony praw dziecka podczas dochodzenie policyjnego i procedury sadowej i dbanie o przekazanie informacji; przeszkolić cały personel wymiaru sprawiedliwości w dziedzinie rozwoju dziecka i praw dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem Konwencji o prawach dziecka oraz innych międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka i regulacji krajowych; g. wspomagać i organizować współpracę i współdziałanie na poziomie krajowym i międzynarodowym na rzecz przeciwdziałania dziecięcej pornografii i prostytucji; zapewnić odpowiednie działania i kontakty między środowiskami lokalnymi, rodzinami i organizacjami pozarządowymi, sektorem przedsiębiorstw, w tym agencjami turystycznymi, Światową, Organizacją Turystyki, pracodawcami i organizacjami handlowymi, przemysłem komputerowym i technicznym, mediami i samorządami zawodowymi oraz sektorem usług dla rejestrowania i zgłaszania przypadków odpowiednim władzom, a także dobrowolnego przyjęcia kodeksu etycznych zachowań; oraz

BSiE 11 h. stworzyć możliwość bezpiecznego schronienia dla dzieci uciekających przed wykorzystywaniem do pornografii i prostytucji, chronić tych, którzy zapewniają pomoc dzieciom-ofiarom, osłaniając ich przed zastraszeniem i nękaniem. 5. Rehabilitacja i reintegracja a. podjąć działania ochronne a nie karne wobec dzieci-ofiar pornografii i prostytucji w zgodzie z prawami dziecka, szczególną uwagę poświęcając temu, by procedury sadowe nie pogłębiały ich cierpienia, by otrzymały pomoc prawna, a tam gdzie to możliwe zapewnienie odszkodowania. b. Zapewnić społeczne, medyczne, psychologiczne doradztwo i inne środki wsparcia dzieciomofiarom pornografii i prostytucji oraz ich rodzinom, zwracając szczególna uwagę na te, które zostały zarażone chorobami przenoszonymi droga płciowa, w tym wirusem HIV /AIDS, uwzględniając poczucie własnej wartości, godności i prawa dziecka; c. Podjąć szkolenia personelu medycznego, nauczycieli, pracowników socjalnych, członków organizacji pozarządowych i innych osób zaangażowanych w pomoc dzieciom-ofiarom pornografii i prostytucji w zakresie rozwoju dziecka, praw dziecka z uwzględnieniem Konwencji o prawach dziecka i innych odpowiednich standardów z dziedziny praw człowieka; d. Podjąć skuteczne działania na rzecz zapobiegania i likwidacji społecznej stygmatyzacji dzieciofiar oraz ich dzieci; ułatwić rehabilitację i reintegrację dzieci-ofiar w społecznościach lokalnych i rodzinach; tam gdzie konieczna jest zinstytucjonalizowana opieka nad dzieckiem, upewnić się, że jest ona zgodna z najlepiej pojmowanymi interesami dziecka; e. Promować alternatywne środki zarabiania na życie wraz z zapewnieniem odpowiedniego wsparcia dzieciom-ofiarom i ich rodzinom, po to, by zapobiec dalszemu wykorzystywaniu dziecka w celach komercyjnych; oraz f. Przyjąć nie tylko sankcje prawne przeciw sprawcom przestępstw seksualnych wobec dzieci, ale również zastosować środki społeczno-medyczne i psychologiczne dla uzyskania zmian postaw sprawców tych przestępstw. 6. Udział dziecka a. promować udział dzieci, w tym dzieci-ofiar, ludzi młodych, ich rodzin, rówieśników i innych, którzy mogliby pomagać ofiarom, mogliby podejmować działania w celu zapobiegania i ochrony dzieci przed przypadkami wykorzystywania seksualnego w celach komercyjnych oraz wspomagać dzieci ofiary w ich reintegracji ze społeczeństwem; oraz b. stworzyć i wspierać ruch współdziałania dzieci i młodzieży broniących praw oraz włączyć dzieci, zgodnie z ich możliwościami do tworzenia i wdrażania rządowych, a także innych programów, które ich dotyczą. Deklaracja i Program Działania zostały jednogłośnie przyjęte przez delegacje 119 rządów podczas Światowego Kongresu w środę, 28 sierpnia 1996 roku. Robocze tłumaczenie z języka angielskiego. Newsletter No.18 December 1996 ed. ECPAT

12 BSiE REKOMENDACJA RADY EUROPY R(91)11 W SPRAWIE SEKSUALNEGO WYKORZYSTYWANIA, PORNOGRAFII I PROSTYTUCJI ORAZ HANDLU DZIEĆMI I MŁODOCIANYMI Przyjęta przez Komitet Ministrów 9 września 1991 r. Komitet Ministrów w związku z art. 15 b statutu Rady Europy: Biorąc pod uwagę, że najlepiej pojęty interes dziecka i młodocianych są podstawowymi sprawami każdego społeczeństwa; Biorąc pod uwagę, że seksualne wykorzystywanie dzieci i młodocianych dla zysku, przez pornografię, prostytucję, handel ludźmi przybiera alarmujące rozmiary na poziomie krajowym i międzynarodowym; Biorąc pod uwagę, że doświadczenia seksualne dzieci często maja związek z przemocą w rodzinie i poza nią, są, czynnikami sprzyjającymi wykorzystywaniu dzieci do prostytucji i pornografii i mogą wpływać na psychospołeczny rozwój dzieci i młodocianych, aby lepiej koordynować działania na poziomie krajowym i międzynarodowym; Biorąc pod uwagę, że jest w interesie państw-członków Rady Europy zharmonizowanie prawa krajowego dotyczącego wykorzystywania seksualnego dzieci i młodocianych, aby lepiej koordynować działania na poziomie krajowym międzynarodowym; Uwzględniając Rekomendację 1065 (1987) Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie handlu i innych form eksploatacji dzieci; Pamiętając Rezolucję nr 3 w sprawie seksualnego wykorzystywania, pornografii i prostytucji oraz handlu dziećmi i młodocianymi 16 Konferencji europejskich ministrów sprawiedliwości (Lizbona 1988); Pamiętając Rekomendację nr R(85)4 w sprawie przemocy w rodzinie, rekomendację nr R (85)11 w sprawie sytuacji ofiar w postępowaniu sądowym, rekomendacje nr R(87)20 o przeciwdziałaniu przestępczości nieletnich i Rekomendacje nr R(89)7 w sprawie zasad dystrybucji materiałów zawierających przemoc i pornografię; Uwzględniając Europejska konwencję o podstawowych prawach i wonnościach człowieka (1950) i Europejska Kartę Socjalna (1961); Uwzględniając także Konwencję o prawach dziecka ONZ (1989); I. Komitet Ministrów zaleca, że: Rządy państw-członków dokonają, przeglądu prawa i praktyki z punktu widzenia wprowadzenia, jeżeli jest to niezbędne następujących środków: A. Środki ogólne a. edukacja publiczna, informacja 1. należy prowadzić dokumentację spraw dotyczących seksualnego wykorzystywania dzieci i młodocianych; 2. programy szkolne zarówno szkół podstawowych jak i średnich winny zawierać informację o zagrożeniach związanych z wykorzystywaniem seksualnym i możliwościach uzyskania pomocy; 3. należy zachęcać do prowadzenia szkoleń dla osób pracujących z dziećmi w instytucjach ochrony zdrowia, oświaty, opieki społecznej, sprawiedliwości, i policji w zakresie umiejętności rozpoznawania i podejmowania działań w przypadkach przemocy seksualnej;

BSiE 13 4. prowadzić edukację społeczna w zakresie informowania o skutkach wykorzystywania seksualnego dzieci; zachęcać społeczeństwo do organizowania się w celu przeciwdziałaniu zjawisku; 5. zachęcić media do udziału w kampanii uświadamiania społeczeństwa i przyjęcia zasad informowania o przypadkach seksualnego wykorzystywania dzieci; 6. zwalczać dostępność pornografii z udziałem dzieci; b. zbieranie i wymiana informacji 7. zachęcać do prowadzenia statystyk spraw dotyczących wykorzystywania seksualnego dzieci i młodocianych z zachowaniem zasady poufności informacji, dla celów naukowych usprawnienia pracy policji; 8. zorganizować współpracę między policja i innymi instytucjami zajmującymi się przypadkami przemocy seksualnej zarówno w rodzinie jak i poza; c. profilaktyka, wykrywalność, pomoc dla ofiar 9. przekonać policję o potrzebie szczególnego traktowania zadań dotyczących przeciwdziałania, wykrywania i prowadzenia śledztw w sprawach o seksualne wykorzystywanie dzieci; l0.tworzyć i promować specjalistyczne ośrodki zajmuje się pomocą w sprawach o seksualne wykorzystywanie; 11. wspierać wszelkie inicjatywy na poziomie lokalnym, tworzenia ośrodków pomocy, specjalnych telefonów zaufania prowadzących medyczna, psychologiczna, socjalna i prawna pomoc dla ofiar i osób zagrożonych przemocą seksualna; d. prawo i procedury karne l2. należy upewnić się, że prawa i najlepiej pojęty interes dzieci są, zabezpieczone poprzez prawa procesowe respektujące też prawa podejrzanych; l3. należy upewnić się, że procedury prawne i administracyjne zapewniają, ochronę prawa do prywatności ofiarom przestępstw seksualnych, w szczególności przez ochronę informacji; l4. zapewnić ofiarom i świadkom przestępstw seksualnych, w szczególności dzieciom, specjalne warunki; przesłuchania, które nie narażałyby ich godności i nie wywoływały traumatycznych przeżyć i tak aby ich zeznania były wiarygodne; l5. zapewnić odpowiednie odszkodowanie (zadośćuczynienie) dla dzieci-ofiar seksualnego wykorzystywania; l6. zapewnić możliwość konfiskaty zysków z przestępstwa seksualnego wykorzystywania dzieci i młodocianych; B. Środki zwalczające dziecięca pornografię 1. zapewnić odpowiednie sankcje wobec sprawców produkujących i dystrybuujących pornografię z udziałem dzieci; 2. zbadać, czy można wprowadzić kary za posiadanie materiałów pornograficznych z udziałem dzieci; 3. nawiązywać współprace międzynarodową, dwustronną, i wielostronną w celu lepszego wykrywania firm, stowarzyszeń i organizacji produkujących pornografię z udziałem dzieci; 4. informować i uświadamiać opinię publiczna o karach i sprawach prowadzonych w związku z pornografia z udziałem dzieci, zapewniając ofiarom i oskarżonym anonimowość;

14 BSiE C. Środki wobec prostytuujących się dzieci i młodocianych 1. zwiększyć środki na prace służb policyjnych i socjalnych, które prowadziłyby regularne inspekcje miejsc znanych z prostytucji dziecięcej 2. wprowadzić i wspierać aktywną, pomoc socjalna, tak aby pracownicy socjalni (pedagodzy ulicy) poszukiwali dzieci ryzyka i zapewnili im powrót do środowiska rodzinnego jeżeli to możliwe; aby dzieci trafiły do odpowiednich instytucji opiekuńczych zapewniających opiekę medyczną i edukację; 3. zwiększyć środki na wykrywanie i karanie tych, którzy organizują, i czerpią zyski z prostytucji dzieci i tych, którzy z niej korzystają; 4. powołać specjalne służby policyjne i doskonalić ich metody pracy w zwalczaniu procederu wykorzystywania seksualnego dzieci i młodocianych 5. zniechęcać agencje turystyczne do promowania seks-turystyki; 6. wspierać szkolenia i programy terapii dla dzieci trudniących się prostytucją; D. Środki do zwalczania handlu dziećmi i młodocianymi 1. kontrolować działalność agencji artystycznych, matrymonialnych i adopcyjnych w celu zapobiegania ewentualnemu wykorzystywaniu seksualnemu dzieci; 2. zmobilizować służby graniczne i imigracyjne do większej kontroli dzieci podróżujących za granicę, w szczególności podróżujących bez opieki rodziców, w celu zapobiegania handlowi ludźmi; 3. organizować ośrodki ochrony i pomocy dla ofiar przemocy; II. Aspekty międzynarodowe Rekomendacje dla państw-członków: 1, zaleca się podpisanie i ratyfikowanie jeżeli tego nie uczyniono: - Konwencja w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji ( 1950) - Konwencja haska o właściwości organów i prawie właściwym w sprawach o przysposobienie (1965) - Europejska konwencja o przysposobieniu dzieci (1967) - Konwencja MOP nr 1.38 w sprawie minimalnego wieku do zatrudnienia (1973) - Konwencja o prawach dziecka ONZ (1989) 2. wprowadzić przepisy dotyczące eksterytorialności popełniania przestępstw tj. ścigania i karania osób wykorzystujących seksualnie dzieci za granicą, dokonać przeglądu istniejących przepisów i nawiązać w tej kwestii współpracę międzynarodowa; 3. poprawić wymianę informacji między krajami poprzez Interpol, w ściganiu sprawców seksualnego wykorzystywania dzieci lub organizujących ich handel; 4. nawiązać kontakt z międzynarodowymi organizacjami działającymi na rzecz dzieci w zakresie zwalczania seksualnego wykorzystywania; 5. podjąć działania w kierunku wprowadzenia europejskiego rejestru dzieci zaginionych; III. Priorytety badawcze Zaleca się rządom państw-członków promowanie badań na poziomie krajowym i międzynarodowym, w szczególności w następujących dziedzinach: 1. geneza zjawiska wykorzystywania seksualnego dzieci z uwzględnieniem aspektu kulturowego; 2. geneza pedofilii i czynniki sprzyjające;

BSiE 15 3. związek między adopcja a seksualnym wykorzystywaniem dzieci; 4. związek między przemocą seksualna w rodzinie a prostytucją,; 5. charakterystyka osób korzystających z dziecięcej prostytucji i pornografii; 6. ocena programów rehabilitacji młodocianych prostytutek 7. struktura i międzynarodowe powiązania, zarobki seks-przemysłu; 8. związki między seksprzemysłem i przestępczością zorganizowana; 9. możliwości i ograniczenia prawa karnego oraz instrumenty zapobiegania przestępczości seksualnej wobec dzieci i młodocianych; l0. epidemiologia chorób wenerycznych wśród dzieci i ich związek z seksualna przemocą i eksploatacja. (tłumaczenie robocze z jęz. angielskiego)