BIBLIOTEKA GŁÓWNA AKADEMII WYCHOWANIA FIZYCZNEGO IM. JERZEGO KUKUCZKI W KATOWICACH BIBLIOTHECA NOSTRA. Biuletyn Informacyjny.

BIBLIOTEKA GŁÓWNA AKADEMII WYCHOWANIA FIZYCZNEGO IM. JERZEGO KUKUCZKI W KATOWICACH BIBLIOTHECA NOSTRA Biuletyn Informacyjny No 1(17) KATOWICE 2009

Redakcja: Mariusz Pacha (redaktor naczelny) Katarzyna Baran Joanna Chwałek Damian Ziółkowski Rada programowa: Janusz Iskra Mirosław Ponczek Krzysztof Sas-Nowosielski Katarzyna Szaniewska Redakcja techniczna: Sławomir Baran Wydawca: Biblioteka Główna Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Adres redakcji: Biblioteka Główna Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki ul. Mikołowska 72 A 40-065 Katowice Adres internetowy: http://www.biblioteka.awf.katowice.pl/biuletyn.html E-mail: bibliothecanostra@awf.katowice.pl ISSN 1734-6576 Druk: Poligrafia AWF, 40-065 Katowice, ul. Mikołowska 72 C Nakład: 230 egz.

SPIS TREŚCI ARTYKUŁY... 7 Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji... 7 ZDZISŁAW GĘBOŁYŚ: Droga do antologii kodeksów etyki bibliotekarkiej na świecie...14 GABRIELA BESLER: Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie. Komentarz z punktu widzenia etyki ogólnej...26 SPRAWOZDANIA...32 Biblioteka AWF w Katowicach w 2008 roku...32 AGATA MUC: Sprawozdanie z konferencji Finanse bibliotek naukowych a ochrona dóbr kultury...39 MARIA KYCLER, JOANNA CHWAŁEK: Walne Zebranie Sekcji Bibliotek Szkół Wyższych...42 DOMINIKA PALECZNA: Obserwując Jakość usług bibliotecznych w społeczeństwie informacyjnym...45 MARZANNA CHMIELARSKA, MARLENA BOROWSKA: Informacja w świecie cyfrowym: Informacja a innowacja...49 WYDARZENIA...52 AGNIESZKA STACHURA: Galeria Przy Schodach...52 RECENZJE...55 STANISŁAW POPRZĘCKI: Joe Simpson: Dotknięcie pustki...55 JANUSZ ROPSKI: M. McKay, M. Davis, P. Fanning: Sztuka skutecznego porozumiewania się...58 NOWOŚCI WYDAWNICZE...61 INFORMACJE...66 Konferencje organizowane w AWF im. J. Kukuczki w Katowicach...66 Aktualny wykaz czasopism...68 Bazy danych dostępne w Bibliotece Głównej...76

NOWOŚCI W ZBIORACH... 79 Wykaz książek zarejestrowanych w Bibliotece w IV kwartale 2008 roku... 79 Encyklopedie ogólne, informatyka, bibliotekoznawstwo, bibliografie, ogólne podstawy wiedzy i kultury... 79 Filozofia, psychologia, religia... 80 Socjologia, statystyka, demografia... 82 Polityka, nauki ekonomiczne, gospodarka, prawo, wojskowość... 82 Szkolnictwo, oświata, pedagogika, wychowanie... 84 Turystyka, rekreacja, czas wolny, hotelarstwo, etnologia... 86 Matematyka, nauki przyrodnicze, nauki biologiczne... 89 Medycyna... 91 Organizacja i zarządzanie... 95 Nauki techniczne, rolnictwo... 96 Sport... 96 Językoznawstwo, nauka o literaturze... 104 Geografia, opisy krajów, podróże... 104 Historia, biografie... 104 ROZRYWKA... 105 Krzyżówka UKD... 105 Adresy kontaktowe... 107

Misja Biblioteki Misją Biblioteki Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach jest rozpoznawanie i zaspakajanie potrzeb informacyjnych, edukacyjnych i kulturalnych studentów i pracowników Uczelni oraz innych użytkowników. Misją Biblioteki jest również zapewnienie profesjonalnego poziomu swych usług i ich popularyzacja oraz budowanie pozytywnego wizerunku Biblioteki w swoim środowisku i na zewnątrz. Biblioteka stawia sobie też za cel propagowanie pozytywnych wartości, jakie niesie ze sobą kultura fizyczna. Do podstawowych zadań Biblioteki należy gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie, ochrona oraz udostępnianie użytkownikom materiałów bibliotecznych w formie tradycyjnej i elektronicznej. Bibliotekarze w swojej pracy kierują się takimi wartościami jak: fachowość, rzetelność, kompetencja i odpowiedzialność.

Postępuj zawsze według takiej maksymy, abyś mógł zarazem chcieć, by stała się ona podstawą powszechnego prawodawstwa. Immanuel Kant

ARTYKUŁY Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji WPROWADZENIE Podstawowymi wartościami moralnymi, określającymi misję zawodu są ochrona wolności intelektualnej, prawa do swobodnego wyrażania myśli, prawa do swobodnego dostępu do wiedzy, informacji i kultury oraz przestrzeganie zasady neutralności w sprawach ideologii, życia politycznego i religii. Bibliotekarze i pracownicy informacji winni być osobami godnymi zaufania publicznego, ekspertami pośredniczącymi pomiędzy czytelnikami i użytkownikami informacji a zasobami piśmienniczymi i informacyjnymi, których użytkownicy ci potrzebują do realizacji swoich różnorodnych zadań i celów. Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji określa podstawowe zasady, które uznajemy za wiążące dla wszystkich przedstawicieli zawodu oraz które identyfikują misję społeczną i odpowiedzialność etyczną we wszystkich środowiskach jego wykonywania. Są one ujęte w trzech częściach. W pierwszej zgromadzone zostały zasady o charakterze ogólnym. W części drugiej, w kolejnych pięciu grupach zawarte są normy etyczne określające odpowiedzialność zawodu wobec społeczeństwa, użytkowników bibliotek i informacji, zasobów bibliotecznych i informacyjnych, własnego środowiska zawodowego oraz pracodawców i macierzystych instytucji. W trzeciej części umieszczono zobowiązania dotyczące popularyzacji etyki zawodowej i jej przestrzegania.

8 Bibliotheca Nostra CZĘŚĆ PIERWSZA I. Zasady ogólne 1. Bibliotekarze i pracownicy informacji tworzą grupę zawodową, która wywodzi się z tradycji zawodu bibliotekarza, ma swój etos, organizację, stowarzyszenia, system kształcenia i rekrutacji. Przyjmują na siebie zobowiązania wynikające z właściwego bibliotekarstwu i profesjonalnym usługom informacyjnym posłannictwa społecznego oraz zawsze dokładają starań do kształtowania i utrwalania pozytywnego wizerunku swojego zawodu. 2. Bibliotekarze i pracownicy informacji mają za zadanie rozpoznawać, zaspokajać i rozwijać potrzeby informacyjne, edukacyjne, naukowe, kulturalne, estetyczne i rozrywkowe. Szczególną ich powinnością jest stwarzanie możliwości swobodnego i powszechnego dostępu do narodowych i światowych zasobów informacyjnych oraz ochrona i transmisja społeczna dziedzictwa kultury i nauki. 3. Bibliotekarze i pracownicy informacji przeciwstawiają się cenzurze i ograniczaniu dostępu do informacji, wiedzy i kultury, odwołując się do racjonalności, zdrowego rozsądku i najlepszych wzorców profesjonalnych. 4. Biblioteki i ośrodki informacji są instytucjami zaufania społecznego, dla których naczelną dewizą jest dbałość o dobro publiczne we wszystkich kwestiach pozostających w ich gestii. W zakresie zadań i obowiązków instytucji macierzystych oraz wykorzystania ich zbiorów i zasobów informacyjnych, bibliotekarze i pracownicy informacji zobowiązani są do świadczenia usług najwyższej jakości z jednakową sumiennością na rzecz każdego użytkownika. 5. Bibliotekarze i pracownicy informacji, szanując różnice cechujące użytkowników, zawsze kierują się zasadą równych szans i poszanowania praw człowieka, w tym szczególnie prawa do wolności intelektualnej oraz swobodnego dostępu do wiedzy, informacji i kultury. Dążą do poznania zasad etycznych obowiązujących w grupach, które obsługują lub z którymi współpracują pełniąc swoje obowiązki oraz starają się je respektować. 6. Bibliotekarze i pracownicy informacji przestrzegają prawa użytkowników do prywatności i dyskrecji. 7. Bibliotekarze i pracownicy informacji pracując w bibliotekach i ośrodkach informacji finansowanych ze środków publicznych dążą do zapewnienia bezpłatnego świadczenia podstawowej części swoich usług, w tym w szczególności udostępniania pełnowartościowych ma-

Artykuły 9 teriałów o charakterze poznawczym, użytkowym lub rekreacyjnym na terenie własnej instytucji, poza nią oraz w jej przestrzeni cyfrowej. 8. Bibliotekarze i pracownicy informacji respektują prawo autorskie i własności intelektualnej. 9. Bibliotekarze i pracownicy informacji, dbając o zapewnienie wysokiej jakości świadczonych usług stale doskonalą swoją wiedzę i umiejętności oraz starają się w pełni wykorzystywać profesjonalne kompetencje w pracy zawodowej. CZĘŚĆ DRUGA II. Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec społeczeństwa 1. Swoją pracą przyczyniają się do rozwoju zarówno jednostek jak i całego społeczeństwa. 2. Aktywnie uczestniczą w rozpowszechnianiu w społeczeństwie świadomości znaczenia wiedzy i informacji oraz swobodnego do nich dostępu w celu poprawy jakości życia, rozwoju kulturalnego i cywilizacyjnego. 3. W pracy zawodowej nie stawiają interesu osobistego ponad interes publiczny. III. Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec użytkownika 1. Bez względu na charakter pracy, działają zawsze na rzecz użytkownika, traktują go z szacunkiem i starają się poznać jego potrzeby. Ułatwiają mu dotarcie do poszukiwanych materiałów bez względu na treść, nośnik i technikę dostępu. 2. Wszelkie wiadomości o użytkownikach, ich zainteresowaniach oraz ich dane osobowe chronią i zachowują dla siebie, wykorzystując wyłącznie do celów określonych prawem. Zapewniają użytkownikom swobodę i prywatność korzystania z udostępnianych zasobów. 3. Stwarzają użytkownikowi jak najlepsze warunki pracy poprzez dbałość o wysoką jakość warsztatu pracy, prostą, zrozumiałą i logiczną organizację gromadzonych i udostępnianych zbiorów oraz przygotowywanych materiałów informacyjnych, realizowanych kwerend i projektów. Dbają o estetykę i funkcjonalność swojej instytucji, odpowiedni styl pracy oraz przyjazną atmosferę. 4. Rozumieją i respektują fakt, że nie wszyscy użytkownicy są w równym stopniu zdolni do odbioru informacji i korzystania z biblioteki. Starają się wyrównać ich szanse, działając ze szczególną troską na

10 Bibliotheca Nostra rzecz użytkowników niepełnosprawnych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społecznej oraz wspomagając mniejszości kulturowe (etniczne, narodowe, religijne itp.). Jako uczestnicy procesu edukacji dzieci i młodzieży dążą do rozwijania ich potrzeb informacyjnych i kultury czytelniczej. 5. Dbają o wysoką jakość świadczonych usług dążąc do wyczerpującego zaspokojenia potrzeb użytkowników. Uczciwie informują ich o pełnym, realnym zakresie tych usług, o zawartości udostępnianych zbiorów i zasobów informacyjnych, jakości wykorzystywanych narzędzi informacyjnych, a także o możliwościach kompensowania ograniczeń świadczonych usług w ramach współpracy między bibliotekami i ośrodkami informacji. 6. Dążą do tego, aby zasady korzystania z usług bibliotek i ośrodków informacji były jasne i dobrze znane użytkownikom, unikają rozwiązań nieformalnych, które stwarzają niejawne przywileje. Starają się dotrzeć ze swoimi usługami do jak największej liczby użytkowników, jednakże mają prawo do odmowy tym spośród nich, którzy nie akceptują przyjętych zasad, naruszają przepisy lub narażają współkorzystających na dyskomfort. 7. We wszystkich swych działaniach profesjonalnych zachowują bezstronność i unikają tendencyjnego wartościowania. 8. Pełniąc rolę służebną wobec użytkowników, z szacunkiem i otwartością traktują wszelką wyrażaną przez nich krytykę. Niezwłocznie i uczciwie reagują na zgłaszane skargi. IV. Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec zasobów bibliotecznych i informacyjnych 1. Szanują powierzone sobie zasoby. Nie ograniczając dostępu do nich, dążą do racjonalnego zachowania i ochrony zasobów bibliotecznych i informacyjnych. Respektują zasady posługiwania się sprzętem i oprogramowaniem komputerowym, w tym umowy licencyjne, oraz etykietę sieciową. Dbają o przestrzeganie zasad obowiązujących przy korzystaniu ze zbiorów, w tym szczególnie wynikających z obowiązującego prawa autorskiego, nie dopuszczając do nielegalnego powielania lub przekształcania autorskich utworów. 2. Zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą dążą do zapewnienia najwyższej jakości wykorzystywanych lub tworzonych przez siebie systemów i serwisów informacyjnych. 3. Dostosowują zasoby biblioteczne i informacyjne własnej instytucji do potrzeb publiczności i środowiska, dbając o stosowny standard merytoryczny i stałą ich aktualizację. W zakresie doboru i selekcji zasobów przestrzegają reguł bezstronności, obiektywnego a kompetentne-

Artykuły 11 go wartościowania, informując użytkowników o przyjętych zasadach kształtowania zasobów. 4. Mając świadomość, że nie wszystkie materiały biblioteczne i informacyjne są jednakowej wartości starają się poznać różne sposoby ich oceny, zwracając uwagę na opinię krytyki naukowej i literackiej. Przy doborze i opracowaniu zbiorów kierują się przede wszystkim potrzebami użytkowników i zasadą udzielania priorytetu materiałom najwyższej jakości. 5. Gromadząc zbiory biblioteczne i informacyjne, opisując je, organizując i selekcjonując oraz oceniając i udostępniając, przeciwstawiają się wszelkim przejawom dyskryminacji i zachowują bezstronność; starają się stosować takie narzędzia charakterystyki dokumentów i organizacji ich zbiorów, które wykluczają uprzedzanie użytkownika do konkretnych tekstów lub źródeł. 6. Jeśli materiały biblioteczne lub źródła informacyjne ze względu na ich rzadkość, cenność, poufność lub szkodliwość społeczną są wyłączone z powszechnego udostępniania, informują użytkowników o fakcie ich posiadania i ogłaszają zasady, na jakich można z nich skorzystać. V. Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec kolegów i zawodu 1. Pracują rzetelnie, poznają najlepsze praktyki stosowane w bibliotekarstwie i usługach informacyjnych, dążą do ulepszania świadczonych usług. Przestrzegają stosowanej w swojej instytucji pragmatyki służbowej. 2. Dokładają wysiłku, by stać się częścią koleżeńskiego zespołu, w którym nie tworzy się sztucznych hierarchii, autorytetów i rytuałów oraz przestrzega zasad dobrej organizacji pracy. Są świadomi, że ich praca jest służbą wymagającą sumienności, punktualności, porządku i taktu oraz dbałości o estetykę wyglądu i kulturę bycia. Z pełnym zaangażowaniem wykorzystują wszystkie swoje kompetencje w tych tylko dziedzinach działalności bibliotecznej i informacyjnej, w których ich wiedza i umiejętności są wystarczające. 3. Kierują się dobrze rozumianymi zasadami solidarności zawodowej, dbając o pozytywny wizerunek zawodu. 4. Szanując i rozumiejąc osiągnięcia swoich współpracowników, w wymianie opinii posługują się wyłącznie argumentami merytorycznymi - także w stosunku do przełożonych oraz podwładnych. Pozostawanie w relacjach służbowych nie zwalnia od przestrzegania norm prawnych oraz etyki zawodowej. 5. Dbając o stały rozwój swoich umiejętności i wiedzy, dążą do doskonalenia środowiska zawodowego i jakości usług macierzystych insty-

12 Bibliotheca Nostra tucji oraz wspierają swoich kolegów, zwłaszcza podwładnych, w rozwijaniu kompetencji zawodowych. Wspierają organizacje i stowarzyszenia zawodowe. 6. Pełniąc funkcje kierownicze przyjmują na siebie szczególną odpowiedzialność za przestrzeganie zasad profesjonalnego i etycznego postępowania przez swoich podwładnych, dając wzór własną postawą. 7. Tworząc narzędzia dostępu do zasobów bibliotecznych i informacyjnych oraz tworząc informacje własne, dbają o rzetelność, zrozumiałość, komunikatywność i precyzję transmitowanych treści oraz swoich wypowiedzi. VI. Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec pracodawcy 1. Są lojalnymi pracownikami. Dbają o dobre imię swojej instytucji, zmierzają do wykreowania i utrwalenia w społeczeństwie jej pozytywnego wizerunku. 2. Dążą do rozumienia i pogłębiania wiedzy o zadaniach i celach macierzystej instytucji oraz wspierania ich prowadzoną działalnością. 3. Wykorzystują swój potencjał wiedzy i umiejętności zawodowych, dążąc do rozwoju własnej placówki, jej warsztatu, zasobów informacyjnych, metod i narzędzi pracy. 4. Mają prawo oczekiwać, wymagać i upominać się o godne wynagrodzenie, odpowiadające ich kwalifikacjom i trudności pracy, nie powinni jednak uzależniać jakości wykonywania swych zadań od płacy. 5. Unikają zaangażowania w jakiekolwiek praktyki nieetyczne, które mogą być im sugerowane lub zalecane. CZĘŚĆ TRZECIA VII. Postanowienia końcowe 1. Bibliotekarze i pracownicy informacji we wszystkich swoich działaniach związanych z wykonywaną pracą przestrzegają zasad etyki zawodowej określonych w niniejszym Kodeksie. 2. Dążą do pogłębienia i upowszechnienia świadomości etycznych i prawnych aspektów działalności bibliotecznej i informacyjnej. 3. Przeciwstawiają się nieetycznym zachowaniom członków swojego środowiska zawodowego.

Artykuły 13 Zespół autorski: Sabina Cisek, Zdzisław Gębołyś, Henryk Hollender, Artur Jazdon, Barbara Sosińska-Kalata (przewodnicząca) Zespół oceniający: Marcin Drzewiecki, Bolesław Howorka, Krzysztof Migoń, Hanna Tadeusiewicz, Jacek Wojciechowski, Jan Wołosz, Zbigniew Żmigrodzki. Tekst przyjęty 22.02.2005 r. przez Zespół autorski i przedstawicieli Zarządu SBP w osobach Przewodniczącego p. Jana Wołosza i Sekretarza Generalnego p. Elżbiety Stefańczyk, po uwzględnieniu opinii wyrażonych w dyskusji publicznej. Tekst do użytku naukowego. Przytoczony na podstawie: Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. Oprac. Sabina Cisek, Zdzisław Gębołyś [i in.]. W: Elektroniczna Biblioteka - platforma cyfrowa SBP [online]. [dostęp: 2009-04-17]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ebib.info/content/view/35/45/

14 Artykuły Zdzisław Gębołyś Droga do antologii kodeksów etyki bibliotekarskiej na świecie Geneza Jakkolwiek by ten tytuł nie brzmiał pretensjonalne, to najlepiej odpowiada on intencji autorskiej, tj. chęci przedstawienia moich zainteresowań etyką bibliotekarską, których ostatnim akordem jest przygotowanie i opublikowanie zbioru narodowych kodeksów etyki bibliotekarskiej z całego świata 1. Właściwie wcześniej poważnie się nie zastanawiałem, jaki był początek, jaki był punkt wyjścia, a przecież, mówiąc banalnie, nic się nie dzieje bez przyczyny. Spoglądając w przeszłość dostrzegłem, że moja przygoda z etyką bibliotekarską ma już 20 lat. Zaczęła się dokładnie w 1989 roku. W trakcie przygotowania rozprawy doktorskiej nt. rozwoju poglądów profesjologicznych niemieckich bibliotekarzy w XX wieku 2, zetknąłem się z licznymi wypowiedziami, zwłaszcza bibliotekarzy niemieckich, Martina Schrettingera, Friedricha Adolfa Eberta, Juliusa Petzholdta i innych, którzy w krąg cech osobowościowych bibliotekarza wliczali przymioty moralne. Najpełniej to wyraził Julius Petzholdt, umieszczając je jako część triady, określającej wymagania stawiane przyszłemu bibliotekarzowi: wiedza umiejętności cechy osobowościowe 3. Jako pierwszy zwrócił na to uwagę profesor Zbigniew Żmigrodzki, promotor mojej pracy doktorskiej, i zaprosił mnie do napisania wspólnego artykułu nt. rozwoju zainteresowań etycznych bibliotekarzy. Nie muszę mówić, że było to dla mnie spore wyróżnienie. Pan profesor Żmigrodzki już wtedy był uznanym i niepodważalnym autorytetem w tej dziedzinie. Chętnie z zaproszenia skorzystałem. Dzięki temu powstał referat pod podobnym tytułem 4, przedstawiony 3.XII.1990 r. podczas ogólnopolskiej 1 Zob. Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie. Antologia narodowych kodeksów etycznych. Pod red. Z. Gębołysia i J. Tomaszczyka. Warszawa 2008. 2 Zob. Z. Gębołyś: Zawód bibliotekarski na ziemiach niemieckich w latach 1789 1871. Teoria i praktyka. Katowice 2002. 3 Zob. Z. Gębołyś: Zawód bibliotekarski w oczach niemieckich bibliotekarzy pierwszej połowy XIX wieku. Studia Bibliologiczne T. 5. Katowice 1992, s. 35-43. 4 Konferencja ogólnopolska nt. bibliotekarskiej etyki zawodowej. Kraków, Miejska Biblioteka Publiczna w Krakowie, 3 XII 1990 Referat: Etyka zawodu bibliotekarskiego rozwój zainteresowań

Artykuły 15 konferencji w MBP Kraków, podczas której pan profesor zaprezentował tezy projektu do pierwszego polskiego kodeksu bibliotekarskiego. Referat został następnie przerobiony na tekst i opublikowany w Studiach Bibliologicznych 5. Bez tego impulsu nie byłoby z pewnością dalszych publikacji poświęconych etyce bibliotekarskiej, studiów i badań. Prawdę powiedziawszy problematyka etyczna nie zajmowała mojej szczególnej uwagi przez następne dziesięciolecie. Niczym zahibernowana czekała na odmrożenie, na lepsze czasy? Kolejny, jak się okazało brzemienny impuls przyszedł ze strony moich rosyjskich przyjaciół. Podczas konferencji naukowej ADOS 6 w Berlinie, na którą jeździłem w l. 1996 2001, otrzymałem od profesor Jeleny Melentejewej tekst kodeksu rosyjskiego bibliotekarza. Niedługo po powrocie mój wieloletni przyjaciel, rosyjski bibliotekoznawca Piotr Sergiejewicz Sokow nadesłał mi wydaną w Petersburgu właśnie antologię kodeksów etyki bibliotekarskiej na świecie 7. Lektura tej publikacji obudziła drzemiące we mnie zainteresowanie. Nie od razu przywiodła do pomysłu przygotowania podobnej edycji w języku polskim, ale niewątpliwie rozbudziła uśpioną etyczną wrażliwość. Niewątpliwie skłoniła do postawienia szczegółowych pytań i rozpoczęcia badań. W latach 2001-2004 opublikowałem kilka tekstów, w których przedstawiłem w ujęciu porównawczym kodeksy etyki bibliotekarskiej najpierw w Europie 8, następnie na świecie 9 - zob. Załącznik 1. W latach 2003 2009 wygłosiłem łącznie 12 referatów na ten temat, na różnych forach, na konferencjach naukowych, na seminariach bibliotekarzy bibliotek publicznych zob. Załącznik 2. I, chyba ten właśnie fakt sprawił, iż w 2003 roku zostałem zaproszony przez władze SBP do Zespołu ds. Opracowania kodeksu etyki bibliotekarza i pracownika informacji SBP. Nie ukrywam, że bardzo przydała mi się lektura wydanych obcych kodeksów etyki. Zdobyłem w ten sposób pojęcie o budowie, cechach kodeksu etycznego, o jego odmianach i oczekiwaniach środowiska. Dzięki temu mogłem włączyć się w prace komisji czynnie, nie tylko, przedstawiające stan kodeksów na świecie, ale prezentując wypracowane przez siebie trzy wersje kodeksów. W 2005 roku wspomniany kodeks został uchwalony, stając się oficjalnym dokumentem 5 Z. Gębołyś: Etyka zawodu bibliotekarskiego rozwój zainteresowań. Studia Bibliologiczne, T. 7, s. 72-87. 6 Skrót nazwy organizacji: Arbeitsgemeinschaft der Bibliotheken und Dokumentationsstellen Mittel, Ost, und Südosteuropas. 7 Bibliotečnaja etika v stranach mira. Sostaviteli: V. F. Firsov, I. A. Trušina. Sankt-Peterburg: Rossijskaja Bibliotečnaja Associjacija. Sekcija po bibliotečnoj politike i zakonodatel stvu, 2002. 8 Z. Gębołyś: Kodeksy etyki zawodowej bibliotekarzy w Europie. W: Bibliotekarz w świecie wartości. Pod red. S. Kubowa. Wrocław 2003 s. 113-123. 9 Z. Gębołyś: Kodeksy etyki bibliotekarzy (propozycje rozwiązań a ogólnoświatowa praktyka). Poradnik Bibliotekarza 2005, nr 9, s. 4-9.

16 Bibliotheca Nostra programowym SBP 10, a ja wzbogacony o to nowe doświadczenie powziąłem myśl o przygotowaniu pełnej edycji narodowych kodeksów etyki bibliotekarskiej. Praca nad antologią dobór materiału Zbieranie kodeksów etyki bibliotekarskiej prowadziłem praktycznie nieprzerwanie, choć z różną intensywnością od 2003 roku. Tak naprawdę myśl opracowania antologii i wydania jej w druku powziąłem w 2003 roku. Poszukując kodeksów etyki, wkrótce zorientowałem się, że nie istnieje ani w druku, ani w Internecie kompletny zbiór kodeksów etyki bibliotekarskiej. Wiele z kodeksów było niedostępnych pod oboma adresami. Zważywszy na wagę tematu, na jego wielostronne implikacje, postanowiłem podjąć się dzieła wespół z kolegą z Instytutu, dr. Jackiem Tomaszczykiem. W ten sposób powstała swoista mieszanka pokoleniowa, mieszanka doświadczeń, wiedzy i umiejętności językowych. Dobra znajomość języka angielskiego była podstawowym atutem mojego współpracownika i, jak myślę, przesądziła o powodzeniu całego przedsięwzięcia, zważywszy między innymi na jego koszty finansowe związane z translacją anglojęzycznych tekstów. Niemniej istotne okazały się wysokie umiejętności językowe mojego redakcyjnego partnera, co zauważył i podkreśli w swojej recenzji Recenzent. Oprócz naszej dwójki, występującej w podwójnej roli, redaktorskiej i translatorskiej w przygotowaniu antologii 10 Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. Oprac. S. Cisek, Z. Gębołyś [i in.] Przegląd Biblioteczny 2005, R. 73, z. 2, s. 155-159; Bibliotekarz 2005, nr 6, s. 3-6.

Artykuły 17 wzięło udział grono 20 tłumaczy, którzy podjęli się przekładu kodeksów. Sformowanie zespołu translatorskiego było jednym z trudniejszych zadań organizacyjnych, choćby ze względu na przyjęcie jako zasady tłumaczenia przekładu kodeksu z języka oryginału. Od tej zasady uczyniliśmy wyjątek w odniesieniu do kilku języków oryginalnych. Tłumaczy szukaliśmy wśród różnych grup, wśród tłumaczy zawodowych, wśród bibliotekarzy i osób postronnych władających biegle danym językiem. Przeszkodą nie do pokonania w niektórych przypadkach okazała się odmowa tłumacza na zamieszczenie jego nazwiska w tekście. Ocena jakości tłumaczenia należy oczywiście do Czytelnika. Jak nam się wydaje, był to wybór optymalny. Już w tak zwanej praktyce okazało się, iż materia przekładu jest bardzo trudna dla tłumaczy zawodowych, raz to ze względu na styl dokumentu, zbliżony do dokumentu prawnego, dwa z powodu bibliotekarskiej terminologii fachowej. Paradoksalnie lepiej sobie poradzili z przekładem niezawodowcy, co zresztą podkreślił w swojej recenzji Recenzent. Praca nad kodeksem nie miała przystanków. Były oczywiście okresy bardziej i mniej intensywnej pracy. Praca nad kodeksem biegła w zasadzie dwutorowo: zbieranie kodeksów i przekład kodeksów. Poszukiwania kodeksów trwały praktycznie do ostatniego momentu zamknięcia cyklu wydawniczego. Już po wydrukowaniu antologii, kolega Tomaszczyk odnalazł w Internecie maltański kodeks etyczny 11. Nie wynikało to wcale z ograniczonego zaufania do poznanych źródeł. Zbieraniu materiału do antologii towarzyszyła nam cały czas świadomość, iż w tak zwanym międzyczasie mogło się coś pojawić, albo też mogło nam coś umknąć. Dlatego też prowadziliśmy właściwie nieustanne przeszukiwania Internetu, w szczególności stron internetowych narodowych związków bibliotekarzy i/lub pracowników informacji. Internet, co zresztą potwierdziło się, był najczęstszym miejscem eksponowania kodeksów etyki bibliotekarskiej pośród innych dokumentów programowych, np. statutu. Jedno i drugie sprawdziło się w pełni. Niezależnie od tego prowadziliśmy korespondencję z bibliotekarzami z prawie całego świata. Tu chciałbym podziękować koleżance z Chorwacji, pani Aleksandrze Horvat, która wydobyła spod ziemi kodeksy z byłej Jugosławii. Tą internetową drogą właśnie wysupłaliśmy zdawałoby się niedostępne, nieosiągalne kodeksy: peruwiański, południowoafrykański, panamski i bośniacki. Niestety mimo obietnic nie otrzymaliśmy najnowszej wersji kodeksu tajlandzkiego. Już po oddaniu maszynopisu do wydawnictwa odnalazłem kodeks niemiecki, kolega Tomaszczyk kodeks irlandzki. Uporczywe powtarzanie poszukiwań doprowadziło do odnalezienia nowych wersji kodeksu brytyjskiego, australijskiego, brazylijskiego. Nasz upór wypływał z drugiej 11 Code of ethics for library and information Professional. [online]. [dostęp: 2009-03-14]. Dostępny w World Wide Web: http://www.malia-malta.org/code-of-ethics

18 Bibliotheca Nostra naczelnej zasady redaktorskiej. Postanowiliśmy zamieścić w antologii kodeksy jak najbardziej aktualne. Jak pokazuje analiza chronologiczna kodeksy etyczne starzeją się dłużej, aniżeli typowe akty prawne 12. Ewenementem jawią się kodeksy brazylijski 13 i amerykański poprawiane już kilka razy. Gwoli ścisłości w pięciu krajach europejskich doszło już zresztą do nowelizacji kodeksu: Belgia (1997), Islandia (2001), Estonia (2001), Chorwacja (2002), Wielka Brytania (2005). Bibliotekarze amerykańscy nowelizowali swój kodeks już czterokrotnie (1938, 1981, 1995, 2008). Aktualizacji kodeksów dokonali również bibliotekarze azjatyccy: Malezja (1998), Hong Kong (2005) oraz w trzech krajach kontynentu południowoamerykańskiego: Brazylia (1974, 1986, 2002), Meksyk (1990). Zaktualizowali swój kodeks również bibliotekarze australijscy (2007). Niemniej jednak uznaliśmy, że antologia powinna odzwierciedlać aktualny stan wiedzy. Od tej zasady odstąpiliśmy w przypadku trzech kodeksów: polskiego, amerykańskiego i kubańskiego oraz pierwszych kodeksów na poszczególnych kontynentach. Zamieszczenie projektu kodeksu etycznego, autorstwa Zbigniewa Żmigrodzkiego miało w naszym zamyśle pokazywać rodowód i drogę polskich bibliotekarzy, która doprowadziła do przygotowania i uchwalenia obecnego kodeksu. Kodeks amerykański z kolei został uhonorowany jako pierwszy dokument tego rodzaju na świecie. Kodeks kubański pochodzący z czasów przedcastrowskich ma być swoistym dokumentem epoki i kraju, w którym dzisiejsze standardy obiegu informacji odbiegają daleko od całego demokratycznego świata. W tym miejscu chcemy wspomnieć o jeszcze jednej zasadzie doboru materiału, łączącej się z poprzednią. W naszej antologii przyjęliśmy pierwszeństwo dla edycji dokumentów oficjalnych, uznanych przez narodowe związki bibliotekarskie za oficjalne dokumenty programowe. Wyjątek uczyniliśmy dla kodeksu słowackiego, norweskiego i botswańskiego. Chcieliśmy pokazać w ten sposób stan zaawansowania w pracach nad kodeksami etycznymi narodowych związków bibliotekarskich. Ostatnia kwestią, którą chcielibyśmy w tym punkcie podnieść, jest zasięg oddziaływania kodeksu. Ograniczenie się do kodeksów stricte bibliotekarskich, adresowanych tylko do bibliotekarzy byłoby błędem samym w sobie. Wyeliminowalibyśmy w ten sposób szereg kodeksów skierowanych do obu pokrewnych środowisk zawodowych: bibliotekarzy i pracowników informacji. W istocie rzeczy okaleczylibyśmy antologię, tworząc dokument anachroniczny, idący wspak stanowi wiedzy i praktyki 12 Zob. Kodeksy etyki bibliotekarskiej, s. 16-17. 13 Pierwszy kodeks etyczny bibliotekarzy brazylijskich został ustanowiony w roku 1963 (w 1961 był projekt wstępny, w 1966 wprowadzono pierwszą poprawkę/zmianę, w 1974 - druga poprawkę. W 1986 odbyło się posiedzenie Rady, wskutek którego wprowadzono trzecią zmianę. Czwartą zmianę zatwierdzono w 2001, co zostało oficjalnie opublikowane 7 stycznia 2002). [online]. [dostęp: 2009-03-14]. Dostępny w World Wide Web:: http://www.crb1.org.br/pdf/codigodeetica.pdf

Artykuły 19 zawodowej. Dlatego też znalazło się miejsce w antologii dla wszystkich kodeksów etyki bibliotekarskiej, które jednocześnie skierowane były dla pracowników informacji. Umieściliśmy w antologii również kodeksy węższych bibliotekarskich grup zawodowych, np. bibliotek publicznych. Równocześnie wyłączyliśmy z kręgu naszych zainteresowań kodeksy etyki bibliotecznej i informacyjnej o węższym (regionalne; biblioteczne) lub szerszym zasięgu oddziaływania (międzynarodowe) lub o szerszym, pokrewnym zakresie, np. kodeksy etyki komputerowej. Świadomie, ale z przyczyn formalnych zrezygnowaliśmy z zamieszczenia w antologii deklaracji wolności intelektualnej. Redagowanie antologii Kolejnym naturalnym etapem przygotowania edycji pracy zbiorowej o charakterze źródłowym jest podjęcie prac redakcyjnych, w szczególności przyjęcia odpowiedniej do materiału kompozycji całości (całej pracy), jej poszczególnych składników. Konieczne jest również dokładne przemyślenie organizacji tekstu, w tym akapitów, wytłuszczeń, interlinii itd. Zanim jednak zabraliśmy się do tego, musieliśmy wyjaśnić sprawę podstawową tak z etycznego, jak i prawnego punktu widzenia, mianowicie, czy publikowanie kodeksów w jednym zbiorze nie kłóci się w żaden sposób z krajowymi i międzynarodowymi standardami w zakresie prawa autorskiego i wolności intelektualnej. Chcieliśmy być też w zgodzie z dobrymi obyczajami wydawniczymi Chcąc uniknąć jakichkolwiek przyszłych roszczeń czy sporów zwróciliśmy się do narodowych stowarzyszeń bibliotekarzy i/lub pracowników informacji z prośbą o wyrażenie zgody na publikację danego kodeksu w naszej antologii. Na 66 zapytań, otrzymaliśmy, pomimo kilkakrotnych powtórzeń, tylko kilkanaście odpowiedzi. Brak odpowiedzi uznaliśmy zatem jako wyraz milczącej zgody. Nie poprzestaliśmy jednak na tym. Sięgnęliśmy do polskiej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych 14. Wyłącza ona spod ochrony akta normatywne oraz dokumenty urzędowe. Sięgnęliśmy również do kilku podręczników prawa. Ani jedno, ani drugie źródło nie było w stanie nam odpowiedzieć, czy kodeks etyczny można traktować jako akt normatywny i urzędowy. Pozostało nam zatem, laikom w dziedzinie prawa, zwrócić się z zapytaniem do specjalisty prawa autorskiego, którego opinia miałaby znaczenie w toku wydawania antologii. Dlatego też jeszcze na początku 2007 roku przeprowa- 14 Zob. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83 [online] [dostęp: 2009-03-14]. Dostępny w World Wide Web: http://isip.sejm.gov.pl/servlet/search?todo=open&id=wdu19940240083 Art. 4. Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego: 1) akty normatywne lub ich urzędowe projekty; 2) urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole; 3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne; 4) proste informacje prasowe. Art. 3. Zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy utworu są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystanych utworów.

20 Bibliotheca Nostra dziłem konsultację ze specjalistami prawa autorskiego, profesorem Ryszardem Markiewiczem z UJ oraz z profesorem Wojciechem Kowalskim z UŚ. Opinię profesora Kowalskiego (listowna) 15 i profesora Markiewicza, uzyskana drogą telefoniczną, były w zasadzie do siebie podobne. Sprawę tę omawiałem także w Wydawnictwie UŚ. Pan profesor Ryszard Markiewicz poradził nam z kolei, by na stronie przedtytułowej zrobić dopisek do użytku naukowego, co uchroni nas przed ewentualnymi roszczeniami twórców kodeksów. Rady obu panów profesorów zastosowaliśmy w pełni. Podnosimy to zagadnienie, by unaocznić problemy prawne, jakie wiążą się z wydaniem podobnej antologii. Kodeksy etyczne są to wszak dokumenty publikowane i już ten fakt powinien, moim skromnym zdaniem wystarczyć na publikację takiego drobnego tekstu. W polskiej literaturze fachowej wielokrotnie zamieszczano podobne teksty, np. w Przeglądzie Bibliotecznym. Czy wydawca pytał każdorazowo o zgodę na ich publikację? Rozumieliśmy obawy wydawcy, dlatego chcieliśmy usunąć wszelkie wątpliwości. Nawiasem mówiąc Rosjanie w wydanej antologii bibliotekarskich kodeksów etycznych w ogóle się nie przejmują tą sprawą. Są też internetowe bazy bibliotekarskich kodeksów etycznych 16. Wyjaśniwszy kwestie prawne, zdjąwszy przysłowiowy kamień z serca, mogliśmy się zabrać do redagowania w większości przetłumaczonych kodeksów. Po pierwsze, uznaliśmy, że antologia powinna mieć wszelkie przymioty publikacji naukowej. A zatem umieściliśmy, obok zasadniczego tekstu, streszczenia w języku polskim i angielskim. Zrąb główny antologii poprzedziliśmy analitycznym wstępem przedstawiającym genezę prac nad kodeksami oraz cechy szczególne zgromadzonych kodeksów (proweniencję; rok powstania; itd.). W zakończeniu umieściliśmy obszerne zestawienie bibliograficzne, zwierające wykaz kodeksów w źródłach drukowanych i elektronicznych oraz polskie i obcojęzyczne opracowania poświęcone kodeksom bibliotekarskim. Tym sposobem chcieliśmy zrekompensować czytelnikowi niepolskiemu niewątpliwą niedogodność, jaką jest dla większości nieznajomość języka polskiego i wskazać opalizację kodeksu zwłaszcza w Internecie, w języku angielskim, ewentualnie w języku oryginału. 15 Odpowiedź profesora Wojciecha Kowalskiego na zapytanie w/s konieczności uzyskania zgody twórców kodeksów na publikację testów w antologii: Szanowny Panie Doktorze, Mimo podniesionych przez Pana wątpliwości myślę jednak, że można spokojnie publikować Wasze tłumaczenia tych kodeksów. Uważam za właściwa Pańską ocenę prawną tego rodzaju materiałów. Gdybyśmy zresztą przyjęli uznanie kodeksów za utwory, to problemem byłoby nie tyle uzyskanie zgody ich autorów na publikację kodeksów co na publikację ich tłumaczeń, które byłyby wtedy opracowaniami. Wyobraża sobie Pan rozwiązanie takiego problemu? Myślę, że nie ma problemu, a z ostrożności może Pan zawsze prosić ich o zgodę, co nie jest moim zdaniem prawnie konieczne. pozdrawiam Wojciech Kowalski zob. List profesora Wojciecha Kowalskiego do Z. Gębołysia - 30 stycznia 2007 16 IFLA/FAIFE Professional Codes of Ethics / Conduct [online]. [dostęp: 2007-02-20]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ifla.org/faife/ethics/

Artykuły 21 Problemem o strategicznym zgoła znaczeniu okazała się kompozycja wewnętrzna antologii. Układ kontynentalny, choć klarowny nastręczył nam sporo wątpliwości zwłaszcza w odniesieniu do krajów leżących na pograniczu językowym, kulturowym. Ostatecznie, po konsultacjach ze specjalistami z zakresu geografii oraz przestudiowaniu słowników geograficznych, postanowiliśmy przyjąć układ kontynentalny w czystej postaci, zestawiając je w porządku alfabetycznym nazw kontynentów. Podobnież mechaniczny (alfabetyczny) porządek przyjęliśmy wewnątrz danego kontynentu, aby uniknąć jakichkolwiek wyjątków. Wyzwaniem nie lada w omawianym kontekście okazało się ujednolicenie zasady redakcji kodeksów. Pierwotnie przyjęta zasada przedstawienia kodeksu w wersji pierwotnej była nie do utrzymania z powodu daleko idącej różnorodności pomiędzy poszczególnymi tekstami w odniesieniu do wielkości czcionki, kroju czcionki, interlinii, wytłuszczeń, funktorów itd. Ostatecznie zdecydowano się na daleko idącą uniformizację tekstów, bez szkody dla odbioru całości kodeksów. Jak nam się wydaje, zyskała na tym antologia. To samo przekonanie żywimy, gdy chodzi o opatrzenie tekstów symbolami narodowymi (flagami) oraz okładki (globus). Tu nieoceniony okazał się kolega Tomaszczyk, błyskawicznie odnajdując je w Internecie. Podziękowania i inne uwagi Antologia zapewne nie powstałaby, gdyby nie determinacja redaktorów, tłumaczy. Swój niewątpliwy wkład merytoryczny ma Recenzent, prof. dr hab. B. Sosińska-Kalata, która swoją krytyczną, tudzież bardzo merytoryczną recenzją w wielu kwestiach sprowadziła redaktorów i tłumaczy na ziemię, w innych wyprowadziła z błędu, w jeszcze innych nakierowała na właściwą drogę. Jesteśmy za to pani profesor ogromnie wdzięczni. Naszą wdzięczność również kierujemy do instytucji, bez których pomocy i życzliwości wydanie antologii nie byłoby możliwe. Na pierwszym miejscu pragniemy podziękować dyrektorowi IBIN UŚ, prof. dr hab. Elżbiecie Gondek za życzliwość, za wsparcie finansowe naszego projektu, za zaangażowanie w negocjacjach z Wydawnictwem Uniwersytetu Śląskiego i Wydawnictwem SBP. Jesteśmy również niezmiernie wdzięczni ówczesnym władzom Uniwersytetu Śląskiego, w osobie rektora UŚ, prof. dr hab. Wiesława Banysia oraz Wydziału Filologicznego - dziekana, prof. dr hab. Piotra Wilczka, którzy wsparli naszą antologię przekazując na jej wydanie środki z funduszu badań własnych. Pragniemy również podziękować panu dyrektorowi Wydawnictwa SBP Januszowi Nowickiemu i jego współpracownikom za poświęcenie i wsparcie w realizacji wydania antologii. Życzeniem twórców publikacji jest, by spotkała się z zainteresowaniem publiczności, by się rozprzedała, by wzbudziła ciekawość, choćby krytyczną. Mamy nadzieję, że publikacja ta, sama w sobie, niezależnie od oceny edycji, rozbudzi ciekawość środowiska fachowego, bibliotekarzy

22 Bibliotheca Nostra i pracowników informacyjnych, a następnie przyczyni się do rozbudzenia dyskusji. Wierzymy, że poprzez lekturę kodeksów będzie można przyjrzeć się głębiej standardom i wartościom etycznym uznawanym w zawodzie bibliotekarza, a następnie wpłynąć pozytywnie na morale zawodowe. Naszym życzeniem jest, by nasza antologia trafiła również pod strzechy filozofów, zwłaszcza etyków. Załącznik 1. Zestawienie tekstów Zdzisława Gębołysia poświęconych etyce bibliotekarskiej. 1992 1. Etyka zawodu bibliotekarskiego rozwój zainteresowań. W: Studia Bibliologiczne. T. 7, s. 72-87. 2003 2. Kodeksy etyki zawodowej bibliotekarzy w Europie. Bibliotekarz 2003, nr 9, s. 10-16. 3. Kodeksy etyki zawodowej bibliotekarzy w Europie. W: Bibliotekarz w świecie wartości. Pod red. S. Kubowa. Wrocław 2003, s. 113-123. 4. Bibliotečnaja etika v stranach mira. Sostaviteli: V.F. Firsov, I.A. Trušina. Sankt-Peterburg: Rossijskaja Bibliotečnaja Associjacija. Sekcija po bibliotečnoj politike i zakonodatel stvu, 2002. Rec.: Bibliotekarz 2003, nr 11, s. 28-30. 2004 5. Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. Projekt opracowany przez Zespół Roboczy: S. Cisek, Z. Gębołyś, H. Hollender, A. Jazdon, B. Sosińska-Kalata (przewodniczący). Bibliotekarz 2004, nr 9, s. 3-6. 6. Słowo komentarza do kodeksu etyki. Bibliotekarz 2004, nr 9, s. 7-8. 7. Altuhova, G.,A Professional'naâ etika bibliotekarâ. 2-e izd. ispr. i dop. Moskva 2001. Rec. Z. Gębołyś. Bibliotekarz 2004, nr 3, s. 28-30. 2005 8. Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. Oprac. S. Cisek, Z. Gębołyś [i in.]. Przegląd Biblioteczny 2005, R. 73, z. 2, s. 155-159; Bibliotekarz 2005, nr 6, s. 3-6. 9. Kodeksy etyki bibliotekarzy (propozycje rozwiązań a ogólnoświatowa praktyka). Poradnik Bibliotekarza 2005, nr 9, s. 4-9.

Artykuły 23 2006 10. Etyka biblioteczna. W: Vademecum bibliotekarza. Pod red. L. Bilińskiego. Warszawa 2006, 30 s. 11. Kodeks etyczny bibliotekarza szkolnego - Potrzebny? Możliwy? Biblioteka w Szkole 2006, R. 16, nr 4, s. 3-5. 12. Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. Code of ethics for librarians and information Professional. Oprac. S. Cisek, Z. Gębołyś [i in.]. Warszawa 2006. 13. Kodeks etyki zawodowej węgierskiego bibliotekarza. Bibliotekarz 2006, nr 11, s. 17-18. 2008 14. O chem govorjat i Ne govorjat eticheskije kodesy dlja bibliotekarej? W: Bibliotechnoje Delo 2007: sovremennyje technologii i resursy. Materialy XII mezhdunarodnoj nauchnoj konferencji (18-19 aprelja 2007). Ch. 1. Red. A.M. Mazurickij. Moskva 2007 (druk 2008), s. 27-30. 15. Sovremennyje problemy biblioteczno i informacionnoj etiki. Moskva 2006. Rec. Z. Gębołyś. Przegląd Biblioteczny 2008, z. 2, s. 321-323. Załącznik 2. Zestawienie referatów Zdzisława Gębołysia poświęconych etyce bibliotekarskiej. 1990 1. Konferencja ogólnopolska nt. bibliotekarskiej etyki zawodowej. Kraków, Miejska Biblioteka Publiczna w Krakowie, 3.XII.1990. Referat: Etyka zawodu bibliotekarskiego rozwój zainteresowań. 2003 2. Ogólnopolska konferencja naukowa nt. Bibliotekarz w świecie wartości. Wrocław, 15 16.V.2003. Dolnośląska Wyższa Szkoła Edukacji. Referat: Kodeksy etyki zawodowej bibliotekarzy w Europie. 2004 3. Zebranie Studenckiego Koła SBP przy Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 28 III 2004. Referat: Bibliotekarz między wartościami. Kodeksy etyki zawodu bibliotekarza na świecie.

24 Bibliotheca Nostra 2005 4. Zespół Roboczy do opracowania kodeksu etyki bibliotekarza i pracownika informacji przy ZG SBP. Warszawa XI.2003 II.2005. 5. Miejska Biblioteka Publiczna w Świętochłowicach, 12.V.2005. Referat Kodeks etyki zawodowej polskich bibliotekarzy. Zasięg lokalny. 6. Konferencja Biblioteki publiczne w otoczeniu prawnym Opole, Miejska Biblioteka Publiczna, 26-28 kwietnia 2005. Referat: Kodeks etyczny bibliotekarza (polskiego) na tle kodeksów światowych. Zasięg ogólnopolski. 7. Zjazd członków SBP województwa podkarpackiego Iwonicz-Zdrój, 19 20.XI.2005. Referat: Z kodeksem etyki bibliotecznej na ty. Zasięg lokalny. 2006 8. II Forum Bibliotekarzy województwa śląskiego, Bielsko-Biała 23 III 2006. Referaty: Kodeks etyki bibliotekarza szkolnego potrzebny możliwy? 9. Uniwersytet III wieku Uniwersytetu Śląskiego, 12.XII.2006. Referat: Z etyką biblioteczną na co dzień. Zasięg lokalny 2007 10. Biblioteka Publiczna w Imielinie, 29.III.2007. Referat: Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji SBP. 11. III Forum Bibliotekarzy Samorządowych Powiatu Będzińskiego, 18.X.2007. Odczyt: Osobowość i etyka zawodowa bibliotekarza we współczesnym świecie. 12. Spotkanie dyrektorów i kierowników samorządowych bibliotek publicznych województwa kujawsko-pomorskiego. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr Witolda Bełzy w Bydgoszczy, 6.XII.2007 Wykład: Etyka zawodu bibliotekarza. 2009 13. Jakość usług bibliotecznych i informacyjnych, Biblioteka Śląska, 26-27 II 2009 Referat: Etyczne rozterki, etyczne dylematy, etyczne zasady polskich bibliotekarzy (w świetle ankiety).

Artykuły 25 Załącznik 3. Wykaz tłumaczy, którzy wzięli udział w przekładzie kodeksów. Bilińska Ewa: kodeks norweski Bober Iwona: kodeks szwedzki(1) Bogutyn Dorota: kodeks brazylijski; kodeks portugalski Gębołyś Zdzisław: kodeks białoruski; kodeks czeski; kodeks niemiecki; kodeks rosyjski; kodeks szwajcarski Hadryan Milena: kodeks szwedzki (2) Kaźmierczak Anna: kodeks mołdawski Kęsik-Szlęzak Dorota: kodeks argentyński; kodeks chilijski; kodeks kostarykański; kodeks kubański; kodeks meksykański; kodeks nikaraguański; kodeks panamski; kodeks peruwiański; kodeks portorykański; kodeks salwadorski; kodeks urugwajski; kodeks wenezuelski Kosman Janina: kodeks łotewski Kunińska Ewa: kodeks belgijski(1); kodeks belgijski (2) Łętocha Aleksandra: kodeks francuski Łuszczyńska Katarzyna: kodeks włoski Maczkowska Maria Małgorzata: kodeks bośniacki Michow Elżbieta: kodeks bułgarski; kodeks chorwacki; kodeks macedoński; kodeks serbski; kodeks słoweński Otsason Reet: kodeks estoński Studzińska Danuta: kodeks islandzki Tomaszczyk Jacek: kodeks botswański; kodeks południowoafrykański; kodeks tanzański; kodeks jamajski; kodeks kanadyjski; kodeks USA(1); kodeks USA (2); kodeks australijski; kodeks nowozelandzki; kodeks armeński; kodeks filipiński; kodeks chiński (Hong Kong); kodeks indonezyjski; kodeks izraelski; kodeks japoński; kodeks południowokoreański; kodeks malezyjski; kodeks singapurski; kodeks srilankijski; kodeks tajlandzki; kodeks holenderski; kodeks irlandzki; kodeks brytyjski Trancygier Tomasz: kodeks słowacki Warżagolis Elżbieta: kodeks litewski (1); kodeks ukraiński Warżagolis Zbigniew: kodeks litewski (2) Weltrowska Danuta: kodeks węgierski Dr Zdzisław Gębołyś jest pracownikiem Zakładu Bibliotekoznawstwa i Marketingu Książki w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

26 Artykuły Gabriela Besler Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie. Komentarz z punktu widzenia etyki ogólnej W książce Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie 1 zebranych jest aż 66 kodeksów, przedstawiających podstawowe wartości etyczne wyznawane i uznawane przez bibliotekarzy na całym świecie (s. 13, 31). Historia kodeksów bibliotekarskich liczy 71 lat, pierwszy kodeks powstał w 1938, w USA. W tym przypadku można więc mówić o kodeksach dwudziestego wieku i trzeba przyznać, że mają one cechy etyki personalistycznej, typowej dla tego okresu. Znamienne jest, że pomiędzy zebranymi kodeksami nie ma znaczących różnic (s. 29). W tym artykule proponuję spojrzeć na przedstawione kodeksy z punktu etyki ogólnej, pokazać szersze tło, z jakiego są wygenerowane oraz co zdają się sugerować. Spróbuję połączyć spojrzenie teoretyczne z praktycznym (jestem także częstym gościem w różnych bibliotekach). Mam nadzieję, że takie ujęcie będzie dla Państwa twórcze i inspirujące. Etyka ogólna a szczegółowa. Miejsce dla kodeksów zawodowych W etyce odróżnia się etykę ogólną od szczegółowej. Etyka ogólna formułuje narzędzia do rozpatrywania konkretnych problemów moralnych, którymi to narzędziami następnie posługuje się etyka szczegółowa. Uważam, że kodeksy bibliotekarskie nie należą jednak sensu stricto do zakresu etyki szczegółowej, a tym bardziej nie do ogólnej, ale bazują na etyce szczegółowej, są jej kolejnym uszczegółowieniem. Kryterium odróżniania czynu dobrego od złego W prezentowanych kodeksach jest wiele przykładów konkretnych czynów moralnych, zakazanych lub nakazanych. Oto przykłady. Bibliotekarz: a) nie powinien dyskryminować użytkowników biblioteki (s. 148); b) powinien okazywać ducha lojalności i współpracy w stosunku do współpracowników (s. 89); c) zachowuje dla siebie wszelkie wiadomości o użytkownikach biblioteki (s. 227). 1 Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie. Antologia narodowych kodeksów etycznych. Red. Z. Gębołyś, J. Tomaszczyk. Warszawa 2008.

Artykuły 27 Etyk zapyta: dlaczego tak masz czynić, a innego działania zaniechać? Jakie jest kryterium odróżniające dobry czyn bibliotekarki/karza od czynu nagannego? To kryterium jest nazywane normą moralności, w odróżnieniu od norm moralnych, którymi są powyższe przykłady. Historia etyki wypracowała trzy podstawowe typy norm moralności, kształtujące trzy stanowiska w etyce: eudajmonizm, deontonomizm i personalizm. Eudajmonizm przyjmuje, że kryterium odróżniania czynu moralnie dobrego od złego jest to, czy prowadzi on osoby z nim związane do szczęścia, czy też do nieszczęścia. Czyn moralnie dobry to taki, który prowadzi do szczęścia, czyn moralnie zły nie prowadzi do szczęścia. A więc według tak rozumianej normy moralności poszanowanie użytkowników biblioteki prowadzi do szczęścia pracownika biblioteki. Deontonomizm z kolei to stanowisko, według którego poszukiwanym kryterium jest zgodność (lub niezgodność) danego czynu z nakazem (lub zakazem). Czyn moralnie dobry to taki, który jest zgodny z obowiązującymi nakazami, a czyn moralnie zły nie jest zgodny z takimi nakazami. Tu ochrona prywatności czytelnika jest moralnie dobra, bo jest nakazana, a nie dlatego, że pracownika biblioteki prowadzi do szczęścia. Personalizm proponuje jeszcze inne rozwiązanie, zgodnie z którym to godność osoby ludzkiej jest poszukiwanym kryterium odróżniania czynu dobrego od złego. Ze względu na godność czytelnika bibliotekarz powinien nie rozpowszechniać informacji o czytelniku, a nie dlatego, że tędy prowadzi droga do szczęścia czy dlatego, że taki zakaz został sformułowany. Poniżej krótko scharakteryzuję te trzy stanowiska. Eudajmonizm To stanowisko zostało wypracowane w filozofii starożytnej, przyjmowane przez etyków średniowiecznych i rozwijane aż do naszych czasów. Zasadniczo, to cała etyka starożytna i średniowieczna była zgodna co do przyjmowanego kryterium odróżniania dobra od zła: było nim szczęście, co nie znaczy, że ci wszyscy badacze moralności byli jednomyślni. Szczęście można różnorako rozumieć, ale w starożytności i w średniowieczu przyjmowano jako oczywistą tezę, że być szczęśliwym, znaczy żyć zgodnie z naturą. Podane odpowiedzi na pytanie o naturę człowieka były skrajnie różne i na ich podstawie ukształtowały się kolejne stanowiska, będące odmianami eudajmonizmu: hedonizm, eudajmonizm transcendentny, perfekcjonizm oraz utylitaryzm. Dla hedonisty życie zgodne z naturą, to życie przyjemne, a więc kryterium odróżniania dobra od zła jest przyjemność. Przedstawicielami starożytnego hedonizmu byli: Arystyp z Cyreny (435-350 p. Chr.), Epikur (341-270 p. Chr.) i Demokryt (460-370 p. Chr.). Arystyp przyjemność utożsamiał z doznaniami zmysłów (hedonizm radykalny), a Demokryt i Epikur przyjemność wiązali z duszą i poznaniem rozumowym (hedonizm umiarkowany). Tak rozumiany hedonizm pozwalał ubiegać się o to, co

28 Bibliotheca Nostra przyjemne, bo to, co przyjemne, jest na ogół wskaźnikiem tego, co dla nas korzystne. Hedonizm umiarkowany zalecał jednak umiar, bez którego nie ma spokoju ducha, koniecznego do szczęścia. Ponadto głosił, że nie o każdą przyjemność warto się starać, bo nie przyjemności czynią człowieka szczęśliwym, ale działania rozumne, sprowadzające harmonię i pokój duszy. Stanowisko eudajmonizmu transcendentnego jest istotnie związane z przyjmowaną koncepcją człowieka, według której na tym świecie nigdy prawdziwego szczęścia doznać nie można. Powinno się więc tak postępować, by zapewnić sobie szczęście w życiu pośmiertnym, niezależnie od tego, jak ono było rozumiane: czy jako przebywanie duszy w świecie idei (Platon, 429-347 p. Chr.), czy w chrześcijańskim raju (Augustyn, 354-430 po Chr.). Jedyną racją moralnej wartości czynu jest tu osiągnięcie szczęścia poprzez dobro leżące poza granicami świata zmysłowego. Dla perfekcjonizmu wyznacznikiem moralności czynu jest to, czy prowadzi on do szczęścia, a szczęście jest osiągane przez osobistą doskonałość człowieka, poprzez jego samourzeczywistnienie. Przedstawicielami tego stanowiska byli: w starożytności Arystoteles (348-322p.Chr), w średniowieczu Tomasz z Akwinu (1225-1274), a współcześnie Mieczysław Albert Krąpiec (1921-2008). Utylitaryzm jest stanowiskiem wypracowanym przez filozofię nowożytną w osobie Johna Stuarta Milla (1806-1873). Tu racją wartości moralnej czynu jest jego pożyteczność, społeczna korzyść. Przedstawiciele tego nurtu uważają, że interesy ludzi nie są sprzeczne ze sobą, a moje szczęście prowadzi do szczęścia ogółu. Utylitaryści formułują zasadę: jak najwięcej szczęścia dla jak największej grupy ludzi. Tego typu myślenia można się doszukać w prezentowanych kodeksach. Dla przykładu kodeks Bostwany podaje następującą maksymę: Dobra decyzja może przynieść korzyść milionom, ale nieetyczna może skaleczyć naszą przyszłość (s. 42), gdzie w korzyściach milionów można się doszukać tez utylitarystów. Deontonomizm W ramach deontonomizmu nie wypracowano aż tylu rozwiązań, jak w przypadku eudajmonizmu, wspomnę tu tylko o deontonomizmie autonomicznym, autorstwa Immanuela Kanta (1724-1804). To stanowisko przyjmuje, że nakaz, który jest podstawą etyki deontonomicznej, jest wpisany w ludzką naturę jako imperatyw kategoryczny, który nas poucza: Postępuj tak, jak gdyby maksyma twojego postępowania przez wolę twą miała się stać ogólnym prawem przyrody 2. A więc nakaz jest w podmiocie poznającym i działającym, nie jest narzucony z zewnątrz. W prezentowanych kodeksach jest wiele z myślenia deontonomicznego: dobre, bo nakazane. Stąd sformułowania powinien to, nie powinien 2 I. Kant: Uzasadnienie metafizyki moralności. Warszawa 1971, s. 50-51.

Artykuły 29 tamtego, które są praktyczne i użyteczne, stąd obecne we wszystkich kodeksach zebranych w omawianej książce (s. 26-27). Deontonomiczne ujęcie moralności nie jest ujęciem wyczerpującym, bo nie uwzględnia indywidualnego poznania rozumowego i wolnej decyzji użytkownika biblioteki. Etyka zachęca do dalszych poszukiwań normy moralności. Personalizm Czas na bliższą charakterystykę personalizmu. Godność osoby ludzkiej, która jest tu normą moralności, posiada następujące cechy: przyrodzoność, powszechność, nienabywalność, niezbywalność, dynamiczność, które teraz krótko opiszę. Cecha przyrodzoności mówi nam, że godność osoby ludzkiej, to wewnętrzna właściwość człowieka. To nie jest cecha, którą człowiek może posiadać, lub nie, ona jest nieodłączna od bycia człowiekiem. Przypisywanie cechy powszechności znaczy, że godność osoby ludzkiej przysługuje wszystkim ludziom, niezależnie od wieku, koloru skóry, stanu zdrowia itd... Godność osoby ludzkiej jest nienabywalna, bo jej posiadanie nie jest skutkiem jakiegokolwiek działania czy okoliczności. Jest także niezbywalna, co znaczy, że nie można jej komuś odebrać, ani nie można zostać jej pozbawionym, nawet, jeżeli ma się na sumieniu okropne zbrodnie. I ostatnia cecha godności osoby ludzkiej, to jej dynamiczny charakter: godność jest czymś zastanym, ale i czymś zadanym, co powinno zostać rozwijane. W prezentowanej książce czuć ducha etycznego personalizmu, kryterium typowe dla oficjalnych dokumentów pisanych w XX i na początku XXI wieku. Słowo-klucz godność często się tam pojawia, dla przykładu na stronach: s. 57, 59. W całej książce podkreśla się powszechność (uniwersalność) w traktowaniu czytelników. Muszę przyznać, że w wspomnianych kodeksach etyki bibliotekarskiej nie widzę myślenia typu hedonistycznego, eudajmonizmu transcendentnego. Ewentualnie można się dopatrzeć myślenia kategoriami zakazu i nakazu, czyli podstaw koncepcji deontonomicznej. Śladowo są obecne: perfekcjonizm i utylitaryzm. Bez wątpienia autorzy tych kodeksów godność osoby ludzkiej traktowali jako podstawowe kryterium odróżniania czynu moralnie dobrego od złego. Składniki czynu moralnego W analizach etycznych użytecznym jest wyodrębnienie w czynie podlegającym kwalifikacji moralnej trzech składowych: przedmiot, okoliczności, intencja. Przedmiot czynu moralnego to wykonana czynność bez jej kwalifikacji, czy oceniamy ją jako moralnie dobrą, czy złą, np. pomoc bibliotekarki/karza w dotarciu do trudno dostępnych materiałów, poszukiwanych przez czytelnika. Składowa nazywana intencją to powód, dla którego bibliotekarka/karz podjął się danej czynności. Personalizm mówi o dwóch podstawowych intencjach: (nie)sprzyjaniu poszanowania godno-

30 Bibliotheca Nostra ści drugiego człowieka. Okoliczności z kolei opisują konkretny kontekst występowania danego czynu moralnego: Kto? Komu? Jak? Gdzie? I tak dalej. Wspomniane okoliczności powodują, że dwa czyny, wykonane z tą samą intencją, mogą być inne ze względu na inny kontekst. W zależności od tego, dla kogo bibliotekarka/karz przygotowuje trudno dostępne materiały, chociaż działa z szlachetnych pobudek, mogą to być czyny różnie kwalifikowane, w zależności od okoliczności, np. nie wszystkie materiały powinny być dostępne dzieciom. Jako czyn moralnie pełnowartościowy określa się ten, którego czynność i okoliczności zostały adekwatnie dobrane do zaistniałej sytuacji i ma na uwadze dobro drugiego człowieka, a nie korzyść podejmującego tę czynność. Natomiast czyn, który ma szlachetną intencję, ale niezbyt odpowiada potrzebom w etyce, jest nazywany czynem dobrym. Dla etyki bowiem najważniejszą jest składowa zwana intencją. Czytając Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie zadawałam sobie pytania: Czy te kodeksy stawiają na intencję? Czy uwzględniają modyfikacje czynu przez okoliczności jego wykonania? Czy może w nich liczy się tylko sam przedmiot czynu? Trudno o jednoznaczną odpowiedź. Intelektualizm etyczny Teraz chcę przypomnieć jeden z poglądów Sokratesa, zwany intelektualizmem etycznym: tego, co jest naprawdę dobre można się nauczyć; temu, kto postępuje źle brakuje wiedzy o tym, co dobre i stąd się bierze jego złe postępowanie. A więc samo poznanie rozumowe wystarczy do tego, by dobrze postępować. Czy te kodeksy są pisane z takim założeniem? Mam nadzieję, że nie, bo niejednokrotnie pokazywano naiwny optymizm takiego stanowiska. Przypomnę tu słynne sformułowanie Owidiusza (43 p. Chr.-17 po Chr.): widzę to, co dobre, chcę tego, a jednak tak nie postępuję. Na działanie moralnie dobre składają się więc co najmniej trzy elementy: 1. rozumowe poznanie tego, co dobre; 2. zgoda wolnej woli ludzkiej na dokonanie dobrego czynu, rozpoznanego wcześniej przez rozum; 3. inne czynniki, np. brak silnej woli, choroba, lenistwo, brak możliwości fizycznej dokonania czynu, uczucia itd... Najlepiej napisany kodeks (czyli rozumowe przedstawienie tego, co dobre w zakresie korzystania z bibliotek) nie wystarczy więc do tego, by użytkownicy bibliotek szanowali jego reguły, niezbędna jest jeszcze ich dobra wola oraz na tyle wyrobiony charakter, który by pomagał im w realizacji powziętego zadania. Te ostatnie są tradycyjnie nazywane zadaniami wychowawców, po części są nimi także bibliotekarki/karze.

Artykuły 31 Zakończenie Na zakończenie proponuję spojrzeć na zebrane kodeksy z punktu widzenia filozofii wartości. Autor wstępu Zdzisław Gębołyś zwraca uwagę na problem wyłuskania powszechnie uważanych wartości oraz ich odszukanie w prezentowanych kodeksach. Z filozoficznego punktu widzenia można byłoby jeszcze postawić pytanie o zależności pomiędzy wskazanymi wartościami, w szczególności o ich uhierarchizowanie. Nie widzę podstaw do takich rozważań na podstawie lektury, do której się odnoszę, ale wskazanym wydaje mi się zakończenie tego tekstu przypomnieniem greckiego przekonania, że u szczytu hierarchii wartości stoją: prawda, dobro i piękno. Prócz tego, że były najważniejszymi wartościami, posiadały jeszcze jedną, zapomnianą dziś cechę: występowały razem: to, co było piękne, zarazem było dobre i prawdziwe. Dr Gabriela Besler jest pracownikiem Zakładu Etyki w Instytucie Filozofii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

SPRAWOZDANIA Biblioteka AWF w Katowicach w 2008 roku System biblioteczno-informacyjny Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach składa się z: Biblioteki Głównej; Biblioteki Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycznego (ZOD) w Jastrzębiu Zdroju. Bibliotekę Główną tworzą dwa działy i samodzielne stanowisko Bibliotekarza Systemowego 1 : 1. Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów z sekcjami: Wydawnictw Zwartych; Wydawnictw Ciągłych. 2. Dział Udostępniania Zbiorów, Informacji i Dokumentacji Naukowej z sekcjami: Udostępniania Prezencyjnego; Wypożyczeń, Przechowywania i Ochrony Zbiorów; Informacji i Dokumentacji Naukowej; Wypożyczalnia Międzybiblioteczna. 3. Bibliotekarz Systemowy/Administrator Systemu. Bibliotekę ZOD tworzą agendy: Czytelnia; Wypożyczalnia. 1 Struktura w trakcie zatwierdzania

Sprawozdania 33 Gromadzenie i opracowanie zbiorów dla Biblioteki ZOD odbywa się centralnie w Bibliotece Głównej. 1. Pracownicy Stan zatrudnienia w Bibliotece wynosi 16 pełnych etatów 2. Struktura zatrudnienia przedstawia się następująco: Tabela 1. Pracownicy Wyszczególnienie Stan osobowy Procent ogółu zatrudnionych Kierownik Biblioteki 1 6 % Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów Dział Udostępniania Zbiorów, Informacji i Dokumentacji Naukowej Bibliotekarz Systemowy/ Administrator Systemu 6 38 % 7 44 % 1 6 % Biblioteka ZOD 1 6 % Razem 16 100 % Tendencja (w stosunku do roku 2007): Stan zatrudnienia uległ zmniejszeniu o 4 pełne etaty, czyli o 20%. 2. Zbiory Stan zbiorów na dzień 31.12.2008 roku wynosił łącznie 59127 wol., a jego struktura przedstawiała się następująco: 2 Stan na 01.02.2009 r.

34 Bibliotheca Nostra Tabela 2. Druki zwarte Druki zwarte Ilość wol. Udział (%) Druki zwarte razem, w tym: 52240 100,0 Biblioteka Główna 50961 97,6 Biblioteka ZOD 1279 2,4 Tendencja: Wzrost o ponad 2100 wol. (4%). Tabela 3. Druki ciągłe Druki ciągłe Ilość wol. Udział (%) Druki ciągłe razem, w tym: 6887 100,0 Biblioteka Główna 6571 95,4 Biblioteka ZOD 316 4,6 Tendencja: Wzrost o ponad 650 wol. (11%). Tabela 4. Całość zbiorów. Całość zbiorów Ilość wol. Udział (%) Biblioteka Główna 57532 97,3 Biblioteka ZOD 1595 2,7 Razem 59127 100,0 Tendencja: Wzrost o prawie 2800 wol. (5%).

Sprawozdania 35 Nabytki w 2008 roku i ich struktura druki zwarte Tabela 5. Sposób nabycia Liczba woluminów Wyszczególnienie Udział (%) Wartość Udział (%) Kupno 1552 69,6 62713 zł 79,4 Dary 537 24,1 12000 zł 15,2 Wymiana 140 6,3 4234 zł 5,4 Razem 2229 100,0 78947 zł 100,0 Tabela 6. Miejsce przeznaczenia Liczba woluminów Wyszczególnienie Udział (%) Wartość Udział (%) Biblioteka Główna 2103 94,3 75369 zł 95,5 Biblioteka ZOD 126 5,7 3578 zł 4,5 Razem 2229 100,0 78947 zł 100,0 Nabytki w 2008 roku i ich struktura czasopisma Tabela 7. Sposób nabycia* Wyszczególnienie Liczba tytułów Udział (%) Wartość Udział (%) Prenumerata 156 65,3 33683 zł 83,3 Dary 43 18,0 4875 zł 12,1 Wymiana 40 16,7 1878 zł 4,6 Razem 239 100,0 40436 zł 100,0

36 Bibliotheca Nostra Tabela 8. Czasopisma polskie i zagraniczne* Wyszczególnienie Czasopisma polskie Czasopisma zagraniczne Liczba tytułów Udział (%) Wartość Udział (%) 188 78,7 16087 zł 39,8 51 21,3 24349 zł 60,2 Razem 239 100,0 40436 zł 100,0 * Razem Biblioteka Główna i Biblioteka ZOD Tabela 9. Miejsce przeznaczenia* Liczba tytułów Udział (%) Wartość Udział (%) Biblioteka Główna 227 95,0 38293 zł 94,7 Biblioteka ZOD 12 5,0 2143 zł 5,3 Razem 239 100,0 40436 zł 100,0 * Razem czasopisma polskie i zagraniczne 3. Udostępnianie Liczba zarejestrowanych użytkowników wynosiła 6266 - wzrost o 565 użytkowników (10%). Liczba udostępnień zbiorów przedstawiała się następująco:

Sprawozdania 37 Tabela 10. Biblioteka Główna Wyszczególnienie Liczba udostępnień na zewnątrz Liczba udostępnień na miejscu Wypożyczenia międzybiblioteczne Razem Udział (%) Książki 16064 16094 32 32190 60,8 Czasopisma - 9662-9662 18,3 Kserokopie 11057 X 16 11073 20,9 Razem 27121 25756 48 52925 100,0 Udział (%) 51,2 48,7 0,1 100,0 Tendencja: Całkowita liczba udostępnień (książki, czasopisma i kserokopie, zarówno na miejscu jak i na zewnątrz) wzrost o 1217 (2%). Największy wzrost nastąpił w pozycji Kserokopie (29%).

38 Bibliotheca Nostra Tabela 11. Biblioteka ZOD Wyszczególnienie Liczba udostępnień na zewnątrz Liczba udostępnień na miejscu Razem Udział (%) Książki 847 273 1120 53,0 Czasopisma - 993 993 47,0 Razem 847 1266 2113 100,0 Udział (%) 40,1 59,9 100,0 Opracował mgr Mariusz Pacha - kierownik Biblioteki Głównej AWF w Katowicach.

Sprawozdania 39 Agata Muc Sprawozdanie z konferencji Finanse bibliotek naukowych a ochrona dóbr kultury W dniu 15 stycznia 2009 r. w budynku Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach odbyła się ogólnopolska konferencja Finanse bibliotek naukowych a ochrona dóbr kultury. Spotkanie zostało zorganizowane przez Bibliotekę Teologiczną Uniwersytetu Śląskiego, wspólnie z Federacją Bibliotek Kościelnych FIDES oraz Sekcją Bibliotek Szkół Wyższych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich Okręgu Górnośląskiego w ramach XVI Forum Sekcji Bibliotek Szkół Wyższych SBP. Celem konferencji było ukazanie znaczenia finansów, sposobów ich pozyskiwania i odpowiedniego wydatkowania w różnego typu bibliotekach dla ochrony zasobów bibliotecznych stanowiących jedno z podstawowych dóbr kultury. Problematyka obrad przede wszystkim oscylowała wokół możliwości zabezpieczenia środków na nowoczesne budownictwo biblioteczne, konserwację, ochronę i digitalizację zbiorów. Wśród zainteresowanych tematyką gości znaleźli się zarówno bibliotekarze reprezentujący biblioteki z całego kraju, m.in. bibliotekarze akademiccy, bibliotek publicznych i szkolnych, jak i pracownicy naukowi oraz studenci Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego. Uroczystego otwarcia konferencji dokonał Dziekan Wydziału Teologicznego UŚ - ks. prof. dr hab. Andrzej Żądło, który witając gości i zachęcając do owocnych obrad, wyraził uznanie dla organizatorów i zaproszonych prelegentów podejmujących niełatwy temat finansów w działalności bibliotecznej. Podczas pierwszej sesji, mającej charakter przeglądowo-teoretyczny, moderatorem był ks. Jerzy Witczak, dyrektor Biblioteki Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, a równocześnie przewodniczący Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES. Wykład inauguracyjny wygłosił prof. UŚ dr hab. Dariusz Pawelec, Dyrektor Biblioteki UŚ, na temat tego jak doszło do powstania koncepcji i projektu budowy nowoczesnego Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej oraz w jaki sposób Uniwersytetowi Śląskiemu oraz Akademii Ekonomicznej udało się pozyskać środki na ten cel. Podobnej tematyce poświęcony był kolejny referat, w którym Władysław Szczęch, starszy dokumentalista dyplomowany,

40 Bibliotheca Nostra zastępca dyrektora Biblioteki Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, przedstawił historię oddania do użytku nowego gmachu bibliotecznego wraz z kompletnym wyposażeniem dla społeczności akademickiej. Kolejne dwa wykłady miały wymiar naukowo-badawczy, ponieważ zostały przygotowane na podstawie badań ankietowych oraz literaturowych przez pracowników naukowych z Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Pierwszy z nich, przedstawiony przez dr. Zdzisława Gębołysia, dotyczył różnych form sponsoringu i fundraisingu stosowanych przez biblioteki akademickie w Polsce i za granicą, Natomiast w drugim, prelegentka dr Jolanta Szulc, omówiła problematykę zarządzania finansami w bibliotece jako jednej z wielu typów instytucji usługowych działających na rynku, niedochodowych i nie nastawionych na osiąganie zysków. Następny referat, zaprezentowany przez Bogumiłę Urban, Dyrektorkę Biblioteki Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Wydział Zamiejscowy w Chorzowie, odnosił się do tego, jak ważne jest odpowiednie skonstruowanie i konsekwentne realizowanie planu finansowego w działalności biblioteki. Na koniec tej części konferencji, tuż przed zaplanowaną przerwą w obradach, nastąpiła krótka prezentacja książki Biblioteki kościelne i klasztorne w Polsce. Historia i współczesność pod redakcją ks. Henryka Olszara i Bogumiły Warząchowskiej, wydanej w serii Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a opracowanej m.in. przez zespół pracowników Biblioteki Teologicznej. Książkę można było kupić na stoisku Księgarni Św. Jacka, na którym prezentowano również inne publikacje tego wydawnictwa. Podczas przerwy można było zaopatrzyć się również w literaturę naukową i popularnonaukową eksponowaną przez Hurtownię i Wydawnictwo Książek Katolickich Emmanuel. Drugą sesję, mającą charakter bardziej warsztatowy, poprowadziła Maria Kycler, kustosz dyplomowany Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a równocześnie przedstawiciel Sekcji Bibliotek Szkół Wyższych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Ta część konferencji została zainaugurowana przez ks. Wacława Umińskiego, Dyrektora Biblioteki Księży Misjonarzy w Krakowie, który przybliżył wszystkim zebranym tematykę ochrony i konserwacji zapobiegawczej zabytkowych zbiorów swojej biblioteki. Natomiast następna prezentacja ukazała inny wymiar ochrony księgozbiorów, polegający na ich digitalizowaniu i umieszczaniu w bibliotekach wirtualnych, do czego przekonywał Remigiusz Lis, zastępca dyrektora Biblioteki Śląskiej w Katowicach i jednocześnie współtwórca projektu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej. O tym jak należy przystąpić do przygotowania projektu, aby uzyskać wsparcie finansowe z funduszy strukturalnych, mówiła Katarzyna Dudziak z Działu Projektów Międzynarodowych i Współpracy z Zagranicą Uniwersytetu Śląskiego w Katowi-

Sprawozdania 41 cach. W kolejnym referacie, zastępca dyrektora Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, starszy kustosz dyplomowany Małgorzata Waga podzieliła się własnymi doświadczeniami z przygotowania i opracowania grantu dla pozyskania sprzętu komputerowego wykorzystywanego w bibliotece uniwersyteckiej. Konferencję zamykało wystąpienie Agaty Muc, adiunkta bibliotecznego z Biblioteki Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego, w którym prelegentka przedstawiła wyniki badań ankietowych dotyczących różnorodnych sposobów finansowania zasobów bibliotek wydziałów teologicznych w Polsce. Konferencja, zgodnie z zamysłem organizatorów, stała się ciekawym forum wymiany poglądów, idei i doświadczeń badaczy i praktyków z wielu ośrodków bibliotekarskich i akademickich. Podczas wystąpień wskazano szereg zagadnień wciąż wymagających dopracowania, m.in. w zakresie budownictwa bibliotecznego, konserwacji i ochrony obiektów bibliotecznych, digitalizacji zbiorów oraz pozyskiwania funduszy w tym zakresie. Uczestnicy konferencji mogli wysłuchać referatów dotyczących szerokiego spektrum zagadnień związanych z finansowaniem bibliotek oraz podzielić się doświadczeniami ze swoich miejsc pracy. Dyskusje kuluarowe zgromadzonych gości potwierdziły trafność doboru tematyki oraz prelegentów przez organizatorów konferencji i jednocześnie uświadomiły konieczność dalszych spotkań w celu pogłębienia prezentowanych zagadnień. Szczegółowy program oraz prezentacje multimedialne pokazywane podczas trwania konferencji można odnaleźć na stronie domowej Biblioteki Teologicznej UŚ - www.bib.wtl.us.edu.pl. Mgr Agata Muc jest pracownikiem Biblioteki Teologiczej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

42 Bibliotheca Nostra Maria Kycler, Joanna Chwałek Walne zebranie Sekcji Bibliotek Szkół Wyższych Dnia 17 lutego 2009 roku odbyło się walne zebranie Sekcji Bibliotek Szkół Wyższych przy Zarządzie Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Katowicach. Głównym celem zebrania był wybór nowego Zarządu Sekcji. Ustępująca przewodnicząca Zarządu Bogumiła Urban dokonała podsumowania kadencji 2004-2008. Za sukces kadencji można poczytać ożywioną działalność edukacyjno-szkoleniową (konferencje, fora, warsztaty) oraz współpracę z bibliotekami zagranicznymi (wyjazdy studyjne do Lwowa i Berlina), a także działalność wydawniczą i dokumentacyjną, czyli współpracę z Bibliotheca Nostra i podjęcie starań o uczynienie go czasopismem recenzowanym oraz powstanie pracy licencjackiej na temat działalności Sekcji. Następnie członkowie Sekcji przedstawili kolejno organizowane w najbliższym czasie przez swoje biblioteki imprezy (m. in. wyjazd szkoleniowy do bibliotek węgierskich - WSB w Chorzowie, konferencja o prawie autorskim w Wydziale Prawa UŚ). Po tej podsumowującej części przeprowadzono wybory nowego Zarządu, w skład którego ostatecznie weszły: Marzanna Chmielarska (Biblioteka Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej), Joanna Chwałek (Biblioteka Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach), Urszula Cieślik (Biblioteka Politechniki Śląskiej w Gliwicach), Maria Kycler (Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach), Beata Palma (Biblioteka Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu), Bogumiła Urban (Biblioteka Wyższej Szkoły Bankowej w Chorzowie). Na zebraniu dokonano również wyboru delegatów na Zjazd Okręgowy Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Zostali nimi: Izabela Furgoł-Wala (Biblioteka Politechniki Śląskiej w Gliwicach), Maria Kycler (Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach),

Sprawozdania 43 Elżbieta Okularczyk (Biblioteka Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu), Bogumiła Urban (Biblioteka Wyższej Szkoły Bankowej w Chorzowie), Krzysztof Zioło (Biblioteka Politechniki Śląskiej w Gliwicach). Fot. 1. Od lewej stoją: Urszula Cieślik z Biblioteki Politechniki Śląskiej, Marzanna Chmielarska z Biblioteki Wyższej Szkoły Biznesu, Sylwia Błaszczyk z Zarządu Okręgu SBP w Katowicach, Bogumiła Urban z Biblioteki Wyższej Szkoły Bankowej (Przewodnicząca), Izabela Furgoł-Wala z Biblioteki PŚ, Maria Kycler z Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, Beata Palma z Biblioteki Wyższej Szkoły Humanitas i Joanna Chwałek z Biblioteki AWF Nowy Zarząd rozpoczął ożywioną dyskusję na temat celów programowych działalności Sekcji. Ustalono, że nadrzędnymi celami będą: wypracowanie modelu aktywizacji zawodowej bibliotekarzy, ze szczególnym uwzględnieniem przydatności i atrakcyjności tej oferty dla młodych pracowników bibliotek; dalsza praca nad budowaniem pozytywnego wizerunku bibliotek akademickich, m.in. poprzez włączenie się w tegoroczne obchody Tygodnia Bibliotek, obchodzonego pod hasłem Biblioteka to plus; podejmowanie inicjatyw oraz wpływanie za pośrednictwem Zarządu Głównego SBP na kształt nowelizowanej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w kontekście zapisów dotyczących miejsca i funkcji bibliotek w strukturze szkół wyższych a także stanowisk, wymagań kwalifikacyjnych oraz wynagradzania bibliotekarzy akademickich.

44 Bibliotheca Nostra Na pierwszym zebraniu Zarządu, które odbyło się 24 lutego, a którego gospodynią była pani Bogumiła Urban, przydzielono obowiązki w ramach Zarządu Sekcji. I tak: fotele Przewodniczącej i Sekretarza zajęły te same osoby, które tak doskonale sprawdziły się w swych rolach w poprzedniej kadencji, a więc Bogumiła Urban i Maria Kycler. Obowiązki Skarbnika przejęła Beata Palma. Zarząd Sekcji dołoży wszelkich starań, aby obecna kadencja obfitowała w jeszcze większą liczbę ciekawych i inspirujących spotkań, konferencji czy zabaw sportowych. Niewątpliwie oknem na działalność środowiska śląskich bibliotekarzy będzie strona internetowa Sekcji, której, ku ubolewaniu Przewodniczącej, do tej pory nie udało się założyć, a obecnie poczyniono poważne kroki do realizacji tego celu, oraz podjęcie współpracy z wydawcą Bibliotheca Nostra Biblioteką Główną Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki tak, aby pismo to było medium całego środowiska bibliotekarzy śląskich i dało im możliwość zaistnienia w społeczności naukowej poprzez uczynienie tego czasopisma recenzowanym. Mgr Maria Kycler jest pracownikiem Oddziału Gromadzenia, Uzupełniania i Opracowania Zbiorów Biblioteki Głównej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Mgr Joanna Chwałek jest Bibliotekarzem Systemowym w Bibliotece Głównej Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach.

Sprawozdania 45 Dominika Paleczna Obserwując Jakość usług bibliotecznych w społeczeństwie informacyjnym. Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, Katowice 26-27.02.2009 Nasze życie, społeczeństwo oraz gospodarka w coraz większym stopniu opierają się na wiedzy. Jak prezentują się usługi biblioteczne z punktu widzenia i potrzeb społeczeństwa informacyjnego? Wiele ciekawych opinii i propozycji można było usłyszeć podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Jakość usług bibliotecznych w społeczeństwie informacyjnym, która odbyła się 26-27 lutego 2009 r. w Bibliotece Śląskiej w Katowicach. Dwudniowe obrady zorganizowane zostały przez Zakład Bibliotekoznawstwa i Marketingu Książki Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Bibliotekę Śląską w Katowicach oraz Komisję Zarządzania i Marketingu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Po uroczystym otwarciu Konferencji przez prof. zw. dr hab. Jana Malickiego (Dyrektora Biblioteki Śląskiej oraz Przewodniczącego Krajowej Rady Bibliotecznej), dr hab. Mariolę Jarczyk (zastępcę Dyrektora Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ) oraz mgr Elżbietę Stefańczyk (Przewodniczącą SBP oraz zastępcę Dyrektora Biblioteki Narodowej) sesję plenarną poprowadziła prof. dr hab. Irena Socha (UŚ). Spotkanie otwierała wypowiedź prof. UMK dr hab. Ewy Głowackiej. Ocena wpływu usług biblioteczno-informacyjnych w badaniach jakości bibliotek. Autorka zwróciła uwagę na utrudnienia w prowadzeniu badań, którymi są czasochłonność oraz brak zadowalającego dostępu do danych. Następnie z tekstem Biblioteczne usługi bibliograficzne, kilka uwag w kontekście współczesnego podejścia wystąpiła prof. UŁ dr hab. Stanisława Kurek-Kokocińska. W referacie zaproponowany został podział usług bibliotecznych. Prelegentka zwróciła uwagę na brak informacji na stronach internetowych placówek bibliotecznych na temat możliwości zamawiania zestawień bibliograficznych. Sesję II Usługi dla młodego odbiorcy i innych grup wiekowych poprowadziła mgr Aneta Satława z BŚ). Pierwszą prelegentką po przerwie była doc. Milada Pisková (Slezská Univerzita v Opavě, Czechy) z referatem Poznámký k psychologii soudobého čtenáře (Uwagi o psychologii współczesnego czytelnika). Dr Katarzyna Tałuć tłumaczyła referat na język polski.

46 Bibliotheca Nostra Prelegentka dostrzegła konieczność organizowania dla pracowników bibliotek kursów z zakresu psychologii i pedagogiki. Mgr Anna Janus z MBP we Wrocławiu wystąpiła z tekstem pt. Standardy i jakość obsługi i oferty we współczesnych bibliotekach na przykładzie Mediateki we Wrocławiu. Omówiono badania jakości usług, które posłużyły do stworzenia strategii rozwoju wrocławskiej Mediateki. Następnie zaprezentował się Jerzy Kumiega (Dolnośląska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu), który opowiedział o Akcji Z książką na walizkach jako masowa forma animacji czytelniczej, propagującej czytelnictwo. Przemówienie Centrum Literatury Dziecięcej mgr Stanisławy Niedzieli (MBP w Oświęcimiu) pozwoliło słuchaczom poznać szczegóły rodzącej się obecnie instytucji. Centrum obecnie zajmuje się działalnością instruktażową dla bibliotekarzy, nauczycieli oraz rodziców. Sesję zamknęła dr Danuta Świerczyńska-Jelonek (Wydział Pedagogiczny UW) referatem Literatura dla młodego czytelnika jako wyzwanie dla współczesności. Prelegentka dostrzegła, że dzieci są znacznie dojrzalsze, niż wydaje się dorosłym, dlatego też należy podejmować z nimi tematy trudne. Ostatnią sesję tego dnia, Koncepcje zarządzania jakością, poprowadziła prof. UMK dr hab. E. Głowacka. Na początku wysłuchaliśmy referatu dr Jolanty Szulc (UŚ) pt. Koncepcje zarządzania jakością w bibliotekach polskich. Stan obecny i kierunki badań (studia literaturowe). Autorka, opierając się na literaturze, przedstawiła współczesne i przewidywane na przyszłość kierunki badań nad zarządzaniem jakością w bibliotekach. Następnie mgr Jacek Marek Radwan wystąpił z tekstem współautorskim, opracowanym z mgr Joanną Kitą (Biblioteka Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ). W wypowiedzi pt. Zastosowanie ośmiu zasad zarządzania jakością w Bibliotece Wydziałowej Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego omówionych zostało tytułowych osiem zasad zarządzania jakością w bibliotece. Japońską filozofię KAIZEN przedstawiła w referacie Narzędzia kontroli jakości w działalności biblioteki akademickiej. Czy filozofia KAIZEN ma zastosowanie w bibliotece akademickiej uczelni pedagogicznej? mgr Bogumiła Konieczny-Rozenfeld (Biblioteka APS w Warszawie). Autorka spostrzegła, że ta wschodnia filozofia może znaleźć zastosowanie w bibliotekach. Autorski model audytu informacyjnego w bibliotece został zaprezentowany przez studenta Uniwersytetu Warszawskiego Kacpra Trzaskę (UW) w referacie Należy ciągle tworzyć, dbając o jakość, a nie bojąc się o jakość audyt informacyjny w praktyce bibliotekarskiej. Czwartkowe obrady zamykał referat dr Mai Wojciechowskiej (Biblioteka Wyższej Szkoły Ateneum w Gdańsku) pt. Wartości etyczne w wybranych aspektach zarządzania i organizacji bibliotek. Autorka zaprezentowała wyniki ankiety przeprowadzonej w środowisku bibliotekarskim, dotyczącej pogwałcenia zasad etycznych w pracy.

Sprawozdania 47 Drugiego dnia Konferencji, po oprowadzeniu uczestników po Bibliotece Śląskiej, rozpoczęły się jednocześnie dwie sesje obrad. Pierwszą z nich, prowadzoną przez dr M. Wojciechowską w sali audytoryjnej Parnassos, obdarzono nazwą Usługi dla różnych grup odbiorców. Sesję tę otwierał referat Aktualna oferta usług bibliotecznych dla środowisk uczelni medycznych w Polsce autorstwa mgr Ewy Busse-Turczyńskiej i mgr Renaty Birskiej (Biblioteka UM w Lublinie). W wystąpieniu omówiono zmiany, które nastąpiły w ostatnich latach w ofertach usług bibliotek medycznych. Dalsze wystąpienie, Świat się zmienia, czyli jakość usług bibliotecznych wczoraj i dziś w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu, zaprezentowała mgr Helena Olszewska. Autorka przedstawiła wyniki badań ankietowych dotyczących oceny jakości usług Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. W dalszej kolejności nastąpiła Prezentacja Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, której dokonali mgr Remigiusz Lis i mgr Agnieszka Koszowska (BŚ). R. Lis krótko przedstawił cele Śląskiej Biblioteki Cyfrowej (ŚBC), a A. Koszowska omówiła proces tworzenia ŚBC. W tym samym czasie w Sali Benedyktynce dr Zdzisław Gębołyś (UŚ) prowadził sesję Badanie potrzeb i satysfakcji klientów bibliotek, którą otwierało wystąpienie mgr Katarzyny Regulskiej (Biblioteka Główna AE w Poznaniu) pt. Przegląd metod i narzędzi pomiaru jakości usług bibliotecznych w oparciu o biblioteki akademickie. Autorka przedstawiła narzędzia do pomiaru jakości usług bibliotecznych, a także stwierdziła, że użytkownicy bibliotek akademickich są bardzo wymagający. Następnie wystąpiła dr inż. Beata Korzystka (Biblioteka Główna Politechniki Poznańskiej) z referatem Badanie jakości i profilowanie usług bibliotecznoinformacyjnych w informacyjnym modelu naukowej biblioteki technicznej. Omówiona została ankieta, dzięki której możliwe było ulepszenie pracy systemów biblioteczno-informacyjnych. Kolejną prelegentką była mgr Justyna Jerzyk-Wojtecka (Biblioteka UŁ), która przedstawiła Mechaniczne bariery informacyjne i możliwości ich niwelowania w bibliotece akademickiej na przykładzie Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego omówienie badania czytelniczego. Autorka zapoznała słuchających z wynikami dwóch badań ankietowych przeprowadzonych wśród użytkowników. Także wyniki badań ankietowych zaprezentowała mgr Wioletta Jachym (Biblioteka Uczelniana Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie) w referacie pt. Księga życzeń w bibliotece uczelnianej PWSZ w Tarnowie czyli jak podnosimy jakość usług poprzez stosowanie badań ankietowych. Po przerwie kawowej rozpoczęła się ostatnia sesja, zatytułowana Standardy pracy i wskaźniki efektywności bibliotek, poprowadzona przez prof. dr hab. Elżbietę Gondek (Dyrektor Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ). Pierwszym referatem podczas tej części obrad było wystąpienie dr Z. Gębołysia pt. Etyczne rozterki, etyczne dylematy, etyczne zasady polskich bibliotekarzy (w świetle ankiety). Autor omówił

48 Bibliotheca Nostra wyniki przeprowadzonej przez siebie ankiety na temat poglądów etycznych pracowników bibliotek publicznych. Następnym prelegentem była mgr Emilia Lepkowska (Biblioteka Główna Politechniki Poznańskiej), która wygłosiła tekst Badanie potrzeb i satysfakcji użytkowników oraz wpływ etyki bibliotekarskiej na działalność usługową bibliotek. Autorka poruszyła m.in. problem wpływu etyki na funkcjonowanie bibliotek. Po tym wystąpieniu wysłuchać można było referatu mgr Marka Górskiego (Biblioteka Politechniki Krakowskiej) pt. Analiza funkcjonowania bibliotek naukowych w Polsce (AFBN) jako narzędzie wspomagające zarządzanie biblioteką oraz ocenę efektywności i jakości działań bibliotecznoinformacyjnych. Przedstawiony został projekt AFBN, którego baza może być pomocna przy zarządzaniu biblioteką naukową. Jako przedostatnia głos zabrała mgr Monika Kwaśniak (Książnica Pomorska w Szczecinie), która przedstawiła tekst pt. Model systemu zarządzania jakością w sieci bibliotek publicznych województwa zachodniopomorskiego a propozycje standardów pracy bibliotek publicznych, poświęcony procedurze formułowania standardów dla poszczególnych typów bibliotek publicznych w województwie zachodniopomorskim. Konferencję zamykał referat Kryteria estetyczne w ocenie jakości systemów informacyjnych autorstwa dr Małgorzaty Janiak (UJ). Autorka zauważyła, że w tekstach naukowych na temat oceny systemów informacyjnych niezwykle rzadko zwraca się uwagę na estetykę. Po ostatnim referacie głos zabrała prof. dr hab. E. Gondek, która podziękowała i pogratulowała prelegentom oraz organizatorom Konferencji, a tym samym zakończyła dwudniową imprezę, spajającą środowisko bibliotekarzy-praktyków i pracowników naukowych. Dominika Paleczna jest studentką Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Sprawozdania 49 Marzanna Chmielarska, Marlena Borowska Informacja w świecie cyfrowym: Informacja a innowacja W dniu 16 marca odbyła się II Konferencja Informacja w świecie cyfrowym: Informacja a innowacja. Organizatorem spotkania była Biblioteka Główna Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej. Obrady toczyły się w obszarach: Społeczny aspekt cyfryzacji świata Przestrzeń cyfrowa platformą dla innowacji Zarządzanie informacją cyfrową w zakresie biznesu, nauki, edukacji i rozrywki. Pierwszy referat pt.: Opór przed zmianą. Społeczne bariery informatyzacji. wygłosił pan Krzysztof Komorowski, specjalista Instytutu Sobieskiego w Warszawie. W wystąpieniu wskazał na przyczyny zapóźnień Polski w budowaniu społeczeństwa informacyjnego, widząc je raczej w obszarze społecznego oporu przed szybkim wdrażaniem innowacji technologicznych niż ograniczeniem dostępu do technologii. Społeczeństwo wiedzy w wymiarze społeczeństwa polskiego było przedmiotem refleksji Edwina Bendyka, publicysty, dziennikarza tygodnika POLITYKA, autora blogu Antymatriks. W jego wystąpieniu pt. Społeczeństwo wiedzy. Raport z pola walki mowa była o Narodowym Programie Foresight Polska 2020, wdrożenie którego skieruje Polskę na tory światowych trendów ewolucji społeczeństw w kierunku społeczeństw wiedzy. W skrócie dobrobyt=wiedza=demokracja, a społeczeństwo wiedzy to społeczeństwo oparte na innowacjach. Wystąpienie Karola Nowaczyka Społeczeństwo informacyjne w Polsce teraźniejszość i przyszłość było próbą podsumowania dotychczasowych rozważań z końcową konkluzją, że Polska wykorzystując unijne dotacje jest w stanie przejść z końca na szczyt listy państw dobrze wykorzystujących technologie internetowe. Sukces gwarantują kompetentni, dobrze wyszkoleni ludzie. Referatem kolejnym w pierwszej części obrad było wystąpienie Zintegrowany dostęp do otwartych, rozproszonych cyfrowych zasobów

50 Bibliotheca Nostra naukowych - rozwiązania europejskie pana Marcina Mielnickiego, pracownika Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego. Prelegent opisał stan polskich bibliotek cyfrowych, jak również odniósł się do europejskich projektów porządkujących wolne zasoby naukowe. Jako ostatnia wystąpiła dyrektor Biblioteki Głównej WSB, Marzanna Chmielarska, która zaprezentowała zgromadzonym projekt Informacja w świecie cyfrowym 1. Projekt ten jest rezultatem działań pracowników biblioteki Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej. Jego główny cel to porządkowanie zasobów Internetu, wyszukiwanie ciekawych linków oraz dokumentów pełnotekstowych zamieszczanych w sieci. Zaprezentowane statystyki strony wykazały, że tworzony od roku projekt cieszy się coraz większym zainteresowaniem osób z całej Polski od metropolii po miasteczka na obrzeżach kraju. Po przerwie, w czasie której uczestnicy konferencji mieli możliwość zwiedzenia Biblioteki Głównej Wyższej Szkoły Biznesu, nastąpiła druga tura obrad, rozpoczęta przez pracownika WSB, Pawła Buchwalda. W swoim referacie SI w procesach przepływu i porządkowania informacji nakreślił początki systemów Sztucznej Inteligencji (SI). Wskazał również dzisiejsze, praktyczne zastosowania tych technologii w porządkowaniu informacji. Pani Katarzyna Materska, dyrektor ds. bibliotecznych Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy wygłosiła referat Zarządzanie informacją indywidualną w środowisku organizacyjnej informacji cyfrowej dotyczący zarządzania informacją indywidualną i systemem porządkowania w sytuacji nadmiaru. Ważnym elementem pracy każdego bibliotekarza jest umiejętność wyszukiwania informacji w przeróżnych źródłach. Nowe medium jakim jest Internet, zwiększyło możliwości wyszukiwawcze równocześnie wymagając od bibliotekarzy nieustannego kształcenia w tym zakresie. Z tej przyczyny wystąpienie pani Sabiny Cisek Infobrokering w praktyce: zasady i metody wyszukiwania informacji w Internecie spotkało się z tak ciepłym przyjęciem przez słuchaczy. Prelegentka bardzo szeroko omówiła metodykę wyszukiwań w sieci Internet. Wskazała przydatne bazy, serwisy i wyszukiwarki. Dodatkowo scharakteryzowała pracę brokera informacji, wskazując na praktyczne wyróżniki tej profesji. Pan Stanisław Skórka, dyrektor Biblioteki Głównej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w ostatnim wystąpieniu Oszczędzaj czas użytkownika czyli o co powinien zapytać bibliotekarz architekta informacji wnikliwie określił obowiązki architekta informacji. Wskazał praktyczne 1 Informacja w świecie cyfrowym. [online] [dostęp: 25.04.2009]. Dostępny w World Wide Web: http://informacjacyfrowa.wsb.edu.pl/ (przyp. red.).

Sprawozdania 51 zastosowanie tego nie rozpowszechnionego w Polsce zawodu. Wykazał związki pomiędzy dobrze rozplanowaną informacją znajdującą się na stronie biblioteki, lub też stronie katalogu a dobrą komunikacją pomiędzy biblioteką a czytelnikami. Wszyscy uczestnicy konferencji mieli możliwość ocenienia jej, zarówno pod względem organizacyjnym jak i merytorycznym. Za wszystkie uwagi serdecznie dziękujemy. Staną się one dla organizatorów źródłem wiedzy, w jakich obszarach dopracowywać konferencyjne przedsięwzięcia. P.S. Efektem konferencji będzie recenzowana publikacja. Wszystkich zainteresowanych zamieszczeniem referatu zapraszamy do zapoznania się z obszarami programowymi publikacji. Obszary tematyczne: 1. Społeczny aspekt cyfryzacji świata. 2. Przestrzeń cyfrowa platformą dla innowacji. 3. Zarządzanie informacją cyfrową w zakresie biznesu, nauki, edukacji i rozrywki. Mgr Marzanna Chmielarska jest Dyrektorem Biblioteki Głównej Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej. Mgr Marlena Borowska jest Asystentem Dokumentacji i Informacji Naukowej w Bibliotece Głównej Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej.

WYDARZENIA Agnieszka Stachura Galeria Przy Schodach. Styczeń kwiecień 2009 W ostatnim kwartale jak zwykle w naszej galerii wiele się działo. Wystawy, wernisaże, spotkania, i to nie tylko w naszych gościnnych murach. Prezentowane przez naszą Galerię prace dotykały niezwykle różnorodnych tematów. I tak: Wystawa fotografii Anety Nowickiej Przyczajony Tygrys, poruszała problem życia we współczesnych Chinach. Autorka niezwykle wnikliwie starała się uchwycić codzienność Chińczyków. Ich troski, problemy i chwile radości. Jeśli wydaje się wam, że w życiu wam się nie powodzi i jest wam źle, czujecie się skrzywdzeni przez los w dzisiejszym konsumpcyjnym świecie, zajrzyjcie proszę na naszą stronę internetową, by jeszcze raz poczytać i popatrzeć na dzisiejsze Chiny. Wierzcie mi, są na świecie ludzie, którzy mają dużo gorzej. ANETA NOWICKA

Wydarzenia 53 Teatr jednego aktora to temat wystawy fotografii Barbary Szewczyk-Szelki. Barbara Szewczyk-Szelka z wykształcenia jest magistrem ekonomii, specjalistą ds. handlu zagranicznego. Mieszka w Katowicach. Jako członek Śląskiego Towarzystwa Fotograficznego brała udział w licznych wystawach zbiorowych. W fotografii portretowej pociąga ją nie pokazywanie atrakcyjnej wizualnie powierzchowności człowieka, lecz odkrywanie osobowości, skrywanych uczuć i emocji. - Lubię portrety naturalne wymagające zręczności w przyłapywaniu ludzi w momentach rozluźnienia, ale pociąga mnie też portret kreowany, bardziej subiektywny, ukazujący część prawdy o portretowanej osobie i część mojego wyobrażenia o niej mówi autorka wystawy. Poza portretem uprawia fotografię dokumentalną. Wzorem mistrza H. Cartier-Bressona dąży do utrwalenia decydującego momentu - chwili, w której spotykają się przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Idąc ulicą, wśród ludzi nie aranżuję, nie upiększam kadrów. O sukcesie decydują zazwyczaj ułamki sekundy oraz intuicja. Wierzę bezgranicznie w jej twórczą moc, ufam jej. Oglądając zdjęcia z takich ulicznych sesji, często bywam zaskoczona jak wiele zawierają. Są ułamkiem prawdy o człowieku i przestrzeni, w której żyję relacjonuje. Wystawa Teatr jednego aktora to zestaw fotografii, który jest efektem pracy artystki z jej ulubioną modelką, Agnieszką Okońską, studentką Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego we Wrocławiu. W trakcie kolejnej sesji, dla relaksu, spróbowałyśmy sparodiować jakieś słynne zdjęcie. W ten sposób zrodził się pomysł, który zaczął żyć niezależnym życiem i ułożył się w cykl pt. Teatr jednego aktora. Różne role, sytuacje, charakteryzacje, kostiumy jedna modelka. Inspiracją były powszechnie znane fotografie, kadry z filmów, słynne aktorki, reklamy telewizyjne Wszystko potraktowane z dystansem i przymrużeniem oka. BARBARA SZEWCZYK-SZELKA

54 Bibliotheca Nostra I ostatnia odsłona to wystawa Tomasza Pąchalskiego Pływanie to pasja i dobra zabawa. Wystawa jest owocem największej życiowej pasji Tomka, jaką jest pływanie i fotografia. Przedstawionymi fotografiami autor chciał przede wszystkim pokazać, jak pięknym i wspaniałym sportem jest pływanie, ale również jak wielkiego wymaga ducha walki, niezłomności charakteru i wiary do ostatnich metrów w możliwość osiągnięcia sukcesu. Wystawę Pływanie to pasja i dobra zabawa Tomek dedykował przede wszystkim swoim kolegom z drużyny, którzy tworzą wspaniały Swim Team, jak również swoim trenerom, a zwłaszcza mgr. Michałowi Skórze z Zakładu Pływania, bez którego pomocy ta wystawa nie mogłaby dojść do skutku. Zdjęcia prezentują sylwetki zawodników AZS Katowice, podczas rywalizacji o najwyższe laury na zawodach z cyklu Grand Prix Polski oraz Mistrzostwach Polski Seniorów i Młodzieżowców w pływaniu. Mgr Agnieszka Stachura jest pracownikiem Działu Gromadzenia i Opracowania Zbiorów Biblioteki Głównej AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Zajmuje się również organizacją wystaw w Bibliotece.

Recenzje 55 RECENZJE Stanisław Poprzęcki Fizjologia dla trenerów i nauczycieli W roku 2008 pojawiło się na rynku księgarskim o zasięgu światowym, czwarte wydanie podręcznika Physiology of Sport and Exercise, wydane przez oficynę Human Kinetics. Autorami podręcznika są doświadczeni fizjolodzy wysiłku fizycznego: Jack H Wilmore, Dawid L. Costill oraz młody profesor fizjologii i kinezjologii W. Larry Kenney. Wszyscy trzej są profesorami z zakresu fizjologii wysiłku fizycznego lub kinezjologii na amerykańskich uniwersytetach. W książce tej autorzy poruszyli problematykę, która jest przydatna w pracy zarówno trenerowi, jak i nauczycielowi wychowania fizycznego. W części pierwszej niezwykle interesująco i przystępnie opisano fizjologię mięśnia w czasie pracy. Informacje w nim zawarte dotyczą struktury mięśnia, źródeł energetycznych, kontroli nerwowej pracy mięśni, wydatkowania energii oraz procesu zmęczenia. W części drugiej autorzy opisują system sercowo-naczyniowy oraz odde-

56 Bibliotheca Nostra chowy. A więc układ w najwyższym stopniu odpowiedzialny za wydolność fizyczną osobnika. W rozdziale trzecim podano informacje na temat treningu sportowego, adaptacji do treningu siłowego, tlenowego i beztlenowego. Informacje te uzupełniono rozważaniami z biochemii wysiłku fizycznego. W części czwartej, interesująco przedstawiono informacje na temat wpływu środowiska na zdolność do wysiłku fizycznego. Zatem autorzy piszą o wpływie środowiska ciepłego i zimnego na organizm zawodnika oraz omawiają procesy termoregulacji, aklimatyzacji i adaptacji. Ponadto w sposób znakomity przedstawiają wpływ wysokości na organizm zawodnika. Zastanawiają się nad wpływem niskiego ciśnienie i ograniczonej zawartości tlenu w środowisku na organizm zawodnika. Wyjaśniają także procesy aklimatyzacji na różnych wysokościach. W części piątej opisano optymalizację treningu sportowego z uwzględnieniem procesu przemęczenia, przetrenowania oraz tapperingu. Ponadto autorzy prezentują wiadomości z zakresu składu ciała i żywienia w sporcie, połączonego z dozwolonym wspomaganiem diety zawodnika. W części szóstej podjęto temat wieku oraz płci w sporcie i wysiłku fizycznym. Omówiono zdolność do wysiłku u dzieci i osób starszych. Ponadto poruszono w nim fizjologiczne i biochemiczne aspekty wysiłku fizycznego w różnych grupach wiekowych, zróżnicowanych pod względem płci. W części siódmej i ostatniej autorzy podjęli temat wpływu aktywności ruchowej na zdrowie i sprawność fizyczną. Poruszyli między innymi zagadnienie chorób cywilizacyjnych, tj. naczyniowo-sercowych, cukrzycy i otyłości, w powiązaniu z aktywnością ruchową. Książka wprawdzie napisana jest w języku angielskim, ale z użyciem niezbyt skomplikowanego słownictwa. Poszczególne rozdziały książki są bogato ilustrowane tabelami, wykresami i fotografiami. Widać, że książka pisana była z wielką pasją naukową i nie tylko, gdyż autorzy należą do ludzi aktywnych fizycznie. Pierwszych dwóch autorów zaliczyć można do klasyków badań z fizjologii i biochemii wysiłku fizycznego. Szczególnie bliski kulturze fizycznej jest Dawid L. Costill, który jest autorem ponad 400 publikacji, w tym także książek, z zakresu szeroko pojętej kultury fizycznej i sportu. Jest on także członkiem wielu towarzystw naukowych o zasięgu międzynarodowym. Prywatnie jest pilotem, budowniczym samolotów, doskonałym pływakiem i trenerem pływania oraz długodystansowym biegaczem. Na drugiej pozycji pod względem dorobku naukowego jest pierwszy autor książki, a mianowicie Jack H. Wilmore. Profesor ten opublikował ponad 320 artykułów i książek o tematyce fizjologii wysiłku fizycznego. Do głównych jego zainteresowań naukowych zaliczyć można badania nad genetyczną podstawą schorzeń naczyniowo-sercowych, cukrzycą typu II, otłuszczeniem oraz chorobą wieńcową. Zajmował się także monitorowaniem treningu sportowego. Profesor Wilmore jest członkiem wielu towa-

Recenzje 57 rzystw naukowych o zasięgu międzynarodowym. Był także konsultantem w wielu czołowych amerykańskich klubach sportowych. W wolnych chwilach czyta biblię, biega i bawi się z sześcioma wnuczkami. Najmłodszy z autorów W. Larry Kenney zajmuje się fizjologią wysiłku fizycznego w zakresie gospodarki organizmu cholesterolem, przepływem krwi w ludzkiej skórze, zagadnieniem wysiłkowej termoregulacji. Jest członkiem wielu towarzystw naukowych. W wolnym czasie gra w golfa, biega oraz trenuje młodych sportowców. Ze względu na układ treści i zawarte w niej informacje stricte naukowe oraz praktyczne, uważam, że książka ta winna być w posiadaniu trenera i nauczyciela wychowania fizycznego oraz towarzyszyć im w rozwiązywaniu podstawowych problemów szkolenia sportowców i szeroko pojętej młodzieży oraz dorosłych kobiet i mężczyzn. Polecam także tę pozycję studentom wychowania fizycznego i doktorantom, która będzie im pomocna w zrozumieniu zagadnień fizjologii i biochemii wysiłku fizycznego, treningu sportowego, zjawiska przetrenowania, przemęczenia, monitorowania treningu sportowego i żywienia w sporcie. Dr hab. Stanisław Poprzęcki, prof. nazw. AWF jest Kierownikiem Katedry Nauk Fizjologiczno-Medycznych AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach.

58 Bibliotheca Nostra Janusz Ropski Matthew McKay, Martha Davis, Patrick Fanning (2006). Sztuka skutecznego porozumiewania się. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Komunikowanie jest wymianą informacji, uczuć i znaczeń. Wszystko, co w skomplikowanym świecie ma sens i głęboko ludzkie znaczenie, zależy od tego, czy ludzie potrafią ze sobą rozmawiać, negocjować, dochodzić do kompromisów. Nadawanie i odbieranie komunikatów stanowi konieczny warunek organizacji, współpracy, przewodzenia, motywowania i ekspresji. Nieumiejętne komunikowanie się ludzi niszczy ich i napawa lękiem. Autorzy niniejszego opracowania podejmują się niełatwego zadania, by oddać czytelnikowi solidne podstawy wiedzy na temat procesu komunikowania jako wzajemnego oddziaływania społecznego za pomocą komunikatów werbalnych i pozajęzykowych (niewerbalnych). Tak rozumiany proces wymaga sprzężenia zwrotnego (bez tego mamy jedynie monolog). Możemy stwierdzić, że komunikujemy się wtedy, gdy sprawdzamy, prosimy o wyjaśnienia, nawzajem przekazujemy własne interpretacje i pojmowanie komunikatów oraz doprowadzamy do wspólnego rozumienia określonych treści.

Recenzje 59 Problematyka ta zasługuje na uwagę i z tego powodu, że badania nad obiegiem informacji w instytucjach społecznych wykazały niezbicie, iż pełna informacja docierająca do członków w grupie odgrywa ogromną rolę mobilizacyjną, zaś brak informacji czy też ukrywanie wiadomości powoduje utratę zaufania do kierownictwa, a przede wszystkim poczucie poniżenia, upokorzenia, pomniejszenia roli i godności. Czyni z podwładnych narzędzia do wykonywania określonych zadań. Jest więc zaprzeczeniem idei podmiotowości w procesie kierowania. Podzielam całkowicie pogląd autorów, że sprawnie przeprowadzona komunikacja nie musi doprowadzić zawsze do pełnego wzajemnego zrozumienia, ale może zrozumienie to poprawić. Wymaga to właściwego pełnienia ról konwersacyjnych nadawcy - mówcy i odbiorcy - słuchacza. Zadaniem mówcy jest być zrozumiałym, interesującym i prawdomównym, zadaniem słuchacza jest cierpliwość i uważność. Techniki skutecznej komunikacji są znane i z powodzeniem stosowane od wielu lat. Są to umiejętności, których możemy się pomyślnie nauczyć, jeśli tylko znajdziemy na to czas i odpowiednio wysoki poziom motywacji. Niniejsza książka zawiera opisy najbardziej podstawowych technik komunikacyjnych, przedstawionych w skondensowanej formie, z dostateczną ilością przykładów i ćwiczeń, które pozwalają na praktykowanie pożądanych umiejętności społecznych. Ponadto w książce nie znajdziemy czysto teoretycznych rozważań, lecz głównie informacje praktyczne, co robić, aby nawiązywać satysfakcjonujące nas relacje interpersonalne. Jest to książka o przejrzystej strukturze, napisana komunikatywnym językiem, wzbogacona dużą ilością prostych ćwiczeń do przemyślenia, zapamiętania i samodzielnego wykonania. Recenzowana pozycja składa się ze wstępu, sześciu głównych części oraz 21 rozdziałów stanowiących bardzo przejrzystą dla czytelnika całość. Część pierwsza, składająca się z trzech rozdziałów poświęcona jest umiejętnościom podstawowym w komunikacji interpersonalnej takim jak: słuchanie, odkrywanie swoich myśli oraz ekspresja tego, co dla nas jest ważne. Część druga dedykowana jest umiejętnościom na poziomie zaawansowanym i zawiera sześć rozdziałów, z których możemy dowiedzieć się, jak odczytywać i rozumieć język ciała, jak odczytywać język i parakomunikaty, ukryte programy, jak prowadzić komunikację oraz precyzować swoje wypowiedzi. Część trzecia wprowadza nas w arkana trudnej sztuki radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych. Dowiadujemy się, czemu ma służyć trening interpersonalny i jak powinna przebiegać uczciwa kłótnia, a także jak negocjować, aby rozwiązać istniejący konflikt. Kolejna, czwarta część informuje nas o tym, jak powinien przebiegać proces komunikowania się w relacjach towarzyskich. Składa się ona z dwóch rozdziałów, jeden poświęcony jest stereotypom i uprzedzeniom

60 Bibliotheca Nostra w relacjach społecznych, a z drugiego dowiemy się jak nawiązywać znajomości w różnych sytuacjach życiowych. Następna część tej wielce interesującej książki poświęcona jest umiejętnościom porozumiewania się w rodzinie. Możemy dowiedzieć się, jak w przystępny sposób rozmawiać o seksualności człowieka, jak komunikować się z dorastającymi dziećmi oraz na co należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie dopuścić do zaburzeń w relacjach z najbliższymi. Szósta i ostatnia część opracowania zawiera cztery rozdziały dotyczące umiejętności potrzebnych w sytuacjach społecznych, takich jak: sztuka wywierania wpływu na innych, sposoby porozumiewania się w grupie, przemawianie na forum publicznym, czy przygotowanie i prowadzenie rozmowy wywiadu. Polecając tę wielce interesującą i rzetelnie opracowaną pozycję dodam, że stanowi ona niezwykle cenne kompendium wiedzy, z której powinni skorzystać studenci i nauczyciele akademiccy pracujący na co dzień z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi. Samo przeczytanie to jednak nie wszystko. Należy bowiem wykonać zalecane ćwiczenia, zastosować się do wskazówek autorów i powoli zdobywać w praktyce umiejętności skutecznego porozumiewania się w relacjach społecznych. Dr Janusz Ropski jest Kierownikiem Samodzielnego Zakładu Edukacji Obronnej w AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach.

NOWOŚCI WYDAWNICZE AWF W KATOWICACH M. Plewa Wybrane metody pomiaru aktywności fizycznej w otyłości 2008 M. Ponczek Ksiądz Leopold Biłko. Organizator kultury fizycznej w katolickich organizacjach młodzieżowych w Polsce 1892-1955 2008

62 Bibliotheca Nostra Lekkoatletyka dla dzieci i młodzieży Red. J. Iskra 2008 J. Iskra, A. Walaszczyk, B. Juras Lekkoatletyczne formy rekreacji ruchowej. Inspiracje i przykłady 2009

Nowości wydawnicze 63 J. Cholewa Sterowanie procesem treningowym młodych pływaków 2009 Journal of Human Kinetics Vol. 20, 2008

64 Bibliotheca Nostra Plan wydawniczy na 2009 rok Wydawnictwa zwarte 1. Barańska L. i współaut. Trening oddechowy w emisji głosu dla studentów AWF w Katowicach. 2. Borek Z. Analiza struktury obciążeń treningowych w aspekcie skuteczności szkolenia w hokeju na lodzie. 3. Cholewa J. Sterowanie procesem treningowym młodych pływaków. 4. Current research in motor control from theory to clinical application. Pod. red. G. Jurasa. 5. Dylematy zarządzania sportem i turystyką. Pod red. B. Grzeganek- Więcek. 6. Gnat R. Stabilizacja kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego w układzie spiralnym. 7. Grządziel G. Dobór i kwalifikacja młodzieży do gimnazjalnych klas sportowych. 8. Górna-Łukasik K. Przekazywanie wiadomości w procesie wychowania fizycznego. 9. Górna-Łukasik K., Garbaciak W., Skalik K., Tomik R. Strategia wychowania fizycznego w szkole. 10. Groffik D. Teoretyczne i praktyczne podstawy pracy z pacjentem. 11. Hadzik A. Turystyka uzdrowiskowa. 12. Halemba P. Wybrane aspekty zarządzania w kulturze fizycznej i turystyce. 13. Iskra J. Walaszczyk A., Juras B. Lekkoatletyczne formy rekreacji ruchowej: inspiracje i przykłady. 14. Kowalik B. i współaut. Wybrane tańce towarzyskie dla studentów AWF Katowice. 15. Król H. Doskonalenie techniki sportowej. 16. Kuba L., Paruzel-Dyja M. Aerobik teoria i metodyka. 17. Litkowycz R., Kubaszczyk A., Olex-Zarychta D. Uczymy grać w koszykówkę : taktyka, technika, metodyka nauczania koszykówki w lekcjach wychowania fizycznego. Cz. 2 Obrona indywidualna i zespołowa. 18. Maciąg J. System zarządzania jakością usług w turystyce, sporcie i rekreacji. 19. Matyja M., Domagalska M. Podstawy usprawniania wg Berty i Karela Bobathów. Wyd. 2.

Nowości wydawnicze 65 20. Matyja M., Gogola A. Edukacja sensomotoryczna niemowląt. Wyd. 2 popr. 21. Mazur S. Podręcznik strzelectwa sportowego. Wyd. 2. 22. Osiadło G. Wybrane zagadnienia z fizjoterapii układu oddechowego. 23. Pokora I. Ocena reakcji organizmu na wysiłki ekscentryczne i koncentryczne. 24. Rozwój kultury fizycznej na Śląsku w latach 1919-1989. Pod red. M. Ponczka. 25. Sadowska Krępa E. Wpływ testosteronu na status antyoksydacyjny i białka szoku cieplanego HSP70(72) w mięśniach sercowych i szkieletowych. 26. Sas-Nowosielski K. Determinanty aktywności fizycznej młodzieży. 27. Sraga M. Działalność AWF w Katowicach i jej rola w kształceniu kadr kultury fizycznej. 28. Stachura A., Płatek A. Pływanie w szkole podstawowej. 29. Szermierka współczesne problemy badawcze. Pod red. T. Sochy. 30. Szopa J., Grabara M. Joga dla współczesnego człowieka. 31. Teoretyczne i empiryczne zagadnienia rekreacji i turystyki. Pod red. W. Mynarskiego. 32. Tomik R., Pośpiech D. Sport szkolny w wybranych krajach Europy. 33. Zając A. i współaut. Współczesne tendencje w kształtowaniu siły mięśniowej. 34. Zwierzchowska A. Wpływ dysfunkcji wzroku i słuchu na wybrane aspekty rozwoju dziecka w wieku szkolnym. Wydawnictwa ciągłe 1. Journal of Human Kinetics. Vol. 21, 22. Pod red. A. Zająca. 2. Zeszyty Metodyczno-Naukowe. Nr 26. Studia doktoranckie. Pod red. S. Poprzęckiego. 3. Zeszyty Metodyczno-Naukowe. Nr 27. Praca zbiorowa 4. Zeszyty Metodyczno-Naukowe. Nr 28. Pod red. R. Karpińskiego. 5. Zeszyty Metodyczno-Naukowe. Nr 29. Pod red. W. Mynarskiego. Rezerwa planu wydawniczego 1. Maciąg J. Ocena sprawności systemu zapewnienia jakości kształcenia w uczelni wyższej. 2. Mynarski W. Rekreacja ruchowa w teorii i praktyce. 3. Tomik R., Mikrut G. Organizacyjne i prawne aspekty wychowania fizycznego i sportu szkolnego.

INFORMACJE Konferencje organizowane w AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach Konferencje krajowe 16 maja Konferencja metodyczno-szkoleniowa Taniec i fitness w szkole wykorzystanie choreografii w zajęciach tanecznych i wybranych formach fitness. Organizacja: Katedra Sportów Indywidualnych. Zakład Gimnastyki i Ćwiczeń Muzyczno-Ruchowych. Osoby odpowiedzialne: dr Lidia Kuba, dr Artur Fredyk, mgr Angelika Ziarek 24 października Konferencja metodyczno-szkoleniowa Gimnastyka w szkole. Ćwiczenia równoważne, zwinnościowo-akrobatyczne i skoki gimnastyczne w ujęciu metodycznym. Organizator: Katedra Sportów Indywidualnych. Zakład Gimnastyki i Ćwiczeń Muzyczno-Ruchowych. Osoby odpowiedzialne: dr Lidia Kuba, dr Krzysztof Wilusz, dr Paweł Kamieński, dr Tadeusz Świat 24 kwietnia Konferencja metodyczno-szkoleniowa Siatkówka w szkole cz. IV dla trenerów, instruktorów, nauczycieli i studentów. Organizator: Katedra Gier Zespołowych. Zakład Siatkówki. Osoby odpowiedzialne: dr Dorota Szade. Konferencje lokalne 19 maja Seminarium naukowe Dylematy zarządzania sportem i turystyką w warunkach niepewności otoczenia.

Informacje 67 Organizator: Katedra Turystyki, Rekreacji i Zarządzania. Zakład Zarządzania Strategicznego. Osoba odpowiedzialna: dr Justyna Maciąg Marzec-kwiecień Konferencja Studenckich Kół Naukowych. Organizator: Studencki Ruch Naukowy AWF. Osoba odpowiedzialna: dr Ilona Pokora 20 maja Konferencja Naukowa Doktorantów. Organizator: Wydział Wychowania Fizycznego. Samorząd Doktorantów. Osoba odpowiedzialna: dr hab. Stanisław Poprzęcki prof. nadzw. AWF Katowice

68 Bibliotheca Nostra Aktualny wykaz czasopism Czasopisma zagraniczne 1. Acta Physiologica 2. Acta Universitatis Carolinae. Kinanthropologica 3. Acta Universitatis Palackianae Olomucensis. Gymnica 4. Apunts : educations fisica y deportes 5. Apunts : medicina de l Esport 6. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 7. Exercise and Sport Sciences Reviews 8. Fiziceskaja Kultura v Skole 9. Fussballtraining 10. Gait & Posture 11. International Journal of Sport Nutrition & Exercise Metabolism 12. International Journal of Sports Medicine 13. JOPERD - Journal of Physical Education, Recreation and Dance 14. Journal of Science and Medicine in Sport 15. Journal of Sport Management 16. Lab Times 17. Leichtathletik 18. Leichtathletiktraining 19. Manuelle Medizin + on-line 20. Marketing Science + on-line 21. Medicine & Science in Sports and Exercise 22. Olympisches Feuer 23. Physio Active 24. Pt Zeitschrift fur Physiotherapeuten (poprzedni tytuł: Krankengymnastik) + on-line 25. Research Quarterly for Exercise and Sport 26. Science 27. Swimming World Magazine 28. Telesna Kultura 29. Teorija i Praktika Fiziceskoj Kultury 30. University Sports Magazine : bulletin de la Federation Internationale du Sport Universitaire

Informacje 69 Czasopisma polskie I. BIBLIOTEKOZNAWSTWO. INFORMACJA NAUKOWA. BIBLIOGRAFIA 1. Bibliografia Bibliografii Polskich 2. Bibliotekarz 3. Biuletyn Informacyjny / BG AWF Kraków 4. Poligrafika 5. Polska Bibliografia Bibliologiczna 6. Przegląd Biblioteczny 7. Przewodnik Bibliograficzny 8. Rocznik Biblioteki Narodowej 9. Vademecum Bibliotekarza (pozycja wymiennokartkowa) 10. Zagadnienia Informacji Naukowej II. PRAWO 1. Dziennik Urzędowy MEN 2. Dziennik Urzędowy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 3. Dziennik Urzędowy Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego 4. Dziennik Ustaw 5. Monitor Polski 6. Zbiór Praw. T. 14: Prawo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (pozycja wymiennokartkowa) III. NAUKI EKONOMICZNE. ZARZĄDZANIE. SOCJOLOGIA. PRACA. STATYSTYKA 1. Aktywizacja Zawodowa Osób Niepełnosprawnych 2. Brief 3. Controlling i Rachunkowość Zarządcza 4. Ekonomiczne Problemy Turystyki (seria Zesz. Nauk. / Uniw. Szczeciński) 5. Ekonomista 6. Logistyka 7. Manager Magazin 8. Marketing i Rynek 9. Marketing w Praktyce 10. Monitor Europejski 11. Organizacja i Kierowanie 12. Personel i Zarządzanie 13. Praca i Nauka za Granicą 14. Problemy Jakości 15. Przegląd Organizacji

70 Bibliotheca Nostra 16. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 17. Rocznik Statystyczny Województwa Śląskiego 18. Scientific Journal. Service Management (seria Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Szczeciński) 19. Sportplus 20. Studia Periegetica. Zeszyty Naukowe WWSTiZ w Poznaniu 21. Studia Socjologiczne 22. Szkolnictwo Wyższe : informator statystyczny 23. Turystyka (seria: Informacje i Opracowania Statystyczne) 24. Własność Intelektualna (seria Zeszyty Naukowe / PO) 25. Zarządzanie na Świecie 26. Zeszyty Naukowe/ Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach IV. NAUKA. EDUKACJA. PEDAGOGIKA. SZKOLNICTWO 1. Academia : magazyn Polskiej Akademii Nauk 2. APS Akademicki Przegląd Sportowy 3. Biuletyn Akademii Obrony Narodowej 4. Chowanna 5. Cool Turysta : magazyn studencki WSTiH w Gdańsku 6. Edukacja Ustawiczna Dorosłych 7. Edukacja Zdrowotna i Promocja Zdrowia w Szkole 8. Eunomia : miesięcznik raciborskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej 9. Forum Akademickie 10. Informator Nauki Polskiej 11. Kwartalnik Pedagogiczny 12. Nauka 13. Nauka i Szkolnictwo Wyższe 14. Nowa gawfa : pismo studentów Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie 15. Nowa Szkoła 16. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 17. Rekord : miesięcznik Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach 18. Rocznik Pedagogiczny 19. Rozprawy Naukowe / Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej 20. Sprawy Nauki 21. Studia Humanistyczne / AWF Kraków 22. Szkolnictwo Wyższe : informator statystyczny 23. Szkoła Specjalna 24. Świat Nauki 25. Wiedza i Życie

Informacje 71 26. Zbiór Praw. T. 14: Prawo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (pozycja wymiennokartkowa) 27. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu V. WOJSKO. OBRONNOŚĆ 1. Biuletyn Akademii Obrony Narodowej 2. Przegląd Obrony Cywilnej 3. Terroryzm 4. Wiedza Obronna VI. NAUKI BIOLOGICZNE. EKOLOGIA. ANTROPOLOGIA. BIOCHEMIA 1. Anthropological Review 2. Antropomotoryka 3. Biology of Sport 4. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 5. Human Movement (Człowiek i Ruch) 6. Nature Conservation (Ochrona Przyrody) 7. Wiadomości Ekologiczne VII. MEDYCYNA. HIGIENA. REHABILITACJA 1. Aktywizacja Zawodowa Osób Niepełnosprawnych 2. Balneologia Polska 3. Ból 4. Chirurgia Kolana, Artroskopia, Traumatologia Sportowa 5. Edukacja Zdrowotna i Promocja Zdrowia w Szkole 6. Fizjoterapia 7. Fizjoterapia Polska 8. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health 9. Medicina Sportiva 10. Medicina Sportiva Practica 11. Medycyna Sportowa 12. Ortopedia, Traumatologia i Rehabilitacja 13. Pediatria Polska 14. Polski Merkuriusz Lekarski 15. POMOST : biuletyn osób niepełnosprawnych 16. Postępy Rehabilitacji 17. Przegląd Medyczny / Uniwersytet Rzeszowski 18. Rehabilitacja Medyczna 19. Rehabilitacja w Praktyce 20. Roczniki PZH 21. Sport Niepełnosprawnych

72 Bibliotheca Nostra 22. Terapia : uzależnienia i współuzależnienia 23. Wychowanie Fizyczne i Fizjoterapia (seria Zesz. Nauk. / PO) 24. Żyjmy Dłużej VIII. WYCHOWANIE FIZYCZNE. SPORT. KULTURA FIZYCZNA. KULTURYSTYKA 1. Antropomotoryka 2. APS Akademicki Przegląd Sportowy 3. Architektura & Sport 4. Biblioteczka Piłki Nożnej 5. Biology of Sport 6. Biuletyn Sekcji Historii PTNKF 7. Body Life 8. Chirurgia Kolana, Artroskopia, Traumatologia Sportowa 9. Cross 10. Góry : górski magazyn sportowy 11. Handball Polska 12. Human Movement (Człowiek i Ruch) 13. Jeżyk : biuletyn informacyjny Stowarzyszenia Olimpiady Specjalne Polska 14. Jogging 15. Journal of Human Kinetics 16. Kronika / AWF Poznań 17. Kultura Fizyczna 18. Kulturystyka i Fitness 19. Lekkoatleta 20. Lider 21. Magazyn Futbol 22. Magazyn Górski 23. Magazyn Rowerowy 24. Medicina Sportiva 25. Medicina Sportiva Practica 26. Medycyna Sportowa 27. Piłka Nożna : tygodnik 28. Piłka Nożna Plus : magazyn sportowy 29. Pływanie 30. Podlaska Kultura Fizyczna 31. Polish Journal of Sport & Tourism (poprzedni tytuł: Rocznik Naukowy / Instytut WFiS Biała Podlaska) 32. Polska Siatkówka 33. POMOST : biuletyn osób niepełnosprawnych 34. Prace Instytutu Kultury Fizycznej (seria Zesz. Nauk. / Uniw. Szczeciński) 35. Prawo Sportowe (pozycja wymiennokartkowa)

Informacje 73 36. Przegląd Sportowy (poprzedni tytuł: Tempo) 37. Przegląd Sokoli 38. Research Yearbook / AWF Gdańsk 39. Rocznik Naukowy / AWF Gdańsk 40. Rocznik Naukowy IDO Ruch Dla Kultury 41. Roczniki Naukowe / AWF Warszawa 42. Roczniki Naukowe WSWFiT w Supraślu 43. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu 44. Siatkówka 45. SKI: magazyn dla narciarzy 46. Sport 47. Sport dla Wszystkich 48. Sport Niepełnosprawnych 49. Sport Wyczynowy 50. Sportplus 51. Sporty Wodne i Ratownictwo 52. Studia Humanistyczne / AWF Kraków 53. Studies in Physical Culture & Tourism 54. Super Volley 55. Tenis : magazyn 56. Trener 57. Wioślarz 58. Wuefiak 59. Wychowanie Fizyczne i Fizjoterapia (seria Zesz. Nauk. / PO) 60. Wychowanie Fizyczne i Sport 61. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 62. Zeszyty Metodyczno-Naukowe / AWF Katowice 63. Zeszyty Naukowe WSKFiT / Pruszków 64. Żagle 65. Żyjmy Dłużej IX. KRAJOZNAWSTWO. TURYSTYKA. REKREACJA 1. Cross 2. Ekonomiczne Problemy Turystyki (seria Zesz. Nauk. / Uniw. Szczeciński) 3. Folia Turistica 4. Góry : górski magazyn sportowy 5. Hotelarz 6. Magazyn Górski 7. National Geographic Polska 8. Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego 9. Płaj 10. Problemy Turystyki

74 Bibliotheca Nostra 11. Problemy Turystyki i Hotelarstwa 12. Roczniki Naukowe WSWFiT w Białymstoku 13. Rynek Podróży 14. Rynek Turystyczny 15. Spa & Wellness 16. Studia Periegetica. Zeszyty Naukowe WWSTiZ w Poznaniu 17. Studia Turystyczne 18. Studies in Physical Culture & Tourism 19. Sudety 20. Taternik 21. Turystyka (seria: Informacje i Opracowania Statystyczne) 22. Turystyka i Hotelarstwo 23. Turystyka i Rekreacja / AWF Warszawa 24. Turystyka i Rekreacja (seria Zeszyty Naukowe /PO) 25. Turystyka i Rekreacja (seria Zeszyty Naukowe WSTiJO w Warszawie) 26. Turyzm 27. Wiadomości Turystyczne 28. Wierchy 29. Zeszyty Naukowe WSHiT w Częstochowie 30. Zeszyty Naukowe WSKFiT / Pruszków X. DZIENNIKI, TYGODNIKI, MIESIĘCZNIKI - OGÓLNE 1. Dziennik : Polska, Europa, świat 2. Polska Dziennik Zachodni 3. Focus 4. Forum 5. Gazeta Wyborcza 6. Newsweek Polska 7. Polityka 8. Przekrój 9. Rzeczpospolita 10. Śląsk 11. Wprost

Informacje 75 Pracownicy Sekcji Informacji Naukowej Biblioteki Głównej uprzejmie zwracają się do wszystkich pracowników naukowych naszej Uczelni z prośbą o systematyczne zgłaszanie publikacji naukowych. Prace rejestrowane są na podstawie dostarczonych przez autorów kserokopii, nadbitek bądź plików w formacie pdf. Dostarczone materiały powinny zawierać: - pełny tekst artykułu lub rozdziału - stronę tytułową czasopisma lub książki Należy je przesyłać drogą elektroniczną na adres: info@awf.katowice.pl

76 Bibliotheca Nostra Bazy danych dostępne w Bibliotece Głównej Bazy własne biblioteki: PROLIB Obejmuje całość zbiorów zgromadzonych w Bibliotece Głównej Akademii Wychowania Fizycznego. PROMAX Rejestruje dorobek naukowy pracowników AWF (prace zwarte, artykuły, udział w konferencjach naukowych) oraz prace magisterskie i doktorskie. PROWEB Bibliografia Zawartości Czasopism Zawiera informacje bibliograficzne o zawartości wybranych tytułów czasopism polskich z zakresu kultury fizycznej, sportu, edukacji obronnej, nauk biologiczno-medycznych, rehabilitacji oraz turystyki i rekreacji. Bazy elektroniczne dostępne w Czytelni Informacji Naukowej oraz w Internecie: ACTA BIOCHIMICA POLONICA Elektroniczna wersja czasopisma Acta Biochimica Polonica. AUSTRALIAN JOURNAL OF PHYSIOTHERAPY Elektroniczna wersja czasopisma Australian Journal of Physiotherapy. MEDICINA SPORTIVA Elektroniczna wersja czasopisma Medicina Sportiva na CD-ROM. Za rok 2005-2007. MEDICINA SPORTIVA PRACTICA Elektroniczna wersja czasopisma Medicina Sportiva Practica na CD- ROM. Za rok 2006-2007. SPORTS MEDICINE Elektroniczna wersja czasopisma Sports Medicine on-line na platformie OVID. W ramach serwisu EBSCO (on-line): ACADEMIC SEARCH COMPLETE Największa na świecie akademicka wielodziedzinowa baza danych, zawiera blisko 4000 pełnych tekstów artykułów z czasopism naukowych. Reprezentowane są w niej takie dziedziny jak: pedagogika, edukacja, nauki medyczne, biologiczne i społeczne.

Informacje 77 AGRICOLA Baza zawiera opisy bibliograficzne z zakresu rolnictwa i ochrony środowiska od 1970 (również patenty, oprogramowanie, raporty techniczne). AMERICAN HUMANITIES INDEX Zawiera kolekcje opisów bibliograficznych z czasopism popularnonaukowych, wydawanych w USA i Kanadzie przez Whiston Publishing. BUSINESS SEARCH PREMIER Największa na świecie pełnotekstowa baza danych z dziedziny biznesu. Zawiera teksty artykułów z 3.050 czasopism. CLINICAL PHARMACOLOGY Baza dotyczy rejestrowanych w USA leków, ziół i suplementów żywieniowych, również tych, które znajdują się w fazie badań klinicznych. COMMUNICATION & MASS MEDIA COMPLETE Baza umożliwia wyszukiwanie artykułów z dziedziny komunikacji i mediów komunikacyjnych. ERIC ERIC zawiera streszczenia z ponad 980 czasopism z dziedziny edukacji i wychowania. HEALTH SOURCE - CONSUMER EDITION Baza obejmuje blisko 300 czasopism z pełnymi tekstami z zakresu nauk medycznych, nauk o żywieniu i suplementacji, opieki nad dziećmi, medycyny sportowej i zdrowego stylu życia. HEALTH SOURCE: NURSING/ACADEMIC EDITION Baza obejmuje 550 czasopism z pełnymi tekstami oraz 850 czasopism ze streszczeniami zawartości z zakresu medycyny i nauk pokrewnych. MASTERFILE PREMIER Baza adresowana do bibliotek publicznych, multidyscyplinarnych. Obejmuje ponad 2000 opisów bibliograficznych, w tym również pełne teksty wybranych artykułów od 1975 roku. Dodatkowo: 350 tekstów książek, ponad 84.000 biografii, ponad 86.000 dokumentów źródłowych oraz kolekcję 107.000 zdjęć, map i oznaczeń. MEDLINE Baza Narodowej Biblioteki Medycznej USA zawiera abstrakty publikacji z zakresu nauk medycznych, w tym z rehabilitacji i fizjoterapii. Obejmuje publikacje od roku 1966 do chwili obecnej z około 3800 czasopism. Medline zawiera odnośniki do wszystkich publikacji zawartych w Index Medicus, Index to Dental Literature oraz International Nursing. W bazie znajduje się ponad 11 mln rekordów bibliotecznych, z tego ok. 75% z abstraktami. MEDLINE jest udostępniany w ICM w systemie OvidNET, zajmuje obecnie ok. 9 GB i jest aktualizowany miesięcznie.

78 Bibliotheca Nostra NEWSPAPER SOURCE Newspaper Source zawiera wybrane pełne teksty z ok. 180 regionalnych gazet amerykańskich i wybranych międzynarodowych pozycji prasowych. Z dziedziny biznesu zawiera ponad 10.000 pozycji. REGIONAL BUSINESS NEWS Baza zawiera pełne teksty artykułów z regionalnych czasopism i gazet biznesowych z USA. SPORT DISCUS Baza zawiera opisy bibliograficzne publikacji wraz ze streszczeniami (pełne opisy bibliograficzne monografii od 1949 r., czasopism od 1975 r.). Zakres tematyczny bazy to: sport, wychowanie fizyczne, fizjologia, biomechanika i rekreacja. Uwaga Pracownicy Naukowi! Specjalnie z myślą o Was na naszej stronie internetowej http://www.biblioteka.awf.katowice.pl powstał Serwis Informacji Naukowej. Zajrzyjcie koniecznie! Znajdziecie tam informacje o: bazach danych, sposobie dostępu do nich, zasadach punktacji dorobku naukowego.

NOWOŚCI W ZBIORACH Wykaz książek zarejestrowanych w Bibliotece w I kwartale 2009 roku Encyklopedie ogólne, informatyka, bibliotekoznawstwo, bibliografie, ogólne podstawy wiedzy i kultury ANTCZAK M., NOWACKA A.: Przypisy, powołania, bibliografia załącznikowa : jak tworzyć i stosować : podręcznik / Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Warszawa : Wydaw. SBP, 2008. (Nauka, Dydaktyka, Praktyka ; 99). Sygn.: Cz.O. 39952/+ CD Dokąd zmierzamy? - książka i jej czytelnik : materiały z II ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej przez Bibliotekę Główną Uniwersytetu Szczecińskiego, Międzyzdroje, 20-22 września 2007 r. / pod red. R. Gazińskiego. Szczecin : Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2008. (Seria Bibliotekarza Zachodniopomorskiego / Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego ; t. 4). Sygn.: Cz.O. 40068 FRANKOWSKI P., SZUMAŃSKI M.: Joomla! : podręcznik administratora systemu : jak zwiększyć dostępność serwisu?, jak przenieść bazę danych MySQL?, jak przyspieszyć proces wczytywania strony? Gliwice : Helion, cop. 2008. Sygn.: W 40010 Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie : antologia narodowych kodeksów etycznych / pod red. Z. Gębołysia i J. Tomaszczyka ; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Warszawa : Wydaw. SBP, 2008. (Nauka, Dydaktyka, Praktyka ; 103). Sygn.: Cz.O. 39951

80 Bibliotheca Nostra LONEY K.: Oracle Database 10g : kompendium administrator. Gliwice : Helion, cop. 2005. Sygn.: W 40011 MATERSKA K.: Informacja w organizacjach społeczeństwa wiedzy / Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Warszawa : Wydaw. SBP, 2007. (Nauka, Dydaktyka, Praktyka ; 94). Sygn.: Cz.O. 39954 MEYER E.: CSS : kaskadowe arkusze stylów : przewodnik encyklopedyczny. Gliwice : Helion, cop. 2008. Sygn.: W 39875; Cz.O. 39874 PIOTEREK P.: Budowanie efektywnego zespołu w bibliotece. Warszawa : Wydaw. SBP, 2008. (Propozycje i Materiały / Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich ; 74). Sygn.: Cz.O. 39953 RUEST N., RUEST D.: Windows Server 2003 : podręcznik administratora. Gliwice : Helion, cop. 2004. Sygn.: W 40013 SERAFIN M.: Sieci VPN : zdalna praca i bezpieczeństwo danych. Gliwice : Helion, cop. 2008. Sygn.: W 40012 SILVERMAN D.: Prowadzenie badań jakościowych. Wyd. 1, dodr. 1. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2009. Sygn.: Cz.O. 39712 Zarządzanie marketingowe biblioteką / [red. M. Pigla]. Poznań : Wydaw. Wyższej Szkoły Bankowej, 2008. Sygn.: Cz.O. 40111 Filozofia, psychologia, religia AUGUSTYNEK A.: Wstęp do psychologii. [Wyd. 2]. Warszawa : Centrum Doradztwa i Informacji Difin, cop. 2009. (Engram). Sygn.: Cz.O. 40050 COLMAN A.: Słownik psychologii. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2009. Sygn.: Cz.O. 39938 DURING J.: Jak radzić sobie z przemocą : sztuka samoobrony za pomocą Kazania na górze. Poznań : Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha, cop. 2008. Sygn.: W 39776 Encyklopedia bioetyki : personalizm chrześcijański / red. A. Muszala. Wyd. 2 uzup. Radom : Polskie Wydaw. Encyklopedyczne, 2009. Sygn.: Cz.O. 40093

Nowości w zbiorach 81 FRANCUZ P., MACKIEWICZ R.: Liczby nie wiedzą, skąd pochodzą : przewodnik po metodologii i statystyce nie tylko dla psychologów / Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział Nauk Społecznych. Wyd. 2 popr. Lublin : Wydaw. KUL, cop. 2007. Sygn.: W 39629; Cz.O. 37439 GERRIG R., ZIMBARDO P.: Psychologia i życie. Wyd. 3 nowe, dodr. 1. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. Sygn.: W 39822 KALKA K.: Zarys historii filozofii. Elbląg : Wydaw. Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej ; Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2008. Sygn.: Cz.O. 39763 MAXWELL J.: Talent nie wystarczy : odkryj możliwości tkwiące w tobie, może ważniejsze niż talent. Warszawa : Studio Emka, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39761 NAWROCKA A.: Etos w zawodach medycznych. Kraków : WAM, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39769 PEASE A., PEASE B.: Mowa ciała. Wyd. 1 poszerz., dodr. Poznań : Dom Wydawniczy REBIS, 2009. Sygn.: W 39783, 39784 Psychomotoryka : ruch pełen znaczeń / red. M. Sekułowicz, J. Kruk- Lasocka, L. Kulmatycki. Wrocław : Wydaw. Nauk. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, cop. 2008. Sygn.: W 39949, 39950; Cz.O. 39948 SADLER J.: Łagodzenie bólu : metody niefarmakologiczne : [techniki relaksacji i ćwiczenia oddechowe]. Warszawa : MT Biznes Laurum, cop. 2009. (Panaceum). Sygn.: Cz.O. 40048/+ CD ŚLIPKO T.: Bioetyka : najważniejsze problemy. Kraków : Petrus, cop. 2009. Sygn.: Cz.O. 39768 TURK D., WINTER F.: Jak pokonać chroniczny ból? : [podręcznik dla pacjentów i lekarzy]. Gliwice : Helion, cop. 2009. (Trening) (psychologia.sensus.pl). Sygn.: W 39882; Cz.O. 39881 WINKLER M., COMMICHAU A.: Sztuka prowadzenia wykładów i lekcji. Kraków : WAM, cop. 2008. Sygn.: W 39791-39794; Cz.O. 39790

82 Bibliotheca Nostra Socjologia, statystyka, demografia GIDDENS A.: Socjologia. Wyd. 2 uzup., dodr. 3. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007. Sygn.: W 39823 SILVERMAN D.: Interpretacja danych jakościowych : metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2009. Sygn.: Cz.O. 39838 SILVERMAN D.: Prowadzenie badań jakościowych. Wyd. 1, dodr. 1. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2009. Sygn.: Cz.O. 39712 SOBCZYK M.: Statystyka. Wyd. 5 uzup., dodr. 1. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. Sygn.: W 39825, 39826 Polityka, nauki ekonomiczne, gospodarka, prawo, wojskowość BERBEKA J., MAKÓWKA M., NIEMCZYK A.: Podstawy ekonomiki i organizacji czasu wolnego. Kraków : Wydaw. Uniw. Ekonomicznego, 2008. Sygn.: W 40082; Cz.O. 40081 CZUBAKOWSKA K., GABRUSEWICZ W., NOWAK E.: Podstawy rachunkowości zarządczej. Warszawa : Polskie Wydaw. Ekonomiczne, 2008. Sygn.: W 39901; Cz.O. 39900 Doradca zawodowy przez internet : materiały szkoleniowe studiów podyplomowych / red. E. Żerel, M. Jedynak ; Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie. Lublin : WSNS, 2007. [Cz.] 1. Sygn.: Cz.O. 39997/Cz. 1 [Cz.] 2. Sygn.: Cz.O. 39997/Cz. 2 Doradztwo zawodowe w epoce ponowoczesnej : szanse i zadania : materiały II konferencji naukowej odbytej 16 maja 2007 r. w Lublinie / red. M. Jedynak, E. Żerel ; Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie. Lublin : WSNS, 2007. Sygn.: Cz.O. 40044 DZIADZIO A.: Powszechna historia prawa. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. (Seria Podręczników i Źródeł do Nauk Historycznoprawnych). Sygn.: Cz.O. 39928 Ekonomika turystyki / red. nauk. A. Panasiuk ; aut. A. Lewandowska [i in.]. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. (Turystyka). Sygn.: W 39807-39809

Nowości w zbiorach 83 Elementarne zagadnienia ekonomii / red. nauk. R. Milewski ; aut. M. Belka [i in.]. Wyd. 2 zm. i rozsz., dodr. 7. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: W 39810, 39811 Euro-2012 wyzwania graniczne dla Polski i Ukrainy / [oprac. red. M. Łach] ; Wyższa Szkoła Cła i Logistyki. Warszawa : Wydaw. WSCiL, 2008. Sygn.: Cz.O. 39987 HAMROL A., MANTURA W.: Zarządzanie jakością : teoria i praktyka. Wyd. 3 uaktual., dodr. 4. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: W 39721, 39833 HARTMAN J.: Bioetyka dla lekarzy. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2009. (Seria Akademicka). Sygn.: Cz.O. 39941 KAPUŚCIŃSKI R.: Wojna futbolowa. Wyd. 18. Warszawa : Spółdz. Wydaw. Czytelnik, 2008. Sygn.: W 39762 KLÓSKA R., HUNDERT M., CZYŻYCKI R.: Wybrane zagadnienia z prognozowania. Wyd. 2 popr. i uzup. Szczecin : Economicus, 2007. Sygn.: W 39628 LEOWSKI J.: Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne : ochrona zdrowia w gospodarce rynkowej. Wyd. 2. Warszawa : CeDeWu, 2008. Sygn.: Cz.O. 40079 MISIUK A.: Historia policji w Polsce : od X wieku do współczesności. Warszawa : Wydaw. Akademickie i Profesjonalne. Grupa Kapitałowa WSiP, 2008. (Prawo i Administracja, Bezpieczeństwo Wewnętrzne : podręcznik akademicki). Sygn.: Cz.O. 39734 MUSZALSKI W.: Ubezpieczenie społeczne : podręcznik akademicki. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. (FFF. Ubezpieczenia). Sygn.: W 39847; Cz.O. 39846 PODOSKA-FILIPOWICZ E.: Zarys zawodoznawstwa, orientacji i poradnictwa zawodowego / Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki w Częstochowie. Wyd. 3 zm. Częstochowa : WSHiT, 2008. Sygn.: Cz.O. 39652 Podstawy rachunkowości : aspekty teoretyczne i praktyczne / red. nauk. B. Micherda ; aut. J. Hejnar [i in.]. Wyd. 1, dodr. 3. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: W 39750-39753; Cz.O. 39749

84 Bibliotheca Nostra Podstawy rachunkowości : zbiór zadań / red. nauk. M. Andrzejewski ; aut. M. Andrzejewski [i in.]. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2005. (RRR). Sygn.: W 39755; Cz.O. 39754 Podstawy rachunkowości : zbiór zadań / red. nauk. M. Andrzejewski. Wyd. 1, dodr. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. (RRR). Sygn.: W 39931-39934. RYBAK M.: Etyka menedżera : społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: Cz.O. 39812 SAMUELSON P., NORDHAUS W.: Ekonomia. Wyd. 2 zm., dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. T. 1. Sygn.: Cz.O. 39805/T. 1 T. 2. Sygn.: Cz.O. 39805/T. 2 SUTHERLAND J., CANWELL D.: Klucz do zarządzania strategicznego : najważniejsze teorie, pojęcia, postaci. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007. (Klucz do...). Sygn.: Cz.O. 39813 Szkolny doradca zawodowy : fakt czy mit we współczesnej szkole : materiały III konferencji naukowej odbytej 11 grudnia 2007 r. w Lublinie / red. E. Żerel, M. Jedynak ; Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie. Lublin : WSNS, 2008. Sygn.: Cz.O. 40045 WOJCIECHOWSKI T.: Encyklopedyczne podstawy marketingu. Warszawa : Placet, 2009. Sygn.: Cz.O. 40094 Szkolnictwo, oświata, pedagogika, wychowanie BONDAROWICZ M., STANISZEWSKI T.: Podstawy teorii i metodyki zabaw i gier ruchowych. Warszawa : Wydaw. AWF, 2008. (Skrypt / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie). Sygn.: W 39992; WJ 1213, 1216, 1217 Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku / [red. nauk. i przewod. kom. red. T. Pilch]. Warszawa : Wydaw. Akad. Żak Teresa i Józef Śniecińscy, 2003-2008. T. 7, V-Ż / [red. prowadzący E. Różycka]. Cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 29292/T. 7, 32005/T. 7

Nowości w zbiorach 85 GAWROŃSKI K., STEFAN A.: Zarządzanie placówką oświatową. Wyd. 3. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2008. Sygn.: Cz.O. 39765/+ CD KARSKI J.: Praktyka i teoria promocji zdrowia. Wyd. 4. Warszawa : CeDeWu, 2008. Sygn.: W 39956 KNOWLES M., HOLTON III E., SWANSON R.: Edukacja dorosłych : podręcznik akademicki. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2009. Sygn.: Cz.O. 39947 Kultura fizyczna i zdrowotna współczesnego człowieka : teoretyczne podstawy i praktyczne implikacje / pod red. A. Kaźmierczaka, A. Maszorek-Szymala, E. Dębowskiej. Łódź : Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, 2008. Sygn.: Cz.O. 40043 KURZYNA-CHMIEL D.: Podstawy prawne i organizacyjne oświaty : prawo oświatowe w zarysie. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2009. Sygn.: Cz.O. 40049 80 lat AWF Kraków : jubileusz w obiektywie / [zesp. red. A. Skawiński, W. Stawiarski, R. Tabor] ; Stowarzyszenie Absolwentów AWF Kraków, AWF Kraków. Kraków : Fall, 2007. Sygn.: Cz.O. 40070 ŁAGUNA M.: Szkolenia : [jak je prowadzić, by...]. Gdańsk ; Sopot : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2008. Sygn.: W 39849, 39850, 39851, 39852; Cz.O. 39848 OSTROWSKA M.: Bezpieczeństwo na lekcjach wychowania fizycznego czyli Jak skutecznie unikać wypadków : poradnik dla nauczyciela wychowania fizycznego. Toruń : Adam Marszałek, cop. 2008. Sygn.: W 39991, 40091; Cz.O. 39986 PABIAN A., GWORYS W.: Prace dyplomowe : przygotowanie merytoryczne i redakcyjne / Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki w Częstochowie. Częstochowa : WSHiT, 2008. Sygn.: Cz.O. 39654 SCHAEFER K.: Nauczyciel w szkole : jak przeżyć szkołę. Wyd. 2. Gdańsk ; Sopot : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2008. Sygn.: Cz.O. 39944 SMITH D.: Pedagogika specjalna : podręcznik akademicki. Warszawa : Wydaw. APS : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. T. 1 / [tł. T. Hołówka, A.P. Zakrzewski]. Sygn.: Cz.O. 39839/T. 1

86 Bibliotheca Nostra T. 2 / [tł. J.A. Korbel, Z.S. Litwińska, M.E. Litwiński]. Sygn.: Cz.O. 39839/T. 2 SULISZ S.: Niekonwencjonalne podstawy metodyczne realizacji procesu edukacji fizycznej : (poradnik dla nauczycieli i studentów, którzy wiedzą czego chcą). Płock : Korepetytor - Marian Gałczyński, 2008. Sygn.: Cz.O. 40022 SZUMSKI G.: Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych : sens i granice zmiany edukacyjnej. Wyd. 1, dodr. Warszawa : Wydaw. APS : Wydaw. Nauk. PWN, 2009. (Krótkie Wykłady z Pedagogiki). Sygn.: W 39691 WOLNY B.: Wychowanie fizyczne w zreformowanej szkole / Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli. Lublin : Wydaw. KUL, 2006-2008. [Cz.] 2, Wartości i wartościowanie wychowania fizycznego przez współczesną szkołę. 2008. Sygn.: Cz.O. 36283/Cz. 2 Turystyka, rekreacja, czas wolny, hotelarstwo, etnologia ALEJZIAK W.: Turystyka jako czynnik wzrostu konkurencyjności regionów w dobie globalizacji / red. nauk. G. Gołembski ; Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. Poznań : Wydaw. AE ; Szczecin : Forum Turystyki Regionów, 2008. Sygn.: Cz.O. 39958 BERBEKA J., MAKÓWKA M., NIEMCZYK A.: Podstawy ekonomiki i organizacji czasu wolnego. Kraków : Wydaw. Uniw. Ekonomicznego, 2008. Sygn.: W 40082; Cz.O. 40081 BICZYSKO W., TAUBER R.: Zarządzanie finansami w hotelarstwie, gastronomii i turystyce : wybrane zagadnienia w teorii i praktyce : materiały pomocnicze do wykładów i ćwiczeń. Wyd. 2 uzup. i rozsz. Poznań : WSHiG : Bogucki Wydaw. Nauk., 2008. (Podręczniki, Skrypty Wyższej Szkoły Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu). Sygn.: Cz.O. 39726 CHUDOBA T.: Teoria turystyki a zarządzanie turystyką. Warszawa : Centrum Doradztwa i Informacji Difin, 2008. Sygn.: W 39867, 39868; Cz.O. 39724 CZERWIŃSKI J.: Podstawy turystyki. Legnica : Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju PWSZ Wspólnota Akademicka, 2007. (Seria Wydawnicza Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witeliona w Legnicy). Sygn.: Cz.O. 39756

Nowości w zbiorach 87 DOBIEGAŁA-KORONA B.: Marketing usług turystycznych. Wyd. 2. Warszawa : ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, 2009. Sygn.: W 39989 Ekonomika turystyki / red. nauk. A. Panasiuk. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. (Turystyka). Sygn.: W 39807-39809 Eksploracja przestrzeni historycznej / red. nauk. M.K. Leniartek. Wrocław : Wydaw. WSZ Edukacja, 2008. (Monografie, Prace Zbiorowe Wyższej Szkoły Zarządzania Edukacja we Wrocławiu). Sygn.: Cz.O. 40083 GŁOWACKI M.: Podstawy obsługi ruchu turystycznego w Polsce. Wyd. 2 uzup. Częstochowa : Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki, cop. 2007. Sygn.: Cz.O. 39651 GOŁĘBIEWSKA B.: Wybrane zagadnienia z ekonomiki przedsiębiorstw turystycznych. Warszawa : Wydaw. SGGW, 2009. Sygn.: Cz.O. 39955 KOZAK M.: Turystyka i polityka turystyczna a rozwój: między starym a nowym paradygmatem. Warszawa : Wydaw. Nauk. Scholar, cop. 2009. (EUROREG / Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych. Uniwersytet Warszawski). Sygn.: Cz.O. 40097 MAZURSKI K.: Geneza i przemiany turystyki. Wyd. 2 popr. i uzup. Wrocław : Wrocław : Wydaw. WSZ Edukacja, 2008. (Monografie Wyższej Szkoły Zarządzania Edukacja we Wrocławiu). Sygn.: Cz.O. 40084 MILEWSKA M., WŁODARCZYK B.: Hotelarstwo : podstawowe wiadomości. Warszawa : Polskie Wydaw. Ekonomiczne, 2009. Sygn.: Cz.O. 39902 Obsługa ruchu turystycznego / red. nauk. B. Meyer ; aut. A. Dołowy [i in.]. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. (Turystyka). Sygn.: W 39707, 39708 PASIECZNY R., BAJCAR A., OMILANOWSKA M.: Atrakcje turystyczne Polski : od A do Ż. Warszawa : Oficyna Wydawnicza Multico, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39733 Podręcznik instruktora rekreacji ruchowej : koszykówka, piłka nożna, piłka siatkowa / pod red. Z. Dziubińskiego ; Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa : SALOS RP : AWF, 2008. Sygn.: W 40001; Cz.O. 40000

88 Bibliotheca Nostra Podstawy rekreacji i turystyki / pod red. S. Toczek-Werner ; Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Wyd. 5 zm., dodr. Wrocław : Wydaw. AWF, 2008. Sygn.: W 40090 Problemy rozwoju turystyki edukacyjno-kulturowej w Polsce i na świecie : praca zbiorowa / pod red. nauk. Z.J. Przychodzenia i I. Kotowicz-Borowy. Warszawa [i in.] : Wydaw. WSTiJO : Wydaw. SGGW, 2008. (Roczniki Wydziału Nauk Humanistycznych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego ; t. 11). Sygn.: Cz.O. 40085 RAJS R.: Informatyczne systemy rezerwacyjne w turystyce / Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie. Instytut Kultury Fizycznej. Krosno : PWSZ, 2007. (Prace Naukowo-Dydaktyczne Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie ; z. 30). Sygn.: Cz.O. 39657 SALA J.: Formy współczesnego hotelarstwa. Kraków : Wydaw. Uniw. Ekonomicznego, 2008. Sygn.: Cz.O. 39722 SEWERYN R.: Zastosowanie marketingu mix na rynku turystycznym. Kraków : Wydaw. Uniw. Ekonomicznego, 2008. Sygn.: Cz.O. 40080 Stan i perspektywy rozwoju turystyki w regionach Polski : materiały Międzyuczelnianej Konferencji Studenckich Kół Naukowych, 27-28 kwietnia 2006 / [red. Ł. Wojtyczek]. Krosno : PWSZ, 2007. (Prace Naukowo- Dydaktyczne Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie ; z. 28). Sygn.: Cz.O. 39656 Studia i szkice z dziejów turystyki na Podkarpaciu : praca zbiorowa / pod red. S. Zaborniaka. Krosno : PWSZ, 2006. (Prace Naukowo- Dydaktyczne Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie ; z. 23). Sygn.: Cz.O. 39655 SZYMAŃSKI K.: Bezpieczna turystyka i rekreacja / Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu. Poznań : AWF, 2008. Sygn.: W 39999; Cz.O. 39957 Turystyka / red. nauk. W. Kurek ; aut. Włodzimierz Kurek [i in.]. Wyd. 1, dodr. 1. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. (Turystyka). Sygn.: W 39827, 39828, 39829 Turystyka w rozwoju obszarów górskich w polsko-ukraińskiej strefie Karpat / red. W. Półtorak, Ł. Szmyd. Krosno : PWSZ, 2008. (Prace Na-

Nowości w zbiorach 89 ukowo-dydaktyczne Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie ; z. 31). Sygn.: Cz.O. 39658/+CD W stronę Świętego Krzyża : 50 lat zorganizowanego przewodnictwa turystycznego w Górach Świętokrzyskich : monografia / pod red. C. Jastrzębskiego ; Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Akademia Świętokrzyska. Kielce : KTN, 2006. (Przewodnik Świętokrzyski). Sygn.: Cz.O. 40074 WŁODARCZYK B.: Przestrzeń turystyczna : istota, koncepcje, determinanty rozwoju. Łódź : Wydaw. UŁ, 2009. (Rozprawy Habilitacyjne Uniwersytetu Łódzkiego). Sygn.: Cz.O. 40108 Współczesne problemy hotelarstwa, gastronomii, turystyki i rekreacji / pod red. W. Siwińskiego, R.D. Taubera, E. Muchy-Szajek. Poznań : WS- HiG, 2008. (Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu ; nr 3). Sygn.: Cz.O. 39725 Współczesne tendencje w rekreacji i turystyce : praca zbiorowa / pod red. W. Siwińskiego, R.D. Taubera, E. Muchy-Szajek ; Polskie Stowarzyszenie Naukowe Animacji, Rekreacji i Turystyki. Poznań : WSHiG, 2008. (Monografie / Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu ; nr 4). Sygn.: Cz.O. 39917 Zrównoważony rozwój turystyki / red. nauk. S. Wodejko. Warszawa : Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, 2008. Sygn.: Cz.O. 39984 Matematyka, nauki przyrodnicze, nauki biologiczne BAŃKOWSKI E.: Biochemia : podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Wyd. 1, dodr. Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2007. Sygn.: W 39836, 39837 Biofizyka : wybrane zagadnienia wraz z ćwiczeniami / red. nauk. Z. Jóźwiak, G. Bartosz. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. Sygn.: W 39929; Cz.O. 39804 BORKOWSKI J.: Bioenergetyka i biochemia tlenowego wysiłku fizycznego : dla studentów i trenerów oraz wszystkich tych, którzy są ciekawi, skąd bierze się energia do pracy mięśni / Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Wyd. 2 popr. Wrocław : Wydaw. AWF, 2008. Sygn.: Cz.O. 40064

90 Bibliotheca Nostra CIĘSZCZYK P., MACIEJEWSKA A., SAWCZUK M.: Badania genetyczne w sporcie. Szczecin : International Association of Ontokinesiologists, 2008. Sygn.: Cz.O. 40060 EPSTEIN R.J.: Biologia molekularna człowieka : [molekularne podłoże zjawisk w stanie zdrowia i w przebiegu chorób]. Lublin : Czelej, 2005. Sygn.: Cz.O. 39939 HAMES B., HOOPER N.: Biochemia. Wyd. 2 popr. i unow., dodr. 4. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007. (Krótkie Wykłady). Sygn.: W 39683, 39684 MALINOWSKI A.: Auksologia : rozwój osobniczy człowieka w ujęciu biomedycznym / Uniwersytet Zielonogórski. Wyd. 2 zm. i rozsz. Zielona Góra : Oficyna Wydawnicza UZ, 2007. Sygn.: Cz.O. 40114 MURRAY R., GRANNER D., RODWELL V.: Biochemia Harpera ilustrowana. Wyd. 6 uaktual. Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39631 NICKLIN J., GRAEME-COOK K., KILLINGTON R.: Mikrobiologia. Wyd. 2 popr. i unow., dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007. (Krótkie Wykłady). Sygn.: Cz.O. 39702 Stan środowiska w województwie śląskim w 2007 roku / [oprac. pod kier. A. Wrześniak ; red. J. Kopyczok i in.] ; Wojewoda Śląski, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. Katowice : WIOŚ, 2008. (Biblioteka Monitoringu Środowiska). Sygn.: W 39623; Cz.O. 39622 ŚWIDERSKA M., BUDZYŃSKA-JEWTUCH I.: Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania : ogólne zagadnienia rozwoju biologicznego. Łódź : Wydaw. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, 2008. Sygn.: Cz.O. 39861 WIŚNIEWSKI A.: Rozpoznawanie zespołu Turnera u noworodków - algorytm badań przesiewowych. Warszawa : Wydaw. AWF, 2008. (Studia i Monografie / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie ; nr 132). Sygn.: Cz.O. 39678

Nowości w zbiorach 91 Medycyna ADAMOWICZ-CZOCH E.: Podręcznik kardiologii : lekarze i studenci dla studentów i lekarzy. Kraków : Medycyna Praktyczna, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39877 AGATSTON A., SIGNORILE J.: Dieta south beach turbo. Poznań : Dom Wydawniczy REBIS, 2009. Sygn.: Cz.O. 40092 BARANOWSKA A.: Badanie fizykalne w praktyce pielęgniarek i położnych. Lublin : Czelej, cop. 2008. (Seria Podręczników dla Studentów Studiów Pielęgniarskich ; 27). Sygn.: W 39879/+ CD; Cz.O. 39878/+ CD Biomedyczne problemy zdrowia publicznego : [praca zbiorowa] / red. nauk. A. Ślęzak, J. Jasik-Ślęzak ; [aut. A. Ślęzak i in.] ; Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki w Częstochowie. Częstochowa : WSHiT, 2008. Sygn.: Cz.O. 39653 BIRCH K., MACLAREN D., GEORGE K.: Fizjologia sportu. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. (Krótkie Wykłady). Sygn.: W 39686-39689; Cz.O. 39685 Ból : podręcznik dla terapeutów / pod red. J. Strong [i in.]. Wyd. 1 pol. Warszawa : DB Publishing - Dobrogniewa Bakowska, cop. 2008. Sygn.: W 39858, 39859, 39860; Cz.O. 39857 BROTZMAN S., WILK K.: Rehabilitacja ortopedyczna. Wyd. 1 pol. Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2008. T. 1. Sygn.: W 39715/T. 1, 39717/T. 1, 39719/T. 1; Cz.O. 39713/T. 1 T. 2. Sygn.: W 39715/T. 2, 39717/T. 2, 39719/T. 2; Cz.O. 39713/T. 2 BUCHFELDER M., BUCHFELDER A.: Podręcznik pierwszej pomocy. Wyd. 5 uaktual. Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39993 BULSKA J.: Budowanie kompetencji zdrowotnych ludzi w środowisku ich życia : propozycje metodyczne dla pedagogów, nauczycieli, wychowawców i pracowników medycznych, wskazówki dla rodziców. Toruń : Wydaw. Edukacyjne Akapit, 2008. Sygn.: Cz.O. 40109 Choroby wewnętrzne : podręcznik dla studentów pielęgniarstwa, położnictwa i fizjoterapii : praca zbiorowa / pod red. B. Wierusz-Wysockiej [i in.] ; Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

92 Bibliotheca Nostra Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Wydziału Nauk o Zdrowiu. Poznań : Wydaw. Nauk. UM, 2008. Sygn.: Cz.O. 39880 D'ADAMO P., WHITNEY C.: Jedz zgodnie ze swoją grupą krwi : cztery grupy krwi, cztery diety : poradnik dietetyczny dla każdego z nas, jak być zdrowym, żyć dłużej, utrzymać idealną wagę. Warszawa : Mada, 2008. Sygn.: Cz.O. 39777 DANYSZ A., BUCZKO W.: Kompendium farmakologii i farmakoterapii : [podręcznik dla studentów medycyny]. Wyd. 5 popr. i uzup. Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39841 DORMANS J.: Ortopedia pediatryczna : core knowledge in orthopaedics. Wyd. 1 pol. Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2009. (Core Knowledge in Orthopaedics). Sygn.: W 40072, 40073; Cz.O. 40071 Encyklopedia bioetyki : personalizm chrześcijański / red. A. Muszala. Wyd. 2 uzup. Radom : Polskie Wydaw. Encyklopedyczne, 2009. Sygn.: Cz.O. 40093 GREENSPAN A.: Diagnostyka obrazowa w ortopedii : dla lekarza praktyka. Warszawa : Medipage, cop. 2007. Sygn.: Cz.O. 39918 HARTMAN J.: Bioetyka dla lekarzy. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2009. (Seria Akademicka). Sygn.: Cz.O. 39941 HIRSCHER P., ZWARTJES T.: Masaż niemowląt. Warszawa : RM, 2008. Sygn.: Cz.O. 39739 Inżynieria ortopedyczna i rehabilitacyjna / pod red. J.R. Dąbrowskiego. Białystok : Wydaw. Politechniki Białostockiej, 2008. Sygn.: Cz.O. 40028 IRVING W., BOSWELL T., ALA'ALDEEN D.: Mikrobiologia medyczna. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. (Krótkie Wykłady). Sygn.: Cz.O. 39703 JORRITSMA W.: Anatomia na żywym człowieku : wstęp do terapii manualnej. Wyd. 1 pol., dodr. Wrocław : Wydaw. Medyczne Urban & Partner, 2008. Sygn.: W 39679, 39680 KARSKI J.: Polityka zdrowotna samorządu terytorialnego. Wyd. 2. Warszawa : CeDeWu, 2009. Sygn.: Cz.O. 39757

Nowości w zbiorach 93 KARSKI J.: Praktyka i teoria promocji zdrowia. Wyd. 4. Warszawa : CeDeWu, 2008. Sygn.: W 39956 KRASUCKI P.: Optymalizacja systemu ochrony zdrowia : koszty i korzyści. Warszawa : CeDeWu, 2005. Sygn.: W 40076-40078; Cz.O. 40075 KY T., LAGET P., GUILBERT J.: Leczenie polem elektromagnetycznym : historia, biofizyka, neuromagnetyzm, biologia molekularna : współczesne leczenie chorób zwyrodnieniowych. Wrocław : MedPharm Polska, cop. 2009. Sygn.: W 39779; Cz.O. 39778 LEOWSKI J.: Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne : ochrona zdrowia w gospodarce rynkowej. Wyd. 2. Warszawa : CeDeWu, 2008. Sygn.: Cz.O. 40079 MALINOWSKI A.: Auksologia : rozwój osobniczy człowieka w ujęciu biomedycznym / Uniwersytet Zielonogórski. Wyd. 2 zm. i rozsz. Zielona Góra : Oficyna Wydawnicza UZ, 2007. Sygn.: Cz.O. 40114 NAWROCKA A.: Etos w zawodach medycznych. Kraków : WAM, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39769 Neurobiology of hyperthermia / ed. by H.S. Sharma. Amsterdam [i in.] : Elsevier, 2007. (Progress in Brain Research; vol. 162). Sygn.: W 39870 PAWELEC R., SZCZUKA E., LABER W.: Metodyka masażu w odnowie biologicznej. Wrocław : Agencja Usługowo-Handlowa AGIW, 2008. Sygn.: W 39896-39899; Cz.O. 39895 PLEWA M.: Wybrane metody pomiaru aktywności fizycznej w otyłości / Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Katowice : Wydaw. AWF, 2008. Sygn.: W 39638-39642; Cz.O. 39637; WJ 1285; Cz.J. 1284 Postępowanie praktyczne w ortopedii i traumatologii : podręcznik dla specjalizujących się lekarzy / [pod red. P.V. Giannoudis i H. Pape. Warszawa : Medipage, cop. 2008. Sygn.: W 39920, 39921; Cz.O. 39919 POSTĘPSKI J., TUSZKIEWICZ-MISZTAL E.: Atlas reumatologii dziecięcej. Kraków : Medycyna Praktyczna, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39876

94 Bibliotheca Nostra PRIGATANO G.: Rehabilitacja neuropsychologiczna : podstawowe zasady i kierunki oddziaływań terapeutycznych. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2009. Sygn.: W 39936, 39937; Cz.O. 39935 Psychologia lekarska w leczeniu chorych somatycznie : [podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy] / pod red. B. Bętkowskiej-Korpały i J.K. Gierowskiego. Kraków : Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, cop. 2007. Sygn.: Cz.O. 39785 RIGGS A.: Masaż tkanek głębokich : wizualny przewodnik po technikach. [Kielce] : CRM Terapeuta, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39940 Rehabilitacja w udarze mózgu / pod red. A. Kwolka. Rzeszów : Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009. Sygn.: Cz.O. 40057 RONIKIER A.: Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji / Centralny Ośrodek Sportu. Wyd. 2 zm., poszerz. Warszawa : COS, 2008. (Biblioteka Trenera). Sygn.: W 39911-39913; Cz.O. 39910 SCHIMELPFENIG T.: Pierwsza pomoc w warunkach ekstremalnych. Warszawa : Bellona, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39748 SHERWOOD L.: Human physiology : from cells to systems. 5th. ed. Australia [i in.] : Thomson Brooks/Cole, cop. 2004. Sygn.: W 39869/+ CD ŚLIPKO T.: Bioetyka : najważniejsze problemy. Kraków : Petrus, cop. 2009. Sygn.: Cz.O. 39768 WĘCŁAWOWICZ-BILSKA E.: Uzdrowiska polskie : zagadnienia programowo-przestrzenne / Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Kraków : Wydaw. PK, 2008. Sygn.: Cz.O. 40101 WIEBERS D., FEIGIN V., BROWN R.: Udar mózgu. Warszawa : Medipage, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39925 WIŚNIEWSKI A.: Rozpoznawanie zespołu Turnera u noworodków - algorytm badań przesiewowych. Warszawa : Wydaw. AWF, 2008. (Studia i Monografie / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie ; nr 132). Sygn.: Cz.O. 39678 WORLITSCHEK M.: Nadmiar kwasu rujnuje zdrowie : przyczyny i skutki. Warszawa : Oficyna Wydawnicza Interspar, cop. 2007. Sygn.: Cz.O. 39981

Nowości w zbiorach 95 Wspomaganie rozwoju dzieci z zespołem Downa : teoria i praktyka / pod red. B.B. Kaczmarek. Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls na zlec. firmy Program Rozwoju Komunikacji Makaton, 2008. Sygn.: Cz.O. 39796 ZAHORSKA-MARKIEWICZ B.: Nauka i praktyka w leczeniu otyłości. Kraków : Archi-Plus, 2005. Sygn.: W 40007; Cz.O. 40006 ZAHORSKA-MARKIEWICZ B.: Otyłość : poradnik dla lekarzy. Kraków : Archi-Plus, 2002. Sygn.: W 40005; Cz.O. 40004 ZAHORSKA-MARKIEWICZ B.: Zodiak - program zdrowego odchudzania : zważenie, odchudzanie, dieta i aktywność fizyczna. Kraków : Archi- Plus, 2004. Sygn.: W 40009; Cz.O. 40008 ZITTLAU J.: Jedz zgodnie z grupą krwi : nowa foruła zdrowia. Warszawa : Interspar, [200?]. Sygn.: Cz.O. 39980 Organizacja i zarządzanie GAWROŃSKI K., STEFAN A.: Zarządzanie placówką oświatową. Wyd. 3. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2008. Sygn.: Cz.O. 39765/+ CD GRIFFIN R.: Podstawy zarządzania organizacjami. Wyd. 2 zm., dodr. 4. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: W 39820, 39821 KNECHT Z.: Zarządzanie marketingiem. Wyd. 3. Warszawa : C.H. Beck, 2008. (Marketing). Sygn.: Cz.O. 39764 KOSTERA M.: Antropologia organizacji : metodologia badań terenowych. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: Cz.O. 39801 MATERSKA K.: Informacja w organizacjach społeczeństwa wiedzy. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Warszawa : Wydaw. SBP, 2007. (Nauka, Dydaktyka, Praktyka ; 94). Sygn.: Cz.O. 39954 RYBAK M.: Etyka menedżera : społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa. Wyd. 1, dodr. 2. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: Cz.O. 39812 SUTHERLAND J., CANWELL D.: Klucz do zarządzania strategicznego : najważniejsze teorie, pojęcia, postaci. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007. (Klucz do...). Sygn.: Cz.O. 39813

96 Bibliotheca Nostra Tendencje w zarządzaniu organizacjami przyszłości : praca zbiorowa / pod kier. A. Barcik i R. Barcika ; Akademia Techniczno-Humanistyczna. Wydział Zarządzania i Informatyki w Bielsku-Białej. Wyd. 2 uzup. Bielsko-Biała : Wydaw. ATH, 2006. Sygn.: W 40099, 40100; Cz.O. 40098 Zarządzanie organizacjami w teorii i praktyce / red. nauk. W. Kowalczewski, W. Matwiejczuk ; [patr. nauk. Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego]. Warszawa : Centrum Doradztwa i Informacji Difin, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39946 Nauki techniczne, rolnictwo BARTLETT T.: Nawigacja elektroniczna. Warszawa : Oficyna Wydawnicza Alma-Press, cop. 2008. (Książki dla Żeglarzy ; 86). Sygn.: Cz.O. 39743 HAMROL A., MANTURA W.: Zarządzanie jakością : teoria i praktyka. Wyd. 3 uaktual., dodr. 4. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, dr. 2008. Sygn.: W 39721, 39833 Inżynieria ortopedyczna i rehabilitacyjna / pod red. J.R. Dąbrowskiego. Białystok : Wydaw. Politechniki Białostockiej, 2008. Sygn.: Cz.O. 40028 Sport Aktywność ruchowa osób niepełnosprawnych / red. nauk. J. Migasiewicz, E. Bolach ; Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem. Oddział Wojewódzki we Wrocławiu, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Wrocław : Studio Wydawniczo-Typograficzne Typoscript : PTWzK. OW, 2004-. T. 3, Monografia / Państwowy Uniwersytet Kultury Fizycznej we Lwowie, Wyższa Szkoła Fizjoterapii we Wrocławiu. 2008. AMBROŻY T.: Struktura treningu ju-jitsu. Warszawa : COS, 2008. (Biblioteka Trenera). Sygn.: W 39909; Cz.O. 39908 BELL C.: Cardiovascular physiology in exercise and sport. Edinburgh [i in.] : Churchill Livingstone Elsevier, cop. 2008. Sygn.: W 40027 BIEŻUŃSKA E., WIERZBICKA M.: Nowe zabawy i gry sportowe z nietypowymi przyborami : poradnik dla nauczycieli szkół podstawowych. Toruń ; Łysomice : Aker, 2007. Sygn.: Cz.O. 40025

Nowości w zbiorach 97 BIRCH K., MACLAREN D., GEORGE K.: Fizjologia sportu. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. (Krótkie Wykłady). Sygn.: W 39686-39689; Cz.O. 39685 BŁACH W.: Judo : szkolenie najmłodszych i trochę starszych / Centralny Ośrodek Sportu. Warszawa : COS, 2008. (Biblioteka Trenera). Sygn.: W 39892; Cz.O. 39891 BONDAROWICZ M., STANISZEWSKI T.: Podstawy teorii i metodyki zabaw i gier ruchowych. Warszawa : Wydaw. AWF, 2008. (Skrypt / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie). Sygn.: W 39992; WJ 1213, 1216, 1217 BOYKIN C.: Muay Thai kickboxing : wprowadzenie do treningu, walki i ćwiczeń kondycyjnych. Warszawa : Budo-Sport, 2009. Sygn.: W 39865; Cz.O. 39864 BRONIKOWSKA M.: Od sobótki do piłki nożnej polskiej... : polskie tradycyjne zabawy i gry w koncepcji wychowania fizycznego Eugeniusza Piaseckiego. Poznań : AWF, 2008. (Monografie / Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu ; nr 384). Sygn.: Cz.O. 11133/Nr 384 CHODINOW W.: Efekty adaptacji wypoczynku aktywnego. Radom : PR. Wydaw., cop. 2008. (Monografia / Politechnika Radomska ; nr 114). Sygn.: Cz.O. 40087 CHOLEWA J.: Sterowanie procesem treningowym młodych pływaków / Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Katowice : Wydaw. AWF, 2009. Sygn.: W 40015-40018; Cz.O. 40014 CIĘSZCZYK P., MACIEJEWSKA A., SAWCZUK M.: Badania genetyczne w sporcie. Szczecin : International Association of Ontokinesiologists, 2008. Sygn.: Cz.O. 40060 CZERWIŃSKA A.: GórFanka : moje ABC w skale i lodzie : [Tatry, Alpy, Gasherbrumy '75]. Warszawa : Annapurna, 2008. (GórFanka). Sygn.: W 39773 CZERWIŃSKA A.: GórFanka : na szczytach Himalajów : [Mt Everest, Lhotse, Makalu]. Warszawa : Annapurna, 2008. Sygn.: W 39774

98 Bibliotheca Nostra DRAPER N., HODGSON C.: Adventure sport physiology. Chichester : Wiley-Blackwell, 2008. Sygn.: W 39800, 39990 DREYER D., DREYER K.: Chi Running rewolucja w bieganiu. Warszawa : Buk Rower, 2008. Sygn.: W 39943; Cz.O. 39942 DUWEL N.: Szkoła gry w piłkę nożną : fachowe wskazówki dla dzieci. Poznań : Publicat-Elipsa, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 40026 DZIUBIŃSKI Z.: Kościół rzymskokatolicki a kultura fizyczna. Warszawa : Wydaw. AWF, 2008. (Studia i Monografie / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie ; nr 130). Sygn.: Cz.O. 39660 Euro-2012 wyzwania graniczne dla Polski i Ukrainy / [oprac. red. M. Łach] ; Wyższa Szkoła Cła i Logistyki. Warszawa : Wydaw. WSCiL, 2008.Sygn.: Cz.O. 39987 FEHR H., KUCHLER W.: Śmiało na białym. [Bielsko-Biała] : Alfa- Medica Press, cop. 2009. Sygn.: Cz.O. 40020 FRAGUAS J.: Legendarni mistrzowie karate. Warszawa : Wydaw. Warszawskiego Centrum Karate, 2008. Sygn.: Cz.O. 39738 GĄSIOROWSKI A.: Kultura fizyczna w tradycji polskiej Warmiaków i Mazurów (1919-1939). Olsztyn : Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego, 2008. Sygn.: Cz.O. 39988 GIRALDO J.: Historia Formuły 1 : ryzyko i pasja - najbardziej widowiskowy sport świata. Poznań : Publicat, cop. 2008. Sygn.: Cz.O. 39775 HABER F.: Podręcznik sternika i starszego sternika motorowodnego. Warszawa : Wielki Błękit, 2009. Sygn.: Cz.O. 39945 HABER F.: Podręcznik żeglarza i sternika jachtowego. Warszawa : Wielki Błękit, 2009. Sygn.: Cz.O. 39866 HUCIŃSKI T., KISIEL E.: Szkolenie dzieci i młodzieży w koszykówce : teoria i praktyka / Centralny Ośrodek Sportu. Warszawa : COS, 2008. (Biblioteka Trenera). Sygn.: W 39915, 39916; Cz.O. 39914 ISKRA J., WALASZCZYK A., JURAS B.: Lekkoatletyczne formy rekreacji ruchowej : inspiracje i przykłady / Akademia Wychowania Fizycznego im.

Nowości w zbiorach 99 Jerzego Kukuczki w Katowicach. Katowice : Wydaw. AWF, 2009. Sygn.: W 39963-39971; Cz.O. 39962 JASKÓLSKI A., JASKÓLSKA A.: Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka / Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Wyd. 3 zm. i uzup. Wrocław : Wydaw. AWF, 2005. Sygn.: W 33780, 33830, 40107; Cz.O. 33779 JASTRZĘBSKI J.: Wprowadzenie do japońskich sztuk walki. Kraków : Jarosław Jastrzębski, 2008. Sygn.: Cz.O. 39672 KARPAY E.: Fitness, zdrowie i uroda : ćwicz, dobrze się odżywiaj i zrzuć zbędne kilogramy. Gliwice : Helion, cop. 2007. (Poradnik bez Kantów). Sygn.: Cz.O. 40096 KEMPF H.: Fitness : trening w domu : siła, wytrwałość, ruch, najlepsze ćwiczenia i ich krótkie zestawy, niewielki wysiłek, widoczny efekt. Warszawa : KDC Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, cop. 2009. Sygn.: Cz.O. 40095 Korupcja w sporcie / pod red. A.J. Szwarca. Poznań : Wydaw. Poznańskie, 2008. (Sport i Prawo / Polskie Towarzystwo Prawa Sportowego ; 12). Sygn.: W 39723, 39972, 39973; Cz.O. 39586 KOŚCIELAK Z.: Chodź no tu, piłkarzu : opowieść o Józefie Goli (1922-1990). Kalisz : Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2007. Sygn.: W 39995 KOTARSKA K., CIĘSZCZYK P.: Punktacja sprawności fizycznej dzieci przedszkolnych z Pomorza Zachodniego wg Zmodyfikowanego Wrocławskiego Testu Sprawności Fizycznej. Szczecin : International Association of Ontokinesiologists, 2008. Sygn.: Cz.O. 40069 Kreowanie marki w sporcie / red. nauk. H. Mruk, M. Chłodnicki. Poznań : Sport & Business Foundation, 2008. Sygn.: Cz.O. 40102 KRÓLAK A.: Tenis : nauczanie gry / Centralny Ośrodek Sportu. Warszawa : COS, 2008. (Biblioteka Trenera). Sygn.: W 39906, 39907; Cz.O. 39905 KRUSZEWSKI A.: Zapasy - styl wolny : podstawy techniki. Warszawa : Wydaw. AWF, 2008. (Skrypt / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie). Sygn.: Cz.O. 40063

100 Bibliotheca Nostra KRUSZEWSKI M.: Efektywność metod rozwijania siły mięśniowej i suplementacji żywieniowej w aspekcie zmian potencjału ruchowego i składu ciała ćwiczących. Warszawa : Wydaw. AWF, 2009. (Studia i Monografie / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie ; nr 129). Sygn.: Cz.O. 40066 Kultura fizyczna i zdrowotna współczesnego człowieka : teoretyczne podstawy i praktyczne implikacje / pod red. A. Kaźmierczaka, A. Maszorek-Szymala, E. Dębowskiej. Łódź : Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, 2008. Sygn.: Cz.O. 40043 Lekkoatletyka dla dzieci i młodzieży / pod red. J. Iskry ; Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach oraz Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej. Katowice ; Opole : Wydaw. AWF, 2008. Sygn.: W 39663-39671; Cz.O. 39662; WJ 1287, 1288; Cz.J. 1286 MAKOWSKI K., SAKŁAK W.: Zabawy na stoku czyli Jak uczyć dzieci jeździć na nartach. Gdańsk : Harmonia, 2008. Sygn.: W 40052; Cz.O. 40051 MESSNER R.: Moje życie na krawędzi : autobiografia. Katowice : Stapis, cop. 2008. (Literatura Górska na Świecie). Sygn.: W 39782 MIŁKOWSKI J.: Karate : wiadomości podstawowe. Wyd. 2 popr. i uzup. Warszawa : Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. Sygn.: Cz.O. 39674 NAWROT R., BORECKA A.: Krym : Nikita, Krasny Kamień, Uarcz- Kaja, Koszka : przewodnik wspinaczkowy. Katowice : Stapis, cop. 2008. Sygn.: W 39758 NOWAK S., MUCHA D.: Klasyfikacja, rozwój i ocena ruchów człowieka. Radom : PR. Wydaw., 2007. (Monografia / Politechnika Radomska ; [nr 109]). Sygn.: Cz.O. 40086 PANFIL R.: Efektywny coaching zespołów zadaniowych : (na przykładzie zespołów sportowych). Wrocław : Wydaw. AWF, 2008. (Studia i Monografie Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu ; nr 92). Sygn.: Cz.O. 6936/Nr 92

Nowości w zbiorach 101 PICA R.: Świetne zabawy dla małych dzieci : ponad 100 zabaw rozwijających pewność siebie, umiejętności rozwiązywania problemów oraz zdolność współpracy. Warszawa : K.E. Liber, 2006. Sygn.: Cz.O. 39650 PIĘTA W.: Tenis stołowy wśród Żydów w Polsce (1924-1949) : księga jubileuszowa dedykowana Fimie Borysowi. Częstochowa : Stowarzyszenie Przyjaciół Gaude Mater, 2008. Sygn.: Cz.O. 39996 PLEWA M.: Wybrane metody pomiaru aktywności fizycznej w otyłości / Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Katowice : Wydaw. AWF, 2008. Sygn.: W 39638-39642; Cz.O. 39637; WJ 1285; Cz.J. 1284 PLUTA B.: Metody zobiektywizowanego identyfikowania liderów w zespołowych grach sportowych na przykładzie koszykówki. Poznań : AWF, 2008. (Monografie / Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu ; nr 385). Sygn.: Cz.O. 11133/Nr 385 Podręcznik instruktora rekreacji ruchowej : koszykówka, piłka nożna, piłka siatkowa / pod red. Z. Dziubińskiego ; Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa : SALOS RP : AWF, 2008. Sygn.: W 40001; Cz.O. 40000 PONCZEK M.: Ksiądz Leopold Biłko organizator kultury fizycznej w katolickich organizacjach młodzieżowych w Polsce 1892-1955 / Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Katowice : Wydaw. AWF, 2008. Sygn.: W 39633-39636; Cz.O. 39632; WJ 1283; Cz.J. 1282 Psychologiczne konteksty aktywności fizycznej człowieka / pod red. M. Krawczyńskiego ; Ateneum - Szkoła Wyższa w Gdańsku, Sekcja Psychologii Sportu Polskiego Towarzystwa Naukowego Kultury Fizycznej. Gdańsk : Ateneum - SW, 2008. Sygn.: Cz.O. 39994 Psychomotoryka : ruch pełen znaczeń / red. M. Sekułowicz, J. Kruk- Lasocka, L. Kulmatycki. Wrocław : Wydaw. Nauk. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, cop. 2008. Sygn.: W 39949, 39950; Cz.O. 39948 RAKOWSKI M.: Nowoczesny trening pływacki / Centrum Rekreacyjno-Sportowe Rafa. Rumia : CRS Rafa, 2008. Sygn.: W 39894; Cz.O. 39893

102 Bibliotheca Nostra RONIKIER A.: Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji / Centralny Ośrodek Sportu. Wyd. 2 zm., poszerz. Warszawa : COS, 2008. (Biblioteka Trenera). Sygn.: W 39911-39913; Cz.O. 39910 SIKORSKI W.: 50 lat polskiego judo - wymiar olimpijski. Łódź : Wydaw. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, cop. 2009. Sygn.: W 40046 SIKORSKI W., TOKARSKI S.: Budo : japońskie sztuki walki. Szczecin : Glob, 1988. Sygn.: Cz.O. 39677 SIMPSON J.: Dotknięcie pustki. Wyd. 2. Katowice : Stapis, cop. 2007. (Literatura Górska na Świecie). Sygn.: W 40047 Słownik żeglarsko-morski angielsko-polski, polsko-angielski / [wybór i oprac. P. Ratajczak i W. Lotko]. Zielona Góra : Kanion Net, 2006. (Seria Specjalistyczna Wydawnictwa Kanion Net ; 3). Sygn.: Cz.O. 39759 Sport bez korupcji : podręcznik dobrych praktyk / pod red. H. Arndt, D. Miebach. Warszawa : Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, [2008?]. Sygn.: W 39983; Cz.O. 39982 Sport w stosunkach międzynarodowych / red. nauk. A. Polus. Toruń : Adam Marszałek : Wydział Nauk Społecznych Uniw. Wrocławskiego, 2009. Sygn.: Cz.O. 40110 STUŁA A.: Zabawy i gry ruchowe w kształceniu piłkarzy nożnych. Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe Gier Sportowych, Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej w Opolu. Opole : WWFiF PO, 2008. Sygn.: W 40024; Cz.O. 40023 SULISZ S.: Niekonwencjonalne podstawy metodyczne realizacji procesu edukacji fizycznej : (poradnik dla nauczycieli i studentów, którzy wiedzą czego chcą). Płock : Korepetytor - Marian Gałczyński, 2008. Sygn.: Cz.O. 40022 SZAJ R.: Od Turynu do Pekinu = From Torino to Beijing. Warszawa : Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych Start : Oficyna Wydawnicza Aba, [2008]. Sygn.: Cz.O. 39985 Teoria i praktyka sportu niepełnosprawnych / red. nauk. A. Kosmol ; [aut.] O. Bębenek [i in.]. Warszawa : Wydaw. AWF, 2008. (Podręcznik Akademicki / Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie). Sygn.: Cz.O. 40067

Nowości w zbiorach 103 TSATSOULINE P.: Nagi wojownik : trening siłowy metodami rosyjskich komandosów : nie tylko do sztuk walki. Wyd. 1, dodr. Łódź : Aha! [właśc. JK], 2008. (Fit & Active). Sygn.: W 39742; Cz.O. 39741 Unia Europejska i sport oraz wspieranie społecznego dialogu w europejskim piłkarstwie zawodowym / pod red. A.J. Szwarca. Poznań : Wydaw. Poznańskie, 2006. (Sport i Prawo / Polskie Towarzystwo Prawa Sportowego ; 11). Sygn.: W 39974, 39975; Cz.O. 39795 WIECZOREK K.: Podstawy kick-boxingu : historia, technika, metodyka treningu. Siemiatycze : Towarzystwo Sportowe, [2008]. Sygn.: Cz.O. 40021 ZABORNIAK S.: Z dziejów lekkoatletyki w Polsce : tradycje chodu sportowego od Tadeusza Kuchara do Roberta Korzeniowskiego (1904-2004). Krosno : PWSZ, 2008. (Prace Naukowo-Dydaktyczne Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie ; z. 29). Sygn.: Cz.O. 39659 ZADARKO E., BARABASZ Z.: ABC hokeja na lodzie : podręcznik dla nauczycieli i studentów z płytą DVD. Rzeszów : Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009. Sygn.: Cz.O. 40059/+ DVD ZADARKO E., BARABASZ Z.: ABC łyżwiarstwa : podręcznik dla nauczycieli i studentów z płytą DVD. Rzeszów : Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009. Sygn.: Cz.O. 40058/+ DVD ZDEBSKA H.: Bohater sportowy : studium indywidualnego przypadku Bronisława Czecha (1908-1944). Wyd. 3 rozsz. Kraków : Fall, cop. 2007. Sygn.: Cz.O. 40054 ZIELEŚKIEWICZ W.: 90 lat polskiej piłki ręcznej. Warszawa : Związek Piłki Ręcznej w Polsce, 2008. Sygn.: Cz.O. 40019 ŻAK S., SPIESZNY M.: Wpływ ukierunkowanej symulacji ruchowej na rozwój cech somatycznych, zdolności motorycznych i sprawności specjalnej młodych piłkarzy i piłkarek ręcznych. Radom : PR. Wydaw., cop. 2008. (Monografia / Politechnika Radomska ; nr 117). Sygn.: Cz.O. 40088

104 Bibliotheca Nostra Językoznawstwo, nauka o literaturze Szkolny słownik angielsko-polski, polsko-angielski : [45 000 haseł i zwrotów] / [zesp. aut. K. Bartnicki i in. ; red. T. Sokołowski, M. Łabuda]. Poznań : LektorKlett, 2006. (Pons). Sygn.: Cz.O. 39731 OSTAŃKOWICZ K.: Ślady. Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008. (Biblioteka Sudetów ). Sygn.: W 39760 Geografia, opisy krajów, podróże Geografia Unii Europejskiej / red. nauk. J. Makowski. Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2008. Sygn.: Cz.O. 39690 Historia, biografie CIEŚLAR S.: Pasja gór. Katowice : Stapis, cop. 2008. (Literatura Górska na Świecie). Sygn.: W 39747 CZERWIŃSKA A.: GórFanka : moje ABC w skale i lodzie : [Tatry, Alpy, Gasherbrumy '75]. Warszawa : Annapurna, 2008. (GórFanka). Sygn.: W 39773 CZERWIŃSKA A.: GórFanka : na szczytach Himalajów : [Mt Everest, Lhotse, Makalu]. Warszawa : Annapurna, 2008. (GórFanka). Sygn.: W 39774 SAUVY A.: Na krawędzi życia i gór. Katowice : Stapis, cop. 2006. (Literatura Górska na Świecie). Sygn.: W 39740 SIMPSON J.: Dotknięcie pustki. Wyd. 2. Katowice : Stapis, cop. 2007. (Literatura Górska na Świecie). Sygn.: W 40047

ROZRYWKA Krzyżówka UKD W wiersze krzyżówki oznaczone literami A J wpisz słowne odpowiedniki podanych obok symboli UKD. Hasło ukaże się w oznaczonych szarym kolorem kratkach. Rozwiązaniem krzyżówki jest podanie hasła, którym jest nazwa pewnego zwierzęcia, oraz odpowiedź na pytanie: Czym odżywia się to zwierzę? Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres e-mail: d.ziolkowski@awf.katowice.pl czekamy na nie do 30 czerwca. Zapraszamy serdecznie do wspólnej zabawy! Dla osoby, która jako pierwsza zgłosi się z odpowiedzią przygotowaliśmy nagrodę. Nagrodzona za rozwiązanie krzyżówki z numeru 4(16) 2008 została pani Monika Raczyńska z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Oświęcimiu. Nagroda została wysłana pocztą. Rozwiązanie krzyżówki z poprzedniego numeru: SIMON YATES Bohater opartej na faktach powieści górskiej Dotknięcie pustki autorstwa Joe Simpsona głównego bohatera i ofiary wypadku w Andach. Recenzja powieści ukazała się w poprzednim numerze Bibliotheca Nostra.

106 Bibliotheca Nostra A 599.735.51 B (397) C 378.4 D 677.072.68 E 004.352 F 17 G 663.9 H 616.12-089 I 930.2:003.072 J 81 373.7 K (084.1) L 336.22 M 357.1 N 502.211 O (34) P -022.326 Krzyżówkę opracował mgr Damian Ziółkowski, pracownik Działu Udostępniania Zbiorów, Informacji i Dokumentacji Naukowej Biblioteki Głównej AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach.