Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY OLESNO NA LATA 2011-2014 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2018 Zespół projektowy: mgr Paweł Czupryn mgr Ludwik Gabryś 2013 1
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Spis treści 1.Wstęp... 3 1.1. Podstawa prawna... 3 1.2. Okres sprawozdawczy... 3 1.3. Źródła danych... 3 1.4. Autorzy sprawozdania... 3 1.5. Zakres opracowania... 3 2. Charakterystyka gminy... 4 2.1. Położenie... 4 2.2. Demografia... 5 2.3. Obszary chronione... 5 2.4. Warunki klimatyczne... 8 2.5. Gleby... 8 3.Zakres Programu Ochrony Środowiska dla Gminy.... 9 4. Ocena Programu Ochrony Środowiska.... 21 5. Ocena systemu monitoringu.... 22 6. Podsumowanie... 25 Spis tabel Tabela 1. Demografia na terenie Gminy (stan na 31.XII.2012 r.).... 5 Tabela 2. Formy ochrony przyrody na terenie Gminy.... 6 Tabela 3. Realizacja zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy, lata 2011-2012.... 9 Tabela 4. Wskaźniki monitoringu...23 2
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 1.Wstęp 1.1. Podstawa prawna Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) Burmistrz Gminy co 2 lata przedstawia Radzie Miejskiej w Oleśnie Raport z Programu Ochrony Środowiska. Ostatni Program Ochrony Środowiska dla Gminy został przyjęty Uchwałą Nr XXIV/95/11 Rady Miejskiej w Oleśnie z dnia 25.10.2011 r. Program Ochrony Środowiska ma na celu realizację Polityki Ekologicznej Państwa na poziomie gminnym. 1.2. Okres sprawozdawczy Niniejszy Raport z Programu Ochrony Środowiska sporządzono na podstawie analizy zadań własnych zawartych w Programie, określonych dla Gminy. Raport obejmuje okres od 01.01.2011 r. do 31.12.2012 r. 1.3. Źródła danych Dane wykorzystane podczas sporządzania niniejszego raportu pochodzą z Urzędu Gminy, Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu, Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Oleśnie. 1.4. Autorzy sprawozdania Autorami sprawozdania są pracownicy Zakładu Analiz Środowiskowych Eko-Precyzja, w składzie: mgr Paweł Czupryn oraz mgr Ludwik Gabryś. 1.5. Zakres opracowania W skład niniejszego Raportu wchodzą następujące składowe: Zakres Programu, Ocena Programu, Ocena finansowania zamierzeń Programu, Ocena systemu monitoringu, Podsumowanie. 3
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 2. Charakterystyka gminy 2.1. Położenie znajduje się w północno-wschodniej części województwa opolskiego. Pod względem fizyczno-geograficznym gmina leży na pograniczu Równiny Opolskiej i Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. wchodzi w skład powiatu oleskiego, województwa opolskiego. W gminie wyodrębniono 18 sołectw: Bodzanowice, Borki Małe, Borki Wielkie, Boroszów, Broniec, Grodzisko, Kolonia Łomnicka, Kucoby, Leśna, Łomnica, Łowoszów, Sowczyce, Stare, Świercze, Wachów, Wachowice, Wojciechów, Wysoka. Rysunek 1. Położenie Gminy w powiecie Oleskim Źródło: www.osp.org.pl 4
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 2.2. Demografia Gminę zamieszkuje 18 089 osób z czego 8 662 to mężczyźni, 9 427 to kobiety. Gęstość zaludnienia wynosi 75 osoby/km2, natomiast współczynnik feminizacji wynosi 109. Dane demograficzne zestawione zostały w poniższej tabeli: Tabela 1. Demografia na terenie Gminy (stan na 31.XII.2012 r.). Ludność Gęstość Ogółem mężczyźni kobiety zaludnienia [os./km 2 ] Współczynnik feminizacji [Ilość kobiet/ilość mężczyzn] 18 089 8 662 9 427 75 109 Źródło: GUS. 2.3. Obszary chronione Formy ochrony przyrody Według Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na terenie Gminy występują 4 pomniki przyrody, 7 użytków ekologicznych oraz 1 Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy. Informacje na temat poszczególnych form ochrony przyrody zestawione zostały w poniższej tabeli. 5
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Tabela 2. Formy ochrony przyrody na terenie Gminy. Lp. Miejscowość Obręb Opis formy ochrony Data utworzenia/ Numer rejestru Typ formy ochrony ustanowienia wojewódzkiego grupa drzew z gatunku dąb 1. Boroszów szypułkowy (Quercus robur) - 33 Pomnik przyrody 21.11.2005r 3 szt. 2. Łomnica głaz narzutowy granit szaroczerwony 200 Pomnik przyrody 21.11.2005r 3. grupa drzew z gatunku buk pospolity (Fagus silvatica) 448 Pomnik przyrody 21.11.2005r 2 szt. 4. pojedynczy okaz z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robur) 449 Pomnik przyrody 21.11.2005r 5. Boroszów Bagno śródleśne 702 Użytek ekologiczny Tarzanisko 22.12.2003r 6. Boroszów Bagno śródleśne 703 Użytek ekologiczny Lęgowisko 22.12.2003r 7. Wojciechów Bagno śródleśne 704 Użytek ekologiczny Ostoja I 10.01.1997r 8. Wojciechów Bagno śródleśne 707 Użytek ekologiczny Torfowisko 10.01.1997r 9. Wachów Bagno śródleśne 708 Użytek ekologiczny Suchy Staw 10.01.1997r 10. Wysoka Łąki śródleśne 709 Użytek ekologiczny Stawek 10.01.1998r 11. Leśna Bagno śródleśne 710 Użytek ekologiczny Bagienko 10.01.1999r 6
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Miejscowość Obręb Opis formy ochrony Numer rejestru wojewódzkiego Typ formy ochrony Data utworzenia/ ustanowienia Źródlisko i górny odcinek rzeki zespół Stobrawa z dobrze przyrodniczo- 12. wykształconymi zbiorowiskami łąkowymi i leśnymi wraz ze 867 krajobrazowy "Pradolina i 29.12.2005r stanowiskami chronionych źródliska rzeki gatunków roślin i zwierząt Stobrawa" Źródło: RDOŚ Opole 7
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 2.4. Warunki klimatyczne Temperatura średnioroczna na terenie Gminy osiąga 7,6-8 C, najcieplejszym miesiącem jest lipiec (17,6-17,9 C), natomiast najbardziej zimnym styczeń (1,5-2,2 C). Długość okresu wegetacyjnego wynosi od 210 do 220 dni. Układ temperatur jest korzystny dla wegetacji roślin, roczny rozkład opadów jest mało zróżnicowany. Średnia suma opadów zbliżona jest do 620-660 mm, z wyraźną kulminacją w okresie letnim (ok. 260 mm), w miarę równomiernym rozkładem w pozostałych miesiącach. W okresie zimowym odnotowywane są minima (ok. 140 mm). W okresie wegetacyjnym przypada 65 % opadów sumy rocznej, przy czym optymalne są one dla gleb ciężkich, w glebach średniozwięzłych zaznaczają się niewielkie niedobory. Pokrywa śnieżna występuje przez ok. 60 dni w roku. W okresie letnim dominują wiatry z kierunków zachodnich, w okresie zimowym przeważają wiatry z kierunków północno - zachodnich. Generalnie warunki anemometryczne korygowane są przez kompleksy leśne, w istotny sposób zwiększające turbulencję w przyziemnej warstwie powietrza, co wpływa na zmniejszenie prędkości wiatrów dolnych, ukierunkowanie strug powietrza i spadek ich prędkości. 2.5. Gleby Większość gleb Miasta i Gminy należy do typów: pseudobielicowego, częściowo brunatnego i czarnych ziem. Materiałem glebotwórczym są głównie piaski zwałowe, piaski i piaskowce jurajskie oraz gliny morenowe. Doliny rzeczne stanowią gleby hydrogeniczne: torfy, gleby mułowo-torfowe oraz gliny. Pod względem mechanicznym przeważają gleby wytworzone na piaskach słabo gliniastych około 65%, oraz piaskach gliniastych około 30%, gleby wytworzone z glin zwałowych oraz piasków naglinowych lekkich i średnich. Gleby w większości posiadają odczyn kwaśny, co niekorzystnie wpływa na odporność tych gleb względem toksyn i metali ciężkich. 8
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 3.Zakres Programu Ochrony Środowiska dla Gminy. Tabela 3. Realizacja zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy, lata 2011-2012. Lp. 1. 2. 3. Nazwa zadania Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie oś. Walce Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie etap II Edukacja proekologiczna i kampania informacyjna w sprawie racjonalnego korzystania z zasobów wodnych. Okres 01.09.2009 08.11.2011 10.08.2011 15.11.2012 Analizowany okres zadań 2011-2012 3 2011-2012 3 2011-2018 2011-2012 0 Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] 6 019 781,63 3 940 649,48 Źródła finansowania Urząd Marszałkowski WFOŚiGW Opole Urząd Marszałkowski WFOŚiGW Opole, Dodatkowe informacje W ramach zadania skanalizowano planowany obszar Miasta. - - - 9
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje posiada bazę danych 4. Tworzenie i aktualizacja bazy danych korzystających z bezodpływowych zbiorników ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków. 2011-2012 2011-2012 2 - - zawierającą informacje dotyczące zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków. Baza ta jest uaktualniana na bieżąco 10
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Współudział w opracowaniu dokumentacji 5. określającej obszary narażone na 2011-2012 2011-2012 0 - - - niebezpieczeństwo powodzi na terenie gminy. W ramach działań podejmowanych przez urzędy wyższego 6. Opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji. 2011-2014 2011-2012 1 - - szczebla powstał Program Ochrony Powietrza dla Strefy namysłowsko-oleskiej. nie opracowała co prawda 11
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Programu Ograniczenia Niskiej Emisji, dotowała jednak instalację kolektorów słonecznych oraz pieców ekologicznych. W ramach zadania na terenie 7. Gazyfikacja, wprowadzenie nowych systemów ogrzewania (termomodernizacja budynków), ograniczenie niskiej emisji. 2011-2018 2011-2012 2 Brak danych na temat kosztu zadania Przedsiębiorcy, Fundusze strukturalne Gminy powstaje średniorocznie około 40 m sieci gazowej, co umożliwia podłączenie się do sieci ok. 113 nowym odbiorcom w skali roku. 12
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Prace związane 8. Budowa drogi ul. Matejki w Oleśnie 2011-2013 2011-2012 1 470 000 z budową ul. Matejki w Oleśnie są w trakcie. Urząd Miejski i 9. Budowa drogi gminnej w m. (ul. Leśna) 2009-2011 2011-2012 3 6 100 000 Regionalny Program Zadanie zostało zrealizowane. Operacyjny 10. Modernizacja dróg: ul. Kościuszki, ul. Kościelna, ul. Rynek, ul. Steina. 2011-2013 2011-2012 3 3 640 000 Narodowy Program Przebudowy Zadanie zostało zrealizowane. Dróg Lokalnych 11. Remont ul. Starowiejskiej (Wojciechów Stare ) 2007-2012 2011-2012 3 44 000 zrealizowane 13
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Kontrola promieniowania elektromagnetycznego na terenie Gminy prowadzona jest zgodnie z Kontrola potencjalnych Państwowym źródeł niejonizującego Monitoringiem 12. promieniowania elektromagnetycznego 2011-2018 2011-2012 2 WIOŚ - WIOŚ Środowiska przez Wojewódzki występującego na Inspektorat Ochrony terenie gminy Środowiska w Opolu. Wyniki tychże pomiarów znajdują się w Raportach o stanie środowiska na terenie województwa opolskiego. 14
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje 13. Budowa ścieżek rowerowych na terenie gminy 2011-2013 2011-2012 0 - - - Urząd Miasta na bieżąco prowadzi działania mające na celu ochronę obszarów Utrzymanie i ochrona o wysokich walorach 14. obszarów o wysokich walorach przyrodniczych występujących na terenie 2011-2018 2011-2012 2 W ramach budżetu gminy przyrodniczych. Odbywa się to m.in. przez tworzenie gminy. dokumentów służących ochronie środowiska oraz ustalanie w dokumentach strategicznych 15
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje priorytetów mających na celu ochronę obszarów o wysokich walorach przyrodniczych. Szkoły zlokalizowane na terenie Gminy prowadzą zajęcia dotyczące 15. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony przyrody 2011-2018 2011-2012 2 Szkoły, - - edukacji ekologicznej w ramach programu nauczania. Na terenie Gminy prowadzone są także akcje proekologiczne obchody Dnia Ziemi. 16
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje 16. Utrzymywanie terenów zielonych na terenie gminy. 2011-2018 2011-2012 2 W ramach budżetu gminy Zadanie realizowane jest na bieżąco. Nadleśnictwo umieszcza przy Budowa nowych ścieżek drogach w sąsiedztwie 17. dydaktycznych na terenie obszarów przyrodniczo 2011-2014 2011-2012 2, Nadleśnictwo - - kompleksów leśnych tablice z opisem cennych. zwierząt, roślin oraz zachowania na terenie lasu. Podnoszenie Szkoły zlokalizowane świadomości Szkoły, na terenie Gminy ekologicznej prowadzą 18. mieszkańców poprzez: 2011-2018 2011-2012 2, - - zajęcia dotyczące współudział w edukacji Nadleśnictwo edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży oraz w ramach kształtowanie programu nauczania. 17
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje proekologicznych postaw Na terenie Gminy u dorosłych prowadzone są także mieszkańców gminy. akcje proekologiczne obchody Dnia Ziemi, a także akcja Sprzątanie Świata wspomagana przez Urząd Gminy oraz Nadleśnictwo 19. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. 2011-2018 2011-2012 1 do 2000 zł brutto dla jednostkowej inwestycji poprzedzonej stosownym wnioskiem Budżet Gminy W ramach zadania udzielano dotacji z budżetu Gminy na instalację kolektorów słonecznych. 20. Propagowanie dobrych praktyk rolniczych 2011 2011-2012 3 ODR - Rozliczeniem finansowym Na terenie powiatu oleskiego 18
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje poprzez wykłady, szkoleń FAPA zorganizowanych broszury, szkolenia. zajmowała się zostało 27 szkoleń jednostka rolniczych nadrzędna. w których wzięło udział 488 rolników Rozliczeniem Na terenie powiatu finansowym oleskiego 2012 3 szkoleń FAPA zajmowała się zorganizowanych zostało 20 szkoleń w jednostka których wzięło udział nadrzędna. 372 rolników 21. Rekultywacja terenów zdegradowanych. 2011-2014 2011-2012 0 - - 12332 Na zlecenie Urzędu 22. Usunięcie materiałów zawierających azbest. 2011-2018 2011-2012 1 (koszt inwentaryzacji oraz Programu Miasta w Oleśnie zrealizowano inwentaryzację usuwania wyrobów 19
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje wyrobów zawierających azbest zawierających (spis z natury) oraz azbest). opracowano Program usuwania wyrobów zawierających azbest. W ramach programu realizowane są zadania mające na celu eliminację materiałów zawierających azbest z terenu Gminy. *Gdzie: 0 brak zadania, 1 zrealizowane częściowo, 2 realizowane na bieżąco, 3 zrealizowane całkowicie. ** Ewentualne dodatkowe, istotne fakty 20
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 4. Ocena Programu Ochrony Środowiska. Jak wynika z tabeli nr 2 w okresie od 01.01.2011 r. do 31.12.2012 r. w ramach Programu Ochrony Środowiska wyznaczone zostały 22 zadania. Z tych 22 zadań, podjęto się 18. W pełni zrealizowano 6 zadań, 8 jest realizowane na bieżąco, natomiast 4 zostały zrealizowane częściowo. Wyznaczone zadania dotyczyły zagadnień takich jak: gospodarka wodno-kanalizacyjna, ochrona powietrza atmosferycznego, ochrona przyrody, ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym, energii odnawialnej, edukacji ekologicznej oraz gospodarki odpadami. Stopień zadań wyznaczonych w Programie wyniósł 81,8%. Koszty poniesione przez Gminę na realizację inwestycji zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska wyniosły 20 214 431,11 zł. Były one związane głównie z pracami dotyczącymi gospodarki wodno-kanalizacyjnej oraz ochrony powietrza (remonty dróg). Aby sfinansować te zadania gmina pozyskała także, środki zewnętrzne pochodzące z Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych, Regionalnego Planu Operacyjnego, Urzędu Marszałkowskiego oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu. Koszty części zadań, zwłaszcza tych realizowanych na bieżąco, pokrywane były w ramach budżetów wykonujących je instytucji. 21
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 5. Ocena systemu monitoringu. W celu oceny wpływu zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska na poprawę środowiska na terenie Gminy zestawiono wartości wskaźników monitoringu, porównując stan z 2010 roku (rok bazowy) ze stanem aktualnym (stan na rok 2012 z uwagi na dostępność danych). 22
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Tabela 4. Wskaźniki monitoringu L.p. Wskaźnik Jednostka 2010 2012 1. Ludność według faktycznego miejsca zamieszkania osoba 18176 18089 Zmiana wskaźnika* 2. Gęstość zaludnienia os/km 2 75 75 3. Przyrost naturalny na 1000 osób - 1,4-1,5 4. Powierzchnia obszarów prawnie chronionych ha 19,4 19,4 5. Lesistość % 42,1 42 6. Długość rozdzielczej sieci wodociągowej km 204 204,9 7. Liczba połączeń sieci wodociągowej prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt. 3441 3512 8. Udział mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej % 96,1 96,1** 9. Zużycie wody przez gospodarstwa domowe m 3 476,6 506,6 10. Zużycie wody na cele przemysłowe m 3 15 21 11. Długość rozdzielczej sieci kanalizacyjnej km 16,1 31,2 12. Liczba połączeń sieci kanalizacyjnej prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt. 621 1289 13. Udział mieszkańców korzystających z kanalizacji sanitarnej % 40,3 43,3** 14. Ścieki oczyszczone w ciągu roku dam 3 310 355 *Gdzie: kolor zielony poprawa lub brak zmian, kolor czerwony pogorszenie wartości wskaźnika. ** - stan na rok 2011. Źródło: GUS, RDOŚ, WIOŚ 23
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Stan wskaźników monitoringu na terenie Gminy na przestrzeni ostatnich 2 lat poprawił się lub nie uległ zmianie w 9 przypadkach, natomiast w 5 uległ pogorszeniu. Największa poprawa została zanotowana w zakresie gospodarki wodno-ściekowej gdzie zwiększono długość sieci przesyłowych oraz liczby podłączeń do budynków mieszkalnych. Zaowocowało to także zwiększeniem się ilości ścieków oczyszczonych. Niepokojącymi zjawiskami są za to zwiększenie się zużycia wody na cele, zarówno przemysłowe jak i przez gospodarstwa domowe oraz zmniejszenie się lesistości na terenie Gminy. 24
Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 6. Podsumowanie W celu ochrony oraz poprawy stanu środowiska na terenie Gminy opracowano Program Ochrony Środowiska, który został przyjęty Uchwałą Nr XXIV/95/11 Rady Miejskiej w Oleśnie z dnia 25.10.2011. Urząd Gminy podjął się 18 z 22 zaplanowanych zadań co zaowocowało realizacją programu na poziomie 81,8%. Termin części zadań został zaplanowany na lata późniejsze niż analizowane w niniejszym dokumencie. Największe koszty poniosła w związku z inwestycjami dotyczącymi gospodarki wodno-ściekowej, w tym rozbudowy infrastruktury, a także remontów i budowy dróg. Warto zaznaczyć, że do tych zadań Gminie udało się pozyskać środki zewnętrzne. Część zadań, z uwagi na swój charakter, jest w trakcie lub ich realizacja prowadzona jest na bieżąco, w zależności od aktualnych potrzeb. Do tych ostatnich można zaliczyć działania związane z szeroko pojętą edukacją ekologiczną. Finansowanie takich zadań najczęściej oparte jest o środki pochodzące z budżetu jednostek zajmujących się ich realizacją. Stopień zadań wynikających z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy można uznać za zadowalający, zwłaszcza mając na uwadze fakt, że wykonanie części zadań przewidziano na lata późniejsze. Można prognozować, iż przy obecnym tempie Programu, zdecydowana większość zadań strategicznych zostanie zrealizowana zgodnie z planem. Zaleca się aby realizując zamierzenia Programu Ochrony Środowiska, kontynuować pozyskiwanie jak największej liczby partnerów inwestycyjnych oraz korzystać z zewnętrznych środków finansowania, gdyż wielkość inwestycji oraz koszty związane z ich realizacją znacznie obciążają budżet Gminy. Działania te pozytywnie wpłyną na ilość realizowanych inwestycji, a co za tym idzie, stopień Programu. 25