----------- Motto szkoły: ----------- "To, co przeżyło jedno pokolenie, drugie przerabia w sercu i pamięci" Artur Oppman -------------------------------------------- 24.10.2003 r. nastąpiło nadanie szkole imienia: "Bohaterów Powstania Warszawskiego" ----------- Dlaczego patron szkoły? ----------- Nadanie imienia Gimnazjum w Ożarowie Mazowieckim ma ścisły związek z Programem Wychowawczym Szkoły, wizją dyrektora w tej placówce i wynikającymi z niej specyficznymi kierunkami pracy. 1 IX 1999r. rozpoczęli naukę w pięknym, nowoczesnym budynku pierwsi 1 / 5
absolwenci szkół podstawowych. Do naszego gimnazjum przybyli uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. J. Kusocińskiego i Szkoły Podstawowej nr 2 im. Obrońców Warszawy w Ożarowie Mazowieckim. Potrzeba integracji środowisk uczniowskich, nauczycieli, rodziców stała się jednym z podstawowym zadań wychowawczych. W Podstawie Programowej Kształcenia Ogólnego dla Sześcioletnich Szkół Podstawowych i Gimnazjów czytamy: "nauczyciel w swojej pracy wychowawczej winien zmierzać do tego, aby uczniowie uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i państwie w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowaniu postaw patriotycznych". Jak można kształtować postawy patriotyczne? Związać uczuciowo młodego człowieka z jego małą ojczyzną poprzez poznanie historii miejscowości, w której mieszka i miejsc pamięci. Realizację pomysłu nadania szkole patrona rozpoczęliśmy od szerokiej dyskusji wśród szkolnej społeczności. Ustaliliśmy następujące kryteria: patron zbiorowy lub indywidualny musi mieć związek z historią najbliższej okolicy, winien odegrać wiodącą rolę w kształtowaniu postaw uczniów i wychowaniu. Po odbytych dyskusjach doszliśmy do wniosku, że nasze gimnazjum nosić będzie imię Bohaterów Powstania Warszawskiego. Dlaczego Bohaterów Powstania Warszawskiego? Uwzględniliśmy związek Powstania z historią naszego miasta. W Ożarowie Mazowieckim znajduje się dworek, w którym 2 X 1944 roku podpisano akt kapitulacji Powstania. Na terenie Fabryki Kabli był obóz przejściowy dla powstańców. Dzięki patronowi urzeczywistnimy słowa Jana Pawła II, które stanowią motto Programu Wychowawczego Szkoły: "W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał; aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada umiał bardziej i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugim, ale i dla drugich". Zarys historii Powstania Warszawskiego Powstanie Warszawskie jest jednym z najważniejszych i jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w przeszłości Polski z okresu II wojny światowej. Przygotowanie Powstania było realizacją planu "Burza". Z jednej strony walka z Niemcami i samoobrona przed wyniszczeniem ludności polskiej przed cofającymi się Niemcami, z drugiej zaś wystąpieniem dowódców Armii Krajowej i Delegatury w roli gospodarzy wobec wkraczającej Armii Czerwonej. Działania powstańcze rozpoczęły się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17 (godzina "W"). Zgodnie z rozkazem generała Tadeusza Komorowskiego walki powinny rozpocząć się punktualnie o 2 / 5
wyznaczonej godzinie, co miało być gwarancją zaskoczenia Niemców. Niestety, rozkaz został wydany zbyt późno i przygotowania do walki nie dały się ukryć przed wrogiem. Powstańcy przeważali liczebnie, gdyż mogli wystawić około 40 000 żołnierzy, ale zaledwie około 2500 z nich posiadało jakiekolwiek uzbrojenie. Szczególnie brakowało karabinów maszynowych i broni przeciwpancernej. Najczęstsze były zwykłe pistolety i granaty konspiracyjnej roboty. Zapasy amunicji, przy bardzo oszczędnym użyciu, mogły wystarczyć na 2-3 dni walki. Niemcy natomiast posiadali w stolicy około 15 000 żołnierzy z pełnym uzbrojeniem oraz wsparciem lotnictwa i artylerii. Głód broni wyzwalał w powstańcach ogromną pomysłowość i przedsiębiorczość. Mimo braku prądu, surowców i maszyn zdołali rozwinąć produkcję zbrojeniową na dużą skalę. Dotyczyło to zwłaszcza butelek z benzyną, granatów ręcznych, pistoletów maszynowych "Błyskawica" i "Polski Sten". Najsłynniejszym przykładem pomysłowości i konstrukcyjnych uzdolnień powstańców był wykonany na Powiślu samochód pancerny "Kubuś", Pancerz "Kubusia" skutecznie ochraniał przed ostrzałem znajdujących się w nim ludzi. Mimo bohaterskich walk w pierwszym dniach nie udało się opanować w sposób całkowity Śródmieścia, mostów na Wiśle ani głównych arterii komunikacyjnych. Większe sukcesy odnieśli powstańcy jedynie na Starym Mieście, Woli i Mokotowie. W Powstaniu walczyli żołnierze Armii Krajowej, Armii Ludowej, harcerze Szarych Szeregów. Już w pierwszych dniach walk powstańczych do akcji przystąpiła ludność cywilna. Gdy nieprzyjaciel rozpoczął odcinanie od siebie kolejnych dzielnic Warszawy, pojawił się problem z utrzymaniem między nimi łączności. W tej sytuacji postanowiono skorzystać z sieci kanałów miejskich. Do obsługi wyznaczonych tras utworzono specjalne oddziały. Przewodnicy kanałowi najczęściej przechodzili ze Śródmieścia na Mokotów i Stare Miasto. Przechodzący kanałami Polacy musieli zachować szczególną ostrożność, obowiązywały absolutna cisza i zakaz używania światła. Utrzymanie połączeń kanałowych w Warszawie było jednym z najważniejszych osiągnięć powstańców. Umożliwiło trwanie walki w oblężonym mieście, a dla wielu oddziałów okazało się jedyną szansą wydostania się z matni. Wobec przedłużających się walk, braku szans na odsiecz sowiecką oraz przy minimalnych zrzutach zaopatrzenia z Zachodu generał "Bór" Komorowski wydał 14 sierpnia 1944 roku dramatyczny rozkaz: "Bitwa o Warszawę trwa nadal... Rozkazuję wszystkim dobrze uzbrojonym oddziałom pośpieszny marsz na Warszawę, celem zaatakowania wojsk niemieckich dookoła stolicy". Drogą radiową plecenie wymarszu dotarło do wielu oddziałów partyzanckich. Najbliżej znajdowały się zgrupowania AK w Puszczy Kampinoskiej i Lesie Kabackim. Zgrupowaniem w Kampinosie dowodził major Alfons Kotowski "Okoń". Pod jego dowództwem z puszczy wyruszyło około 1400 partyzantów, którzy początkowo odnosili sukcesy w walkach z mniejszymi oddziałami niemieckimi. W pułapce znaleźli się pod Jaktorowem, gdy ostatnią drogę odwrotu zamknęły im prowadzące silny ogień niemieckie pociągi pancerne. Tymczasem w Warszawie do tłumienia Powstania Niemcy ściągnęli znaczne siły wyposażone w broń pancerną, lotnictwo, ciężką artylerię i miotacze płomieni. Samoloty systematycznie niszczyły miasto. Hitlerowcy na opanowanych terenach rozpoczęli straszliwą rzeź ludności cywilnej, mordowano rannych, lekarzy i sanitariuszy. Po wyczerpaniu amunicji, wody, żywności, lekarstw dowództwo AK 2 października 1944 roku w Ożarowie Mazowieckim podpisało dokument kończący Powstanie Warszawskie. W czasie 63 dni walk zginęło 16-18 tysięcy powstańców i ponad 150 tysięcy 3 / 5
ludności cywilnej. Miasto uległo zniszczeniu. Straty niemieckie wynosiły ok. 26 tysięcy żołnierzy. Chociaż Powstanie Warszawskie nie doczekało się jednoznacznej oceny historyków i polityków stanowi ono polską świętość narodową dzięki bezmiarowi przelanej krwi, ogromu cierpień i poświęceniu. Z Powstaniem Warszawskim łączą się i losy naszego miasta oraz jej mieszkańców. W ożarowskim dworku podpisano umowę kapitulacyjną Powstania. Dworek Dworek Reicherów w końcowym okresie Powstania Warszawskiego stał się kwaterą gen. SS Ericha von dem Bacha, dowódcy korpusu, który tłumił Powstanie. Tu 2 X 1944 roku, upoważnieni przez gen. Tadeusza Komorowskiego ps. "Bór" oficerowie: płk dypl. Kazimierz Iranek - Osmecki ps. "Jarecki", ppłk dypl. Zygmunt Dobrowolski ps. "Zyndram", ppłk Franciszek Herman i tłumacz por. Alfred Korczyński podpisali umowę kapitulacyjną Powstania Warszawskiego. W Fabryce Kabli w październiku 1944 roku znajdował się obóz przejściowy żołnierzy Powstania Warszawskiego, z którego wywożono powstańców. Na pomniku widnieje napis "Chwała walczącym o wolność Polski". W 50-tą rocznicę powstania tego obozu odsłonięto obelisk z tablicą pamiątkową zaprojektowaną i wykonaną przez rzeźbiarza Jacka Lubryczyńskiego. Kamień pamiątkowy został ufundowany przez kolegów z AK oraz społeczeństwo Ożarowa Mazowieckiego. 4 / 5
Kamień Na "Obroża" miejscowym pamiątkowy VII Rejonu cmentarzu "Jaworzyn", znajduje którzy się polegli również w tablica czasie ku Powstania. pamięci żołnierzy AK obwodu Tablica Aby uczcić postanowiliśmy młode pamięć pamiątkowa pokolenie często nadać zachowało bezimiennych to imię. w sercu Bohaterów i pamięci Powstania to, co przeżyli Warszawskiego ich ojcowie naszej i dziadowie, szkole aby 5 / 5