Analiza istniejących rozwiązań w zakresie katastrów trójwymiarowych (tzw. 3D) w wybranych krajach Unii Europejskiej. Cz. II

WARSZAWA, STYCZEŃ 2008 ROK LXXX NR 1 Dr inż. MARCIN KARABIN Instytut Geodezji Gospodarczej Wydział Geodezji i Kartografii Politechnika Warszawska Analiza istniejących rozwiązań w zakresie katastrów trójwymiarowych (tzw. 3D) w wybranych krajach Unii Europejskiej. Cz. II Streszczenie. Celem podjętego tematu była analiza istniejących rozwiązań w zakresie katastrów trójwymiarowych, tzw. 3D (z ang. three dimensional), w wybranych krajach Unii Europejskiej. Problematyka katastru wielowymiarowego pojawiła się wraz z coraz częstszą lokalizacją obiektów nad i pod powierzchnią ziemi. Istniejąca obecnie w Polsce ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) i księgi wieczyste, jak również systemy katastralne w innych krajach, nie są wystarczająco sprawne pod względem technicznym i prawnym do zapisania tej informacji w sposób nowoczesny. Obecna ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) w Polsce jest ułomna w rejestracji takich obiektów, bowiem wciąż operuje na płaszczyźnie. Konieczne są więc reformy o charakterze technicznym i prawnym, których efektem będzie wprowadzenie w życie systemu katastralnego, zapewniającego nowoczesną rejestrację trójwymiarowych obiektów katastralnych wraz z prawami do nich określonych podmiotów. Struktura obiektów terenowych w Polsce niewiele odbiega od tych spotykanych za granicą, bowiem w krajobrazie Polski odnaleźć można zarówno tunele, metro, parkingi podziemne, nadziemne łączniki budynków i wiele innych obiektów nadziemnych i podziemnych. Autor przeanalizował rozwiązania w zakresie katastru 3D w wybranych krajach Unii Europejskiej (Holandia i Szwecja). Analysis of existing solutions in the field of three dimensional (3D) cadastral systems in the European Union states. Part II Abstract. The aim of this paper was to analize current cadastral solutions which are able to register three dimensional properties (so called 3D cadastres) in chosen European Union countries. Problem of multidimensional cadastre arised when many objects under and overground appeared more frequent. Existing real estate cadastre and land register in Poland and also cadastral systems in many other countries are not efficient enough from a technical and legal sense to record this kind of information in a modern way. Existing real estate cadastre in Poland is operating on surface and it is so flawed to register three dimensional objects. It is necessary to reform cadastre and prepare it for modern registration. Structure of terrain objects in Poland is similar to other countries, because we also have tunnels, subway, underground parkings, overground buildings linked with other buildings and others. In this paper author analized current solutions in 3D cadastre in chosen EU countries The Netherlands and Sweden. Kataster 3D w Holandii W tym miejscu dla prawidłowego zrozumienia opisywanych zagadnień należy wyjaśnić podstawowe pojęcia występujące w katastrze holenderskim. Podstawowym elementem rejestrowanym w rejestrach publicznych w Holandii są akty notarialne dotyczące zarówno przeniesienia własności, jak również ustanowienia innych praw do nieruchomości (ograniczone prawa rzeczowe, hipoteki itp.). Odniesione są one do konkretnych przedmiotów katastralnych (działek) i konkretnych podmiotów katastralnych (osób) [15]. W bazie danych katastralnych rejestrowane są następujące dane prawne (na podstawie [14] oraz materiałów projektu EULIS [15]): PRZEGLĄD GEODEZYJNY ROK LXXX 2008 NR 1 3

kolejny numer aktu notarialnego (unit register) 1) tj. identyfikator, identyfikacja notariusza, typ transakcji, a właściwie jej efekt (akt nabycia nieruchomości, obciążenie prawem itd.), identyfikator rejestrowanego prawa: własność 2), hipoteka, dzierżawa (w tym odpowiednik użytkowania wieczystego w Polsce 3) ), służebności, użytkowanie, konfiskata, inne restrykcje, określenie przedmiotu, którego dotyczy akt notarialny: identyfikator działki lub identyfikatory działek, identyfikator lokalu lub identyfikatory lokali, określenie podmiotów, których dotyczy akt notarialny (nazwiska osoby nabywającej dane prawo i zbywającej to prawo) 4) : imię i nazwisko lub nazwa osoby prawnej, płeć, stan cywilny, zawód, adres danej osoby fizycznej/siedziba osoby prawnej, data urodzenia, miejsce urodzenia, ewentualne określenie udziałów ułamkowych w nabywanym prawie, cena transakcyjna 5), kwota obciążenia (dla hipotek), opłaty roczne obciążające właściciela działki (np. za przeprowadzoną procedurę scaleniową), data wpłynięcia aktu notarialnego do biura i data rejestracji aktu prawnego, informacja o tymczasowej rejestracji 6). Podstawowym elementem katastru nieruchomości jest działka gruntu, w stosunku do której Kadaster rejestruje różne dane o charakterze technicznym. Identyfikator działki składa się z trzech części: nazwy gminy, kodu administracyjnej sekcji w danej gminie, niepowtarzalnego numeru działki w sekcji (np. VEENDAM P 632). Dla lokalu identyfikator składa się z identyfikatora działki litery A oraz numeru lokalu (np. VEENDAM P 632 A12). W bazach danych AKR, dla każdej działki odnaleźć można następujące dane: identyfikator działki, powierzchnia działki, informacje o rodzaju ujawnionej powierzchni (jeśli nie wykonany został jeszcze pomiar geodezyjny działki np. przy 1) Kadaster prowadzi dwa rejestry aktów notarialnych: rejestr aktów notarialnych związanych z transferem praw do nieruchomości (tzw. rejestr 4) oraz rejestr hipotek (tzw. rejestr 3). Dane z obydwu są przechowywane w AKR/HYP numer ten jest unikalny w całej Holandii 2) prawo własności nabyte poprzez zawarcie aktu notarialnego 3) tzw. long lease 4) dane dotyczące podmiotów weryfikowane są z krajową bazą mieszkańców Holandii, tzw. GBA, która jest centralną bazą danych, aktualizowaną przez gminy 5) przed 1996 r. w NLG, po 1996 r. w EURO, jeśli dany akt dotyczył transferu prawa własności do kilku działek zaznaczenie, że cena transakcyjna odnosi się do kilku działek 6) rejestracja tymczasowa spowodowana np. błędem edytorskim w sporządzonym akcie, który wpłynął do Kadaster podziale do aktu notarialnego wpisywana jest przybliżona powierzchnia), oznaczenie działek, z których powstała dana działka, adres działki, współrzędne środka działki, sposób użytkowania działki 7), cena zakupu działki (transakcyjna) 8), data zarejestrowania działki (wprowadzenia do systemu). Powiązanie działki z konkretnym prawem i osobą właściciela (wspomniana relacja men-right-land ) jest realizowane za pomocą rekordu tzw. Index and overview, który wiąże numer działki, nazwisko osoby fizycznej/nazwę osoby prawnej, konkretne prawo do działki oraz numer umowy z rejestru umów (Public Registers). Analizę dotyczącą aktualnej sytuacji związanej z rejestracją obiektów przestrzennych w Holandii przeprowadziła w swej rozprawie doktorskiej Stoter [10], przedstawiając ją na kilku przykładach. Poniżej omówiony zostanie przypadek kompleksu budynków firmy ING VASTGOED BELEGGING BV w Hadze (budynek z łącznikiem, który przebiega nad ulicą), który przedstawiony jest na fot. 1. Fot. 1 Na rysunku 2 zobrazowano zasięg przestrzenny obiektów przedstawionych na powyższym zdjęciu, pokazując rzut poziomy płaszczyzn ścian zewnętrznych tych obiektów na powierzchnię poziomą (odniesienia) na tle granic działek katastralnych. Sytuacja ta z punktu widzenia rejestracji katastralnej byłaby prosta, gdyby teren pod budynkiem, do którego prowadzi łącznik, teren ulicy pod łącznikiem oraz teren pod wejściem do łącznika stanowiły własność jednego podmiotu. Sytuacja jednak nie jest prosta, bowiem, jak podaje Stoter [10], właścicielem całego budynku z łącznikiem jest firma ING VASTGOED BELEG- GING BV, właścicielem działek 1719 i 1720 jest gmina, a działki te obciążone są ograniczonym prawem na rzecz posiadacza budynku, firma ING VASTGOED BELEGGING BV jest natomiast właścicielem działki 1718 oraz posiada prawo do umieszczenia budynku ponad działką 1719 9) oraz posiada prawo wieczystej dzierżawy (long lease) działki 1720. Mimo jednego właściciela całego budynku, aby stworzyć prawny status dla jego właściciela konieczne były aż 3 działki i różne zapisy w katastrze. 7) jak podaje [13], wybór z 80 standardowych opisów 8) wpisana z aktu notarialnego 9) z hol. obstalrecht, z ang. Superficies 4 PRZEGLĄD GEODEZYJNY ROK LXXX 2008 NR 1

Rys. 2 Kolejny przykład dotyczy kompleksu Dworca Głównego w Hadze i również pokazuje on zawiłość związaną z rejestracją praw do obiektów przestrzennych. Na kompleks ten składają się: stacja tramwajowo-autobusowa, platforma (perony) dla pociągów, stacja pociągów oraz centrum biznesowe (biura). Centrum to przedstawione zostało na fot. 3. Na rysunku 4 przedstawiono fragment mapy katastralnej oraz zestawienie praw na podstawie części opisowej katastru AKR dotyczący tych działek katastralnych. Jak wynika z powyższego wyciągu z AKR, aby zarejestrować te obiekty przestrzenne potrzebne było ustanowienie szeregu ograniczonych praw rzeczowych. Niestety, jak podaje [10], ani z mapy katastralnej, ani z rejestru AKR nie wynika jak są przydzielone prawa w przestrzeni w obrębie każdej działki. Nie ma również nigdzie wyraźnej wzmianki, że gmina jest właścicielem stacji autobusowo-tramwajowej. Ostatni z przykładów dotyczy kompleksu mieszkań w Delft. Kompleks ten przedstawiono na kolejnych zdjęciach. Na rysunku 6 przedstawiono wyciąg z części opisowej katastru AKR dotyczący działki katastralnej i lokali oraz praw na nich ustanowionych. Fot. 3 Z danych z AKR wynika, że w tym przypadku mamy do czynienia z trzema lokalami zarejestrowanymi w katastrze (lokal 6408 A1, 6408 A2, 6408 A3) oraz działką 5238, na której posadowiony jest budynek z lokalami. Jak pisze Stoter [10], oprócz trzech właścicieli lokali występuje w tym miejscu ponadto wpis dotyczący właściciela działki 5238, z którego wynika, że jej właścicielem jest zrzeszenie właścicieli. Nie jest to prawidłowe, ale z punktu widzenia prawa tylko takie zrzeszenie może być jedyną osobą prawną, której można powierzyć codzienną administrację i zarządzanie takim kompleksem. Z definicji wszyscy współwłaściciele kompleksu mieszkań (właściciele lokali) są członkami takiego zrzeszenia, co nie jest wyraźnie zapisane w katastrze. W rejestrze aktów notarialnych, który jest częścią katastru wraz z aktem notarialnym, w którym ustanawiana jest własność lokali, przedstawiane są rzuty poziome poszczególnych lokali. Stoter [10] podkreśla, że mają one istotną wadę, bowiem są dostępne jedynie w formie analogowej oraz wykonane w lokalnym układzie współrzędnych, co znacznie utrudnia wprowadzenie tych danych graficznych w formie wektorowej do części graficznej katastru. Niestety na mapach katastralnych nie ma informacji o lokalach wchodzących w skład budynków. Rozważania na temat kierunków rozwoju katastru holenderskiego w kierunku racjonalnej rejestracji 3D podjęli Stoter i Ploeger [11]. Przeanalizowali oni budowę podziemnego tunelu HSL. Wykorzystali informacje przestrzenną o tunelu oraz dane katastralne. Na ich podstawie opierając się o aktualne uregulowania prawne oraz możliwości techniczne katastru w Holandii wykonali symulację możliwości rejestrowania takiego tunelu w praktyce. Rys. 4 PRZEGLĄD GEODEZYJNY ROK LXXX 2008 NR 1 5

Fot. 5 Jeśli oprzeć się na aktualnej rejestracji katastralnej, osoba prawna, która chciałaby pobudować ten tunel musiałaby albo nabyć niezbędny teren pod taką inwestycję (całe lub części działek), albo uzyskać prawo pobudowania takiego tunelu na drodze obciążenia ograniczonym prawem rzeczowym odpowiednich działek, pod którymi tunel taki by przebiegał. Jeśli obiekty 3D byłyby rejestrowane w katastrze wprost, to możliwe byłoby zapytanie do bazy danych, w wyniku którego otrzymalibyśmy wynik przedstawiony na rys. 7, prezentujący działki, które będą uwikłane w ten proces. Jak podają Stoter i Ploeger [11], na dzień dzisiejszy kataster rejestruje dane dotyczące rodzaju prawa, restrykcji, notyfikacji, osoby której prawo takie przysługuje i numer działki, jakiej takie obciążenie dotyczy. Tunel HSL jest przedmiotem realizacji przez Ministerstwo Transportu i Robót Publicznych. Od czasu, kiedy ministerstwo to zajmuje się wieloma innymi obiektami, nie mamy tutaj wglądu we właściwości obiektu przestrzennego obiektem może być wiadukt, Rys. 7 Rys. 6 droga albo tunel. Takie zapytanie nie jest możliwe, bowiem nie ma zarejestrowanego przestrzennego zasięgu tego obiektu. Druga możliwość, jaką rozważono to sytuacja, w której Ministerstwo nabywa część działek pod realizację tej inwestycji, a działki te wydzielone są z działek pierwotnych jako nowe działki. Nadal jednak, jak podają Stoter i Ploeger [11], relacja pomiędzy kompletnym obiektem przestrzennym 3D (tunel) oraz wszystkimi działkami nie jest utrzymywana w bazie danych systemu katastralnego. Poprzez wzór/kształt, w jaki układają się nowe działki można zorientować się w lokalizacji i kierunku tunelu. Sytuację tę przedstawia rys. 8. Trzecia z sytuacji, jaką założyli Stoter i Ploeger [11] (najbardziej realistyczna) dotyczy sytuacji, w której Ministerstwo było właścicielem kilku działek przed przystąpieniem do realizacji inwestycji, a następnie w toku negocjacji z właścicielami nabyło pozostałe działki (w całości lub w części podział działki pierwotnej i nabycie nowopowstałej działki). W tym przypadku nie ma potrzeby tworzenia nowych działek oraz praw lub notyfikacji związanych z tunelem na istniejących działkach. Sytuację tę przedstawia rys. 9. Stoter i Ploeger [11] podają dwa rozwiązania Rys. 8 tej sytuacji: rejestrację przestrzennego zasięgu prawa do pobudowania tunelu w katastrze lub kompletną rejestrację prawnej przestrzeni (konstrukcji) obiektu. W pierwszym przypadku, gdy Ministerstwo nie jest właścicielem działek pod budowę, kataster dałby wynik przedstawiony na rysunku (a) działki powstałe w wyniku podziału, obciążone prawem pobudowania tunelu, gdy natomiast 3 z tych działek stanie się własnością Ministerstwa kataster dałby wynik przedstawiony na rysunku (b), a gdyby natomiast 3 nowo powstałe działki stały się własnością Ministerstwa, a dwie inne Rys. 9 nie podzielone również, kataster dałby wynik przedstawiony na rysunku (c). Jak pokazuje rysunek 10, taki system prowadzi do powstania przerw. Jedynie kompletna rejestracja prawnej przestrzeni (konstrukcji) obiektu pozwoli uniknąć powyższych przerw w rejestracji katastralnej. Rejestracja obiektów 3D kierunki rozwoju dotychczasowych rozwiązań katastralnych W opisanych powyżej krajach (Holandia, Szwecja) zauważono problem rejestracji obiektów przestrzennych w katastrze i rozpoczęto prace nad doskonaleniem obecnie zorientowanego na rejestrację obiektów 2D katastru. W opisywanych krajach występują podobne problemy z rejestracją tego typu obiektów. 6 PRZEGLĄD GEODEZYJNY ROK LXXX 2008 NR 1

Rys. 10 Wśród tych problemów można wymienić: skomplikowane układy praw, tworzone, aby uzyskać legalny status obiektu 3D, brak określenia zasięgów przestrzennych tych obiektów, brak reprezentacji obiektów 3D w systemach katastralnych w części graficznej. Zespół autorów Stoter i Salzmann [12] zaproponował 3 możliwe rozwiązania w zakresie rejestracji katastralnej (przejście z dotychczasowej rejestracji do rejestracji obiektów 3D): pełna rejestracja katastralna 3D jako rozwiązanie docelowe, rozwiązanie hybrydowe, rozwinięcie dotychczasowych rozwiązań o tzw. 3D tags. Poniżej przytoczone zostaną krótkie charakterystyki zaproponowanych rozwiązań (na podstawie [12]). Pełna rejestracja katastralna 3D przewiduje całkowitą zmianę podejścia do rejestracji katastralnej i w początkowym stadium w szczególnych przypadkach zastąpienie obiektów 2D (działek) obiektami 3D (działkami 3D), a w wyniku końcowym całkowitym wyeliminowaniem obiektów 2D z katastru. Problem, jaki należy rozwiązać w tym miejscu to zmiana pojęcia praw do nieruchomości i zmiana definicji nieruchomości, zgodnie z którą własność nieruchomości rozciąga się na przestrzeń nad i pod powierzchnią ziemi (nieruchomość = nieskończona kolumna, słup). Właściciel będzie posiadał prawo jedynie do ograniczonego słupa, bowiem w pewnym miejscu swój początek będzie miała inna nieruchomość 3D. Stan dotychczasowych implementacji w tym zakresie sprawia, że na dzień dzisiejszy jest to rozwiązanie mało realistyczne. Rozwiązanie hybrydowe przewiduje zachowanie katastru 2D oraz rejestrację obiektów 3D w dotychczasowym systemie. Oznacza to rejestrację obiektów 2D i 3D oraz relacji między nimi. W rozwiązaniu tym (które jest bardziej realistyczne niż pierwsze) w georelacyjnej bazie danych znalazłyby się obiekty zarówno 2-, jak i 3-wymiarowe. Rozwiązanie polegające na rozwinięciu dotychczasowych rozwiązań o tzw. 3D tags oznacza zachowanie tradycyjnego katastru 2D oraz stworzenie odniesień do obiektów 3D przedstawionych w dokumentach (cyfrowych), np. rysunki z AUTO- CADa (pliki dgn, dxf itp.) oraz rejestrację tych obiektów w części opisowej i graficznej katastru (kontury obiektów). Istotną różnicą w stosunku do poprzedniego rozwiązania jest fakt, że w bazie danych zawarte są odniesienia do dokumentacji opisującej obiekty 3D (dokumenty tradycyjne lub pliki) znajdujące się poza bazą danych, w zamian za integrację obiektów 3D w bazie danych katastralnych 2D. Podsumowanie i wnioski końcowe Obecnie instytucje katastru w wielu krajach napotykają na problem złożoności obiektów katastralnych. Dotyczy to w dużej mierze miast, gdzie spotkać można najwięcej obiektów trójwymiarowych (tzw. 3D). Aby obiekt taki mógł egzystować, należy zapisać jego status prawny, tj. określić osoby posiadające prawa do obiektu oraz zasięg przestrzenny obiektu w systemie katastralnym. Jak pokazują charakterystyki systemów katastralnych, dotychczasowe rozwiązania w tym zakresie zapewniały jedynie rejestrację prawną takich obiektów w sposób bardzo złożony i bez bezpośredniego określenia zasięgu przestrzennego obiektu. Wzrastające ceny nieruchomości oraz naciski właścicieli w kierunku stworzenia bardziej przejrzystych zasad rejestracji tych praw wymuszają zmiany na tym polu. Każdy potencjalny nabywca chce posiadać pełną informację o nieruchomości, a więc nie tylko o osobie sprzedającego i cechach fizycznych nieruchomości dotychczas rejestrowanych w katastrze. Konieczne jest uzupełnienie informacji w katastrze o przestrzennym zasięgu prawa własności do nieruchomości, a więc przedefiniowanie pojęcia zasięgu prawa własności do nieruchomości. Nieruchomość gruntową należy zacząć traktować jako obiekt przestrzenny 3D w katastrze. Wg autora należy zapis art. 143 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny, który brzmi: W granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią... zamienić na następujący: W granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią, którą określa się w katastrze nieruchomości przez podanie w jednostkach metrycznych wysokości definiującej przestrzeń nad powierzchnią gruntu oraz głębokości definiującej przestrzeń pod powierzchnią gruntu lub poprzez określenie współrzędnych przestrzennych nieruchomości definiujących ten zasięg... Takie przedefiniowanie pozwoli na rejestrację obiektów przestrzennych w katastrze oraz wyraźnie określi prawa potencjalnego właściciela do gruntu. Obecnie w wielu krajach Unii Europejskiej trwają prace badawcze nad katastrami 3D. Autorzy zajmujący się tą tematyką proponują zmianę podejścia do rejestracji katastralnej obiektów przestrzennych, proponując trzy kierunki zmian dotychczasowych systemów. Są to: pełna rejestracja katastralna 3D jako rozwiązanie docelowe, rozwiązanie hybrydowe, rozwinięcie dotychczasowych rozwiązań o tzw. 3D tags. Wydaje się, że należy skupić się nad rozwiązaniem pierwszym i drugim, bowiem tylko ich realizacja doprowadzi do przejrzystości tej rejestracji, aczkolwiek proponowana przez autora zmiana definicji zasięgu prawa własności wymusza prace badawcze związane z rejestracją tylko i wyłącznie obiektów 3D w katastrze, bowiem pojęcie dwuwymiarowej działki przestanie istnieć w katastrze. W omawianych krajach trwają obecnie prace badawcze w tym zakresie, zmierzające głównie w kierunku wprowadzenia rozwiązań hybrydowych. Dotychczasowe rozwiązania związane z rejestracją obiektów 3D są rozwinięciem dotychczasowych rozwiązań o tzw. 3D tags. Takie rozwiązanie tego zagadnienia mamy również w Polsce. BIBLIOGRAFIA [1] E r i k s s o n G.: A New Multi-dimensional Information System Introduced in Sweden. From Pharaohs to Geoinformatics FIG Working Week 2005 and GSDI-8, Cairo, Egypt, 16-21.04.2005 [2] UNECE WPLA: United Nations Economic Commision for Europe Working Party on Land Administration Study on key PRZEGLĄD GEODEZYJNY ROK LXXX 2008 NR 1 7

aspects on land registration and cadastral legislation, HM Land Registry, London, United Kingdom, May 2000 [3] Lantmäteriet: Lantmäteriet 2002 National Land Survey of Sweden (tzw. Annual report 2002), Gävle, Sweden, 2002 [4] Ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 18.05.1964 r. z późn. zm.) [5] P l o e g e r H., S t o t e r J.E.: Cadastral registration of crossboundary infrastructure objects, prezentacja ppt, TU Delft, Delft, The Netherlands, December 2006 [6] S t o t e r J.E., van O o s t e r o m P.J.M., P l o e g e r H.D., A a l d e r s H.: Conceptual 3D Cadastral Model Applied in Several Countries. FIG Working Week 2004, Athens, Greece, 22-27.05.2004 [7] M a t t s s o n H: Towards Three Dimensional Properties in Sweden. European Faculty of Land Use and Development, 32nd International Symposium, Strasbourg, 24-25.10.2003 [8] E r i k s s o n G., A d o l f s s o n C.: Experiences of the 3D Cadastre Legislation. Shaping the Change XXIII FIG Congress, Munich, Germany, 8-13.10.2006 [9] P l o e g e r H.D., S t o t e r J.E.: Cadastral Registration of Cross- Boundary Infrastructure Objects. FIG Working Week 2004, Athens, Greece, 22-27.05.2004 [10] S t o t e r J.E.: 3D Cadastres. Rozprawa doktorska (promotorzy: prof. P.J.M. van Oosterom, prof. J. de Jong), TU Delft, The Netherlands, 13.09.2004 [11] S t o t e r J.E., P l o e g e r H.D.: Registration of 3D Objects Crossing Parcel Boundaries. FIG Working Week 2003, Paris, France, 13-17.04.2003 [12] S t o t e r J.E., S a l z m a n n M.: Towards a 3D Cadastre: Where do Cadastral Needs and Technical Possibilities Meet? Proceedings International Workshop on 3D Cadastres, Delft, The Netherlands 28-30.11.2001 [13] EULIS: Complete Core Information structured into Sitemap #3.0. Feedback from The Netherlands. Materiały projektu EULIS, 2004 r. [14] A u k e H.: Cadastral LIS in the Netherlands. MOLA Workshop on Numbering of Objects in Cadastres and Land Registers, Oslo, Norway, 16-17.06.1997 [15] K a r a b i n M.: Koncepcja modelowego ujęcia systemu katastralnego w Polsce na podstawie wybranych rozwiązań w krajach Unii Europejskiej. Rozprawa doktorska, promotor: Wojciech Wilkowski, IGG PW, Warszawa 14.10.2005 r. Artykuł recenzowany. HANS JOACHIM LINKE GRZEGORZ OLEJNICZAK Technische Universität Darmstadt Zabezpieczenie prawa własności i jego nadanie na obszarach wiejskich w Niemczech Streszczenie. W artykule tym zostały przedstawione na początek formy i instrumenty zabezpieczenia prawa własności do gruntu w Niemczech. Rejestry te stanowią jednocześnie podstawę do tworzenia systemów informacji terenowej (GIS), które umożliwiają bardziej transparentne kształtowanie procesów planistycznych i realizacyjnych w ramach inwestycji. Następnie są przedstawione aktualne problemy wykazania prawa własności w Niemczech. Protection of the property right and its assignment in rural areas in Germany Abstract. First of all the article explains the methods and safeguard instruments of property rights in Germany. At the same time, these registers are a suitable basis for the establishment of geoinformation systems which are qualified for making the planning and realising process of projects more transparent. Moreover actual deficits of the abstract of title in Germany are pointed out. Wykaz prawa własności w Księgach Wieczystych i Katastrze nieruchomości w Niemczech Wykaz prawa własności do gruntu w Niemczech wynika ze współdziałania dwóch publicznych rejestrów Ksiąg Wieczystych i Katastru nieruchomości. Księgi Wieczyste i Kataster nieruchomości łącznie powinny stanowić pełny wykaz rzeczywistych i prawnych praw do gruntu. Właścicielem nieruchomości albo posiadaczem prawa do nieruchomości staje się z reguły dopiero po wpisaniu tegoż prawa do Księgi Wieczystej. Wyjątkami od tej reguły są m.in. nabycie prawa w drodze dziedziczenia lub zmiana prawa własności na skutek procedur porządku gruntowego. Także prawa do nieruchomości w rozumieniu Kodeksu Cywilnego (Bürgerliches Gesetzbuch BGB), dopiero po ich wpisaniu do Księgi Wieczystej, są podawane do publicznej wiadomości, a przez to w przypadku zbycia nieruchomości zabezpieczone. Obok prawa własności do nieruchomości występują w Niemczech jeszcze 2 inne formy praw równorzędnych prawu własności, które są na równi z prawem własności: prawo użytkowania wieczystego (rozporządzenie o prawie użytkowania wieczystego z 15 stycznia 1919 r.) jest to z punktu widzenia użytkownika wieczystego czasowo ograniczone, ale zbywalne i dziedziczne, prawo do posiadania obiektu budowlanego wzniesionego na lub pod powierzchnią nieruchomości stanowiącej obcą własność. Prawo to może być obciążane na przykład ograniczonymi prawami rzeczowymi do nieruchomości. Użytkownik wieczysty ponosi na rzecz właściciela nieruchomości jednorazową opłatę lub opłaty miesięczne (tzw. czynsz prawa użytkowania wieczystego). z prawem własności do lokalu mieszkalnego (ustawa o prawie własności do lokalu mieszkalnego i prawie stałego zamieszkania z 15 marca 1951 r.) lub prawem własności do pomieszczeń nie służących celom mieszkalnym w budynku (Teileigentum) może zostać utworzone specjalne prawo własności do lokalu mieszkalnego w połączeniu z prawem współwłasności do części wspólnych, do których to prawo należy. Prawo własności do lokalu mieszkalnego otwiera możliwość, że każde mieszkanie w budynku będzie własnością innego właściciela, natomiast grunt pod tym budynkiem jest we współwłasności wszystkich właścicieli lokali mieszkalnych w tym budynku. Przedmiotem specjalnego prawa własności do lokalu mieszkalnego są przyporządkowane pomieszczenia, jak i przynależne do tych pomiesz- 8 PRZEGLĄD GEODEZYJNY ROK LXXX 2008 NR 1