OCENA WARUNKÓW HIGIENICZNO - SANITARNYCH LETNIEGO WYPOCZYNKU DZIECI I MŁODZIEŻY W 217 ROKU NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO (Ocena cząstkowa stan na 31.7.217 r.) Do elektronicznej bazy MEN na terenie województwa podkarpackiego zgłoszono 948 turnusów letniego wypoczynku dzieci i młodzieży. 356 turnusów zgłoszono w obiektach hotelowych lub innych świadczących usługi hotelarskie, 119 w obiektach używanych okazjonalnie do wypoczynku, 79 turnusów obozów pod namiotami, z czego 13 bez stałej infrastruktury komunalnej, natomiast form w miejscu zamieszkania zgłoszono 394. Liczbę turnusów form wyjazdowych i w miejscu zamieszkania, na terenie poszczególnych Powiatowych Stacji Sanitarno Epidemiologicznych województwa podkarpackiego, przedstawiają wykresy 1 i 2. Wykres nr 1 Liczba turnusów form wyjazdowych zgłoszonych na terenie poszczególnych 25 2 27 15 Liczba turnusów 1 5 11 Brzozów Dębica 37 3 Jarosław 21 38 25 1 9 6 7 26 2 13 4 44 31 15 26 Jasło Kolbuszowa Krosno Leżajsk Lubaczów Łańcut M ielec Nisko Przemyśl Przeworsk Ropczyce Rzeszów Sanok Stalowa Wola Strzyżów Tarnobrzeg Ustrzyki Dolne 1 Wykres nr 2 Liczba turnusów form w miejscu zamieszkania na terenia poszczególnych 25 227 2 15 Liczba turnusów 1 5 2 Brzozów 1 18 11 Dębica Jarosław Jasło 3 13 Kolbuszowa Krosno Leżajsk 5 2 Lubaczów 22 18 Łańcut M ielec Nisko 19 2 4 2 Przemyśl Przeworsk Ropczyce Rzeszów 1 27 Sanok Stalowa Wola Strzyżów 2 6 Tarnobrzeg Ustrzyki Dolne 1
Z wypoczynku na terenie województwa podkarpackiego skorzystało 13 854 dzieci i młodzieży, w tym na formach wyjazdowych 9 31, natomiast w miejscu zamieszkania 4 553. Liczbę uczestników wypoczynku form wyjazdowych i w miejscu zamieszkania na terenie poszczególnych Powiatowych Stacji Sanitarno - Epidemiologicznych województwa podkarpackiego, przedstawiają wykresy 3 i 4. Wykres nr 3 Liczba uczestników wypoczynku form wyjazdowych na terenie poszczególnych 3 25 2431 2 Liczba uczestników 15 1 5 43 485 25 49 688 55 237 664 116 69 653 214 13 27 25 696 391 634 58 Wykres nr 4 Liczba uczestników wypoczynku w miejscu zamieszkania na terenie poszczególnych 9 8 781 7 6 Liczba uczestników 5 4 3 2 1 16 217 417 274 68 285 165 392 47 3 285 372 1 395 45 6 1 Podczas przeprowadzanych kontroli brano pod uwagę warunki sanitarnohigieniczne zapewnione przez organizatorów dla uczestników wypoczynku. Oceną stanu sanitarnego obejmowano wszystkie pomieszczenia, z których korzystali uczestnicy wypoczynku. Zwracano uwagę na stan sanitarno techniczny pokoi i namiotów mieszkalnych, ich wyposażenie, infrastrukturę sanitarną, zaopatrzenie w środki do utrzymania higieny osobistej. Sprawdzano dokumentację organizatorów wypoczynku oraz dostęp uczestników do opieki medycznej. 2
W okresie wypoczynku letniego pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa podkarpackiego skontrolowali 336 turnusów, przeprowadzając w nich 339 kontroli. Przeprowadzone kontrole wykazały w 4 przypadkach uchybienia i nieprawidłowości. Winnych zaniedbań ukarano 2 mandatami karnymi na kwotę 15 zł. Wydano 2 decyzje płatnicze i 1 decyzję merytoryczną. Nieprawidłowości dotyczyły: braku pokryw w koszach na odpadki w części pokoi mieszkalnych, braku osłon punktów świetlnych w części pokoi mieszkalnych, na korytarzu i w łazienkach, braku uchwytów na ręczniki, braku regulaminu przy boiskach sportowych określających zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego, zniszczonego kontenera na odpady stałe, nie zachowania standardów dostępności do urządzeń sanitarnych (umywalka, oczko ustępowe), brudnej menażki, przepełnionych koszy na śmieci przed namiotami, brudnych sanitariatów, umywalni, natrysków, braku dezynfekcji, zaśmieconego terenu wokół śmietnika. Skontrolowano 2 turnusy nie zgłoszone do elektronicznej bazy MEN, natomiast 3 turnusy odwołano z powodu małej liczby chętnych uczestników. Do Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa podkarpackiego wpłynęły 2 skargi i interwencje. Jedna interwencja potwierdzona dotyczyła zatrucia pokarmowego na obozie pod namiotami bez stałej infrastruktury komunalnej. Druga interwencja nieuzasadniona dotyczyła braku ciepłej wody, prądu i poszewek na pościel. Pracownicy Inspekcji Sanitarnej przeprowadzili kontrolę, na której nie stwierdzono nieprawidłowości. W analizowanym okresie na terenie województwa podkarpackiego organizatorzy zgłosili 79 turnusów obozów pod namiotami, w tym 66 z zapewnioną stałą infrastrukturą komunalną oraz 13 bez stałej infrastruktury komunalnej. Pracownicy PIS skontrolowali 33 turnusy, w tym 1 turnusów obozów bez stałej infrastruktury komunalnej. W jednym z obozów wystąpiło zatrucie pokarmowe, w wyniku przeprowadzonej kontroli i dochodzenia epidemiologicznego wydano decyzję merytoryczną nakazująca likwidację obozu z rygorem natychmiastowej wykonalności. Na pozostałych skontrolowanych obozach nie stwierdzono nieprawidłowości. Obozy zlokalizowane były z dala od obiektów uciążliwych dla otoczenia, przeważnie były to tereny leśne, trawiaste, wykoszone, suche, nasłonecznione i uporządkowane. Na terenie obozowisk wydzielona była część sanitarna, mieszkalna i żywieniowa. Część mieszkalną stanowiły namioty (średnio 5 osobowe), wyposażone w śpiwory i materace/karimaty (własne uczestników), w innym przypadku prycze lub kanadyjki do spania, półki na buty i odzież lub podesty i skrzynie na rzeczy osobiste. 1 namiot przeznaczano na jadalnio - świetlicę, wyposażony w ławki i stoliki. Wydzielano miejsce do mycia naczyń z dostępnymi środkami dezynfekcyjnymi. Zbudowano latryny i prysznice polowe, oddzielnie dla chłopców i dziewcząt, wyposażone w zasłony, wieszaki, podesty i skrzynie na rzeczy osobiste. Dla poszczególnych podobozów wyznaczone były godziny korzystania z pryszniców polowych. Latryny zlokalizowano w odpowiedniej odległości od namiotów mieszkalnych z wydzielonym stanowiskiem do mycia rąk (zapewniono dostęp do środków higieny osobistej). Do dezynfekcji latryn przeznaczono środki ogólnodostępne w sprzedaży i chloraminę. Woda przeznaczona na cele obozów konfekcjonowana butelkowana, natomiast na cele 3
gospodarcze przeznaczono wodę w dużych zbiornikach. Kuchnie polowe wyposażone w ławki, stoły, magazyny do przechowywania suchej żywności i warzyw. Obozy posiadały umowy z nadleśnictwem dotyczące postępowania z odpadami płynnymi, które odprowadzano do dołów chłonnych. (wykorzystywano środki biodegradowalne). Uczestnicy obozowisk zaopatrywali się w środki żywności w pobliskich sklepach. Opieka medyczna stała zapewniona na terenie baz obozowych, sprawowana przez wychowawców, którzy mieli ukończony kurs udzielania I pomocy lub przez pielęgniarkę, a w innym przypadku obóz był zgłoszony do pobliskiego ośrodka zdrowia. Na terenie obozowisk znajdowały się apteczki do udzielania I pomocy (odpowiednio wyposażone) oraz izolatki (1 namiot). Odpady gromadzono w wydzielonych miejscach, w workach foliowych z zachowaniem segregacji. Wywożenia odpadów dokonywali właściciele terenów obozowych lub służby komunalne z którymi dana gmina miała umowę. Podczas letniego wypoczynku dzieci i młodzieży dużą popularnością cieszyła się forma wypoczynku w miejscu zamieszkania. Skontrolowano 123 turnusy, z zajęć skorzystało 4 553 dzieci. Na 1 turnusach uczestnicy zapewnione mieli wyżywienie w formie: śniadanie - 13; obiad 33; śniadanie + obiad 26; obiad + podwieczorek 8; śniadanie + obiad + podwieczorek 2. Na półkoloniach prowadzone były zajęcia: plastyczne, komputerowe, projekcje filmów, sportowo - rekreacyjne, wycieczki krajoznawcze w obrębie województwa podkarpackiego, pikniki, zwiedzanie miejsc kultury. Do dyspozycji uczestników przeznaczono: siłownie, sale zabaw, sale lekcyjne, baseny otwarte lub kryte, zespoły boisk. Wśród uczestników nie stwierdzono zachorowań, urazów i wypadków. Dla dzieci i młodzieży nie korzystających ze zorganizowanych form wypoczynku prowadzone były zajęcia w ramach tzw.,,otwartych drzwi w szkołach - 9, bibliotekach 6, domach kultury - 15, świetlice 7 i innych placówkach 2, na zasadach wolnego wstępu. Pracownicy pionu HDiM skontrolowali 39 takich placówek, w zajęciach wzięło udział 871 dzieci. Dla uczestników organizowano zajęcia muzyczne, ruchowe, integracyjne, edukacyjne, sportowe, kulinarne, teatralne, taneczne oraz gry i zabawy na świeżym powietrzu. Ponadto, przeprowadzono 22 kontrole Szkolnych Schronisk Młodzieżowych. Z możliwości noclegu skorzystało 663 uczestników. W jednym ze schronisk podczas kontroli stwierdzono brudne i zniszczone ściany w sanitariacie, przeciekającą muszlę ustępową i spłuczką, brak uchwytów na ręczniki, brak ręczników jednorazowego użytku, brak mydła w płynie w sanitariatach. Wydano zalecenia dotyczące usunięcia bieżących usterek i wystawiono decyzję płatniczą. W pozostałych schroniskach stan sanitarny - techniczno dobry. Nie stwierdzono nieprawidłowości. 4
W trakcie trwania wypoczynku odnotowano: 25 przypadków zachorowań: 6 bóle brzucha, 4 infekcje gardła z gorączką, 2 infekcje ucha z gorączką, 2 angina z zapaleniem migdałów, 2 angina, 2 przeziębienia, 2 omdlenia, 1 choroba Bostońska, 1 ból głowy, 1 krwawienie z nosa, 1 zapalenie gardła, 1 stan zapalny ucha, 24 urazy: 3 skręcenie kostki u nogi, 2 - złamanie ręki, 2 uraz kolana, 2 skręcenie stawu skokowego 1 złamanie palca, 1 stłuczenie głowy, 1 zwichnięcie palca, 1 stłuczenie łokcia, 1 uraz głowy, 1 uraz zęba, 1 rana szarpana jamy ustnej, 1 rana kłuta palca ręki, 1 skręcenie kciuka, 1 uraz przedramienia, 1 upadek ze schodów, 1 uraz stopy, 1 stłuczony nos, 1 stłuczony staw kolanowy, 1 skaleczenie palca, 57 zatruć pokarmowych - wirusowe zakażenie jelitowe nieokreślone (nie ustalono czynnika etiologicznego w trakcie dochodzenia epidemiologicznego). W obiektach letniego wypoczynku, skontrolowano 87 bloków żywieniowych. Nieprawidłowości uchybienia stwierdzono w 6 obiektach. Winnych zaniedbań ukarano 3 mandatami karnymi na kwotę 5 zł. Wydano 3 decyzje merytoryczne i 5 decyzji płatniczych. Podczas kontroli bloków żywieniowych sprawdzono również 118 jadłospisów pod kątem racjonalnego żywienia. W ocenianych jadłospisach nie stwierdzono nieprawidłowości. Jadłospisy były prawidłowe i urozmaicone, uwzględniały zasady racjonalnego żywienia. Jak co roku pracownicy pionu Higieny Dzieci i Młodzieży, w ramach nadzoru nad letnim wypoczynkiem dzieci i młodzieży, współpracują z innymi komórkami stacji: 1. Oświatą Zdrowotną i Promocją Zdrowia, wspólne działania edukacyjno - kontrolne w 85 placówkach, 2. Higieną Żywności i Żywienia, wspólne kontrole w 11 placówkach, 3. Higieną Komunalną wspólne kontrole w 6 placówkach, 4. Epidemiologią wspólne kontrole w 2 placówkach, 5. Policją wspólne kontrole w 15 placówkach wypoczynku. Na kontrolowanych placówkach pozostawiano ulotki o tematyce oświatowej. Ulotki zawierały między innymi informacje na temat: kleszczy, HIV, AIDS, grzybów, dopalaczy, bezpiecznych wakacji, jak korzystać ze słońca. Podczas wspólnych działań kontrolno edukacyjnych prowadzono zajęcia z dziećmi na temat chorób przenoszonych przez kleszcze oraz chorób nowotworowych skóry (czerniak) oraz bezpiecznego wypoczynku. Ponadto podczas kontroli pracownicy w Strzyżowie prezentowali alkogogle i narkogogle, które były doskonałym narzędziem do zaprezentowania uczestnikom wypoczynku tego jak alkohol i narkotyki działają na nasze zmysły. Podczas wypoczynku letniego pracownicy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Rzeszowie pionu HDiM współpracowali z pracownikami pionu HDiM Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej: w Ustrzykach Dolnych (skontrolowano wspólnie 4 turnusów w powiecie leskim bieszczadzkim), w Rzeszowie (skontrolowano wspólnie 3 turnusy w powiecie rzeszowskim) 5
i Tarnobrzegu (skontrolowano wspólnie 1 turnus w powiecie tarnobrzeskim). Obiekty były dobrze przygotowane do wypoczynku, nadzór nad nimi uwzględniał wszystkie aspekty istotne dla bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży Nadzór nad formami letniego wypoczynku prowadzony przez pracowników pionu Higieny Dzieci i Młodzieży na terenie województwa podkarpackiego ocenia się pozytywnie. Obiekty były dobrze przygotowane do wypoczynku, nadzór nad nimi uwzględniał wszystkie aspekty istotne dla bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży. Ogólnie przebieg wypoczynku na terenie województwa podkarpackiego ocenia się pozytywnie. Sporządziła: Agnieszka Polańska Starszy asystent Oddział HDiM WSSE Rzeszów 6