Uwagi i komentarze Towarzystwa Obrotu Energią do projektu Stanowiska Rządu wobec Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Inteligentne sieci energetyczne: od innowacji do wdrożenia (COM(2011) 202) WSTĘP (w wersji przesłanej 20 maja 2011 r.) 1. Niniejszy materiał zawiera uwagi, komentarze i wątpliwości oraz propozycje zmian do przesłanej Towarzystwu Obrotu Energią (TOE) w dniu 20 maja 2011 r. wersji projektu Stanowiska Rządu wobec Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Inteligentne sieci energetyczne: od innowacji do wdrożenia (COM(2011) 202), dalej zwanego Stanowiskiem lub projektem. W ramach materiału uwzględniono dyskusje i wnioski z prac powołanego przy Ministerstwie Gospodarki Zespołu ds. związanych z wprowadzeniem inteligentnych sieci w Polsce, zwanego dalej Zespołem. 2. Materiał uwzględnia także prowadzone w TOE dyskusje wewnętrzne dot. kierunków rozwoju inteligentnych sieci, a w szczególności inteligentnego opomiarowania, w tym nowych wymagań wobec wdrażanych przez OSD inteligentnych systemów pomiarowo rozliczeniowych, w szczególności dyskusje w ramach Rady Zarządzającej TOE oraz powołanego w strukturach TOE Zespołu ds. Rynku Detalicznego w przedmiotowej tematyce. 3. Należy jednak podkreślić, że narzucona przez Ministerstwo Gospodarki (MG) konieczność ustosunkowania się zainteresowanych do przesłanego 20 maja 2011 r. (piątek) o godz. 12.00 projektu Stanowiska w nieprzekraczalnym terminie do 23 maja 2011 r. (poniedziałek) godz. 14.00 uniemożliwiała szerszą pełną i ukierunkowaną na dokument dyskusję Stanowiska w ramach struktur wewnętrznych i przyjętych procedur organizacyjnych TOE. OPINIA, UWAGI OGÓLNE 4. Kierunek przedstawiony w Stanowisku, zdaniem TOE, jest zgodny zarówno z obowiązującym prawem (w tym w szczególności ustawą Prawo energetyczne i aktami wykonawczymi), jak i przyjętą przez Radę Ministrów Polityką Energetyczną Polski do 2030 roku (PEP 2030), a także szerzej z trendami zmian i nowymi uwarunkowaniami formalno prawnymi zarówno unijnymi, jak i polskimi. Towarzystwo Obrotu Energią ul. Czackiego 7/9/11, 00-043 Warszawa tel. (22) 827 57 93,fax (22) 826 61 55, e-mail: toe@toe.pl www.toe.pl KRS 0000181074 Konto BPH PBK S.A.: 31 1060 0076 0000 3200 0090 6321
5. Niestety Stanowisko nie uwzględnia, ani nawet nie przytacza, w żadnym z proponowanych zapisów, dotychczasowego dorobku zarówno Zespołu, jak i polskich operatorów systemów (zarówno przesyłowego OSP, jak i dystrybucyjnych OSD) w zakresie wdrażania idei smart grid i smart metering w Polsce. Aspekt ten jest szczególnie istotny, mając na uwadze negatywną ocenę Polski (por. rys. 1, str. 6 Komunikatu) w zakresie przeglądu europejskich inwestycji w inteligentne sieci. Szczególnego znaczenia, zdaniem TOE, w tym kontekście nabierają: 5.1. Prowadzone projekty pilotażowe wśród sześciu działających w Polsce największych OSD - informacje o tych projektach były przedmiotem prezentacji (ze strony wybranych OSD) i dyskusji podczas posiedzeń sejmowej Podkomisji Stałej ds. Energetyki w 2010 i 2011 roku. 5.2. Prowadzone prace koncepcyjne w ramach projektu: Budowa systemu zarządzania popytem na rynku energetycznym, prowadzonego przez OSP we współpracy z HP Polska, z udziałem przedstawicieli wszystkich podsektorów elektroenergetyki polskiej, realizowanego w 2010 i 2011 roku. 5.3. Prowadzone w ramach OSD prace koncepcyjne i wyniki Studium wdrożenia inteligentnego pomiaru energii elektrycznej w Polsce, przygotowanego przez PTPiREE we współpracy z Instytutem Energetyki Oddział Gdańsk i Ernst&Young Business Advisory, w 2010 roku. 5.4. Będące w końcowej fazie uzgodnień Stanowisko Prezesa URE w sprawie niezbędnych wymagań wobec wdrażanych przez OSD inteligentnych systemów pomiaroworozliczeniowych z uwzględnieniem funkcji celu oraz proponowanych mechanizmów wsparcia przy postulowanym modelu rynku, dalej zwane Stanowiskiem URE przygotowane w 2011 roku przez URE z udziałem i w konsultacji z wszystkimi uczestnikami rynku energii elektrycznej w Polsce. 5.5. Uruchomiona, w postaci dedykowanej strony internetowej www.piio.pl, Platforma Informacyjna Inteligentnego Opomiarowania. Zdaniem TOE w Stanowisku powinna znaleźć się przynajmniej informacja lub przytoczenie zakresu realizowanych wdrożeń i opracowanych dokumentów dotyczących ww. prac i prowadzonych w Polsce działań w obszarze smart grid i smart metering. 6. W pełni utożsamiając się z potrzebą prac w zakresie standaryzacji przyjętych rozwiązań w obszarze smart grid i smart metering na terenie Unii, zdaniem TOE, zarówno prace, jak i projekty pilotażowe realizowane w Polsce nie powinny być warunkowane (jak pośrednio sugeruje projekt Stanowiska) opracowaniem i przyjęciem standardów na poziomie unijnym. Naszym zdaniem, na co wskazuje także Komunikat, istnieje potrzeba kontynuacji i rozszerzenia rozpoczętych prac pilotażowych właśnie w celu wyboru najlepszych rozwiązań na bazie zarówno wiedzy teoretycznej, jak i doświadczeń praktycznych. 7. Z punktu widzenia TOE na rynku energii elektrycznej w Unii i w Polsce kluczowe jest wypracowanie modelu, który umożliwi uzyskanie wiarygodnych, jednoznacznych danych pomiarowo rozliczeniowych w wymaganych i narzuconych reżimami zgłoszeń i rozliczeń na rynku energii elektrycznej interwałach czasowych/częstotliwościach. Istotnym aspektem jest dostępność cenowa (kosztowa) tych danych. 110523_toe_uwagi_do_stanowiska_dot_komunikatu.doc str. 2 z 5
UWAGI SZCZEGÓŁOWE 8. str. 2, akapit 2d proponujemy w rozdziale II Stanowiska - Cel dokumentu uzupełnienie zapisów o zawarte w Komunikacie informacje wskazujące na stanowisko i interpretację konieczności opracowania (lub możliwości rezygnacji z opracowania) tzw. oceny ekonomicznej realizacji projektu. Fakt ten i odmienne interpretacje były przedmiotem m.in. dyskusji podczas spotkań Zespołu i posiedzeń sejmowej Podkomisji Stałej ds. Energetyki. Naszym zdaniem warte przytoczenie lub nawiązania w Stanowisku są następujące zapisy Komunikatu (patrz str. 3, akapit 2g oraz przypis dolny nr 8 w Komunikacie): Przepisy ( ) dyrektywy w sprawie energii elektrycznej (2009/72/WE) wyraźnie zobowiązują państwa członkowskie do oceny wprowadzania inteligentnych systemów pomiarowych jako głównego etapu na drodze do wprowadzenia inteligentnych sieci oraz do wprowadzenia systemów, które uzyskały ocenę pozytywną, u 80 % konsumentów. ( ) W przypadku, gdy nie dokonano oceny ekonomicznej, co najmniej 80 % konsumentów musi do 2020 r. być wyposażonych w inteligentne systemy pomiarowe. 9. str. 3, akapit 1g proponujemy w rozdziale II Stanowiska - Cel dokumentu uzupełnienie zapisów o zawarte w Komunikacie, niezmierne ważne z punktu widzenia także polskich realiów wdrażania smart grid i smart metering, stwierdzenie (patrz str. 9, akapit 1d oraz str. 10, akapit 2g w Komunikacie): Operatorzy sieci są głównymi beneficjentami wprowadzenia inteligentnych sieci i będą prawdopodobnie głównymi inwestorami. ( ) ramy regulacyjne muszą sprzyjać inwestycji w inteligentne sieci. ( ). Zachęty regulacyjne powinny nakłonić operatora sieci do uzyskiwania przychodu w sposób niezwiązany z dodatkową sprzedażą, ale raczej opierający się na zyskaniu efektywności i niższych potrzebach w zakresie inwestycji w godzinach szczytu, tj. zakładający przejście od modelu biznesowego opartego na ilości na model oparty na jakości i efektywności. 10. str. 4, akapit 1g proponujemy dodać, że Działania te wpisują się także politykę energetyczną Polski oraz podejmowane w naszym kraju prace studialne i wdrożeniowe (uzasadnienie patrz punktu 5). 11. str. 4, akapit 2g stwierdzenie Wydaje się że dopiero po opracowaniu przez Komisję wspólnych dla wszystkich Państw Członkowskich norm będą one mogły przystąpić do budowy inteligentnej sieci naszym zdaniem jest dyskusyjne. Uważamy, że podejmowane prace i projekty wdrożeniowe, zarówno w Polsce, jak i przede wszystkim innych krajach Unii wskazują, że zdecydowana większość państw przystąpiła już do działań praktycznych w obszarze wdrożeniowo wykonawczym. Opracowanie wspólnych norm, naszym zdaniem, powinno być prowadzone równolegle z projektami smart grid i smart metering i nie powinno warunkować ich uruchomienia. Takie podejście jest niezgodne zarówno z PEP 2030, jak i licznym dyskusjami podczas spotkań Zespołu, a także podczas licznych konferencji i seminariów. Szczególnie, że w większości pozostałe kraje w znaczny sposób wyprzedziły już Polskę w tym obszarze. Zapis wymaga dyskusji i zmiany albo wykreślenia. 12. str. 4, akapit 3g zapisy będące konsekwencją wcześniejszego akapitu (patrz wyżej) wiążą termin opracowania norm z propozycjami ofert dostawców. Stwierdzenie to jest bardzo 110523_toe_uwagi_do_stanowiska_dot_komunikatu.doc str. 3 z 5
dyskusyjne. Nie można zakładać, że opracowane standardy unijne będą znacząco odbiegać od realizowanych już dziś projektów, a do czasu ogłoszenie tych standardów, dostawcy nie będą składać ofert, zainteresowane strony nie będą realizować projektów, rynek (w tym odbiorcy końcowi i przedsiębiorstwa energetyczne) nie będzie miał możliwości skorzystania z rozwiązań smart grid i smart metering w oczekiwaniu na jeden, słuszny standard. Zapis wymaga dyskusji i zmiany albo wykreślenia. 13. str. 4, akapit 3d jest ocenic powinno być ocenić - błąd redakcyjny. 14. str. 4, akapit 1d po słowie ekonomicznie proponujemy przecinek - błąd redakcyjny. 15. str. 4, akapit 1d zgodnie z dyskusjami podczas prac Zespołu nad Stanowiskiem URE, w ramach wdrożenia smart grid i smart metering niezbędne są zarówno zachęty ekonomiczne, jak i administracyjne, w tym regulacyjne (w szczególności w ramach procesu zatwierdzania taryf). W związku z tym proponujemy szerszą analizę zapisów i dostosowanie do wyników dyskusji i prac Zespołu. 16. str. 5, akapit 1g po słowie energii proponujemy dodać elektrycznej. Mimo, że szersze (niż w elektroenergetyce) postrzeganie możliwości rozwoju smart meteringu jest możliwe i jak najbardziej uzasadnione, w kontekście całego akapitu proponujemy odnieść się jedynie do rynku energii elektrycznej. 17. str. 5, akapit 1g po słowie każdej proponujemy dodać godzinie, uzależnienie cen energii elektrycznej ma sens jedynie w przypadku współpracy z odbiorcą w interwałach czasowych - godzinnych, a nawet (jak wskazują doświadczenia innych krajów) krótszych (np. 15-to minutowych). 18. str. 5, akapit 3g w tym miejscu proponujemy nawiązać do polskiej Platformy Informacyjnej Inteligentnego Opomiarowania (patrz pkt 5.5). 19. str. 5 akapit 1d po słowie wytwarzania proponujemy dodać przesyłu i dystrybucji oraz (sprzedaży) zmiany jakie zachodzą w elektroenergetyce unijnej i polskiej dotyczą całego sektora, a nie tylko wytwarzania. 20. str. 5, akapit 1d po słowie przesyłowej proponujemy przecinek - błąd redakcyjny. 21. str. 6, akapit 1g na końcu akapitu proponujemy kropkę - błąd redakcyjny. 22. str. 6, akapit 1g po słowie energii, przed w gospodarstwach proponujemy dodać w sektorze przedsiębiorstw w tym małym i średnich przedsiębiorców oprócz przedsiębiorstw przemysłowych i gospodarstw domowych zdaniem TOE polepszenie wykorzystania energii elektrycznej będzie dotyczyć także średnich i mniejszych przedsiębiorców. 23. str. 6, akapit 2g stwierdzenie Zdaniem Rządu RP należy się również w najbliższym czasie spodziewać istotnego wzrostu działań konkurencyjnych w zakresie zmiany sprzedawcy przez odbiorców końcowych, w tym również przez odbiorców komunalnych. jest dyskusyjne. Jak wskazują doświadczenia zarówno polskie, jak i europejskie, do momentu zwolnienia przedsiębiorstw z obowiązku zatwierdzania taryf w segmencie gospodarstw domowych, trudno spodziewać się rozwoju zasady TPA w tym segmencie. Proponujemy dodać na końcu w Polsce pod warunkiem pełnego uwolnienia rynku rezygnacji przez Prezesa URE z obowiązku zatwierdzania taryf w segmencie gospodarstw domowych. 24. str. 7, pkt 1 jest zbieżna powinno być zbieżne - błąd redakcyjny. 25. str. 7, pkt 2 i 3 proponujemy połączyć punkty, dodatkowo proponujemy wykreślić (patrz punkt 6 uwag) zdanie Oznacza to, że dopiero w 2013 r. pojawi szersza rynkowa 110523_toe_uwagi_do_stanowiska_dot_komunikatu.doc str. 4 z 5
oferta urządzeń spełniających wypracowane standardy, co może spowodować duże opóźnienie. 26. str. 7, pkt 5 jest odbywac powinno być odbywać - błąd redakcyjny. 27. str. 7, pkt 7 proponujemy wykreślić słowo małych, wielkość projektu jest pojęciem względnym, wiele projektów zwanych pilotażowymi realizowanymi, nie tylko w Unii, ale nawet w Polsce, już dziś trudno nazwać małymi. 28. str. 7. W ramach wniosków proponujemy także w nieco szerszy sposób uwzględnić i podkreślić konieczność edukacji zarówno odbiorców końcowych, jak i przedstawicieli przedsiębiorstw energetycznych w obszarze rozwiązań smart grid i smart metering. PODSUMOWANIE 29. Zgodnie z zapisami projektu Stanowiska należy podkreślić, że wiele rozwiązań zaproponowanych w Komunikacie jest zbieżna z polskimi oczekiwaniami odnoszącymi się do budowy sieci inteligentnych. Stąd nie powinno dziwić i uznać należy za prawidłową pozytywną ocenę kierunkową całego Komunikatu w projekcie Stanowiska. 30. W ramach jednak poprawek i uzupełnień proponujemy w nieco szerszy niż w projekcie Stanowiska sposób nawiązać do wyników i dyskusji prowadzonych w Polsce prac i działań, szczególnie, że w Komunikacie w negatywnym dosyć świetle (w zakresie przeglądu europejskich inwestycji w inteligentne sieci) przedstawiono Polskę. 31. Ze względu na wagę proponowanych zmian dla rynku energii elektrycznej w Polsce ze strony TOE deklarujemy pełną współpracę podczas dalszych prac nad tematyką, zarówno w ramach prac Zespołu w MG, jak i innych grup zadaniowych. W przypadku pytań bądź wątpliwości prosimy o bezpośredni kontakt. TOE, Warszawa, 2011.05.23 110523_toe_uwagi_do_stanowiska_dot_komunikatu.doc str. 5 z 5