Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Janowiec na lata

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XXV/173/2017 Rady Gminy Janowiec Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Janowiec na lata

2 Spis treści: Wstęp Rozdział I Diagnoza środowiska lokalnego 1.1 Wynik badań ankietowych wśród dorosłych mieszkańców gminy Janowiec 1.2 Dane statystyczne Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Janowcu 1.3 Zasoby środowiska lokalnego Rozdział II Cele programu 1.1 Główny cel programu 1.2 Cele szczegółowe programu Rozdział III Podstawowe założenia programu 1.1 Podstawa prawna programu 1.2 Adresaci programu 1.3 Realizatorzy programu 1.4 Źródła finansowania programu 1.5 Monitorowanie i sprawozdawczość programu 1

3 Wstęp Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie, zwany dalej Programem został utworzony w celu zwiększenia skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie skali tego zjawiska w gminie Janowiec. Program ten jest rozwinięciem i kontynuacją Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Janowiec na lata na lata Program zawiera podstawy prawne działania, diagnozę środowiska lokalnego, cel główny i cele szczegółowe, wymienia realizatorów i adresatów Programu. Przedstawia również charakterystykę zjawiska przemocy w rodzinie oraz dostępne dane na temat przemocy w rodzinie w gminie Janowiec. Cele i działania Programu odpowiadają na potrzeby mieszkańców Gminy Janowiec, w zakresie przeciwdziałania występowaniu zjawiska przemocy w rodzinie i mieszczą się w możliwościach pracy Ośrodka. W świetle przepisu art. 2 ust. 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jako przemoc w rodzinie należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Definicja ta jest najbardziej odpowiednią na potrzeby niniejszego Programu. Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że: jest intencjonalna przemoc jest zamierzonym, celowym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary, odbywa się w warunkach nierównowagi sił w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą, sprawca jest silniejszy, a ofiara słabsza, narusza prawa i dobra osobiste sprawca wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.), powoduje cierpienie i ból sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony. Tabela 1. Rodzaje przemocy formy zachowań Rodzaje przemocy Przemoc fizyczna Przemoc psychiczna Formy zachowań popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielanie koniecznej pomocy itp. wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami), domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie), stosowanie gróźb itp. 2

4 Przemoc seksualna Przemoc ekonomiczna wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych kobiety itp. odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny itp. Źródło: Niebieska Linia Rozdział I Diagnoza środowiska lokalnego 1.1 Wynik badań ankietowych wśród dorosłych mieszkańców gminy Janowiec Celem zdiagnozowania zakresu przemocy w rodzinie oraz poziomu wiedzy o tym problemie przeprowadzono badania ankietowe. Spośród osób, które wypełniły ankiety 80 % stanowiły kobiety, a 20 % mężczyźni w różnym wieku, w różnym wykształceniem, zamieszkujące na terenie gminy Janowiec. Badania przeprowadzone zostały wśród dorosłych mieszkańców i miały na celu analizę potrzeb oraz osobistych doświadczeń osób ankietowanych dotyczących zarówno doznawanej jak i stosowanej przemocy, jak również otrzymywanej w związku z tym pomocy oraz wsparcia. Analiza badań ankietowych: Zjawisko przemocy w rodzinie na terenie gminy Janowiec występuje zdaniem 60 % ankietowanych. 30 % ankietowanych przyznało, iż zna w swoim najbliższym otoczeniu więcej niż jedną rodzinę, w której występuje zjawisko przemocy w rodzinie. Według 72% ankietowanych to kobiety najczęściej doznają przemocy w rodzinie, zdaniem 16 % ankietowanych przemocy w rodzinie najczęściej doznają dzieci. Prawie 100 % ankietowanych wskazało płeć męską, jako najczęściej stosującą przemoc w rodzinie. 94% ankietowanych wskazało alkohol, jako główną okoliczność sprzyjającą wystąpieniu przemocy w rodzinie. O Zespole Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Janowcu nie słyszało ponad 60 % ankietowanych. 40% ankietowanych przyznało się do bycia świadkiem przemocy w rodzinie, 15% spośród tych osób nie wiedziało, w jaki sposób mogą pomóc tym osobom, więc nie podjęli żadnych działań. 20% ankietowanych przyznało się do tego, iż doświadczyli kiedykolwiek przemocy ze strony najbliższych. 25 % spośród tych osób nigdy nie ujawniło tego zdarzenia, natomiast 42 % nie wiedziało gdzie szukać pomocy. Niepokojący jest fakt, że aż 70 % badanych nie wie gdzie osoby doznające przemocy w rodzinie lub stosujące przemoc mogą szukać pomocy. Powyższe dane wskazują na konieczność edukacji społeczności lokalnej w zakresie m.in. możliwości uzyskania pomocy i wsparcia. Do stosowania kar fizycznych wobec swojego dziecka tj. uderzenie w twarz, bicie pasem lub innym przedmiotem albo pociąganie za ucho przyznało się w ankiecie ponad 20 % respondentów. Jednocześnie żaden z respondentów nie uznał, że kiedykolwiek zastosował jakąkolwiek formę przemocy wobec swojego najbliższego. 3

5 Prawie 20% ankietowanych uważa za oczywiste decydowanie o tym, z kim może kontaktować się małżonek. Aż 20 % badanych uznało, że przemoc występuje tylko wtedy, kiedy widać ślady na ciele ofiary. Wynika z tego fakt braku wiedzy mieszkańców na temat innych form przemocy tj. przemoc psychiczna, ekonomiczna czy seksualna. Przemoc fizyczna również nie zawsze zostawia ślady widoczne na ciele. Widać tu potrzebę zastosowania działań informacyjnych i profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Potwierdza to również fakt, że według 40 % ankietowanych zmuszanie do współżycia seksualnego w małżeństwie nie jest zachowaniem przemocowym. 16 % ankietowanych uważa wydzielanie zarobionych pieniędzy mężowi, żonie i kontrolowanie wszystkich jego/jej wydatków za przejaw gospodarności. Zdaniem 55 % ankietowanych najbardziej skuteczny sposób na powstrzymanie przemocy w rodzinie to powiadomienie i interwencja policji oraz procedura Niebieska Karta, prawie 20 % wskazało na rozmowy informujące na temat tego, czym jest przemoc i gdzie szukać pomocy. Zdaniem prawie 50 % ankietowanych zamieszkałych na terenie gminy Janowiec najskuteczniejszym działaniem profilaktycznym jest rozprzestrzenianie informacji na temat zjawiska przemocy na plakatach, ulotkach i stronie internetowej. 1.2 Dane statystyczne Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Janowcu Dane statystyczne odzwierciedlają przypadki ujawnione, gdy doszło do interwencji policji lub osoby doznające przemocy same zgłosiły się po pomoc. Wiele przypadków, gdy dochodzi do przemocy w rodzinie nie wychodzi poza cztery ściany. Można, więc przyjąć, że skala problemu w gminie Janowiec jest znacznie większa. Według danych statystycznych Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Janowcu: rok Wszczęte procedury 6 11 Niebieska Karta ogółem Wszczęte przez 3 3 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu Wszczęte przez 3 5 Komendę Powiatową Policji w Puławach Wszczęte przez 0 0 Służbę Zdrowia Wszczęte przez 0 0 Oświatę Zakończenie 4 7 procedury z uwagi na ustanie przemocy w rodzinie 4

6 1.3 Zasoby środowiska lokalnego Do zasobów umożliwiających przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie w gminie Janowiec można zaliczyć zarówno specjalistów z różnych dziedzin m.in. psycholog, prawnik, pracownik socjalny jak i instytucje funkcjonujące na jej terenie, prowadzące działalność na rzecz osób doznających przemocy, i sprawców przemocy. Do zasobów środowiska lokalnego w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie zaliczyć należy: 1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu 2. Gminna Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Janowcu 3. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Janowcu 4. Zespół Szkół w Janowcu 5. Urząd Gminy w Janowcu 6. Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Janowcu 7. Punk konsultacyjno-informacyjny w Janowcu dla osób z problemem alkoholowym, członków ich rodzin oraz osób doznających przemocy domowej. Rozdział II Cele programu 1.1 Główny cel programu Głównym celem jest zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie skali tego zjawiska w gminie Janowiec. 1.2 Cele szczegółowe programu Do celów szczegółowych programu należą zadania wyznaczone przez Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, w poszczególnych zakresach: 1. Profilaktyka i edukacja społeczna wszelkie działania przeciwdziałające zjawisku przemocy poprzez profilaktykę i edukację. 2. Ochrona i pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie - Działania Zespołu Interdyscyplinarnego w ramach procedury Niebieska Karta działania pomocowe skierowane do konkretnych rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie, opracowywanie planów pomocy dla osób doświadczających przemocy w rodzinie, aktywna i systematyczna współpraca pomiędzy instytucjami pomocowymi, udzielanie pomocy socjalnej, finansowej i rzeczowej osobom dotkniętym przemocą w rodzinie. 3. Oddziaływania na osoby stosujące przemoc w rodzinie Działania Zespołu Interdyscyplinarnego w ramach procedury Niebieska Karta działania pomocowe skierowane do konkretnych rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie, opracowywanie planów pomocy dla osób doświadczających przemocy w rodzinie, aktywna i systematyczna współpraca pomiędzy instytucjami pomocowymi. Działania separujące sprawców od ofiar przemocy w rodzinie. Rozpowszechnianie informacji oraz motywowanie osób podejrzanych o stosowanie przemocy w rodzinie oraz stosujących przemoc do udziału w programach korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. 5

7 4. Podnoszenie kompetencji służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie - Udział w profesjonalnych szkoleniach z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie kadry instytucji pomocowych zajmujących się zjawiskiem przemocy w rodzinie. Rozdział III Podstawowe założenia programu 1.1 Podstawa prawna programu Podstawą prawna programu jest ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Dokumentami, z którymi koresponduje realizacja programu są: - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - Ustawa o pomocy społecznej - Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie - Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Janowiec 1.2 Adresaci programu Adresatami programu są mieszkańcy gminy Janowiec, a w szczególności: - osoby i rodziny zagrożone przemocą w rodzinie - osoby i rodziny uwikłane w przemoc w rodzinie - podmioty działające w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Realizatorzy programu Podmiotami zaangażowanymi w realizację programu są podmioty działające w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie 1.3 Źródła finansowania programu Z uwagi na to, że przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest zadaniem własnym gminy zgodnie z Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie źródłem finansowania Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Janowiec będą środki z budżetu gminy Janowiec zapisane w budżecie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Janowcu oraz Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Janowcu. 1.4 Monitorowanie i sprawozdawczość programu Monitorowaniem i ewaluacją prowadzonych działań ujętych w Gminnym Programie zajmuje się Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu w porozumieniu z Gminnym Zespołem Interdyscyplinarnym do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Janowcu. Sprawozdanie z realizacji programu sporządzane jest corocznie do dnia 31 stycznia na podstawie analizy materiałów sprawozdawczych z poszczególnych instytucji oraz w oparciu o wskaźniki: 1. Liczba wszczętych procedur Niebieska Karta, 2. Liczba rodzin, którym udzielono wsparcia i pomocy, 3. Liczba osób w rodzinie, którym udzielono wsparcia i pomocy, 4. Liczba sprawców przemocy, wobec których toczyła się procedura Niebieska Karta 6

8 5. Liczba zakończonych procedur Niebieska Karta w związku z ustaniem przemocy w rodzinie. 6. Liczba zakończonych procedur Niebieska Karta w związku z brakiem zasadności podejmowanych działań 7. Liczba rodzin, w których udało się rozwiązać problem przemocy w rodzinie lub złagodzić jego skutki na tyle, aby umożliwić rodzinom prawidłowe funkcjonowanie w środowisku. 8. Zrealizowane kampanie informacyjne i inne działania profilaktyczne w środowisku lokalnym, 9. Liczba szkoleń, w których brali udział przedstawiciele podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Opracowanie: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Janowcu 7