P O W I A T O W Y U R ZĄD PRACY

Nie moŝna wyświetlić obrazu. Na komputerze moŝe brakować pamięci do otwarcia obrazu lub obraz moŝe być uszkodzony. Uruchom ponownie komputer, a następnie otwórz plik ponownie. Jeśli czerwony znak x nadal będzie wyświetlany, konieczne moŝe być usunięcie obrazu, a następnie ponowne wstawienie go. P O W I A T O W Y U R ZĄD PRACY ul. Rzeźnicza 12, 41-200 Sosnowiec, tel. 266 33 24, 266 36 35, 266 13 87 ; fax wew.420, 508 Sosnowiec, Marzec 2010r. 1

Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Analiza bezrobocia i struktura osób bezrobotnych... 5 2.1. Analiza osób bezrobotnych...5 2.2. Analiza stopy bezrobocia...7 3. Analiza bezrobocia wg zawodów (grup zawodów)... 8 3.1. Struktura bezrobotnych według zawodów ( grup zawodów)...8 3.2..Napływ bezrobotnych według zawodów... 13 4. Analiza ofert pracy wg zawodów (grup zawodów)... 15 5. Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych... 17 6. Wnioski... 23 2

1. WSTĘP Bezrobocie stanowi jeden z najbardziej dotkliwych problemów społeczno -gospodarczych. W dłuŝszej perspektywie czasowej szczególnie bolesne wydają się być skutki społeczne, które są przez nie wywoływane. Z tego powodu ograniczenie skali bezrobocia stanowi jeden z głównych celów i priorytetów polityki państwa, określonych w obowiązujących planach strategicznych. Dla podejmowania skutecznych działań słuŝących ich realizacji oraz efektywnej promocji zatrudnienia, niezbędnym jest obserwacja procesów zachodzących na lokalnym rynku pracy. Niniejsze opracowanie zawiera analizę rynku pracy pod kątem kształtowania się popytu i podaŝy siły roboczej w przekroju zawodowym. Opracowanie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych naleŝy takŝe do zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy według art. 9 ust. 1 pkt ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.2008, Nr69, poz.415 z późn. zm.). Zadanie to zostało ponadto umieszczone w Krajowym Planie Działań na Rzecz Zatrudnienia na 2005 rok w wytycznej nr 3: Dostosowanie do zmian oraz promocja zdolności przystosowawczych i mobilności na rynku pracy. Jego celem ma być koordynacja kierunków kształcenia i szkolenia bezrobotnych i osób poszukujących pracy z potrzebami rynku pracy. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyŝkowych to proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaŝy zasobów pracy w przekroju terytorialno zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów: szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Zawód deficytowy to zawód, na który na rynku pracy występuje wyŝsze zapotrzebowanie niŝ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawód nadwyŝkowy to zawód, na który na rynku pracy występuje mniejsze zapotrzebowanie niŝ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Miarą zawodu deficytowego/nadwyŝkowego jest wskaźnik intensywności nadwyŝki lub teŝ deficytu zawodu określony jako iloraz średniej miesięcznej liczby ofert pracy zgłoszonych w analizowanym okresie do średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych. 3

PoniŜsze informacje o sytuacji na rynku pracy, posłuŝą jako źródło informacji dla: określenia kierunków szkoleń osób bezrobotnych, adekwatnych do zapotrzebowania na rynku pracy, prowadzenia racjonalnej gospodarki środkami Funduszu Pracy, będącymi w dyspozycji Urzędu Pracy na róŝne aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, szczególnie na aktywizację absolwentów, podnoszenia efektywności pośrednictwa pracy poprzez uzyskiwanie bieŝących informacji o planach zatrudnienia w zakładach pracy, ścisłej współpracy z poradnictwem zawodowym poprzez wskazywanie doradcom zawodowym zawodów poszukiwanych przez lokalnych pracodawców, oraz takich na które maleje zapotrzebowanie. Dane wykorzystane w następującej analizie są gromadzone w okresach półrocznych w załączniku 2 i 3 do sprawozdania MPiPS 01. 4

2. Analiza bezrobocia i struktury osób bezrobotnych 2.1. Analiza osób bezrobotnych W końcu grudnia 2009r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Sosnowcu zarejestrowanych było 10.224 bezrobotnych. W stosunku do stanu z I półrocza 2009 roku liczba bezrobotnych zwiększyła się o 825 osób (o 8,8%). Natomiast w porównaniu do grudnia 2008 roku nastąpił wzrost o 2.824 osoby (o 38,2%). Poziom bezrobocia na koniec 2009 roku. Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych Napływ bezrobotnych Odpływ bezrobotnych Dynamika ( % ) Stopa bezrobocia (%) Stan na 31.12.2008 Stan na koniec I kwartału Stan na koniec II kwartału 2009 rok Stan na koniec III kwartału Stan na koniec IV kwartału 7.400 9.441 9.399 10.176 10.224 1.598 1.868 1.692 2.144 1.528 1.044 1.467 1.637 1.662 1.420 100 127,6 127,0 137,5 138,2 9,2 11,4 11,4 12,3 12,3 5

Poziom bezrobocia w 2009r. Liczba bezrobotnych Napływ Odpływ 8593 9040 9441 9333 9344 9399 9413 9694 10176 10209 10116 10224 2161 1847 1868 1507 1546 1692 1708 2144 1662 1994 1660 1528 968 1400 1467 1615 1535 1637 1694 1381 1662 1961 1753 1420 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII W roku 2009 wśród zarejestrowanych utrzymywała się przewaga bezrobotnych kobiet, które na koniec okresu stanowiły 51,3% ogółu. W stosunku do grudnia 2008r. (55,8%) ich udział zmniejszył się o 4,5punktu procentowego. % udział kobiet w stosunku do ogółu bezrobotnych Ogółem Kobiety 10222 9399 10224 59% 7400 55,8% 53,4% 51,3% I półrocze 2008r. II półrocze 2008r. I półrocze 2009r. II półrocze 2009r. 6

2.2. Analiza stopy bezrobocia Od początku roku 2009 moŝemy zaobserwować wzrost liczby osób bezrobotnych co znajduje odzwierciedlenie w stosunku do stopy bezrobocia. Na koniec roku 2009 wskaźnik ten na terenie Sosnowca wynosił 12,3% i w stosunku do końca roku 2008 wzrósł o 3,1pkt. procentowego. Wysokość stopy bezrobocia na przełomie 2008/2009 roku przedstawia poniŝszy wykres. Stopa bezrobocia w Sosnowcu 2008r. 2009r. 12,7 12,4 11,5 11,3 11,4 11,4 11,5 11,7 12,3 12,3 12,2 12,3 10,5 11 11,4 10,8 10,1 9,7 9,1 9,1 8,6 8,3 8,5 9,2 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Porównując stopę bezrobocia w Sosnowcu z wybranymi powiatami województwa śląskiego moŝemy stwierdzić, Ŝe większe bezrobocie występuje w mieście: Siemianowice Śląskie - 13,1%, Piekary Śląskie- 13,2%, Świętochłowice - 14,2%, Bytom - 16,7%, w powiecie: będzińskim - 13,2%, zawierciańskim - 16,7%, myszkowskim - 17,5%. 7

3. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 3.1. Struktura bezrobotnych według zawodów (grup zawodów) W końcu 2009 roku bezrobotni legitymujący się posiadaniem zawodu stanowili 78,25% wszystkich zarejestrowanych. Nadal utrzymuje się tendencja wzrostu udziału osób bez zawodu (21,75%). NaleŜy jednak dodać, Ŝe dotyczy ona głównie męŝczyzn, natomiast w stosunku do kobiet moŝna zaobserwować spadek liczby rejestrujących się bez zawodu co obrazuje poniŝszy wykres. Bezrobotni bez zawodu do ogółu zarejestrowanych w % Ogółem Kobiety Mężczyźni 20 20,7 21,5 21,75 13,15 13 12,9 12,7 6,85 7,7 8,6 9,05 I półrocze 2008r. II półrocze 2008r. I półrocze 2009r. II półrocze 2009r. 8

Analizując strukturę bezrobotnych według zawodów na koniec 2009 roku moŝna wyszczególnić najliczniej zarejestrowanych w zawodach: Nazwa zawodu Liczba osób w 2009r. Liczba osób w 2008r. Sprzedawca 589 460 Ślusarz 324 244 Technik mechanik 266 150 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik 216 211 ekonomista] Krawiec 200 154 Pracownik biurowy [zawód szkolny: Technik prac 193 164 biurowych] Kucharz 160 116 Górnik eksploatacji podziemnej 160 119 Magazynier 157 92 Robotnik budowlany 137 76 Murarz 135 98 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 133 108 Technik elektronik 115 71 Ekonomista 104 79 Sprzątaczka 95 105 Technik budownictwa 91 59 Kelner 89 66 Tokarz 89 49 Elektromonter [elektryk] zakładowy 88 60 Technik elektryk 85 68 Liczbę bezrobotnych wg zawodów w latach 2008/2009 przedstawia wykres. 9

Bezrobotni wg grup zawodów 2009r. 2008r. 589 460 324 244 266 150 216 211 200 193 154 164 160 160 157 137 135 133 116 119 92 76 98 108 115 104 95 91 89 89 88 85 71 79 105 59 66 49 60 68 10 10

Analizując strukturę bezrobotnych kobiet według zawodów na koniec 2009 roku moŝna wyszczególnić najliczniej zarejestrowane w zawodzie: Nazwa zawodu Liczba osób w 2009r. Liczba osób w 2008r. Sprzedawca 556 427 Asystent ekonomiczny[zawód szkolny: Technik ekonomista] 203 193 Krawiec 194 151 Pracownik biurowy [zawód szkolny: Technik prac biurowych] 178 144 Kucharz 108 93 Sprzątaczka 95 105 Szwaczka 84 62 Ekonomista 77 58 Kelner 72 54 Magazynier 68 43 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 63 58 Pedagog 61 48 Pozostali pracownicy do spraw finansowo-statystycznych 61 64 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 54 37 Pozostali sprzedawcy i demonstratorzy 54 64 Dozorca 50 46 Księgowy [samodzielny] 48 30 Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] 43 29 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 40 23 Cukiernik 39 21 Liczbę bezrobotnych kobiet wg zawodów w latach 2008/2009 przedstawia poniŝszy wykres. 11 11

Bezrobotne kobiety wg grup zawodów 556 2009r. 2008r. 427 203 194 178 193 151 144 108 95 93 105 84 77 72 68 63 61 61 54 54 50 48 43 40 39 62 58 54 43 58 48 64 37 64 46 30 29 23 21 12 12

3.2. Napływ bezrobotnych według zawodów W ciągu roku w tutejszym Urzędzie zarejestrowało się (napływ) 21.317 osób, w tym 9.828 kobiet. W stosunku do roku 2008 liczba nowo zarejestrowanych zwiększyła się o 3..781 osób (21,6%), w tym kobiet o 12,1%. DuŜy udział wśród osób nowo zarejestrowanych stanowili bezrobotni bez zawodu. W kategoriii bez zawodu ogółem w roku 2009 nastąpił przyrost o 29,55%. Odnosząc się do nowo zarejestrowanych kobiet bez zawodu w 2009r. ich liczba zwiększyła się o 494 (o 20,3%) w odniesieniu do tej populacji w roku 2008. W grupie męŝczyzn nastąpił przyrost o 819 osób (o 40,8%). % wzrost osób nowo zarejestrowanych bez zawodu w latach 2008/2009 2008r. 2009r. o 20,3% 2932 o 40,8% 2824 2438 2005 Kobiety Mężczyźni 13

Rozpatrując napływ ogółu bezrobotnych według zawodów w 2009r. moŝemy stwierdzić, Ŝe najliczniej rejestrują się osoby w zawodach: Nazwa zawodu Liczba osób w 2009r. Liczba osób w 2008r. Bez zawodu 5756 4443 Sprzedawca 1138 1063 Ślusarz 617 515 Technik mechanik 599 409 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik 398 ekonomista] 412 Krawiec 351 307 Górnik eksploatacji podziemnej 301 305 Murarz 294 239 Kucharz 293 293 Magazynier 286 193 Pracownik biurowy [zawód szkolny: Technik prac 283 biurowych] 290 Robotnik budowlany 264 225 Technik elektronik 258 196 Technik elektryk 244 182 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 224 239 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 191 139 Ekonomista 175 131 Elektromonter [elektryk] zakładowy 170 153 Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] 168 123 Tokarz 158 109 14

4. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Analizując strukturę ofert pracy wg grup zawodowych w okresie od stycznia do grudnia 2009r. w Sosnowcu zostało zgłoszonych 6.232 oferty pracy. MoŜna stwierdzić, Ŝe zdecydowanie najwięcej ofert wpłynęło dla grup zawodowych (wg kodu dwucyfrowego): górnicy i robotnicy budowlani 13,9% pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 12,2% pracownicy pozostałych specjalności 10,3% robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 10,2% pracownicy obsługi biurowej 10,1% modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 7,2% pracownicy usług osobistych i ochrony 6,7% kierowcy i operatorzy pojazdów 6,6% robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 6,4% operatorzy i monterzy maszyn 3,4% pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 2,8% pracownicy obrotu pienięŝnego i obsługi klientów 2% pozostali specjaliści 1,9% średni personel techniczny 1,8% specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 1,2% 15

Natomiast najwięcej ofert wpłynęło dla następujących grup zawodów (wg kodu czterocyfrowego). pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani 8,2% gospodarze budynków 7,9% sprzedawcy i demonstratorzy 7,2% agenci do spraw sprzedaŝy (handlowcy) 5,1% robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym 5% robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 3,7% monterzy maszyn i urządzeń mechanicznych 3,2% operatorzy wózków podnośnikowych 2,9% betoniarze 2,4% pracownicy usług ochrony gdzie indziej niesklasyfikowani 2,3% monterzy instalacji i urządzeń sanitarnych* (zawód szkolny: monter instalacji i urządzeń sanitarnych - obejmuje grupę elementarną 7136) 2,2% pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne 2,1% pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni 1,9% murarze i pokrewni 1,8% fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni 1,8% cieśle, stolarze budowlani i pokrewni 1,5% górnicy podziemnej i odkrywkowej eksploatacji złóŝ i pokrewni 1,5% elektrycy budowlani i pokrewni 1,5% kierowcy samochodów cięŝarowych 1,5% kelnerzy i pokrewni 1,3% MoŜna takŝe wyróŝnić zawody oraz grupy zawodowe dla których nie było Ŝadnych zgłoszonych ofert pracy w okresie od stycznia do grudnia 2009r. Są to: pracownicy archiwów kierownicy pociągów, konduktorzy i rewizorzy specjaliści technologii Ŝywności i Ŝywienia człowieka lekarze dentyści połoŝne nauczyciele szkół wyŝszych inŝynierowie górnicy, metalurdzy i pokrewni przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek 16

5. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH Dla wskazania, czy dany zawód jest deficytowy, nadwyŝkowy czy teŝ zrównowaŝony oblicza się wskaźnik intensywności nadwyŝki (lub deficytu) jako iloraz średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób bezrobotnych w danym zawodzie. Przyjmuje się, iŝ zawody o wskaźniku mniejszym od 0,9 określa się jako zawody nadwyŝkowe, a zawody o wskaźniku większym od 1,1 określa się jako zawody deficytowe. Natomiast zawody o wskaźniku większym lub równym od 0,9 i jednocześnie mniejszym lub równym od 1,1 są określane jako zawody zrównowaŝone. Łącznie w statystykach Powiatowego Urzędu Pracy w Sosnowcu wystąpiło w 2009 roku 912 zawodów. W wyniku przeprowadzonej analizy ściśle według zaleceń MPiPS wyodrębniono wśród nich: 118 zawodów deficytowych (13%), 23 zawody zrównowaŝone (2,5%), 771 zawodów nadwyŝkowych (84,5%). Podział zawodów przedstawiono równieŝ graficznie na wykresie: Zawody deficytowe 118 13% 2,5% Zawody zrównoważone; 23 84,5% Zawody nadwyżowe 771 17

Analizując sporządzony raport moŝna zauwaŝyć, iŝ spora grupa zawodów to zawody deficytowe. Zawody deficytowe to te, w których w minionym roku zgłoszono oferty pracy, natomiast w ewidencji bezrobotnych nie odnotowano osób posiadających wymieniony zawód lub stanowiły one niewielką liczbę. (Im wskaźnik intensywności deficytu jest większy tym zawód jest bardziej deficytowy ). PoniŜsza tabela przedstawia liczbę osób zarejestrowanych w stosunku do liczby ofert pracy. Zawody deficytowe W > 1,1 Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w 2009 roku Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w 2009 roku Średnia miesięczna nadwyŝka (deficyt) podaŝy siły roboczej w 2009 roku Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów W Kierowca ciągnika siodłowego 3,25 0,0833-3,1667 39 Doradca inwestycyjny 5,8333 0,1667-5,6667 35 Robotnik magazynowy 4,8333 0,1667-4,6667 29 Agent ubezpieczeniowy 3,25 0,1667-3,0833 19,5 Telemarketer 9,75 0,5-9,25 19,5 Inwentaryzator 1,4167 0,0833-1,3333 17 Dostawca potraw 1,4167 0,0833-1,3333 17 Robotnik gospodarczy 41,1667 3,1667-38 13 Policjant słuŝby prewencji 2,0833 0,1667-1,9167 12,5 Kamieniarz 0,9167 0,0833-0,8333 11 Kierowca operator wózków jezdniowych 15,25 1,75-13,5 8,7143 Zbrojarz 11 1,5-9,5 7,3333 Kierownik małego przedsiębiorstwa 0,5833 0,0833-0,5 7 w budownictwie Instruktor rekreacji ruchowej 0,5 0,0833-0,4167 6 Glazurnik 1 0,1667-0,8333 6 Operator sprzętu do robót ziemnych 1,4167 0,25-1,1667 5,6667 Robotnik placowy 1,4167 0,25-1,1667 5,6667 Pracownik biura podróŝy 1,8333 0,3333-1,5 5,5 Brukarz 5,5 1,1667-4,3333 4,7143 Pakowacz 15,6667 3,4167-12,25 4,5854 Tynkarz 2,5 0,5833-1,9167 4,2857 Pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie 1,75 0,4167-1,3333 4,2 18

indziej niesklasyfikowani Elektromonter instalacji 7,6667 2,25-5,4167 3,4074 elektrycznych Operator koparek i zwałowarek 1,6667 0,5-1,1667 3,3333 Operator Ŝurawia wieŝowego 0,5 0,1667-0,3333 3 Policjant słuŝby wspomagającej 0,4167 0,1667-0,25 2,5 Kierowca autobusu 2,8333 1,1667-1,6667 2,4286 Monter instalacji wodociągowych 7,1667 3,0833-4,0833 2,3243 i kanalizacyjnych Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel 8,8333 4,25-4,5833 2,0784 regionalny] Kierownik małego przedsiębiorstwa w handlu hurtowym 0,3333 0,1667-0,1667 2 i detalicznym Geofizyk 0,1667 0,0833-0,0833 2 InŜynier mechanik maszyny i urządzenia 0,1667 0,0833-0,0833 2 do obróbki metali Asystent prawny 0,3333 0,1667-0,1667 2 Kurier 0,1667 0,0833-0,0833 2 Rejestratorka medyczna 1,6667 0,8333-0,8333 2 Drukarz 0,1667 0,0833-0,0833 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych tabelarycznych MPiPS. Zaistniała sytuacja jest wynikiem konieczności zdobycia odpowiednich kwalifikacji, które muszą być zazwyczaj wysokie lub specyficzne dla danego zawodu, ponadto wymagana jest specjalistyczna wiedza zdobyta w trakcie pracy na w/w stanowiskach. Oprócz zawodów deficytowych i nadwyŝkowych występują równieŝ zawody będące w równowadze. Przez zawód w równowadze naleŝy rozumieć zawód, na który występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie co obrazuje tabela. 19

Zawody w równowadze 0,9 W 1,1 Nazwa zawodu Kierownik małego przedsiębiorstwa gdzie indziej niesklasyfikowany Pracownik administracyjny [z.sz.: Technik administracji] Administrator sieci informatycznej Lekarz połoŝnictwo i ginekologia Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w 2009 roku Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w 2009 roku Średnia miesięczna nadwyŝka (deficyt) podaŝy siły roboczej w 2009 roku Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów W 1,6667 1,5833-0,0833 1,0526 10 9,5833-0,4167 1,0435 0,1667 0,1667 0 1 0,0833 0,0833 0 1 Lekarz weterynarii 0,0833 0,0833 0 1 Zarządca nieruchomości 0,1667 0,1667 0 1 Kontroler wewnętrzny 0,0833 0,0833 0 1 Specjalista do spraw organizacji i rozwoju 0,0833 0,0833 0 1 transportu Radca prawny 0,0833 0,0833 0 1 Konserwator systemów komputerowych i sieci 0,0833 0,0833 0 1 Pozostali fizjoterapeuci i pokrewni 0,0833 0,0833 0 1 Instruktor nauki jazdy 0,1667 0,1667 0 1 Animator kultury 0,0833 0,0833 0 1 Bibliotekarz 0,0833 0,0833 0 1 Fakturzystka 0,25 0,25 0 1 Kasjer bankowy 0,75 0,75 0 1 Manikiurzystka 0,0833 0,0833 0 1 WizaŜystka 0,0833 0,0833 0 1 Elektromonter taboru szynowego 0,1667 0,1667 0 1 Elektromonter linii kablowych 0,0833 0,0833 0 1 Wiertacz odwiertów eksploatacyjnych i 0,0833 0,0833 0 1 geofizycznych Czyściciel pojazdów 0,0833 0,0833 0 1 Kasjer handlowy 4,8333 5,0833 0,25 0,9508 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych tabelarycznych MPiPS. 20

PoniŜsza tabela przedstawia zawody nadwyŝkowe tzn. zawody dla których średnia miesięczna liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w danym zawodzie przewyŝsza średnią miesięczną liczbę ofert pracy, (im mniejszy wskaźnik intensywności nadwyŝki tym zawód jest bardziej nadwyŝkowy ). Wśród zawodów nadwyŝkowych wybrano grupę zawodów najliczniej reprezentowanych w tutejszym Urzędzie. Zawody nadwyŝkowe W < 0,9. Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w 2009 roku Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w 2009 roku Średnia miesięczna nadwyŝka (deficyt) podaŝy siły roboczej w 2009 roku Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów W Technik budownictwa 2,75 12,25 9,5 0,2245 Technik elektroradiolog 0,3333 1,5 1,1667 0,2222 Stolarz meblowy 0,3333 1,5 1,1667 0,2222 Kucharz 5,4167 24,4167 19 0,2218 Prawnik legislator 0,6667 3,0833 2,4167 0,2162 Specjalista do spraw 0,25 1,1667 0,9167 0,2143 reklamy Cukiernik 2,3333 11,25 8,9167 0,2074 Specjalista kontroli jakości 0,0833 0,4167 0,3333 0,2 Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy Kierowca lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM 0,1667 0,8333 0,6667 0,2 0,0833 0,4167 0,3333 0,2 Mechanik samochodów osobowych 2 10,0833 8,0833 0,1983 Lakiernik samochodowy 0,6667 3,4167 2,75 0,1951 Spawacz ręczny łukiem elektrycznym 0,5833 3,0833 2,5 0,1892 Kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej gdzie indziej niesklasyfikowany 0,1667 0,9167 0,75 0,1818 Programista 0,1667 0,9167 0,75 0,1818 Robotnik pomocniczy w przemyśle 3,3333 18,6667 15,3333 0,1786 przetwórczym Introligator poligraficzny 0,25 1,4167 1,1667 0,1765 Administrator danych osobowych 0,0833 0,5 0,4167 0,1667 Archiwista 0,0833 0,5 0,4167 0,1667 Technik dentystyczny 0,0833 0,5 0,4167 0,1667 Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 0,0833 0,5 0,4167 0,1667 Kontroler jakości wyrobów - artykuły przemysłowe 0,4167 2,6667 2,25 0,1563 Stolarz budowlany 0,5833 3,75 3,1667 0,1556 21

Ogrodnik uprawa roślin ozdobnych 0,0833 0,5833 0,5 0,1429 Ślusarz narzędziowy 0,1667 1,1667 1 0,1429 Prasowaczka [ręczna] 0,0833 0,5833 0,5 0,1429 Pomocniczy robotnik przy konserwacji terenów zieleni 0,0833 0,5833 0,5 0,1429 Magazynier 3,25 23,8333 20,5833 0,1364 Blacharz samochodowy 0,5833 4,5 3,9167 0,1296 Kierownik wewnętrznej jednostki organizacyjnej gdzie indziej 0,0833 0,6667 0,5833 0,125 niesklasyfikowany Palacz kotłów parowych 0,0833 0,6667 0,5833 0,125 Geolog 0,3333 2,9167 2,5833 0,1143 InŜynier elektronik 0,0833 0,75 0,6667 0,1111 Telefonistka 0,25 2,25 2 0,1111 Operator urządzeń do formowania wyrobów 0,0833 0,75 0,6667 0,1111 z tworzyw sztucznych Palacz pieców zwykłych 0,0833 0,75 0,6667 0,1111 Praczka 0,1667 1,5 1,3333 0,1111 Stolarz 0,5833 5,3333 4,75 0,1094 Elektromechanik elektrycznych przyrządów 0,5833 5,8333 5,25 0,1 pomiarowych Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 0,0833 0,8333 0,75 0,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych tabelarycznych MPiPS. Wśród zawodów nadwyŝkowych dominują głównie te, które wymagają wykształcenia zawodowego. Najczęściej są to stanowiska przeznaczone dla męŝczyzn. Mimo, Ŝe róŝnica wartości średnich miesięcznych liczby zarejestrowanych bezrobotnych i liczby ofert pracy nie jest największa, to w zawodach: kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej gdzie indziej niesklasyfikowany, specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy, programista, introligator poligraficzny, wskaźnik intensywności nadwyŝki siły roboczej do ofert pracy jest znaczny. 22

6. WNIOSKI Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w Sosnowcu w 2009roku. Lp Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1 64 Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby 0,3636 2 91 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 0,2827 3 41 Pracownicy obsługi biurowej 0,2644 4 63 Leśnicy i rybacy 0,25 5 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, 93 budownictwie i transporcie 0,2156 6 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i 81 przetwórczych 0,2124 7 33 Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 0,2 8 82 Operatorzy i monterzy maszyn 0,1944 9 42 Pracownicy obrotu pienięŝnego i obsługi klientów 0,1915 10 74 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 0,1882 11 52 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 0,1813 12 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 0,1704 13 Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy 73 wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni 0,1618 14 22 Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 0,1585 15 23 Specjaliści szkolnictwa 0,1538 16 71 Górnicy i robotnicy budowlani 0,1514 17 34 Pracownicy pozostałych specjalności 0,1441 18 51 Pracownicy usług osobistych i ochrony 0,1429 19 72 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 0,1343 20 61 Rolnicy 0,125 21 24 Pozostali specjaliści 0,1181 22 31 Średni personel techniczny 0,1177 23 Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony 32 zdrowia 0,1104 24 21 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 0,0976 25 12 Kierownicy duŝych i średnich organizacji 0,0789 26 62 Ogrodnicy 0,0526 27 13 Kierownicy małych przedsiębiorstw 0 28 92 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych tabelarycznych MPiPS. W przypadku współczynnika intensywności nadwyŝki równego 0, mamy do czynienia z brakiem ofert pracy dla określonej grupy zawodów. 23

Do zawodów generujących długotrwałe bezrobocie, naleŝą: rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby (wskaźnik długotrwałego bezrobocia wynosi 0,36), pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach (wskaźnik długotrwałego bezrobocia wynosi 0,28), pracownicy obsługi biurowej (wskaźnik długotrwałego bezrobocia wynosi 0,26), leśnicy i rybacy (wskaźnik długotrwałego bezrobocia wynosi 0,25). Analizując strukturę bezrobotnych według rodzaju działalności, ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy na koniec 2009r., moŝna zauwaŝyć, Ŝe najwięcej bezrobotnych generują sekcje /wg działalności PKD/: przetwórstwo przemysłowe (27,5%), pozostała działalność usługowa (24,8%), działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (6,6%), transport o gospodarka magazynowa (4,4%). Łatwiej jest znaleźć ofertę pracy osobom według PKD : budownictwo, handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi, działalność finansowa i ubezpieczeniowa, działalność w zakresie usług administrowania, działalność wspierająca, administracja publiczna i obrona narodowa oraz opieka zdrowotna i pomoc społeczna. Wnioski wypływające z analizy pozwalają stwierdzić, Ŝe rynek pracy charakteryzuje się brakiem stabilności. Nadmiar pracowników występuje w większości zawodów i specjalności. Z kolei niedosyt obserwuje się na podstawie ofert zgłaszanych przez pracodawców. Odnosząc się do młodych ludzi konieczne jest zapewnienie im szerokoprofilowego nauczania co daje moŝliwość zdobycia umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej, czyli zdolności do wykonywania zróŝnicowanych jakościowo zadań pracy. Dlatego tak teŝ często poruszany temat poszerzania i zdobywania nowych kwalifikacji dostosowanych odpowiednio do jeszcze szybciej zmieniających się warunków rynku pracy, nie powinien być lekcewaŝony. W odnawianiu, poszerzaniu i zdobywaniu nowych kwalifikacji powinna słuŝyć dobrze rozwinięta edukacja, otwarta 24

na zmieniający się rynek pracy, powrót do szkół zawodowych z moŝliwością przyuczenia do zawodu w zakładzie pracy. W istniejącej rzeczywistości na terenie Polski niestety nie ma sprzyjających warunków do realizacji edukacji permanentnej. Ranking opracowała Agnieszka Pierzchała 25