Zawód: technik mechatronik Symbol cyfrowy zawodu: 311[50] Numer zadania: 5 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu 311[50]-05-12 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2011 Informacje dla zdajcego: 1. Materiay egzaminacyjne obejmuj: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treci zadania i dokumentacj, zeszyt ze stron tytuow KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KART OCENY. 2. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 6 stron. Sprawd, czy materiay egzaminacyjne s czytelne i nie zawieraj bdnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki w materiaach egzaminacyjnych zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego etap praktyczny. 3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*. 4. Na KARCIE OCENY: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*, wpisz symbol cyfrowy zawodu, zamaluj kratk z numerem odpowiadajcym numerowi zadania, przyklej naklejk ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie. 5. Zapoznaj si z treci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj zaczon do zadania, stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposaeniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest wliczany do czasu trwania egzaminu. 6. Po upywie tego czasu przystp do rozwizywania zadania. Rozwizanie obejmuje opracowanie projektu realizacji prac okrelonych w treci zadania, wykonanie prac zwizanych z opracowywanym projektem i sporzdzenie dokumentacji z ich wykonania. 7. Zadanie rozwizuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto, nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeeli nie nale do pracy, obwied lini i oznacz sowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie bd oceniane. 8. Po rozwizaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij od strony, na której jest miejsce do zapisania tytuu pracy. Wszystkie materiay, które zaczasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym górnym rogu. 9. Na stronie tytuowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczb stron swojej pracy i liczb sztuk zaczonych materiaów. 10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KART OCENY przeka zespoowi nadzorujcemu etap praktyczny. Powodzenia! * w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzajcego tosamo.
Zadanie praktyczne Przeprowadzono modernizacj bramy wjazdowej do zakadu, zastpujc stycznikowy mechanizm sterowniczy (Zacznik 1.) mechanizmem ze sterownikiem PLC. Opis dziaania mechanizmu sterowniczego po modernizacji zamieszczono w Zaczniku 2. Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje si pyta montaowa z dziaajcym modelem zmodernizowanego mechanizmu sterowniczego bramy wjazdowej. W zalenoci od wyposaenie stanowiska model moe zawiera rzeczywiste elementy mechanizmu sterowniczego zamieszczone w Tabeli 1 lub zamiast rzeczywistych elementów ich modele tj. zamiast czujników indukcyjnych - przyciski sterownicze zwierne bez samoczynnego powrotu (bistabilny, normalnie otwarte), zamiast styczników lampki sygnalizacyjne. Opracuj projekt realizacji prac zwizanych z montaem, oprogramowaniem i uruchomieniem zmodernizowanego mechanizmu sterowniczego bramy wjazdowej do zakadu. Na podstawie modelu mechanizmu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym narysuj schemat pocze elementów rzeczywistego mechanizmu tj. przycisków sterowniczych, czujników indukcyjnych, styczników ze sterownikiem PLC. W KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ uzupenij list przyporzdkowania. Napisz program sterowniczy w jzyku LD (schemat drabinkowy) lub FBD (schemat bloków funkcyjnych), zapewniajcy dziaanie mechanizmu zgodnie z opisem (Zacznik 2). Przelij program do sterownika PLC, skontroluj poprawno dziaania mechanizmu, wykonujc próbne uruchomienie modelu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym. Wprowad ewentualne poprawki do programu. Sporzd dokumentacj z wykonanych prac. Projekt realizacji prac powinien zawiera: 1. Tytu pracy egzaminacyjnej zgodny z treci zadania. 2. Zaoenia do projektu realizacji prac wynikajce z treci zadania i zaczników. 3. Wykaz dziaa zwizanych z montaem, oprogramowaniem i uruchomieniem mechanizmu sterowniczego bramy wjazdowej do zaadu. 4. Wykaz elementów, narzdzi i sprztu kontrolno-pomiarowego potrzebnych do montau i oprogramowania mechanizmu. 5. Algorytm dziaania mechanizmu w formie listy kroków lub schematu blokowego. Strona 2 z 6
Dokumentacja z wykonanych prac powinna zawiera: 1. Uzupenion list przyporzdkowania oraz schemat pocze elementów wejciowych i wyjciowych ze sterownikiem PLC. 2. Wnioski dotyczce poprawnoci dziaania programu sterowniczego. 3. Podpisany numerem PESEL jeden zrzut ekranu zawierajcy program zaadowany do pamici sterownika wraz z komentarzami wyjaniajcymi dziaanie programu (format A4 o orientacji pionowej). UWAGA: Zrzut z ekranu umie w dokumencie edytora tekstu, plik zapisz na pulpicie w folderze o nazwie PESEL (PESEL to twój numer pesel). Nastpnie folder skopiuj do pamici USB i popro przewodniczcego zespou nadzorujcego etap praktyczny o wydrukowanie pliku. Do wykonania zadania wykorzystaj: oraz Zacznik 1. Opis budowy i dziaania mechanizmu sterowniczego bramy wjazdowej do zakadu zamieszczon w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ List przyporzdkowania. Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposaone w: 1. Komputer z oprogramowaniem poczony ze sterownikiem PLC. 2. Model mechanizmu sterowniczego skadajcy si z pyty z zamontowanymi i sprawnymi elementami podczonymi do wej i wyj sterownika PLC. 3. Dokumentacj stanowiskow zawierajc informacje o elementach zastosowanych w modelu mechanizmu sterowniczego. Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut. Strona 3 z 6
Opis dziaania stycznikowego mechanizmu sterowniczego bramy wejciowej do zakadu. Zacznik 1. Mechanizm sterowniczy bramy wejciowej zbudowany jest z silnika trójfazowego (Rys. 1.), przekadni limakowej oraz styczników K1 i K2, z których kady zacza inny kierunek obrotów silnika. W ukadzie zastosowano blokad elektryczn, uniemoliwiajc jednoczesne zaczenie obu styczników. Wcinicie przycisku S1 (Rys. 2.) powoduje otwieranie bramy (prawe obroty silnika). Wcinicie przycisku S2 powoduje zamykanie bramy (lewe obroty silnika). Puszczenie przycisków powoduje zatrzymanie ruchu bramy. Blokada przeciwzwarciowa zrealizowana jest na zestykach styczników. L1 L2 L3 N PE K1 K2 U V W M Rys. 1. Schemat podczenia silnika trójfazowego ` F1 L1 S1 S2 K2 K1 K1 K2 N Rys. 2. Obwód sterowania kierunkiem obrotów silnika Strona 4 z 6
Zacznik 2. Opis dziaania mechanizmu sterowniczego bramy wjazdowej po modernizacji Gdy brama jest nieruchoma wcinicie przycisku S1 (Rys. 1.) powoduje otwieranie bramy, które moe by przerwane poprzez ponowne wcinicie przycisku S1 lub zadziaanie czujnika indukcyjnego F4. Podczas ruchu otwierajcego bramy mechanizm sterowniczy nie reaguje na stan przycisku S2 i czujnika indukcyjnego F3. Gdy brama jest nieruchoma wcinicie przycisku S2 powoduje automatyczne zamykanie bramy, które moe by przerwane poprzez ponowne wcinicie przycisku S2 lub zadziaanie czujnika indukcyjnego F3. Podczas ruchu zamykajcego mechanizm sterowniczy nie reaguje na stan przycisku S1 i czujnika indukcyjnego F4. Indukcyjne czujniki zblieniowe F3 i F4 peni zadanie wyczników kracowych. Mechanizm sterowniczy ma zabezpieczenie programowe przed moliwoci jednoczesnego zaczenia styczników K1 i K2. Rys. 1. Rozmieszczenie elementów mechanizmu sterowniczego bramy wjazdowej Strona 5 z 6
Tabela 1. Wykaz elementów mechanizmu sterowniczego ukadu po modernizacji. Lp. Nazwa Oznaczenie Wybrane parametry katalogowe 1. Sterownik PLC PLC Napicie zasilania 24V DC Wejcia cyfrowe min. 4 wejcia 24V DC Wyjcia cyfrowe min. 3 wyjcia 24V DC Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do pyty 2. Przycisk sterowniczy S1, S2 Przycisk sterowniczy zwierny NO, o samoczynnym powrocie, U n 230 V, I n = 1,5 A Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do pyty 3. Czujnik indukcyjny F3, F4 Typ czujnika: zblieniowy Napicie zasilania U n = 24 V DC Prd zasilania I n = 15 ma DC Prd obcienia I obc = 200 ma Zasig dziaania 15 mm Temperatura pracy: 10 C +70 C Styk zwierny NO 6. Stycznik K1, K2 Cewka o napiciu zasilania 24 V DC Strona 6 z 6