PLANY ENERGETYCZNE GMIN WSPIERCIE DZIAŁAŃ NA RZECZ POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ I EKOLOGICZNYCH GMIN Kołobrzeg 27-28.04.2017 4/28/2017 1
4/28/2017 Lokalizacja woj. zachodniopomorskiego 22
STRATEGICZNE DOKUMENTY ENERGETYCZNE PODSTAWOWE AKTY PRAWNE Polityka energetyczna Polski do 2030 roku; Załącznik do uchwały nr 157/2010 RM z dnia 29 września 2010 r. Ustawa Prawo energetyczne z dn. 10.04.1997 r. ( tekst URE stan na 01.10.2016 r.) 4/28/2017 3
AKTY PRAWNE KSZTAŁTUJĄCE POLITYKĘ EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ Polityka energetyczna Polski do 2030 roku,;zał. do uchwały nr 157/2010 RM z dn. 29.09.2010r. Ustawa Prawo energetyczne z dn. 10.04.1997r. (tekst URE stan na 01.10.2016 r.) Ustawa o efektywności energetycznej z dn. 20.05.2016r. Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii z dn. 22.06.2016r. Ustawa Prawo ochrony środowiska z dn. 27.04.2001r. z późn. zm. Ustawa Prawo budowlane z dn. 07.07.1994r. z późn. zm. 4/28/2017 4
Podstawowe kierunki polityki energetycznej Polski poprawa efektywności energetycznej wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko 5 4/28/2017 5
Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej Dz. U. z 11.06.2016 r., poz. 831 (uchyla Ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej) Wdraża dyrektywę: Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej (uchyla Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/32/WE z dnia 5 kwietnia 2006r w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych) 4/28/2017 6
Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10.04.1997 (stan na 01.10.2016; tekst jednolity Departament Prawny URE) Bezpieczeństwo energetyczne : stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska 4/28/2017 7 7
Wybrane definicje Efektywność energetyczna wg dyrektywy (2012/27/UE) stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii Efektywność energetyczna wg ustawy stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, niezbędnej do uzyskania tego efektu 4/28/2017 8
Wybrane definicje Energia pierwotna wg dyrektywy oznacza energię pochodzącą z odnawialnych i nieodnawialnych źródeł, która nie została poddana żadnemu procesowi przemiany lub transformacji Energia pierwotna wg ustawy energia zawarta w pierwotnych nośnikach energii, pozyskiwana bezpośrednio ze środowiska a w szczególności: w węglu kamiennym energetycznym, koksowym, w węglu brunatnym, w ropie naftowej, gazie ziemnym wysokometanowym zaazotowanym, w torfie oraz energia: wody, wiatru, słoneczną, geotermalną wykorzystywaną do wytwarzania en-el, ciepła lub chłodu, a także biomasę w rozumieniu ustawy z dnia 25.08.2016 o biopaliwach ciekłych ( ) 4/28/2017 9
Termin określony w amerykańskiej Ustawie o Niezależności Energetycznej i Bezpieczeństwie Energetycznym (EISA) z grudnia 2007 w tym znaczeniu stosowany w opracowaniach Fundacji Poszanowania Energii w Gdańsku Smart Grid (inteligentny system elektroenergetyczny): oznacza zmodernizowany system dostawy energii elektrycznej, który monitoruje, wykonuje pomiary oraz automatycznie optymalizuje działanie poszczególnych podzespołów systemu elektroenergetycznego, od generatora i system dystrybucji aż do użytkowników końcowych. System ten charakteryzuje się dwustronnym przepływem energii i informacji, co pozwala na realizację rozproszonego, zautomatyzowanego systemu dostawy energii, reagującego w czasie rzeczywistym (bez inercji), co pozwala na natychmiastową reakcję systemu i utrzymanie równowagi pomiędzy źródłem energii elektrycznej a odbiorcą 4/28/2017 10 10
Prosument (wg. Ustawy z dn. 22.06.2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii : odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii el, na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający en-el wyłącznie z OZE w mikroinstalacji w celu jej zużycia na potrzeby własne, niezwiązane z wykonywaną działalnością gospodarczą regulowaną ustawą z dn. 02.07.2004r. ( ), zwaną ustawą o swobodzie działalności gospodarczej. jest jednocześnie konsumentem i producentem energii elektrycznej produkowanej w OZE, a wyprodukowaną nadwyżkę tej energii (np. energii elektrycznej w mikroinstalacji lub małej instalacji) dostarcza operatorowi systemu dystrybucyjnego (OSD) na zasadach określonych w Prawie energetycznym Ustawa z dnia 20.02.2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z dn 03.04.2015, poz. 478) 4/28/2017 11 11
Dokumenty lokalne (na poziomie gminy) Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy (MPZP) Studium zagospodarowania przestrzennego gminy Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy, tzw. plan energetyczny gminy Plany gospodarki niskoemisyjnej (tzw. PGN) 4/28/2017 12
Projekt założeń zakres dokumentu: Prawo energetyczne Art. 19.: 3. Projekt założeń powinien określać: 1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; 2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; 3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii,, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; 4/28/2017 13
Projekt założeń zakres dokumentu: Prawo energetyczne, Art. 19.: 3. Projekt założeń powinien określać: 3a) możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej; 4) zakres współpracy z innymi gminami. 4/28/2017 14
Horyzont czasowy Plany energetyczne gmin opracowywane są zgodnie z harmonogramem na okres 15 lat i powinny być aktualizowane po okresie 3 lat W opracowaniu przyjęto następujące przedziały czasowe: 2022 2027 2032 4/28/2017 15
Podstawowe założenia: Wzrost efektywności energetycznej efektywne wykorzystania paliw i nośników energii pierwotnej (we wszystkich sektorach gospodarki), wprowadzanie produkcji energii w skojarzeniu Bezpieczeństwo energetyczne - zapewnienie środków i możliwości efektywnego wytwarzania, przesyłania i dystrybucji energii odbiorcom, w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony Zwiększenie udziału OZE - zwiększenie energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym gminy Bezpieczeństwo ekologiczne - ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami działalności energetycznej 28.04.2017 16 4/28/2017 16
BILANS ENERGETYCZNY GMINY Projekt założeń Ciepło Paliwa napędowe? Energia elektryczna Paliwa gazowe 4/28/2017 17
Potrzeby bytowe Mieszkalnictwo Ciepło Projekt założeń c.o. i wentylacja Mieszkalnictwo Użyt. publiczna Przemysł Usługi Ciepła woda użytkowa Mieszkalnictwo Użyt. publiczna Turystyka Usługi Technologia Przemysł Użyt. publiczna Usługi 4/28/2017 18
Odbiorcy komunalni Projekt założeń Energia elektryczna Sektor użyteczności publicznej Oświetlenie Sektory przemysłowy i usługowy 4/28/2017 19
c.o. i wentylacja Projekt założeń Paliwa gazowe Ciepła woda użytkowa Potrzeby bytowe Technologia w tym LPG 4/28/2017 20
Projekt założeń PGN Energia użytkowa Energia końcowa?? Energia finalna Produkcja energii Energia w paliwach i nośnikach Emisja zanieczyszczeń Moc?? Emisja zanieczyszczeń 4/28/2017 21
Klastry Energii uwagi podstawowe Proponowane rozwiązania (projekty) zdecydowanie promują energię elektryczną brak korelacji z kosztami i możliwościami produkcji ciepła i np. chłodu (brak algorytmów szukania optimum produkcji) Brak stabilnego źródła energii analizowane są źródła energii bazujące tylko na OZE; Zbyt duża liczba odbiorców tworzących klaster (np. w Koncepcji analizuje się 1000 i 5000 odbiorców) - klaster staje się praktycznie nowym OSD stanowiąc konkurencję dla właściwego na danym terenie OSD, co komplikuje problemy techniczne i pogarsza bezpieczeństwo energetyczne; 22
Klastry energii uwagi podstawowe c.d. Duża liczba odbiorców w KE 1. Problemy techniczne: organizacja współpracy OSD z KE dotyczy obsługi, remontów i serwisu infrastruktury energetycznej, np. stacji trafo, sieci el-en, węzłów cieplnych, sieci cieplnych itp. utrzymanie jakości parametrów zasilania szczególnie dotyczy to energii elektrycznej problemy techniczne w sytuacjach awaryjnych (odpowiedzialność za awarie oraz pierwszeństwo w jej usunięciu), 23
Klastry energii uwagi podstawowe c.d. Duża liczba odbiorców w KE 2. Problemy prawne: bardzo trudno będzie zdefiniować nową taryfę dla odbiorców klastra wprowadzenie tzw opłaty mocowej (proponowane w Koncepcji ) jest nierealne i prowadzi do błędnych założeń problemy odpowiedzialności prawnej za awarie - pierwszeństwo w usuwaniu awarii, koszty serwisu, remontów infrastruktury (sieci el-en, stacje itd.) oraz bieżącej obsługi problemy pokrycia kosztów przyłączeń, rozbudowy sieci itd. 24
Klastry energii - ocena ryzyka (Risk Measures*) Karajowy System Klaster Energii Karajowy System Założenia Energetyczny 30% zapotrzeb roczn. Energetyczny Ilość awarii w roku n = 1 16 17 Prawdopod. uzyskania wyniku w grupie 100 jedn. 0,9973 0,9535 0,9535 Prawdopod. uzyskania wyniku dla wszystkich jedn 0,995 0,909 0,909 Karajowy System Klaster Energii Karajowy System Określenie ryzyka Energetyczny 30% zapotrzeb roczn. Energetyczny Ilość jedn. wytwórczych 1 1 1 Moc elektryczna pojedynczego jedn. wytwórczych kw 300,0 300,0 300,0 Moc dostarczona do odbiorców kw 300 300 300 Zużycie energii przez 1 odbiorcę w roku [kwh/rok] 3 000 3 000 3 000 Ilość odbiorców n 1 000 1 000 1 000 Zużycie energii przez n odb w roku kwh [kwh/rok] 3 000 000,0 3 000 000,0 3 000 000,0 Wartość możliwego wyniku (A), dla n jedn. [MWh] 2 628 000,0 2 365 200,0 2 628 000,0 Wartość oczekiwana przychodu (Ā) Ā = Σ (Ai x Pi) 2 613 619,7 2 150 552,4 2 389 450,0 Określenie ryzyka KSE KL-EN (30% ) KSE Ryzyko wyrażone w wartościach bezwzględnych: - dchylenie standardowe (σ) dla jedn. urządzenia (A) 14 340,9 204 676,1 227 465,6 Ryzyko wyrażone stosunkowo: - współczynnik zmiennosci (σ/ā) - wersja A 0,005 0,095 0,095 0,55% 9,52% 9,52% Iość awarii w roku 1 16 17 *Joel G Siegel, Jae K Shim, Stephen W Hartman 25
Mikroźródła energii prawdopodobieństwo awarii wysoka awaryjność (mikro) systemów energetycznych 1,000 0,900 0,800 0,700 0,600 0,500 0,400 0,300 0,200 0,100 0,000 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 Liczba bloków energetycznych (prosumentów) Prawdop., że awarii jest więcej niż 10 Prawdop., że awarii jest mniej niż 5 26
Problemy prawne na poziomie lokalnym Jakie dokumenty są ważne lub mogą pomóc w przypadku realizacji inwestycji typu Klaster Energii ( Wyspa energetyczna ): Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy (MPZP) Studium zagospodarowania przestrzennego gminy Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy, tzw. plan energetyczny gminy Plany gospodarki niskoemisyjnej (tzw. PGN) 27 4/28/2017 27
WNIOSKI DO OSD o przyłączenie do sieci dla instalacji, urządzeń i elektrowni PV 28 4/28/2017 28
29
30
Czy planowanie energetyczne w gminach i PGN wpłyną na postawy proekologiczne? 4/28/2017 31
CO2 emissions in selected EU countries EU ENERGY IN FIGURES POCKETBOOK 2014 900 800 700 600 500 400 300 200 851,3 CO2 emissions [million Mg] 521,1 Emisja 380,0 CO321,0 2 w wybranych krajach UE 16 wg danych Statistical Pocketbook 2014 14 CO2 emissions per capita [Mg] 100 0 Germany France Poland United Kingdom 12 10 8 10,38 8,36 8,25 6 5,78 4 2 0 Germany France Poland United Kingdom 4/28/2017 32
Najtaniej kosztuje energia, której nie wytworzono w celu pokrycia zbędnych strat Dziękujemy za uwagę dr inż. Tadeusz Żurek 602 192 972 energy.pomeranian@gmail.com BCEE Kołobrzeg 4/28/2017 33