Uchwała Nr XXXIX/334/10 Rady Miejskiej Gminy Lwówek Śląski z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Gminy Lwówek Śląski na lata 2010-2011 Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zmianami) i art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180 poz. 1493) Rada Miejska Gminy Lwówek Śląski uchwala co następuje: 1 Przyjmuje się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy i Miasta Lwówek Śląski. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik Nr 1 Do uchwały Rady Miejskiej Gminy Lwówek Sląski Nr XXXIX/334/10 GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE DLA GMINY LWÓWEK ŚLĄSKI NA LATA 2010 2011 Rozdział 1 I. DEFINICJA PRZEMOCY W RODZINIE Przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody. Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że: - jest intencjonalna przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary, - siły są nierównomierne w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy, - narusza prawa i dobra osobiste sprawca wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.), - powoduje cierpienie i ból sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony. Przemoc powszechnie traktowana jest jako akt godzący w osobistą wolność jednostki przyczyniający się do jej fizycznej, a także psychicznej szkody, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnych relacji i zmuszanie jej do zachowań niezgodnych z własną wolą. Przemoc upokarza, wywołuje cierpienie, rodząc tym samym nienawiść i pragnienie odwetu. Przemoc pojmowana jest także jako wywieranie wpływu na innych ludzi, w wyniku którego ich aktualny poziom rozwoju somatycznego i duchowego jest mniejszy niż potencjalny poziom tego rozwoju. Rodzaje przemocy w rodzinie: 1. Przemoc fizyczna jest to wszelkiego rodzaju bezpośrednie działanie z użyciem siły, którego rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie np.: popychanie, obezwładnianie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką, pięścią lub przedmiotami, oblewanie wrzątkiem lub substancjami żrącymi, użyciem broni itp. 2. Przemoc psychiczna jest to działanie prowadzące do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej osoby np.: wyśmiewanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, narzucanie własnych poglądów, ciągłe krytykowanie, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów, stosowanie gróźb, szantażowanie. 3. Przemoc seksualna jest to wymuszanie różnego rodzaju niechcianych zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy np.: nieakceptowane pieszczoty, praktyki seksualne, seks z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia, krytykowanie zachowań seksualnych.
4. Przemoc ekonomiczna jest to działanie mające na celu całkowite uzależnienie finansowe ofiary od sprawcy np.: odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwienie podjęcia pracy, niezaspokajanie podstawowych potrzeb rodziny, okradanie, zaciąganie kredytów i zmuszanie do zaciągania pożyczek wbrew woli współmałżonka. 5. Zaniedbywanie dotyczy głównie dzieci, jest to niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych, ale także psychicznych. Chodzi tu o niewłaściwe ubieranie, odżywianie, ochronę zdrowia, edukację, a w sferze emocjonalnej o brak miłości rodzicielskiej, zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa. Ofiarami przemocy w rodzinie są najczęściej kobiety oraz dzieci do lat 13. Natomiast sprawcami przemocy są głównie mężczyźni będący często pod wpływem alkoholu. Niektóre badania wskazują, że 40% partnerów znęcających się nad rodziną to osoby uzależnione od alkoholu. Prawdopodobieństwo wystąpienia aktów przemocy w rodzinach alkoholowych jest ponad dwukrotnie większe niż w pozostałych. Stosowanie przemocy prowadzi do niskiej samooceny, poczucia bezsilności i bezradności, ciągłego niepokoju, depresji, chorób związanych ze stresem. Szczególnie dramatyczne konsekwencje przemocy zauważa się u dzieci. Powoduje ona bowiem w ich psychice nieodwracalne skutki, które mogą dać znać o sobie dopiero w życiu dorosłym. II. PODSTAWA PRAWNA DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH Z PRZECIWDZIAŁANIEM PRZEMOCY W RODZINIE - ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, - ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, - ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, - ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, - Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy i Miasta Lwówek Śląski na lata 2008-2015, Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie skierowany jest przede wszystkim do: - ofiar przemocy w rodzinie w tym: dzieci, współmałżonków, partnerów w związkach nieformalnych, osób starszych, osób niepełnosprawnych, - sprawców przemocy w rodzinie, - świadków przemocy w rodzinie, - przedstawicieli władz lokalnych. - przedstawicieli instytucji służb pracujących z potencjalnymi ofiarami przemocy (nauczyciele, pedagodzy, pracownicy socjalni, policjanci, pracownicy służby zdrowia). Program został opracowany w oparciu o lokalną diagnozę problemu w Mieście i Gminie Lwówek Śląski przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.
III. CHARAKTERYSTYKA GMINY W Gminie Lwówek Śląski zamieszkuje 18 575 mieszkańców, z czego 9 338 stanowią kobiety. Lwówek Śląski to prawie 10-tysięczne miasto w powiecie lwóweckim w województwie dolnośląskim. W skład Gminy wchodzi miasto Lwówek Śląski oraz 28 sołectw: Bielanka, Brunów, Chmielno, Dębowy Gaj, Dłużec, Dworek, Górczyca, Gradówek, Gaszów, Kotliska, Mojesz, Nagórze, Niwnice, Pieszków, Płóczki Górne, Płóczki Dolne, Radłówka, Radomiłowice, Rakowice Małe, Rakowice Wielkie, Sobota, Skała, Skorzynice, Ustronie, Włodzice Małe, Włodzice Wielkie, Zbylutów, Żerkowice. Liczba mieszkańców 18 575, w tym miasto 9 764, 8 811 to mieszkańcy wsi (stan na dzień 31.12.2009 r.) Na terenie gminy i powiatu istnieje niewiele zakładów zapewniających miejsca pracy. W związku z powyższym stopa bezrobocia jest wysoka co obrazują dane statystyczne z 2009 r. - Stopa bezrobocia dla Polski wynosi 11,4 % - Stopa bezrobocia dla województwa dolnośląskiego wynosi 12,1 % - Stopa bezrobocia dla powiatu lwóweckiego wynosi 22,3 % (dla gmin brak danych) - Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP 3 606, w tym gmina Lwówek Śląski 1 289 Na terenie Miasta i Gminy Lwówek Śląski jest pięć szkół podstawowych, jedno Gimnazjum, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych, Zespół Szkół Ekonomiczno- Technicznych oraz Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowawczych. Instytucjonalną działalność na rzecz pomocy osobom i rodzinom będącym w trudnej sytuacji życiowej prowadzi Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lwówku Śląskim. Z danych Komendy Powiatowej Policji w Lwówku Śląskim w Lwówku Śląskim wynika, że z każdym rokiem wzrasta liczba przeprowadzanych interwencji domowych. W 2008 roku przeprowadzono 67 interwencji domowych, przy użyciu procedury Niebieskiej Karty policjanci interweniowali 38 razy, a 25 sprawców było pod wpływem alkoholu. W 2009 roku 89 interwencji domowych, przy użyciu procedury Niebieskiej Karty policjanci interweniowali 52 razy, a 45 sprawców było pod wpływem alkoholu. Z powyższych danych wynika, że ilość interwencji domowych przy użyciu procedury Niebieskiej Karty jest większa w stosunku do roku ubiegłego. Widoczny jest również wzrost interwencji do awantur rodzinnych wszczynanych pod wpływem alkoholu. Wśród podopiecznych Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lwówku Śląskim od miesiąca stycznia do października 2009 roku 10 rodzin zostało objętych pomocą z uwagi na występującą przemoc.
W rejestrach Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2009 roku figurowało 81 osób zgłoszonych przez członków rodzin, pracowników socjalnych, Policję oraz Prokuraturę celem rozpoczęcia procedury zobowiązania do leczenia od uzależnienia od alkoholu. Od miesiąca stycznia do grudnia 2009 roku zarejestrowano 41 spraw. Należy zaznaczyć, że monitoring zgłoszonych osób trwa dwa lata. W związku z tym ilość monitorowanych spraw jest wyższa od zarejestrowanych. Z przeprowadzonych wywiadów środowiskowych dla potrzeb Komisji wynika, że w około 80% przypadków pojawiają się informacje dotyczące wszczynania awantur, używania siły fizycznej, wyzwisk, popychania i szarpania. Z obserwacji pracowników socjalnych oraz na podstawie analizy dokumentów a także biorąc pod uwagę powody przyznawania pomocy przez Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lwówku Śląskim wynika, że skala występowania zjawiska przemocy na przełomie ostatnich lat stale rośnie. Zjawisko przemocy, często łączy się bezradnością w sprawach opiekuńczo- wychowawczych, nie odzwierciedla w pełni faktycznej skali problemu, ponieważ jest to temat wstydliwy, często zatajany, aż do chwili zaistnienia sytuacji drastycznych i bezpośredniej przemocy fizycznej. Z przeprowadzonych wywiadów środowiskowych w 2009 roku wynika, że na terenie naszej gminy jest 35 środowisk zagrożonych występowaniem zachowań patologicznych, w tym zjawiska przemocy w rodzinie. W tych rodzinach zachodzi konieczność podejmowania profilaktycznych działań mających na celu przeciwdziałanie przemocy, a w szczególności należy uwzględnić trudną sytuacji dzieci. Zjawisko przemocy w rodzinie jest poważnym problemem. Mimo że w relacjach międzyludzkich istniał on od zawsze, o przemocy w rodzinie mówiono niewiele, jakby nie postrzegając jej jako poważnego zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny. Takiego które prowadzi do poważnych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych skutków psychologicznych a w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń czy zabójstw. Problem przemocy wymaga podjęcia szerokiego, zorganizowanego i zaplanowanego na wiele lat programu przeciwdziałania. Zmniejszenie rozmiarów przemocy w rodzinach i pomaganie ofiarom jest nadrzędnym celem, który powinien łączyć działania różnych organizacji. Rozdział 2 CELE GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY NA LATA 2010-2011 1. Celem głównym programu jest zwiększenie skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez stworzenie jednolitego, profesjonalnego systemu interwencji i wsparcia dla osób zagrożonych bądź uwikłanych w zjawisko przemocy. 2. Cele szczegółowe: 1) Stworzenie interdyscyplinarnego zespołu do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
- szybsze i skuteczniejsze podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa oraz powstrzymania przemocy w rodzinie; - planowanie i realizacja działań pomocowych w oparciu o diagnozę potrzeb. Konieczność niesienia wspólnej, uzgodnionej, profesjonalnej pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie wymaga wspólnego działanie różnych służb, z których każda posiada własny zasób informacyjny o konkretnej ofierze przemocy, lub dla wypełnienia swoich zadań musi go uzyskać od innych służb. Skład zespołu: pracownik socjalny, policjant, psycholog, pracownik medyczny, członek Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, kurator lub pedagog, pracownik Urzędu Gminy i Miasta. Zespołu interdyscyplinarny zostanie powołany przez kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lwówku Śląskim. Na tą okoliczność konieczne jest zawarcie pisemnego porozumienia w tym przedmiocie pomiędzy podmiotami, które mają wejść w skład takiego zespołu. Zadania zespołu: - kompleksowa pomoc rodzinom dotkniętym zjawiskiem przemocy, - przyjmowanie zgłoszeń dotyczących przemocy domowej i uruchamianie procedur mających na celu powstrzymanie przemocy; - wypracowanie procedur interwencji kryzysowej wobec ofiar i sprawców przemocy oraz opracowanie strategii postępowania, - kierowanie ofiar i sprawców przemocy do specjalistów działających w ramach Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego i Interwencji Kryzysowej, - monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy, a w szczególności uruchamianie współpracy, - zbieranie materiałów dowodowych zgodnie z procedurą Niebieskiej Karty, - gromadzenie informacji na temat instytucji udzielających pomocy rodzinom, w których występuje zjawisko przemocy domowej, - analiza wniosków o wszczęcie postępowania w sprawie zastosowania obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu składanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pod kątem związku miedzy nadużywaniem alkoholu a stosowaniem przemocy, - występowanie z zawiadomieniami do prokuratora o podejrzeniu czynów określonych w art. 2 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. 2) Utworzenie Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego i Interwencji Kryzysowej Niezbędne jest zapewnienie profesjonalnej pomocy interwencyjnej i terapeutycznej zarówno sprawcom jak i ofiarom przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem krzywdzonych dzieci: - wsparcie prawne i psychologiczne ofiar przemocy; - działania korekcyjno-edukacyjne oraz wsparcie psychologiczne sprawców przemocy domowej. Proponowane dyżury: pracownik socjalny, psycholog, pedagog, prawnik.
Zadania Punktu: - udzielanie wsparcia psychologicznego; - udzielanie wsparcia prawnego; - gromadzenie i udostępnianie informacji o instytucjach i organizacjach udzielających pomocy osobom dotkniętym zjawiskiem przemocy; - gromadzenie i udostępnianie informacji o instytucjach i organizacjach realizujących programy w zakresie rozładowania napięcia, radzenia sobie ze stresem oraz rozwiązywania konfliktów; - gromadzenie i udostępnianie informacji o instytucjach i organizacjach realizujących programy terapeutyczno-korekcyjne dla sprawców przemocy. Ponadto Punkt Interwencji Kryzysowej będzie obejmował: - diagnozę sytuacji kryzysowej, - zapewnienie osobie i rodzinie wsparcia emocjonalnego, - współdziałanie na rzecz rozwiązywania problemów, które są bezpośrednią przyczyną kryzysu. 3) Systematyczna edukacja środowiska lokalnego Konieczne jest podjęcie działań zmierzających w kierunku edukacji społecznej dostarczającej wiedzy o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z problemem. a) Przygotowanie i udostępnienie materiałów o charakterze informacyjnym i edukacyjnym. - ułatwienie dostępu do podstawowych informacji z zakresu przeciwdziałania przemocy oraz podniesienie poziomu wiedzy mieszkańców gminy. Zadania: - rozpowszechnianie broszur i ulotek dotyczących zjawiska przemocy; - utworzenie gablot informacyjnych w Urzędzie Gminy i Miasta Lwówek Śląski, Miejsko - Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej, Komisariacie Policji, siedzibie Straży Miejskiej oraz Placówkach opieki Zdrowotnej; - publikowanie w Biuletynie Samorządowym informacji o lokalnym systemie pomocy i wsparcia osób uwikłanych w zjawisko przemocy domowej, - rozpowszechnianie w lokalnym środowisku programów profilaktycznych; - udział w ogólnopolskich kampaniach przeciwdziałania przemocy w rodzinie. b) Promowanie właściwych sposobów rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z agresją Wyrabianie właściwych sposobów rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z zachowaniami agresywnymi dorosłych oraz dzieci i młodzieży. Realizacja w przypadku dorosłych: - konsultacje indywidualne i rodzinne w Punkcie Informacyjno-Konsultacyjnym i Interwencji Kryzysowej. Realizacja w przypadku dzieci i młodzieży: - prowadzenie zajęć edukacyjno-wychowawczych w szkołach, świetlicach opiekuńczowychowawczych; - realizacja szkolnych programów przeciwdziałania przemocy; - wspieranie aktywnych form spędzania wolnego czasu promujących zachowania nieagresywne.
4) Systematyczna edukacja przedstawicieli różnych grup zawodowych stykających się z problematyką przemocy w rodzinie. - Udział w specjalistycznych szkoleniach oraz organizacja szkoleń dla osób zainteresowanych możliwością podniesienia kwalifikacji i kompetencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zadanie: podniesienie poziomu wiedzy specjalistów różnych grup zawodowych stykających się z problematyką przemocy. Rozdział 3 PRZEWIDZIANE EFEKTY GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2010 2011 1. Adresatami programu są rodziny i osoby dotknięte zjawiskiem przemocy oraz zagrożone zjawiskiem przemocy oraz przedstawiciele instytucji i służb pracujących z osobami zagrożonymi bądź dotkniętymi przemocą m.in.: pracownicy socjalni, policjanci, strażnicy miejscy, nauczyciele i pedagodzy, pracownicy służby zdrowia, kuratorzy oraz członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2. Realizatorem programu będzie Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lwówku Śląskim, Interdyscyplinarny Zespół do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Punkt Informacyjno - Konsultacyjny i Interwencji Kryzysowej. 3. Partnerzy programu: - Urząd Gminy i Miasta Lwówek Śląski, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Komenda Powiatowa Policji, - Straż Miejska, - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, - Placówki Opieki Zdrowotnej, - Placówki Oświatowe, - Caritas, - Kościół Chrześcijan Baptystów, - Kościoły i inne związki wyznaniowe, - Lwówecki Dom Kultury, - Sąd Rejonowy w Lwówku Śląskim, 4. Przewidywane efekty realizacji programu: - Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie. - Zwiększenie dostępności pomocy dla ofiar przemocy. - Spadek liczby przypadków przemocy w rodzinie. - Udzielanie profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie. - Usprawnienie systemu pomocy rodzinom dotkniętym przemocą. - Zwiększenie zaangażowania społeczności w sprawy przeciwdziałania przemocy. - Zbudowanie systemu działań w zakresie pomocy rodzinom i osobom dotkniętym przemocą. - Niwelowanie skutków zjawiska przemocy. - Zmniejszenie skali występujących w rodzinach dysfunkcji wynikających z przemocy. - Pogłębianie wiedzy społeczności lokalnej na temat zjawiska przemocy domowej poprzez systematyczną edukację.
5. Źródła finansowania Źródłem finansowania zadań zawartych w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2010 2013 są środki własne Gminy w tym wpływy z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych.