ODKRYJCIE DLA SIEBIE MIASTO I PROWINCJĘ TARTU

PL ODKRYJCIE DLA SIEBIE MIASTO I PROWINCJĘ TARTU www.visittartu.com

Witaj w Tartu, miły gościu! To, że Tartu i Polskę łączą wspaniałe i długotrwałe więzi staje się jasne tuż po spojrzeniu na flagę miasta Tartu: pośrodku biało-czerwonej polskiej flagi widnieje herb Tartu dokładnie tak, jak został zaaprobowany przez Stefana Batorego w 1584 roku, ponieważ Tartu, wraz z Liwonią, wchodziło w skład Rzeczypospolitej przez prawie pół wieku. Dziedzictwo Polski można odnaleźć w jeszcze większej ilości elementów - nawet jeśli nie jest to widoczne na pierwszy rzut oka. W latach 1802 1918 na Uniwersytecie w Tartu studiowało kilka tysięcy Polaków - zwłaszcza po powstaniu w 1830 roku, gdy zamknięto uniwersytety w Warszawie i Wilnie. Studiowało tu wielu polskich naukowców, pisarzy i polityków; wśród nich znajdował się Władysław Raczkiewicz, prezydent RP na emigracji. Również najstarsza, przy czym nadal działająca polska korporacja akademicka - Konwent Polonia - powstała w 1828 r. właśnie w Tartu. Poprzednikiem całego Uniwersytetu w Tartu było Gimnazjum Jezuitów, założone w Tartu w 1583 r. za zgodą króla Batorego. Obecnie, król Batory upamiętniony jest przy pomocy płaskorzeźby znajdującej się na ścianie głównego budynku Uniwersytetu. Nowoczesne Tartu znajduje się wystarczająco daleko na północy, aby dla Polaków mieć charakterystyczną, nordycką duszę, ale jest też położone wystarczająco daleko na południu, aby można tu było zauważyć znajome cechy charakterystyczne dla Europy Centralnej. Panująca tutaj powszechna kultura przebywania w przytulnych kawiarniach i architektura klasycystyczna śródmieścia wiążą nas z państwami leżącymi w sercu Europy; a dla Estończyków to właśnie Polska jest najbliższą europejską potęgą. Historia i uniwersytet oraz architektura i kawiarnie nie są oczywiście jedynymi powodami, dla których warto odwiedzić Tartu. Tartu to miasto kultury, w którym znajduje się wiele teatrów, liczne muzea i sale koncertowe. Latem odbędą się tu Dni Hanzy i targi hanzeatyckie, a przez cały rok organizowane są tu również liczne dni poświęcone muzyce. To tu odbywa się także jeden z największych festiwali literatury w krajach nadbałtyckich Prima Vista. To właśnie stąd można rozpocząć podróż mającą na celu poznanie pięknej przyrody prowincji Tartu od wzgórz w południowej Estonii do wybrzeża jeziora Pejpus. Spragnionych naukowych wrażeń przyciągnie Centrum Nauki AHHAA z kinem 4D i Centrum Epoki Lodowcowej. Doskonałymi miejscami do odwiedzenia podczas wakacji spędzanych w gronie całej rodziny są park wodny Aura, mini-zoo w Elistvere i plac zabaw Vudila. Miasto i prowincja Tartu oferują coś pociągającego i zaskakującego dla każdego zwiedzającego. I oczywiście zawsze jest jakiś powód, aby tu powrócić! Raul Veede Służba informacyjna przy Wydziale Relacji Publicznych, Specjalista ds. Mediów Zgodnie z danymi archeologów, ludzie osiedlali się na terytorium obecnej prowincji Tartu co najmniej 5 000 lat temu. Na początku naszej ery głównym źródłem utrzymania tutejszych mieszkańców było rolnictwo, w ramach którego nawiązywali oni bliskie kontakty z sąsiednimi plemionami i ludami. Obecna prowincja Tartu znajduje się na granicy Estonii Wschodniej i Południowej, między jeziorami Pejpus a Võrtsjärv. Tartu, drugie co do wielkości miasto Estonii, jest bramą do regionu południowego Estonii. Dzięki Hanzie, Tartu stało się ważnym centrum handlowym, a utworzone w drugiej połowie XIX wieku połączenie kolejowe z Tallinem, Rygą i Petersburgiem miało znaczący wpływ na wykorzystanie szans dalszego rozwoju miasta. Tartu było na przestrzeni wieków ważnym miastem hanzeatyckim, a także centrum naukowym i kulturowym. Uniwersytet w Tartu, założony w 1632 roku, sprawił, że Tartu stało się centrum edukacyjnym i miastem, które przyciąga zwiedzających swoim życiem kulturalnym, młodzieńczą energią i imponującymi budynkami architektonicznymi. Warto wiedzieć! O Estonii O mieście Tartu Oficjalna nazwa: Republika Pierwsza wzmianka: w 1030 r. w Estońska starych kronikach rosyjskich Stolica: Tallin Dawne nazwy miasta: Tarbatu, Liczba ludności: 1,32 mln Dorpat, Juriew Strefa czasowa: GMT + 2 Powierzchnia: 38,8 km 2 Numer kierunkowy Estonii: + (372) Liczba mieszkańców: 98 449 Numer alarmowy: 112 Skład etniczny: Estończycy 81,0%, Waluta: euro Rosjane 14,6%, Polacy 0,09% Hasło miasta: Miasto dobrych myśli Jak dostać się do Tartu? SAMOLOTEM Lotnisko Tartu www.tartu-airport.ee, które ma bezpośrednie połączenie lotnicze z Helsinkami, znajduje się w odległości 11 km od miasta Tartu. Z lotniska można się dostać do centrum miasta taksówką i autobusem transferowym Airport Shuttle www.tartaline.ee. Oprócz lotu bezpośredniego z Tartu do Helsinek, do Tartu można dostać się również z pobliskiego portu lotniczego Tallin www.tallinn-airport.ee czy portu lotniczego Riga www.riga-airport.com, skąd pasażerowie mogą dojechać do miasta zarówno krajowymi, jak i międzynarodowymi autobusami. AUTOBUSEM Wygodne i szybkie międzynarodowe autobusy Lux Express kursują między Rygą a Tartu cztery razy dziennie www.luxexpress.eu. Na trasie Riga-Tartu kursują również linie Ecolines www.ecolines.ee i Simple Express www.simpleexpress.eu. Dla pasażerów linii lotniczej airbaltic z portu lotniczego Ryga odjeżdża raz dziennie bezpłatny autobus do dworca autobusowego w Tartu i z powrotem www.airbaltic.com. Pasażerowie podróżujący z portu lotniczego Tallin mogą skorzystać z ekspresowego autobusu kursującegocodziennie w godzinach 7:00 20:00; dostępne są także połączenia autobusowe innych przewoźników www.tpilet.ee. Jednym z węzłów komunikacyjnych położonych między Rygą a Tartu jest również miasto Valga, skąd oprócz linii Lux Express kursują także 6 razy dziennie krajowe linie autobusowe www.tpilet.ee, które są szczególnie wygodne dla pasażerów podróżujących koleją. O prowincji Tartu Powierzchnia: 2 993 km 2 Liczba mieszkańców: 152 188 Najdłuższa rzeka: Suur-Emajõgi (100 km) przepływająca przez Tartu na odcinku o długości 10 km Największe jeziora: Pejpus (3 555 km 2 ), Võrtsjärv (270 km 2 ) Największa wyspa: Piirissaar leżąca na jeziorze Pejpus (7,5 km 2 ) POCIĄGIEM Między Rygą a Valgą funkcjonuje codzienny ruch kolejowy. Pociąg na trasie Ryga-Valga jeździ w obu kierunkach trzy razy dziennie. Z Valgi do Tartu można też dojechać pociągiem, również trzy razy dziennie www.elron.ee. Między Tallinem a Tartu odbywa się także codzienny ruch kolejowy wygodnymi i szybkimi pociągami spalinowymi.pociągi kursują między stolicą kraju a miasteczkiem studenckim w obu kierunkach osiem razy dziennie. Państwa podróż do miejsca docelowego trwa 2 godziny www.elron.ee. SAMOCHODEM Dla podróżujących samochodem, Tartu znajduje się w odległości sprzyjającej jeździe autem. Na przykład, odległość od stolicy Polski, Warszawy, wynosi 910 km, a odległość od większych miast, takich jak Kraków, wynosi 1210 km, Łódź 1030 km, Wrocław 1240 km. Podróż samochodem to idealny sposób na zwiedzanie atrakcji mijanych po drodze www.visitestonia.com! Goście, którzy pragną jednak odkryć miasto i prowincję Tartu na miejscu, mogą wypożyczyć samochód lub rower. Więcej informacji na temat wynajmu samochodów i rowerów można uzyskać w Centrum Zwiedzających Tartu. Dane statystyczne według stanu na dzień 01.01.2014 r. 3

Zachęcamy do empirycznego poznania historii i kultury Tartu! Jako najstarsze miasto w krajach nadbałtyckich, Tartu oferuje ciekawe atrakcje na każdym kroku - szczególnie dotyczy to jednak centrum miasta, które samo w sobie jest swoistym obszarem ochrony zabytków. Znajdują się tu niektóre ze wspaniałych przykładów budowli z różnych epok architektury, których powstanie datuje się na czas od okresu średniowiecza po budowle powstałe zgodnie z nowoczesną, modną architekturę. Ponadto, Tartu odegrało ważną rolę w kształtowaniu estońskiej kultury i świadomości narodowej z tutejszego uniwersytetu pochodzi pierwsza krajowa elita, tutaj rozpoczęły swoją działalność pierwsze gazety i społeczeństwa kulturalne, pierwszy teatr, a także po raz pierwszy zorganizowany został Narodowy Festiwal Pieśni. Oprócz uniwersytetu, historia i kultura Tartu jest widoczna w niektórych dzielnicach o drewnianej zabudowie, zabytkach historycznych i, między innymi, licznymi muzeami. Uniwersytet w Tartu www.ut.ee, założony w 1632 roku, był jednym z najważniejszych instytucji w kształtowaniu świadomości kulturalnej i narodowej. Obecny budynek główny Uniwersytetu, zbudowany w 1809 roku, jest do tej pory klejnotem estońskiego neoklasycystycznego stylu budowlanego. Ważną rolę w rozwoju i promocji estońskiej kultury odgrywa Teatr Vanemuine www.vanemuine.ee wraz z Halą Koncertową www.concert.ee. Teatr Vanemuine to jedyny w Estonii teatr oferujący rozrywkę w ramach 5 gatunków spektakli teatralnych, wystawiający zarówno spektakle muzyczne, jak i baletowe, ale również opery i operetki. W przypadku niektórych spektakli, zainteresowani mogą zamówić obcojęzyczne napisy. W centrum Tartu położony jest jeden z budynków o szczególnym znaczeniu dla miasta Kościół Św. Jana www.jaanikirik.ee, który jest jednym z unikalnych przykładów średniowiecznych budowli sakralnych w północnej Europie. Z wieży kościelnej można przyjrzeć się zabytkowemu Staremu Miastu i dzielnicy św. Jana. Zarówno Muzeum Miasta Tartu linnamuuseum.tartu.ee, jak i Muzeum Narodu Estońskiego www.erm.ee stwarzają znakomitą okazję do zaznajomienia się z Estonią, w tym z kulturą i historią Tartu. W kierunku południowym, w odległości 3 km od Tartu, w Ülenurme, znajduje się Estońskie Muzeum Rolnictwa www.epm.ee, w którym wszyscy zainteresowani mogą zaznajomić się z kulturą wiejską, tradycjami rolniczymi i sprzętem rolniczym Estończyków. W odległości 16 km od Tartu, w Veskioru, znajduje się Estońskie Muzeum Lotnictwa www.lennundusmuuseum.ee, którego zbiory zapoczątkowała prywatna kolekcja, a które obecnie prezentuje ekspozycję składającą się z ok. 400 wysokiej jakości modeli samolotów, jak również helikopterów. W zbiorach znajdują się także samoloty naturalnej wielkości. Wyjątkowe w aspekcie historycznym zróżnicowanie kulturowe można także zaobserwować na obszarach przybrzeżnych jeziora Pejpus, które od XVII wieku były domem dla Rosjan staroobrzędowców, których unikalna kultura i tradycje czynią ten region tak atrakcyjnym miejscem odwiedzin dla wielu osób. Z historią i tradycjami staroobrzędowców można zapoznać się w muzeach w Kolkja www.hot.ee/k/kolkjamuuseum/, Varnja www.sibulatee.ee/varnja-museum/ i Mustvee www.hot.ee/mmuus oraz w Muzeum Samowarów i Staroobrzędowców w gminie Kasepää www.vanausulised.ee. Więcej informacji na temat atrakcji położonych w pobliżu obszarów przybrzeżnych jeziora Pejpus można też uzyskać z Centrum Zwiedzających Peipsimaa www.peipsimaa.ee. Oprócz staroobrzędowców, w tutejszych obszarach połączeniu uległy estońska kultura chłopska i niemiecka kultura szlachecka. Można się o tym przekonać odwiedzając Zamek Alatskivi www.alatskiviloss.ee, uważany za jednen z klejnotów Peipsimaa, który już od XIX wieku zachwyca swoim neogotyckim stylem. Mogą Państwo zdobyć nowe doświadczenia podczas zwiedzania całego zamku; zarówno w postaci wycieczek, jak i podczas oglądania wystaw związanych z rzemiosłem artystycznym oraz pakietów wakacyjnych. 4 5

Tartu miasto dobrych myśli Miasto studenckie Tartu zajmowało, pod względem historycznym, ważne miejsce na mapie świata również dzięki wpływowym działaniom badawczym. Na dzień dzisiejszy, Tartu uległo przekształceniu w naukowe centrum Estonii, w którym znajduje się 12 instytucji szkolnictwa wyższego i gdzie wykształcenie zdobywa ponad 22 000 studentów zarówno z Estonii, jak i z zagranicy. Z naukowym aspektem historii Tartu dotyczącym okresu od XVII wieku do dnia dzisiejszego można zapoznać się w wielu miejscach. Jeden ze znamiennych przykładów to muzea Uniwersytetu w Tartu, które ze względu na ich bogate kolekcje oferują wielką radość odkrywania dla wszystkich zainteresowanych. Osoby zainteresowane historią mają również możliwość zapoznania się z jednym z pierwszych w krajach nadbałtyckich, najwspanialszych przykładów gotyku ceglanego ruinami Katedry www.muuseum.ut.ee. Turyści zainteresowani tym, co dzieje się w przestrzeni kosmicznej, mają możliwość badania ciał niebieskich za pomocą teleskopu, spróbowania swoich sił w obserwacji meteorów albo podróżowania przez rozgwieżdżony nieboskłon podczas pokazu w planetarium w Obserwatorium w Tartu muuseum.ut.ee/tahetorn, które na dzień dzisiejszy liczy ponad 200 lat. Dzięki największemu i najnowocześniejszemu w krajach nadbałtyckich Centrum Nauki AHHAA www.ahhaa.ee, które oferuje możliwości rekreacji wymagające logicznego myślenia, atrakcyjne przygody i przydatne wykorzystanie wolnego czasu - a nauka bez trudu znajduje drogę do umysłów zwiedzających w każdym wieku. W Centrum można samodzielnie wypróbować działanie praw fizyki, na przykład poprzez własnoręczne badanie eksponatów, uczestniczenie w różnych warsztatach oraz odwiedzanie pokazów w planetarium i spektakli teatru naukowego. W Centrum Nauki AHHAA znajduje się unikat na skalę światową - planetarium pełnosferyczne, w którym można zobaczyć w jednej chwili około 5 milionów gwiazd! Obserwatorium w Tartu www.aai.ee, znane też pod nazwą Obserwatorium w Tõravere, położone jest w odległości 21 km na południe od Tartu, przy autostradzie Tartu-Valga. Znajdują się tam zakłady astrofizyki, kosmologii i fizyki atmosferycznej, gdzie mogą Państwo zapoznać się z różnymi gałęziami astronomii, a także z publikacjami naukowymi. Zwiedzający mogą tam także zobaczyć i dotknąć meteorytu żelaznego oraz zbadać makietę Układu Słonecznego. 6 7

Zapraszamy na wypoczynek z rodziną! Dla osób podróżujących z dziećmi Tartu jest bezpiecznym i spokojnym miastem, które oferuje maluchom mnóstwo atrakcji i powodów do radości. Są tu liczne muzea i kawiarnie, sale zabaw dla dzieci i place zabaw, a aktywniejsze dzieci mogą spróbować swoich sił także podczas wielu organizowanych warsztatów oraz w parkach przygodowych! W mieście Tartu rodziny z dziećmi powinny skierować swoje kroki do Muzeum Zabawek www.mm.ee, które oferuje radość zwiedzania także i starszym członkom rodziny - a to dzięki temu, że jego stała ekspozycja prezentuje te zabawki, którymi przez wieki bawiły się dzieci w tym regionie. Można też spędzić czas w pokoju zabaw i majsterkowania w muzeum; przeróżne zajęcia są także oferowane przez pomieszczenia ekspozycyjne. Obok Muzeum Zabawek znajduje się Dom Teatru www.teatrikodu.ee, gdzie dzieci mogą oglądać pokazy i przygotować własny teatr lalek. Zajęcia dla dzieci i młodzieży również oferuje również Studio Liann www.liannistuudio.ee. Są to, na przykład, możliwości przygotowania różnych potraw, wykonania kart i biżuterii lub organizacji wieczorów gier planszowych i imprez urodzinowych. Ekscytujące wycieczki naukowe, szkolenia i aktywne działania w środowisku naturalnym oferuje Dom Przyrody w Tartu www.teec.ee. Park Wodny Aura www.aurakeskus.ee jest świetnym sposobem na zabawę i relaks poprzez rozkoszowanie się wodnymi rozrywkami w parku wodnym, na basenie, jak również w centrum odnowy biologicznej! Dla dzieci głównymi atrakcjami są: zjeżdżalnie o długości 55 m i 38 m, kurtyny wodne, fontanna, spadające bicze wodne, jacuzzi i możliwość pływania wbrew nurtowi sztucznej rzeki, a także basen dla małych dzieci oraz wodny trening wodny, opracowany właśnie z myślą o najmłodszych. Naprawdę wstrzasające doświadczenia - dzięki doskonałym audiowizualnym i dynamicznym efektom specjalnym - oferuje kino 4D AHHAA www.ahhaa.ee, znajdujące się w największym centrum handlowym w południowej Estonii - Lõunakeskus. Wybór filmów obejmuje, na przykład, pełen adrenaliny film o wyścigach, jak również znany na całym świecie film dla dzieci Lotte. W Lõunakeskus można również cieszyć się lodowiskiem, dżunglą zabaw dla dzieci i parkiem przygodowym położonym na wysokości 10 m nad lodowiskiem tartuseikluspark.ee/lounakeskus. Największy plac zabaw w południowej Estonii Centrum Trampolinowe www.batuudikeskus.ee to radość nie tylko dla młodszych, ale i dla starszych członków rodziny. Oprócz atrakcji trampolinowych, centrum posiada szereg innych możliwości rekreacji, takich jak, na przykład, suchy basen z piłkami, gry komputerowe, sala sportowa do gier zespołowych, bilard i wiele innych fajnych rzeczy. W odległości 21 km od Tartu, przy jeziorze Saadjärv, znajduje się Centrum Epoki Lodowcowej www.jaaaeg.ee, które jest swoistym centrum turystycznym i centrum edukacji środowiska, gdzie popularnonaukowa konceptualizacja epoki lodowcowej połączona jest z rozrywką. W okresie letnim z Centrum Epoki Lodowcowej można udać się w towarzystwie przewodnika na przyrodnicze wycieczki naukowe nad malownicze jezioro Saadjärv. 8 9

Przyjeżdżajcie i cieszcie się przyrodą w mieście i na wsi! W Tartu można doświadczyć czegoś niesamowitego czas płynie tu inaczej niż gdziekolwiek indziej. Tu nie trzeba się spieszyć, bo wszystkie atrakcje są w odległości, którą można pokonać pieszo podczas spaceru. Tartu jest także tak przytulne dzięki zieleni parki, wzgórze katedralne Toomemägi, brzegi rzeki Emajõgi, które zapraszają do odpoczynku i zrobienia sobie przerwy! Dla tych osób, które chcą odpocząć od miasta, nieopodal istnieje po prostu raj zaledwie po krótkiej przejażdżce samochodem z Tartu docieramy do położonych niedaleko malowniczych jezior, na brzegach których można zorganizować piknik i obozować. Dla wędrowców przeznaczone są liczne szlaki turystyczne i przyrodnicze szlaki edukacyjne. Osoby zainteresowane przyrodą mogą w Tartu odwiedzić Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu w Tartu natmuseum.ut.ee i Ogród Botaniczny Uniwersytetu w Tartu, założony w 1803 roku www.ut.ee/botaed. Jest to jednen z najstarszych ogrodów botanicznych w krajach nadbałtyckich, w którym znajduje się największa i najbogatsza gatunkowo palmiarnia. Odbywające się przez nieomal cały rok rekreacyjne rejsy na jeziorze Võrtsjärv oferowane są przez żaglowiec jednomasztowy Paula www.vortsjarv.ee, na rzece Emajõgi i na jeziorze Pejpus żeglują barka Jõmmu i okręt wikingów Turm www.lodi.ee oraz statki Setoline Alfa i Hilara www.setoline.ee. Setoline oferuje również możliwość wybrania się do jedynej zamieszkałej wyspy na jeziorze Pejpus Piirissaar. Dla wędrowców atrakcyjnymi miejscami do odwiedzenia z pewnością będą największe rezerwaty przyrody w prowincji Tartu: Emajõe Suursoo i Alam-Pedja, będące miejscami o znaczeniu ogólnoeuropejskim. Na mokradłach, gdzie natura obywa się bez ingerencji człowieka, zachowana została przestrzeń życiowa dla jastrzębi, bocianów czarnych, dubeltów i wielu innych niespotykanych gatunków ptaków. Informacje na temat wycieczek przyrodniczych z przewodnikiem można uzyskać na stronie www pod adresem: www.naturetours.ee. Najgęstsza sieć szlaków turystycznych w prowincji Tartu pozostaje jednak w okolicy miasta Elva, położonego w odległości 29 km od Tartu. Wędrowiec może tu obserwować działania bobrów i ślady stad dzików. Elva to spokojne, niewielkie miasteczko z parkiem leśnym, w którym znajdą Państwo szlak pod nazwą Väike Väerada (Mały Szlak Mocy) otoczony drewnianymi rzeźbami wykonanymi w oparciu o legendy narodowe, oraz Centrum Turystyczne zlokalizowane w budynku dworcowym. Rzeka Elva świetnie nadaje się do spływów łodzią lub kajakiem. Więcej informacji na temat regionu wypoczynkowego Elva znajdą Państwo na stronie www pod adresem: www.visitelva.ee. Różnorodne możliwości spędzania czasu wolnego oferuje też region w okolicy jeziora Saadjärv. Korzystając z usług oferowanych przez Klub Jachtowy Saadjärv www.saadjarvejahtklubi.ee, można wypróbować swoje umiejętności żeglarskie, ale nie tylko - można także przetestować swoje umiejętności nurkowania. Aby mieć szansę podziwiać piękno jeziora, istnieje możliwość skorzystania z sauny pływającej i altany grillowej. W Muzeum Jeziora kalala.emu.ee położonym na brzegu jeziora Võrtsjärv w gminie Rannu, w odległości 48 km od Tartu, można obserwować żywe ryby, rośliny wodne i zwierzęta denne. W części ekspozycji poświęconej eksponatom nieożywionym prezentowane są narzędzia połowowe, pierwotne ryby i skamieliny ryb, jak również sprzęt do badania wód. W Centrum Zwiedzających Võrtsjärv www.vortsjarv.ee, zbudowanym na terenie rekreacyjnym Rannu-Jõesuu można uzyskać informacje o rekreacyjnych i turystycznych atrakcjach regionu. Osoby chętne mogą również zamawiać pakiety wakacyjne zawierające, na przykład, pływanie żaglowcem jednomasztowym na jeziorze Võrtsjärv. Wiele porad i sugestii na temat spędzania czasu na łonie natury znajdą Państwo na stronie pod adresem: www.loodusegakoos.ee i www.puhkaeestis.ee. 10 11

Raj zakupów Tartu Tartu oferuje możliwość zrobienia zakupów zarówno w przytulnych i zróżnicowanych niewielkich sklepikach, jak i w dużych centrach handlowych, gdzie można znaleźć miejscowe rękodzieło i produkty rolnictwa ekologicznego, ale też i kreacje światowej sławy producentów odzieży. Kilka centrów handlowych oferuje oprócz zakupów również usługi gastronomiczne, kosmetyczne i rekreacyjne. Przykładowo, mogą Państwo zobaczyć niesamowity widok na Tartu, ekscytować się doświadczeniami filmowymi, korzystać z różnych zabiegów kosmetycznych lub spędzić czas z dziećmi w salach zabaw! Największymi centrami handlowymi w Tartu są: Lõunakeskus www.lounakeskus.ee, Kaubamaja www.tartukaubamaja.ee, Tasku www.tasku.ee Eeden www.eeden.ee i Zeppelin www.zeppelin.ee. Jeśli są Państwo zainteresowani produktami rolnictwa ekologicznego, można je znaleźć w różnych częściach miasta Tartu. Oprócz dużych supermarketów, produkty rolnictwa ekologicznego oferowane są też przez mniejsze sklepy, spośród których najbardziej znanymi są: Looduspere www.looduspere.ee, Ökokeskus www.okokeskus.ee, Tervisepesa www.tervisepesa.ee, Aroomipood www.aroomipood.ee i Via Naturale www.vianaturale.ee. W Estonii nadal zachowana jest tradycja targów. W Tartu też znajduje się kilka stałych targów. Bezpośrednio w centrum Tartu można kupić produkty lokalnych rolników, zarówno na rynku na zewnątrz, jak i wewnątrz www.tartuturg.ee, a także na rynku produktów rolnych znajdującym się w największym w południowej Estonii centrum handlowym Lõunakeskus www.taluturg.ee. W Tartu na pewno warto odwiedzić również piwiarnie i winiarnie oraz sklepy z antykami, gdzie można znaleźć wiele ciekawych rzeczy. Dla gości zainteresowanych rękodziełem zrób to sam! Tartu jest znane jako dawne miasto hanzeatyckie. Pod koniec XIII w. Tartu przystąpiło do Hanzy, a tym samym wzrosła jego rola w handlu światowym - było ono położone dokładnie między miastami hanzeatyckimi Europy Zachodniej a rosyjskimi szlakami handlowymi Nowogrodu i Pskowa. W tym okresie w Tartu działali między innymi liczni rzemieślnicy. Tradycja rzemieślnicza została zachowana do dziś i w Tartu można znaleźć mnóstwo sklepów i warsztatów, gdzie można nie tylko kupić, ale i samemu wykonać różne pamiątki. Dlaczego nie zmierzyć się z tym zadaniem i nie zrobić włąsnorecznie pięknej biżuterii, jedwabnego szalika czy mydła - jako prezent dla przyjaciela? Temu, kto szuka produktów miejscowych rzemieślników, warto polecić wizytę w podwórzu gildii św. Antoniego www.antonius.ee, gdzie w różnych warsztatach wykonywane jest rzemiosło według starych i nowych tradycji. Nowocześniejsze rzemiosło i projekty oferowane są przez Centrum Kreatywności w Tartu www.lmk.ee. W obu miejscach można kupić oryginalne wyroby designerskie, wzbogacić się o różnorodne doświadczenia kulturalne i kulinarne oraz uczestniczyć w codziennej pracy niezwykłych warsztatów. Szereg różnych zajęć podczas warsztatów organizowany jest też przez Studio Liann www.liannistuudio.ee, Klub Rękodzieła w Tartu www.rahvakultuur.ee oraz Otwarte Atelier Uhti www.uhti.ee. W Tartu znajduje się również mnóstwo sklepów z pamiątkami większość z nich położona jest na terenie zabytkowego Starego Miasta i oferuje rękodzieło oraz ceramikę krajową i różne pamiątki. Miejscowe rękodzieło i produkty rolnicze można też nabyć na różnych targach. Na przykład, w lipcu odbywają się w Tartu targi w ramach Dni Hanzy, we wrześniu na Starym Mieście odbywają się targi Maarjalaat, w grudniu Targi Bożonarodzeniowe w centrach handlowych i na Placu Ratuszowym. W prowincji Tartu stały się popularne Targi Cebulowe odbywające się w lipcu w Kallaste i Targi Rybne i Rękodzielnicze przy jeziorze Võrtsjärv. 12 13

Szukają państwo przygód? Zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym prowincja Tartu oferuje dla urlopowiczów szereg możliwości aktywnego wypoczynku. Niezależnie od tego, czy są Państwo po prostu zachwyceni aktywnym spędzaniem czasu lub uprawiają sporty wyczynowe, każdy znajdzie tu dla siebie mnóstwo atrakcji! Przyjdźcie i spróbujcie swoich sił w tenisie, golfie, strzelaniu z łuku lub jeździe konnej! Na miłośników sportu czekają w prowincji Tartu wspaniałe trasy rowerowe i wrotkowe. Przez prowincję Tartu przechodzi kilka tras EuroVelo i setki kilometrów trasy rowerowej Tour de LatEst zbudowanej w południowej Estonii i północnej Łotwie tourdelatest.vidzeme.com. Jedna z tutejszych dłuższych tras rowerowych zawija wokół jeziora Võrtsjärv, rozciągając się na całkowitej długości 140 km. Ponadto, fani jazdy na rowerze mają doskonałą okazję do cieszenia się pięknem otaczającej przyrody w strefie chronionego krajobrazu Elva-Vitipalu (szlak rowerowy długości 23,5 km), w Vellavere (8 km i 13 km), Ilmatsalu (8 km) i Vapramäe (6,5 km). Oczywiście nie brakuje także możliwości podjęcia pewnych wyzwań dla bardziej ambitnych osób. W Parku Przygód www.tartuseikluspark.ee, położonym w odległości 23-minutowego spaceru od centrum miasta Tartu, znajdują się trasy przygodowe o różnym stopniu trudności, długie zjazdy linowe, atrakcje dla dzieci oraz ściany wspinaczkowe dla całej rodziny. Przygody w dendroparku, skateparku, parku sportowym i dla dzieci, na polu do disc golfa, na torze dla BMX-ów albo na lodowisku działającym zimą oferuje Park Wypoczynkowy Tähtvere www.arena.ee zlokalizowany w odległości 30-minutowego spaceru od centrum miasta Tartu. W zimie można tu również wypożyczyć niezbędny sprzęt sportowy narty i łyżwy. Zimą wśród narciarzy i saneczkarzy popularnymi miejscami są też stok Parku Kassitoome w Tartu oraz, na przykład, wyjątkowe ukształtowanie terenu w Parku Narodowym w Vapramäe www.vvvs.ee w prowincji Tartu. Ponadto w Tartu można grać w paintball www.paintland.ee, spróbować swoich sił w Centrum Gier Laserowych www.megazone.ee albo latać balonem www.balticballoons.com. Miłośnicy wodnych atrakcji mogą podnieść sobie poziom adrenaliny podczas pływania łodzią lub kajakiem www.ah.ee, www.kanuuretk.ee, www.joematkad.ee. 14 15

Główne wydarzenia w Tartu W Tartu przez cały rok odbywa się wiele różnych wydarzeń, dla których warto jest wyruszyć w podróż. Radości wystarczy zarówno dla miłośników kultury, jak i sportu! STYCZEŃ Festiwal Muzyki Zimowej w Tartu https://www.facebook.com/ TartuTalvemuusikaFestival LUTY Maraton Narciarski w Tartu www.tartumaraton.ee MARZEC Festiwal Filmów Świata www.worldfilm.ee KWIECIEŃ Międzynarodowy Festiwal Grafiki www.nongrata.ee Wiosenne Dni Studenckie w Tartu www.studentdays.ee MAJ Festiwal Pieśni Autorskiej Mailaul www.mailaul.ee Festiwal Twórczości Archaicznej Regiöö www.tartu.ee/regioo Ogólnoestońska Noc Muzeów www.oo.muuseum.ee Festiwal Zagranicznej Muzyki Alternatywnej Indiefest www.indiefest.eu Festiwal Żywności i Piwa Emajõe Fest www.emajoefest.ee Koncert Orkiestry Symfonicznej Krajów Nordyckich www.nordicsymphony.com Festiwal Literatury Prima Vista www.kirjandusfestival.tartu.ee CZERWIEC Festiwal Muzyki Nowoczesnej Festiwal kompozytorów estońskich www.composer.ee Międzynarodowy Festiwal Instrumentów Dętych Blaszanych Niech huczy instrument www.potartu.ee Dni Miasta Tartu www.kultuuriaken.tartu.ee/?event=1389080368 Wyścig Rowerowy SEB w Tartu www.tartumaraton.ee LIPIEC Punk N Roll www.punknroll.ee Dni Hanzy w Tartu www.hansapaevad.ee Festiwal Muzyki Klasycznej Klaaspärlimäng www.klaasparlimang.com Festiwal Chórów Muzyki Popularnej www.popkooripidu.ee Triathlon Tartu Mill www.tartutriatlon.ee SIERPIEŃ Festiwal Filmów o Miłości TARTUFF www.tartuff.ee Festiwal Muzyki Popularnej Tartuski Tydzień Muzyczny tartumuusika.ee Festiwal Miejski UIT www.uit.ee 16 17

Festiwal Rzeki Emajõgi www.tartu.ee/emajoefestival Maraton na Rolkach SEB w Tartu www.tartumaraton.ee WRZESIEŃ Festiwal Teatralny Draama www.draama.ee Festiwal Sztuki Nowoczesnej ART IST KUKU NU UT www.artistkukunuut.org Festiwal Noc Naukowców www.ahhaa.ee Jesienne Dni Studenckie w Tartu www.studentdays.ee LISTOPAD Festiwal Filmowy PÖFF www.poff.ee GRUDZIEŃ Bożonarodzeniowe Miasteczko Tartu www.joululinn.tartu.ee Maraton Rowerowy SEB w Tartu www.tartumaraton.ee PAŹDZIERNI Festiwal Pieśni Autorskiej LEHESAJU MUUSIKA http://mellnovfest.com Festiwal Muzyki Starożytnej ORIENT et OCCIDENT www.festivitas.ee Festiwal Muzyki Jazzowej i Rytmicznej IDeeJazz ideejazz.tartujazzclub.ee Maraton Miejski w Tartu www.tartumaraton.ee Tartuski Zimowy Festiwal Tańca www.tartu.ee/rahvakultuur Koncert Sylwestrowy Hennessy i Bal Sylwestrowy w Teatrze Vanemuine www.vanemuine.ee Informacje na temat wszystkiego, co dzieje się w Tartu, można znaleźć na stronie internetowej bazy danych wydarzeń kulturalnych Tartu Kultuuriaken www.kultuuriaken.tartu.ee oraz Teatru www.vanemuine.ee i Hali Koncertowej www.concert.ee Vanemuine. 18 19

Ratusz, 50089 Tartu Tel: +372 744 2111 Godziny otwarcia: pon. pią. 9 18, sob. niedz. 10 17 (od 15 maja do 15 września) pon. 9 18, wt. pią. 9 17, sob. niedz. 10 14 (od 16 września do 14 maja) info@visittartu.com www.visittartu.com 2015 Tekst i wydawca: Fundacja Turystyczna prowincji Tartu Tłumaczenie: Avatar Ltd. Zdjęcia: Tartu County Photostock, Partners Photostock Projektowanie: GBF Design Druk: Paar Ltd.