ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH, 814290 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 11. 07.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH... 4 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH... 4 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZADZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH Z INNYMI ZAWODAMI... 4 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH... 5 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZADZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH... 6 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW... 8 1. Stosowanie technologii mechanicznych... 9 2. Eksploatacja maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztuczbnych... 26 3. Wytwarzanie wyrobów z tworzyw sztucznych... 33 4. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy... 38 ZAŁĄZNIKI... 57 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: Zasadnicza Szkoła Zawodowa Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: modułowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Andrzej Szymczak, mgr Michał Skowroński Recenzenci: Konsultanci: mgr Zbigniew Zalas 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik odlewnik opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2009r. nr 89 poz.730 z późn. zm.) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr62 poz. 627 z późn. zm.) Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie tworzyw sztucznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 81 poz. 735) Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. z 2002 r. Nr 191 poz. 1596 z późn. zm.) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: - umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; - umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; - umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; - umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; - umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
- umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; - umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; - umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: chemia, fizyka, matematyka i informatyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych wykonuje swoje zadania zawodowe zarówno w małych firmach, zatrudniających kilku pracowników, jak i w dużych przedsiębiorstwach produkcyjnych. Specyfika pracy operatora zależy w dużej mierze od rodzaju tworzywa sztucznego jak i przyjętej technologii jego przetwórstwa. W związku z tym operator obsługuje zarówno pojedyncze stanowiska jak i ciągi produkcyjne. Ważną umiejętnością operatora maszyn do przetwórstwa tworzyw sztucznych jest również rozwiązywanie podstawowych problemów pojawiających się na stanowisku pracy, które dotyczą prawidłowego funkcjonowania urządzeń. 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH Wyroby z tworzyw sztucznych zajmują znaczny udział wśród wyrobów wytwarzanych przez przemysł przetwórczy. Wynika to z szeregu pozytywnych cech tych wyrobów, wynikających własności tworzyw (niski ciężar właściwy, wytrzymałość dorównująca stali, względy estetyczne), łatwości ich przetwarzania oraz możliwość wtórnego przetwarzania wyrobów (recykling). Absolwent szkoły kształcącej w tym zawodzie dość łatwo znajdzie prace zarówno w dużych przedsiębiorstwach jak i małych firmach. rzetwórstwo tworzyw sztucznych jest także bardzo popularne wśród osób zakładających działalność gospodarczą. 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH Z INNYMI ZAWODAMI M.3. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne Operator maszyn i KZ(M.a) Obsługa maszyn i urządzeń do 814290 urządzeń do przetwórstwa KZ(M.c) przetwórstwa tworzyw sztucznych tworzyw sztucznych KZ(M.d) Kwalifikacja M.3. jest podstawą kształcenia tylko dla zawodu operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
Efekty kształcenia wspólne dla obszaru kształcenia określone kodem KZ(M.a), KZ(M.c), KZ(M.d) stanowią podbudowę do kształcenia w wielu zawodach robotniczych oraz na poziomie technika w obszarze mechanicznym i górniczo hutniczym. W KZ(M.a)zapisane są efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. W KZ(M.c) zapisane są efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia tylko w zawodzie operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych. W KZ(M.d)zapisane są efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik odlewnik, technik hutnik Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: 1.1. na kształcenie w ramach kwalifikacji M.3. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych przeznaczono minimum 670 godzin. 1.2. na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 430 godzin. 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych; 2) wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych; 3) nadzorowania i kontrolowania procesów produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych; 4) wykonywania przeglądów, regulacji oraz konserwacji maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych. Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo- -hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a),KZ(M.c), KZ(M.d), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych: - M.3. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO RZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUZNYH rzykładowy szkolny plan nauczania* /modułowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa a /1//2/ Zawód: Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych ; symbol 814290 odbudowa programowa: gimnazjum K1 - Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych ( M.3.) Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej Modułowe kształcenie zawodowe 1 M.1 Stosowanie technologii mechanicznych 14 7 224 2 M.2 Eksploatacja maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych 14 11 10 17,5 560 3 M.3 Wytwarzanie wyrobów z tworzyw sztucznych 6 7 17 17 23,5 752 4 M.4. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy 2 2 2 64 Łączna liczba godzin 14 14 17 17 19 19 50 1600 /1/ do celów obliczeniowych przyjęto 32 tygodnie w ciągu jednego roku szkolnego /2/ w zasadniczej szkole zawodowej praktyczna nauka zawodu realizowana jest w formie zajęć praktycznych *w szkolnym planie uwzględnia się również wymiar godzin zajęć określonych w par. 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania, t.j. m.in. religii lub etyki oraz wychowania do życia w rodzinie. ** dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu racy *** zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Zajęcia indywidualne z uczniem nauka jazdy zgodnie z odrębnymi przepisami. Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (K1) (M.3) odbywa się pod koniec klasy III rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
814290 814290.M1 Stosowanie mechanicznych technologii 814290.M1.J1 osługiwanie się dokumentacją techniczną 814290.M1.J2 Wykonywanie części maszyn obróbką ręczną, mechaniczną, plastyczną i poprzez spajanie 814290.M3 Wytwarzanie wyrobów z tworzyw sztucznych 814290.M2 Eksploatacja maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych 814290.M3.J1 rzygotowanie tworzyw sztucznych do przetwarzania 814290.M3.J2 Użytkowanie maszyn do przetwórstwa tworzyw sztucznych 814290.M4 rzygotowanie do wejścia na rynek pracy 814290.M2.J1 Stosowanie podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń 814290.M4.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży przetwórstwa tworzyw sztucznych 814290.M2.J2 rzygotowanie maszyn i urządzeń do pracy 814290.M4.J2 osługiwanie się językiem obcym z zakresu przetwórstwa tworzyw sztucznych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
Wykaz działów programowych dla zawodu Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych Nazwa modułu Nazwa jednostki modułowej Liczba godzin przewidziana na jednostkę modułową M.1 Stosowanie technologii mechanicznych M1.J1 osługiwanie się dokumentacją techniczną 112 godz. M1.J2 Wykonywanie części maszyn obróbką ręczną, mechaniczną, plastyczną i poprzez spajanie 112 godz. M.2.Eksploatacja maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych M.2.J1 Stosowanie podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń M2.J2. rzygotowanie maszyn i urządzeń do pracy 112 godz. 448 godz. M.3 Wytwarzanie wyrobów z tworzyw sztucznych M.3.J1 rzygotowanie tworzyw sztucznych do przetwarzania 176 godz. M.4. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy M.3.J2 Użytkowanie maszyn do przetwórstwa tworzyw sztucznych M.4.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży przetwórstwa tworzyw sztucznych M.4.J2. osługiwanie się językiem obcym z zakresu przetwórstwa tworzyw sztucznych 576 godz. 32 godz. 32 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH modułów Lista modułów z liczbą godzin 1. Stosowanie technologii mechanicznych - 224 godz. 2. Eksploatacja maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych - 560 godz. 3. Wytwarzanie wyrobów z tworzyw sztucznych - 752 godz. 4. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy - 64 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
1. Stosowanie technologii mechanicznych 1.1. M1.J1 osługiwanie się dokumentacją techniczną 1.2. M1.J2 Wykonywanie części maszyn obróbką ręczną, mechaniczną, plastyczną i poprzez spajanie 1.1 M1.J1 osługiwanie się dokumentacją techniczną Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(1)1.odzwzorować zewnętrzny i wewnętrzny zarys przedmiotu na płaszczyźnie rysunku; KZ(M.a)(1)2. stosować zasady wymiarowania zarysów zewnętrznych i wewnętrznych przedmiotu; KZ(M.a)(1)3. stosować rysunkowy zapis geometrycznej struktury powierzchni przedmiotu; KZ(M.a)(1)4. zapisywać tolerancję wymiarów, kształtu i położenia na rysunku przedmiotu; KZ(M.a)(2)1. dobierać format rysunkowy szkicu; KZ(M.a)(2)2. wykonywać szkic figur płaskich i brył w rzutach prostokątnych; KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowując kształty zewnętrzne i wewnętrzne; KZ(M.a)(2)4. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyn; KZ(M.a)(2)5. zwymiarować przedmiot przedstawiony na szkicu zgodnie z zasadami wymiarowania; KZ(M.a)(2)6, wykonać rysunki złożeniowe podzespołów maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.c)(3)1. dobierać format rysunkowy szkicu; KZ(M.c)(3)2. wykonywać szkic figur płaskich i brył w rzutach prostokątnych; Rysunek techniczny maszynowy. Szkice części maszyn. Wykorzystanie technik komputerowych do wykonywania rysunków technicznych. Tolerancje i pasowania. Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. Schematy układów hydraulicznych, pneumatycznych, elektrycznych i mechanicznych. odstawowe pojęcia i akty prawne dotyczące ochrony pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. rawa i obowiązki pracownika oraz obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska. Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań operatora maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
KZ(M.c)(3)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowując kształty zewnętrzne i wewnętrzne; KZ(M.c)(3)4. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyn; KZ(M.c)(3)5. zwymiarować przedmiot przedstawiony na szkicu zgodnie z zasadami wymiarowania; KZ(M.c)(3)6, wykonać rysunki złożeniowe podzespołów maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.a)(3)1. edytować dokumentację rysunkową przy użyciu technik komputerowych; KZ(M.a)(3)2. wykonywać rysunki techniczne wykorzystując programy do wspomagania projektowania; KZ(M.c)(4)1. edytować dokumentację rysunkową przy użyciu technik komputerowych; KZ(M.c)(4)2. wykonywać rysunki techniczne wykorzystując programy do wspomagania projektowania; Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru KZ(M.a)(6)1. charakteryzować podstawowe wielkości tolerancji i pasowań; B KZ(M.a)(6)2. wyznaczać podstawowe wielkości tolerancji i pasowań; KZ(M.a)(6)3. stosować zasady tolerancji i pasowań w budowie maszyn i urządzeń; KZ(M.c)(5)1. charakteryzować rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; B KZ(M.c)(5)2.wyjaśniać znaczenie normalizacji, typizacji i unifikacji w budowie maszyn; B KZ(M.c)(5)3. wykorzystać informacje techniczną z różnych źródeł dotyczące maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.c)(9)1. charakteryzować podstawowe wielkości tolerancji; B KZ(M.c)(9)2. wyznaczać podstawowe wielkości tolerancji i pasowań KZ(M.c)(9)3. stosować zasady tolerancji i pasowań w budowie maszyn i urządzeń; M.3.1(4)1. rozpoznawać elementy układów sterowania hydraulicznego na schematach maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych; A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
M.3.1(4)2. rozpoznawać elementy układów sterowania pneumatycznego na schematach maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych; M.3.1(4)3. rozpoznawać elementy układów sterowania elektrycznego na schematach maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych; M.3.1(4)4. rozpoznawać elementy układów mechanicznych na schematach kinematycznych maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych; M.3.1(4)5. określać działanie maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych na podstawie schematów; Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru BH(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; B BH(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną środowiska; BH(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią; B BH(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BH(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BH(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BH(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BH(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BH(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych; BH(4)4. zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych; BH(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy; A A A A A B B B A A B B B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
BH(5)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BH(5)3. zapobiegać zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych; BH(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BH(6)2. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów D KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(3)1. analizować rezultaty działań; KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań; KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych lanowane zadania Rzutowanie prostokątne Na podstawie otrzymanego modelu wykonaj szkic bryły na trzy rzutnie. Odwzorowanie powierzchni wewnętrznych brył Dla otrzymanego modelu bryły wykonaj jego przekrój w celu pokazania wszystkich powierzchni wewnętrznych. Wykonywanie szkiców rysunkowych elementów maszyn i urządzeń Wykonaj rysunek elementu oprzyrządowania odlewniczego wskazanego przez nauczyciela. Odwzorowują kształty wewnętrzne i zewnętrzne elementu stosując niezbędne rzuty, B A B A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
przekroje. Zwymiaruj naszkicowany przedmiot zgodnie z zasadami wymiarowania. Wykonanie rysunku wykonawczego. Dla wskazanego detalu posługując się przyborami kreślarskimi wykonaj jego rysunek wykonawczy, dobierając odpowiedni format rysunkowy. Rysunek wykonawczy wykonaj zgodnie z obowiązującymi normami rysunkowymi. Określenia zasad bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach przetwórstwa tworzyw sztucznych Dla wskazanego stanowiska pracy operatora maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych określ wymagane zgodnie z przepisami wymagania bhp, ppoż i ochrony środowiska. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowni wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: stanowisko komputerowe nauczyciela połączony z rzutnikiem lub tablicą multymedialną - stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla 2 3 uczniów), - stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), modele brył geometrycznych, części maszyn, modele połączeń rozłącznych i nierozłącznych części maszyn, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego oraz elementów znormalizowanych stosowanych w budowie maszyn Zalecane metody dydaktyczne Realizacja treści programowych w tym dziale wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zaleca się by zajęcia prowadzone były z grupa nie większa jak 15 osób, która w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły od 2 do 3 osób, z wykorzystaniem zróżnicowanych form. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki testu wielokrotnego wyboru, wykonywanych projektów i ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia, pomóc ustalić realistyczne cele i ocenić uzyskane efekty, stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów. 1.2 M1.J2 Wykonywanie części maszyn obróbką ręczną, mechaniczną, plastyczną i poprzez spajanie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(11)1. rozróżniać metody odlewania części maszyn; p B - Techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(11)2. scharakteryzować metody obróbki plastycznej metali; B - maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej KZ(M.a)(11)3. scharakteryzować obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną metali; B i maszynowej. - rzyrządy pomiarowe. KZ(M.a)(11)4. scharakteryzować metody obróbki ręcznej części maszyn i B - omiary warsztatowe. urządzeń; - Kontrola jakości wykonanych prac. KZ(M.a)(11)5. scharakteryzować metody obróbki wiórowej części maszyn i B - Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. urządzeń; - Normy dotyczące rysunku technicznego, części KZ(M.a)(11)6.sklasyfikować metody spajania metali; A maszyn, materiałów konstrukcyjnych i KZ(M.a)(11)7. określać etapy procesu technologicznego dla wybranych technik eksploatacyjnych. B wytwarzania; - Ocena stanu technicznego maszyn, urządzeń oraz KZ(M.c)(12)1. rozróżniać metody odlewania części maszyn; B narzędzi. - Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. KZ(M.c)(12)2. scharakteryzować metody obróbki plastycznej metali; B - Rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej. KZ(M.c)(12)3. scharakteryzować obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną metali; B - Kształtowanie wyrobów poprzez obróbkę ręczną. - kształtowanie wyrobów poprzez obróbkę KZ(M.c)(12)4. scharakteryzować metody obróbki ręcznej części maszyn i B mechaniczną. urządzeń; - Kształtowanie wyrobów poprzez spajanie. KZ(M.c)(12)5. scharakteryzować metody obróbki wiórowej części maszyn i B - Kształtowanie wyrobów poprzez plastyczne urządzeń; kształtowanie oraz odlewanie stopów Fe-, metali KZ(M.c)(12)6.sklasyfikować metody spajania metali; A nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów KZ(M.c)(12)7. określać etapy procesu technologicznego dla wybranych technik niemetalowych. B wytwarzania; - Narzędzia do obróbki ręcznej, mechanicznej, KZ(M.d)(3)1. rozróżniać metody odlewania części maszyn; spajania i plastycznego kształtowania metali. B - omiary części maszyn. KZ(M.d)(3)2. scharakteryzować metody obróbki plastycznej metali; B - rzyrządy kontrolno-pomiarowe stosowane w KZ(M.d)(3)3. scharakteryzować obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną metali; procesach wytwarzania wyrobów z tworzyw B sztucznych. KZ(M.d)(3)4. scharakteryzować metody obróbki ręcznej części maszyn i B - Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy urządzeń; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
KZ(M.d)(3)5. scharakteryzować metody obróbki wiórowej części maszyn i urządzeń; B KZ(M.d)(3)6.sklasyfikować metody spajania metali; A KZ(M.d)(3)7. określać etapy procesu technologicznego dla wybranych technik wytwarzania; B KZ(M.a)(12)1. rozróżniać maszyny do obróbki ręcznej i maszynowej; B prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. KZ(M.a)(12)2. rozróżniać urządzenia do obróbki ręcznej i maszynowej; B KZ(M.a)(12)3. rozróżniać narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej; B KZ(M.a)(13)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; A KZ(M.a)(13)2. określić błędy pomiarowe przy stosowaniu określonej metodzie pomiaru; B KZ(M.a)(13)3. określić właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych; B KZ(M.a)(13)4. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania wymiarów części maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.c)(10)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; A KZ(M.c)(10)2. określić błędy pomiarowe przy stosowaniu określonej metodzie pomiaru; B KZ(M.c)(10)3. określić właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych; B KZ(M.c)(10)4. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania wymiarów części maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.d)(4)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; A KZ(M.d)(4)2. określić błędy pomiarowe przy stosowaniu określonej metodzie pomiaru; B KZ(M.d)(4)3. określić właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych; B KZ(M.d)(4)4. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania wymiarów części maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.a)(14)1. rozróżniać metody pomiarów; B KZ(M.a)(14)2. wybrać sposób pomiaru w zależności od rodzaju i wielkości rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
mierzonego przedmiotu; KZ(M.a)(14)3. zinterpretować wyniki pomiarów; D KZ(M.a)(14)4. określać zasady użytkowania i przechowywania przyrządów pomiarowych; B KZ(M.c)(11)1. rozróżniać metody pomiarów; B KZ(M.c)(11)2. wybrać sposób pomiaru w zależności od rodzaju i wielkości mierzonego przedmiotu; KZ(M.c)(11)3. zinterpretować wyniki pomiarów; D KZ(M.c)(11)4. określać zasady użytkowania i przechowywania przyrządów pomiarowych; B KZ(M.a)(15)1. rozróżniać metody kontroli jakości wykonanych prac w operacjach obróbki ręcznej i maszynowej; B KZ(M.a)(15)2. dobrać właściwą metodę kontroli jakości w zależności od rodzaju prac podlegających kontroli; KZ(M.a)(17)4. rozpoznawać rodzaje maszyn i urządzeń na podstawie dokumentacji technicznej; A KZ(M.a)(17)5. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; D KZ(M.a)(17)6. posługiwać się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń; KZ(M.d)(1)1. określać właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; B KZ(M.d)(1)2. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; A KZ(M.d)(1)3. rozróżniać gatunki stopów metali nieżelaznych; B KZ(M.d)(1)4. określać gatunek stopów żelaza i metali nieżelaznych na podstawie oznaczeń; B KZ(M.d)(1)5. określać właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych; B KZ(M.d)(1)6. określać własności olejów i smarów; B KZ(M.d)(1)7. określać własności cieczy smarująco-chłodzących; B KZ(M.d)(1)8. dobrać na podstawie katalogów materiały eksploatacyjne; KZ(M.d)(2)1. charakteryzuje rodzaje obróbki cieplnej; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
KZ(M.d)(2)2. charakteryzuje rodzaje obróbki cieplno-chemicznej; B KZ(M.d)(5)1. dobrać narzędzia do obróbki ręcznej metali; KZ(M.d)(5)2. dobrać narzędzia do obróbki mechanicznej metali; KZ(M.d)(5)3. dobrać narzędzia do spajania metali; KZ(M.d)(5)4. dobrać narzędzia do plastycznego kształtowania metali; KZ(M.d)(6)1. odwzorować na materiale wyjściowym zarys obrabianego przedmiotu zgodnie z dokumentacją rysunkową; KZ(M.d)(6)2. obrabiać ręcznie powierzchnie płaskie i kształtowe z różną dokładnością; KZ(M.d)(6)3. wykonać otwory w różnych klasach dokładności; KZ(M.d)(6)4. wykonać otwory gwintowane ręcznie i maszynowo; KZ(M.d)(6)5. toczyć powierzchnie przedmiotów zgrubnie i kształtująca zgodnie z dokumentacją technologiczną; KZ(M.d)(6)6. frezować powierzchnie przedmiotów zgodnie z dokumentacją technologiczną; KZ(M.d)(6)7. szlifować powierzchnie przedmiotów zgodnie z dokumentacją technologiczną; KZ(M.d)(6)8. kształtować plastycznie elementy metalowe zgodnie z dokumentacją rysunkową; p KZ(M.d)(6)9.łączyć powierzchnie przedmiotów poprzez spawanie, lutowanie i klejenie; M.3.1(3)1. stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe do pomiarów temperatury cieczy i powietrza; M.3.1(3)2. stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe do pomiaru ciśnienia gazu; M.3.1(3)3.stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe do pomiaru poziomu cieczy w zbiorniku; M.3.1(3)4 stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe do pomiaru objętości i masy substancji płynnych i stałych; M.3.1(3)5 odczytać wyniki pomiarów na urządzeniach analogowych oraz cyfrowych; M.3.1(3)6 dobierać narzędzia i urządzenia kontrolno- pomiarowe w zależności od rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
rodzaju mierzonej wielkości fizycznej, wymaganej dokładności pomiaru oraz warunków wykonania; BH(7)1. zorganizować stanowisko obróbki ręcznej i maszynowej metali zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(7)2. zorganizować stanowisko obróbki plastycznej i spajania metali zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(8)1.dobrać środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania obróbki ręcznej i maszynowej metali; BH(8)2.dobrać środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania obróbki plastycznej i spajania metali; BH(9)1. stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas obróbki ręcznej i maszynowej metali; BH(9)2. stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas obróbki plastycznej i spajania metali; BH(10)1. zabezpieczyć miejsce wypadku; BH(10)2. ocenić stan poszkodowanego; BH(10)3. udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu w wypadku przy pracy oraz stanach zagrożenia dla zdrowia i życia; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego D KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych lanowane zadania Obróbka ręczna części maszyn Na podstawie rysunku wykonawczego części maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych wykonaj ją obróbką ręczną w tym celu dobierz: postać materiału wyjściowego, niezbędne narzędzia maszyny i urządzenia. Wytrasuj zarys zewnętrzny przedmiotu i przystąp do jego obróbki. o zakończeniu pracy sprawdź zgodność rzeczywistych wymiarów z podanymi na rysunku. Zadanie wykonaj przestrzegając zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony ppoż. Obróbka maszynowa części maszyn Na podstawie rysunku wykonawczego części maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych wykonaj ją obróbką maszynową w tym celu dobierz: postać materiału wyjściowego, niezbędne narzędzia maszyny i urządzenia. o zakończeniu pracy sprawdź zgodność rzeczywistych wymiarów z podanymi na rysunku. Zadanie wykonaj przestrzegając zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony ppoż. lastyczne kszałtowanie elementów części maszyn Na podstawie rysunku wykonawczego części maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych wykonaj ją obróbką plastyczną w tym celu dobierz: postać materiału wyjściowego, metody obróbki plastycznej metali, narzędzia do plastycznego kształtowania metali. o zakończeniu pracy sprawdź zgodność rzeczywistych kształtów i wymiarów z podanymi na rysunku.zadanie wykonaj przestrzegając zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony ppoż. Spajanie metali Na podstawie rysunku wykonawczego części maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych wykonaj spajanie w tym celu dobierz: postać materiału wyjściowego, dobierz narzędzia do spajania metali.. o zakończeniu pracy sprawdź zgodność rzeczywistych kształtów i wymiarów z podanymi na rysunku. Zadanie wykonaj przestrzegając zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony ppoż Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowni wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: - co najmniej w jedno stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu połączony z rzutnikiem lub tablicą multimedialną- rysunki części maszyn, schematy maszyn i urządzeń, przykładową dokumentację konstrukcyjną narzędzi: formy wtryskowej, formy rozdmuchowej, głowicy wytłaczarskiej, kalibratora; instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, katalogi form i narzędzi kształtujących oraz katalogi znormalizowanych elementów maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych, części maszyn, urządzeń oraz narzędzia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych; katalogi części maszyn, modele i przekroje części maszyn, elementy układów hydraulicznych i pneumatycznych, przyrządy i urządzenia kontrolno-pomiarowe stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych, zużyte części maszyn, urządzeń oraz narzędzi do przetwórstwa tworzyw, stanowiska do obróbki ręcznej metali oraz montażu i demontażu elementów maszyn (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: stół ślusarski z imadłem, narzędzia do obróbki ręcznej, przyrządy kontrolno-pomiarowe oraz narzędzia i przyrządy monterskie, prasę do wtłaczania montowanych elementów, wyposażenie do mycia elementów maszyn i urządzeń, stanowiska do obróbki mechanicznej skrawaniem (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: tokarkę uniwersalną, frezarkę uniwersalną, szlifierkę do płaszczyzn, otworów i wałków, narzędzia skrawające, przyrządy i uchwyty obróbkowe, przyrządy pomiarowe, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
Zalecane metody dydaktyczne Realizacja treści programowych w tym dziale wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z całym zespołem klasowym, który w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły z wykorzystaniem. zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 3 osób. Zajęcia powinny być prowadzone na indywidualnych stanowiskach do obróbki ręcznej i montażu, obróbkę maszynową wykonywać można w zespołach maksymalnie 2 osoby przy obrabiarce. Zajęcia w pracowni warsztatowej należy prowadzić w grupach do 15 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki testu wielokrotnego wyboru, wykonywanych projektów i ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia, pomóc ustalić realistyczne cele i ocenić uzyskane efekty, stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
2 Eksploatacja maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych 2.1 M.2.J1 Stosowanie podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń 2.2 M2.J2. rzygotowanie maszyn i urządzeń do pracy 2.1 M.2.J1 Stosowanie podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(4)1. rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń; A - zęści maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(4)2. scharakteryzować osie i wały; B KZ(M.a)(4)3. określać budowę i zastosowanie łożysk ślizgowych i tocznych; B KZ(M.a)(4)4. dobrać z katalogów łożyska toczne; KZ(M.a)(4)5. wyjaśnić budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców; B KZ(M.a)(4)6. sklasyfikować przekładnie mechaniczne; A KZ(M.a)(4)7. wyjaśnić budowę i zasadę działania przekładni mechanicznych; B KZ(M.a)(4)8. wyjaśnić budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego; B KZ(M.a)(4)9. wskazać zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń; A KZ(M.a)(4)10. scharakteryzować ślady zużycia części maszyn i urządzeń w wyniku ich użytkowania; B KZ(M.c)(6)1. rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń; A KZ(M.c)(6)2. scharakteryzować osie i wały; B KZ(M.c)(6)3. określać budowę i zastosowanie łożysk ślizgowych i tocznych; B KZ(M.c)(6)4. dobrać z katalogów łożyska toczne; - Rodzaje połączeń. - Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. - Rodzaje korozji oraz sposoby ochrony przed korozją. - budowa i zasad a działania maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych. - rogramy komputerowe wspomagające obsługę maszyn i urządzeń. - Zasady mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki przemysłowej. - ocena stanu technicznego maszyn, urządzeń oraz narzędzi. - rzyrządy i urządzenia kontrolno-pomiarowe. - schematy układów: hydraulicznych, pneumatycznych, elektrycznych i mechanicznych. - ocena stanu technicznego maszyn, urządzeń i narzędzi do przetwórstwa tworzyw sztucznych. - rzeglądy, konserwacja i naprawy maszyn oraz urządzeń stosowanych do przetwórstwa tworzyw sztucznych. - Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
KZ(M.c)(6)5. wyjaśnić budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców; B prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. KZ(M.c)(6)6. sklasyfikować przekładnie mechaniczne; A - ierwsza pomoc poszkodowanym w wypadkach KZ(M.c)(6)7. wyjaśnić budowę i zasadę działania przekładni mechanicznych; B przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życ KZ(M.c)(6)8. wyjaśnić budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego; B KZ(M.c)(6)9. wskazać zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń; A KZ(M.c)(6)10. scharakteryzować ślady zużycia części maszyn i urządzeń w wyniku ich użytkowania; B KZ(M.a)(5)1. klasyfikować rodzaje połączeń; A KZ(M.a)(5)2. charakteryzować rodzaje połączeń; B KZ(M.a)(5)3. rozróżniać rodzaje połączeń; B KZ(M.a)(7)1. określać właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; B KZ(M.a)(7)2. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; B KZ(M.a)(7)3. rozróżniać gatunki stopów metali nieżelaznych; B KZ(M.a)(7)4. określać gatunek stopów żelaza i metali nieżelaznych na podstawie oznaczeń; B KZ(M.a)(7)5. określać właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych; B KZ(M.a)(7)6. określać własności olejów i smarów; B KZ(M.a)(7)7. określać własności cieczy smarująco-chłodzących; B KZ(M.a)(7)8. dobrać na podstawie katalogów materiały eksploatacyjne; KZ(M.c)(7)1. określać właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; B KZ(M.c)(7)2. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; A KZ(M.c)(7)3. rozróżniać gatunki stopów metali nieżelaznych; B KZ(M.c)(7)4. określać gatunek stopów żelaza i metali nieżelaznych na podstawie oznaczeń; B KZ(M.c)(7)5. określać właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
KZ(M.c)(7)6. określać własności olejów i smarów; B KZ(M.c)(7)7. określać własności cieczy smarująco-chłodzących; B KZ(M.c)(7)8. dobrać na podstawie katalogów materiały eksploatacyjne; KZ(M.a)(10)1. scharakteryzować rodzaje korozji i przyczyny jej powstawania; B KZ(M.a)(10)2. określać sposoby ochrony przed korozją; B KZ(M.a)(10)3. scharakteryzować rodzaje powłok ochronnych i techniki ich nanoszenia; B KZ(M.a)(16)1. określić budowę maszyn i urządzeń; B KZ(M.a)(16)2. scharakteryzować zasadę działania maszyn i urządzeń; B KZ(M.a)(16)3. korzystać z dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)1. wykorzystać programy komputerowe wspomagające wybór znormalizowanych części maszyn; KZ(M.c)(1)9. rozróżnić jednostki miar wielkości mechanicznych; B KZ(M.c)(1)10. rozróżnić prawa i zasady statyki; B KZ(M.c)(1)11. rozróżnić prawa i zasady kinematyki; B KZ(M.c)(1)12. rozróżnić prawa i zasady dynamiki; B KZ(M.c)(1)13. rozróżniać rodzaje naprężeń i odkształceń w ciałach sztywnych; B KZ(M.c)(2)3. zastosować prawa mechaniki do obliczeń statycznego płaskiego układu sił; KZ(M.c)(2)4. zastosować prawa mechaniki do obliczeń kinematycznych KZ(M.c)(2)5. wykonać obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn i urządzeń; KZ(M.c)(8)1. ocenić zużycie powierzchni osi i wałów; KZ(M.c)(8)2. ocenić zużycie elementów współpracujących w przekładniach mechanicznych; KZ(M.c)(8)3. ocenić zużycie powierzchni współpracujących w łożyskach ślizgowych i tocznych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
KZ(M.c)(8)4. ocenić zużycie powierzchni elementów współpracujących w sprzęgłach i hamulcach; KZ(M.c)(8)5. ocenić zużycie elementów maszyn i urządzeń wykonanych z materiałów niemetalowych; KZ(M.c)(8)6. ocenić zużycie powierzchni i krawędzi narzędzi skrawających; KZ(M.c)(8)7. ocenić zużycie elementów technologicznych w maszynach i urządzeniach do przetwórstwa tworzyw sztucznych; KZ(M.c)(8)8. przeprowadzić ocenę stanu technicznego elementów maszyn i urządzeń na podstawie badań organoleptycznych; KZ(M.c)(8)9. przeprowadzić ocenę stanu technicznego maszyn i urządzeń na podstawie wyników pomiarów; KZ(M.c)(8)10. określać stopień zużycia elementów maszyn i urządzeń na podstawie danych w dokumentacji technicznej i wyników badań B organoleptycznych i pomiarów; KZ(M.c)(13)1. wykorzystać programy komputerowe wspomagające wybór znormalizowanych części maszyn; KZ(M.a)(17)1. charakteryzować rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; B KZ(M.a)(17)2.wyjaśniać znaczenie normalizacji, typizacji i unifikacji w budowie maszyn; B KZ(M.a)(17)3. wykorzystać informacje techniczną z różnych źródeł dotyczące maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.d)(7)1. wykorzystać programy komputerowe wspomagające wybór znormalizowanych części maszyn; M.3.1(1)1. klasyfikować maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych; A M.3.1(1)2. klasyfikować urządzenia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych; A M.3.1(1)3. wskazywać podzespoły maszyn do przetwórstwa tworzyw sztucznych; A M.3.1(1)4. wskazywać podzespoły urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych; A M.3.1(1)5. wskazywać urządzenia pomocnicze do przetwórstwa tworzyw sztucznych; A M.3.1(4)6. analizować schematy układów hydraulicznych maszyn i urządzeń; D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25