przeglad Vol. 89 Nr 1/2017 Miesięcznik Naukowo-Techniczny Welding Technology Review NEWSLETTER 2017 Rok założenia 1928 PL ISSN 0033-2364 Index 37125 Cena w prenumeracie 17 zł (w tym 5% VAT) Ludzie są wyjątkowi tak jak technologia spawania Każde zadanie produkcyjne, w celu osiągnięcia najlepszych rezultatów, wymaga indywidualnego podejścia do technologii. Aby nasi Klienci mogli wytwarzać najwyższej klasy produkty, firma Cloos oferuje im swoje wieloletnie doświadczanie w zakresie spawania wraz z szeroką gamą produktów. Niezależnie czy zadnie wymaga prostego ręcznego czy skomplikowanego zautomatyzowanego systemu Cloos zawsze dostarcza rozwiązania na najwyższym technologicznym poziomie. Cloos Polska Sp. z o.o. ul. Stawki 5 58-100 Świdnica tel. (74) 851 86 60 www.cloos.pl Weld your way. 1
AGENDA WYDAWNICZA SIMP PRZEGLĄD SPAWALNICTWA ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 Warszawa tel.: 22 827 25 42 e-mail: redakcja@pspaw.pl www.pspaw.pl REDAKTOR NACZELNY / EDITOR-IN-CHIEF Prof. Tomasz Chmielewski Politechnika Warszawska Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO / DEPUTES EDITOR-IN-CHIEF Mgr inż. Włodzimierz Jacek Walczak Linde Gas Polska; ds. Współpracy z Przemysłem / Industry Cooperation Affairs SEKRETARZ / SUBMISSION OFFICER Lic. Norbert Kozłowski GRAFIK / GRAPHICS mgr Anna Kociemba REDAKTOR STATYSTYCZNY / STATISTICAL EDITOR mgr Marcin R. Konopka REDAKTOR JĘZYKOWY / LANGUAGE EDITOR Damian Bandurski REDAKTORZY DZIAŁÓW / ASSOCIATE EDITORS WYDAWCA / PUBLISHER ZESPÓŁ REDAKCYJNY Dr inż. Paweł Cegielski Politechnika Warszawska Maszyny Urządzenia Materiały / Machines Devices Materials Prof. Leszek A. Dobrzański, dr h.c. Politechnika Śląska Nowe materiały / New Materials Prof. Zbigniew Mirski Politechnika Wrocławska Lutowanie i klejenie / Brazing and Bonding Prof. Jacek Słania Instytut Spawalnictwa w Gliwicach Praktyka spawalnicza / Welding Practice Mgr inż. Bogusław Olech Polskie Towarzystwo Badań Nieniszczących SIMP, Oddział w Szczecinie Prof. Władysław Włosiński, dr h.c. Polska Akademia Nauk Zaawansowane technologie / Advanced Technologies Dr inż. Kwiryn Wojsyk Politechnika Częstochowska Konstrukcje spawane i zgrzewane / Welded structures MIĘDZYNARODOWA RADA PROGRAMOWA / INTERNATIONAL SCIENTIFIC COMMITTEE Prof. Jan Pilarczyk Instytut Spawalnictwa w Gliwicach, Przewodniczący / President Prof. Andrzej Ambroziak Politechnika Wrocławska, Zastępca / Vice-President Prof. Alexander I. Balitskii National Academy of Science, Ukraina Dr.-Ing. Pawel Baryliszyn Volkswagen Aktiengesellschaft, Wolfsburg, Niemcy Prof. Gilmar Ferreira Batalha Polythenic School of University Sao Paulo, Brazylia Dr inż. Hubert Drzeniek Amil Werkstofftechnologie, Berlin, Niemcy Prof. Nikolaos Gouskos University of Athens, Grecja Prof. Gieorgij M. Grigorenko National Academy of Science, Ukraina Prof. Jolanta Janczak-Rusch EMPA, Swiss Federal Laboratories for Materials Science and Technology, Szwajcaria Prof. Andrzej Kolasa Politechnika Warszawska, Polska Prof. Valeriy D. Kuznetsov Kyiv Polytechnical Institute, Ukraina Prof. Jerzy Łabanowski Politechnika Gdańska, Polska Prof. Leonid M. Łobanow National Academy of Science, Ukraina Prof. Jerzy Nowacki Zachodniopomorski Uniwerystet Technologiczny w Szczecinie Prof. George Papadopoulos University of Athens, Grecja Prof. Borys Je. Paton National Academy of Science, Ukraina Dr inż. Jan Plewniak Politechnika Częstochowska, Polska Dr inż. Anna Pocica Politechnika Opolska, Polska Prof. Jacek Senkara Politechnika Warszawska, Polska Prof. Andrzej Skorupa Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków, Polska Prof. Božo Smoljan University of Rijeka, Chorwacja Prof. Mirko Sokovic University of Ljubljana, Słowenia Prof. Zhu Sheng National Key Laboratory for Remanufacturing, Pekin, Chiny Prof. Edmund Tasak Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, Polska Prof. Johannes Wilden University of Applied Sciences, Krefeld, Niemcy Prof. Hongyan Zhang University of Toledo, USA Prezes Marek Bryś Messer Eutectic Castolin, Polska KOMITET DS. WSPÓŁPRACY Z PRZEMYSŁEM / COMMITTEE OF INDUSTRY COOPERATION Dyrektor Michał Kozłowski ESAB Polska, Polska Prezes Mirosław Nowak Technika Spawalnicza Poznań, Polska Wiceprezes Adam Ogrodnik Urząd Dozoru Technicznego, Polska Dyrektor Zbigniew Pawłowski Lincoln Electric Bester, Polska Prezes Andrzej Piłat Związek Zakładów Doskonalenia Zawodowego, Polska Prezes Jacek Rutkowski Kemppi Polska Dr inż. Krzysztof Sadurski Lincoln Electric Bester, Polska Prezes Andrzej Siennicki CLOOS Polska, Polska Prezes Jacek Świtkowski GCE Polska, Polska Dr inż. Marek Węglowski Akademia Spawania SPIS TREŚCI FORUM SPAWALNIKÓW POLSKICH MIESIĘCZNIK NAUKOWO-TECHNICZNY AGENDA WYDAWNICZA SIMP 9 pkt ROK ZAŁOŻENIA 1928 DAWNIEJ przeglad Welding Technology Review Nr 1/2017 PL ISSN 0033-2364 Volumen 89 Paweł Cegielski * Analiza uwarunkowań zapewnienia prawidłowej trajektorii w zrobotyzowanych aplikacjach spawania łukowego MIG/MAG Analysis of proper trajectory assurance in robotized applications of MIG/MAG Welding.................................... 5 Marek Petz Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów Zrobotyzowane stanowiska spajania i cięcia zbudowane przez Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów................. 13 RYWAL-RHC MWOS MOST Welding Orbital System Przełomowe rozwiązanie dla najbardziej wymagających aplikacji................ 18 Jacek Słania, Piotr Malczewski * Normowanie prac spawalniczych przy spawaniu orbitalnym Standardization of welding in the orbital welding................................. 22 TECHNIKA SPAWALNICZA POZNAŃ Zastosowanie zrobotyzowanych stanowisk do różnych aplikacji na przykładzie rozwiązań firmy Technika Spawalnicza.......................... 26 SUPRA ELCO / igm Robotersysteme AG Automatyczny system spawania zrobotyzowanego Pick and Place.............. 28 Ilona Jastrzębska, Marcin Głowacki, Dariusz Cyganek, Ryszard Jastrzębski, Dariusz Przytuła * Metodologia uczenia operatorów robotów przemysłowych do spawania drutem litym i proszkowym Approach to the methodology for training of operators in GMAW and FCAW automated welding processes............................... 29 Paweł Cegielski, Aleksandra Skublewska, Paweł Gawroński, Mateusz Ostrysz, Michał Dylewski, Mateusz Gajowniczek * Zrobotyzowane drukowanie 3D części maszyn metodami spawalniczymi Robotized 3D printing of the machines parts with welding methods................. 35 Marcin Drabarz; Tomasz Chmielewski * Wpływ tlenu resztkowego w gazie formującym na wybrane właściwości grani złącza stali 304L spawanego TIG orbitalnie The influence of the residual oxygen in the forming gas on selected properties of the 304L steel root joint welded by orbital TIG................................. 45 Nowość Wydawnicza Dr inż. Kazimierz Ferenc (IWE) Podręcznik Spawania Zagadnienia ogólne.................................... 51 Wydarzenia Spotkanie ECWRV w Warszawie!............................................. 52 Maszyny Urządzenia Materiały............................................... 54 Kalendarium............................................................... 55 Informacje wydawcy........................................................ 56 * artykuł recenzowany PATRONAT I STAŁA WSPÓŁPRACA / PATRONAGE AND PERMANENT COOPERATION 1
SPIS OGŁOSZEŃ REKLAMOWYCH CLOOS Polska Sp. z o.o. ul. Stawki 5 58-100 Świdnica firma@cloos.pl www.cloos.pl SUPRA ELCO ul. Gimnazjalna 3 01-364 Warszawa T: 22 836 48 10 T: 22 877 35 85 supraelco@supraelco.waw.pl Lincoln Electric Bester Sp. z o.o. ul. Jana III Sobieskiego 19A 58-263 Bielawa tel. 48 74 64 61 100 fax 48 74 64 61 100 www.lincolnelectric.eu igm Robotersysteme AG Strasse 2a IZ NOE-Sued 2355 Wiener Neudorf, Austria T: +43 2236 6706 0 office@igm-group.co www.igm.at Technika Spawalnicza Sp. z o.o. ul. Babimojska 11 60-161 Poznań Tel.: 61 862 81 61 info@techspaw.com.pl www.techspaw.com.pl Rywal RHC Sp. z o.o. ul. Polna 140 87-100 Toruń tel. +48 56 669 38 00 rywal@rywal.com.pl www.rywal.eu FANUC Polska Sp. z o.o. ul. Tyniecka 12 52-407 Wrocław tel. +48 71 77 66 160 sales@fanucrobotics.pl www.fanucrobotics.pl Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. ul. Leonarda da Vinci 5 44-109 Gliwice Tel.: +48 32 230 67 36 castolin@castolin.pl www.castolin.com/pl-pl Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202 02-486 Warszawa tel. +48 22 87 40 164 piap@piap.pl Targi Kielce S.A. ul. Zakładowa 1 25-672 Kielce Tel. +48 41 365 12 22 Tel. +48 41 345 62 61 www.targikielce.pl Instytut Spawalnictwa ul. Bł. Czesława 16-18 44-100 Gliwice tel. +48 32 231 00 11 is@is.gliwice.pl www.is.gliwice.pl OTC Daihen Europe GmbH Krefelder Str. 675-677 41066 Mönchengladbach Tel.: +49 (0) 21 61-69 49 760 info@otc-daihen.de www.otc-daihen.de Zapraszamy do odwiedzenia i polubienia naszego profilu na Facebooku PRENUMERATA Zamówienia na prenumeratę przyjmujemy przez cały rok, w tym celu należy wypełnić formularz zamieszczony na stronie: www.pspaw.pl/subscription_pl.php, i przesłać go w formie skanu wraz z potwierdzeniem wpłaty na: redakcja@pspaw.pl Cena rocznej prenumeraty miesięcznika Przegląd Spawalnictwa 204 zł, półrocznej 102 zł (w tym 5% VAT), 1 egzemplarz poza 2prenumeratą 25 zł (w tym 5% VAT), PRZEGLĄD numery archiwalne SPAWALNICTWA dostępne do wyczerpania Vol. 89 1/2017 nakładu w cenie 25 zł (w tym 5% VAT).
NOWOŚĆ WYDAWNICZA Dr inż. Kazimierz Ferenc (IWE) Podręcznik Spawania Zagadnienia ogólne Przegląd Spawalnictwa anonsuje wydawanie cyklu podręczników przeznaczonych do kształcenia spawaczy. Trzonem niniejszej serii wydawniczej jest PODRĘCZNIK SPAWANIA ZAGADNIENIA OGÓLNE, obejmujący tematykę wspólną dla wszystkich metod spawania, dopełniony co najmniej 10 podręcznikami poświęconymi poszczególnym metodom spawania różnych materiałów, które będą ukazywać się w miarę ich opracowywania. W szesnastu rozdziałach PODRĘCZNIKA SPAWANIA ZAGADNIENIA OGÓLNE scharakteryzowano następujące tematy: przegląd podstawowych procesów spawania, zasady budowy i działania urządzeń spawalniczych, złącza spawane, ich właściwości i oznaczanie na rysunkach (wg EN 2553:2013), naprężenia i odkształcenia, pękanie połączeń i zapobieganie im, niezgodności spawalnicze i ich badanie, BHP, szkolenie i egzaminowanie spawaczy (wg PN-EN ISO 9606-1:2013), a także przykładowe pytania egzaminacyjne z odpowiedziami. Obecnie w opracowaniu są specjalistyczne tomy serii PODRĘCZNIK SPAWANIA, będące uzupełnieniem tomu bazowego o wiedzę dostosowaną do specyfiki kursu w zakresie metody spawania oraz głównych grup materiałowych, a mianowicie: Podręcznik spawania aluminium i jego stopów metodą TIG (styczeń Podręcznik spawania stali nierdzewnych metodą TIG (luty Podręcznik spawania aluminium i jego stopów metodą MIG (marzec Podręcznik spawania stali niestopowych metodą TIG (marzec Podręcznik spawania stali niestopowych metodą MAG (kwiecień Podręcznik spawania stali niestopowych metodą MMA Podręcznik spawania stali nierdzewnych metodą MAG Podręcznik spawania stali nierdzewnych metodą MMA Podręcznik spawania miedzi i jej stopów metodą TIG Podręcznik spawania gazowego i cięcia stali Treść serii wydawniczej jest spójna ze zintegrowanym systemem modułowego szkolenia spawaczy, opracowanym przez Europejską Federację Spawalniczą (EWF) i zalecanym przez Międzynarodowy Instytut Spawalnictwa (IIW). Ze względu na ten walor i wysoki poziom merytoryczny serii wydawniczej została ona objęta patronatem Urzędu Dozoru Podręcznik spawania Zagadnienia ogólne ISBN 978-83-87982-92-8 format: B; oprawa: miękka; stron: 188 Technicznego i Instytutu Spawalnictwa. Podręcznik bazowy, wraz z tomem specjalistycznym, stanowią pełny, nowoczesny, zwięźle podany kursantowi/czytelnikowi materiał dydaktyczny do każdej metody spawania. Z cyklu podręczników, przeznaczonych przede wszystkim dla słuchaczy, wykładowców i instruktorów na kursach spawania, mogą korzystać również technolodzy i inspektorzy nadzoru spawalniczego w spawalniczych zakładach produkcyjnych. KAZIMIERZ FERENC PODRĘCZNIK SPAWANIA Zagadnienia ogólne 1 egzemplarz książki: 36 zł (w tym 5% VAT) W celu zamówienia książki należy przesłać skan formularza wraz z potwierdzeniem wpłaty na adres: redakcja@pspaw.pl Agenda Wydawnicza SIMP Przegląd Spawalnictwa ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 Warszawa tel.: 22 827 25 42 e-mail: redakcja@pspaw.pl Wpłaty należy dokonać na rachunek bankowy: Bank BPH S.A. Oddział w Warszawie 45 1060 0076 0000 3200 0043 1836 Zamawiam książkę Podręcznik spawania Zagadnienia ogólne w liczbie... egz. Imię i nazwisko Firma/Osoba prywatna Adres NIP Kontakt do osoby zamawiającej (e-mail) Oświadczam, że jestem podatnikiem VAT i upoważniam firmę do wystawienia faktury bez podpisu Podpis 3
KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA SPAWALNICZE 4 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA www.lincolnelectric.pl Vol. 89 1/2017