Departament Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi. Monitoring

Departament Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi Monitoring PROGRAMU WOJEWÓDZKIEGO - STRATEGII POLITYKI ZDROWOTNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA 2006 2013 Część II DIAGNOZA STANU ZDROWIA MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO W 2010 ROKU W przypadku braku informacji za 2010 rok autorzy opracowania korzystali z najnowszych dostępnych danych Łódź, luty 2012

SPIS TREŚCI 1. CHARAKTERYSTYKA POPULACJI... 4 2. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI.. 7 2.1. Współczynnik urodzeń żywych... 7 2.2. Współczynnik noworodków z niską masą urodzeniową... 7 2.3. Współczynnik płodności kobiet... 8 2.4. Współczynnik zgonów. 8 2.5. Przyrost naturalny... 8 2.6. Współczynnik umieralności niemowląt.... 8 2.7. Zgony dzieci i młodzieży.... 9 2.8. Przeciętne dalsze trwanie życia... 9 3. STRUKTURA ZGONÓW..... 10 3.1. Choroby układu krążenia... 10 3.2. Nowotwory złośliwe... 11 3.3. Zewnętrzne przyczyny zgonów.. 11 3.4. Inne przyczyny zgonów 12 4. STACJONARNA OPIEKA MEDYCZNA... 12 4.1. Struktura hospitalizacji według ICD-10... 23 5. SPECJALISTYCZNA OPIEKA AMBULATORYJNA 25 6. PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA... 25 7. POMOC DORAŹNA... 27 8. MEDYCYNA SZKOLNA... 32 8.1. Realizacja zadań z zakresu medycyny szkolnej.... 32 8.2. Testy przesiewowe... 33 8.3. Profilaktyczne badania lekarskie.. 33 8.4. Grupowa profilaktyka próchnicy zębów... 34 9. EPIDEMIOLOGIA CHORÓB ZAKAŹNYCH I ZATRUĆ.... 35 9.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe... 35 9.2. Choroby wieku dziecięcego.. 36 9.3. Wirusowe zapalenie wątroby... 37 2

9.4. Zakażenia wirusem HIV i zachorowania na AIDS. 38 9.5. Inne choroby zakaźne.... 39 9.6. Choroby weneryczne..... 40 9.7. Zatrucia chemiczne.... 41 9.8. Gruźlica 41 9.9 Grypa 42 10. STRUKTURA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI... 43 11. ZAPOBIEGANIE CHOROBOM. 51 11.1. Szczepienia ochronne... 51 11.2. Działania profilaktyczne realizowane na terenie województwa łódzkiego 52 11.3. Współpraca z organizacjami pozarządowymi. 67 12. RYZYKOWNE ZACHOWANIA ZDROWOTNE... 67 12.1. Palenie papierosów..... 67 12.2. Używanie substancji psychoaktywnych... 69 12.3. Konsumpcja alkoholu.. 72 13. ŚRODOWISKOWE UWRUNKOWANIA ZDROWIA... 74 13.1. Struktura populacji według poziomu wykształcenia 74 13.2. Rynek pracy i dochody ludności... 74 13.3. Środowisko fizyczne 78 13.4. Ocena infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej i ocena stanu sanitarnego wody pitnej... 78 13.5. Ocena jakości powietrza... 79 14. PODSUMOWANIE.. 81 15. BIBLIOGRAFIA... 84 3

1. CHARAKTERYSTYKA POPULACJI Województwo łódzkie zajmuje obszar 18.219 km 2 i znajduje się na 9 miejscu pod względem wielkości powierzchni w kraju [1]. Składa się z 21 powiatów, 3 miast na prawach powiatu oraz 177 gmin (18 miejskich, 134 wiejskich i 25 miejsko-wiejskich). W dniu 31 grudnia 2010 roku liczba ludności w województwie łódzkim wynosiła 2.534.357 osób, tj. o 7.475 mniej niż w 2009 roku. Populacja naszego regionu stanowiła 6,6% liczby ludności Polski, sytuując Łódzkie na 6 miejscu wśród pozostałych województw. Ponad połowę (52,5%) populacji stanowiły kobiety (1.329.417). Prawie jedna trzecia (737.098 osób czyli 29,1%) mieszkańców województwa zamieszkiwała Łódź. Dużą liczbę mieszkańców odnotowano także w powiatach: zgierskim (162.527), tomaszowskim (119.742), sieradzkim (119.550), pabianickim (119.012) oraz radomszczańskim (116.815). Najmniejszą liczbą ludności, podobnie jak w roku poprzednim, charakteryzowały się powiaty: brzeziński (30.625), skierniewicki (37.639) oraz poddębicki (41.562). Liczbę mieszkańców poszczególnych powiatów przedstawia wykres nr 1[2]. Wykres Nr 1. Ludność województwa łódzkiego według stanu na 31.12.2010 roku w podziale na powiaty (według danych Banku Danych Lokalnych) 800 700 737,1 600 500 400 300 200 100 0 brzeziński łódzki wschodni 67,4 30,6 119 pabianicki zgierski Łódź 162,5 bełchatowski 113,1 78,3 116,8 90,6 opoczyński piotrkowski radomszczański tomaszowski 119,7 Piotrków Trybunalski 77,4 50,9 łaski pajęczański poddębicki 52,5 119,5 41,6 sieradzki wieluński wieruszowski 77,7 101,3 67,6 42,2 zduńskowolski kutnowski łęczycki 52,1 80,9 48,9 37,6 łowicki rawski skierniewicki Skierniewice 49 liczba ludności (w tys.) 4

Gęstość zaludnienia w województwie łódzkim wynosiła średnio 139 osób na 1 km², przewyższając tym samym wartość dla Polski (122 osoby/km²) [3]. Na tle innych województw, Łódzkie zajmuje 5 miejsce w kraju. Większą gęstością zaludnienia w 2010 r. charakteryzowały się województwa: śląskie (376 osób/km²), małopolskie (218 osób/km²), mazowieckie (147 osób/km²) oraz dolnośląskie (144 osoby/km²). Spośród powiatów ziemskich najmniejszą gęstość zaludnienia zaobserwowano w powiecie poddębickim (47 osób/km²), skierniewickim (50 osób/km²) oraz piotrkowskim (63 osoby/km²), a największą w pabianickim (242 osoby/km²), zgierskim (190 osób/km²) oraz zduńskowolskim (183 osoby/km²). Gęstość zaludnienia nie zmieniła się w sposób znaczący w odniesieniu do roku poprzedniego [3]. Prawie dwie trzecie ludności województwa łódzkiego tj. 64,0% (1.621.923), o 0,6% mniej niż w roku poprzednim stanowili mieszkańcy miast, zaś pozostała część (912.434 osoby 36%) tj. o 0,2% więcej niż w 2009 roku, zamieszkiwała tereny wiejskie. Od kilku lat, także w innych województwach Polski, wyraźnie widoczna jest tendencja malejąca udziału procentowego ludności miejskiej na rzecz ludności wiejskiej [3]. Spośród powiatów ziemskich najwyższy odsetek ludności miejskiej posiadały powiaty: pabianicki (72,4%) i zgierski (72,2%). W 2010 roku Łódzkie należało do grupy województw, w których liczba ludności malała najszybciej. Średnioroczne tempo przyrostu liczby ludności osiągnęło ujemną wartość - 0,29%, podczas gdy średnia wartość dla Polski równa była 0,09% [4]. W 2010 roku, podobnie jak w roku poprzednim, region łódzki charakteryzował się najwyższym w Polsce współczynnikiem feminizacji na 100 mężczyzn przypadało 110 kobiet. Wartość średnia tego wskaźnika dla Polski wyniosła 107. W populacji miejskiej województwa łódzkiego współczynnik feminizacji, przy przeciętnej w skali kraju 111, osiągnął wartość 115, natomiast wśród ludności zamieszkującej tereny wiejskie wartość 102, przy średniej w skali kraju 101. Powiaty, które charakteryzowały się najwyższym odsetkiem kobiet to Łódź (współczynnik feminizacji wynosił 120), powiat pabianicki (114) oraz zgierski (110) [3]. Na jedną kobietę między 15 a 49 rokiem życia w regionie przypadało średnio 1,34 dzieci. Wartość współczynnika dzietności dla całej Polski była nieznacznie wyższa i wynosiła 1,38 [4]. Najbardziej korzystną sytuację demograficzną określa natomiast współczynnik kształtujący się na poziomie około 2. Mediana wieku ludności województwa łódzkiego w 2010 roku wynosiła 37,5 lata dla mężczyzn i 43,0 lat dla kobiet. Dla Polski wartości te osiągnęły poziom odpowiednio 36,2 lat oraz 40,0 lat. Ludność zamieszkująca w miastach (mediana wieku równa 41,45 lat) była starsza średnio o około 3 lata w porównaniu z mieszkańcami wsi (38,25 lat) [4]. W strukturze ludności regionu łódzkiego do 39 roku życia przeważają mężczyźni. Już w przedziale wieku 40-44 lata odsetek mężczyzn maleje, a w przedziale wieku powyżej 80 lat jest on prawie 2,5 krotnie niższy niż odsetek kobiet. Obserwowana przewaga kobiet jest efektem zjawiska nadumieralności mężczyzn [2]. Od kilku lat nieustannie wzrasta liczba osób w wieku poprodukcyjnym, a zmniejsza się liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym. Udział procentowy poszczególnych grup wiekowych w strukturze populacji województwa łódzkiego w 2010 roku przedstawia wykres nr 2. 5

Wykres Nr 2. Struktura populacji województwa łódzkiego w 2010 roku według grup wiekowych (według danych Urzędu Statystycznego w Łodzi) 18,8% 17,4% wiek przedprodukcyjny (0-17) wiek produkcyjny (K:18-59, M:18-64) wiek poprodukcyjny (K> 60, M> 65) 63,8% W 2010 roku Łódzkie zamieszkiwane było przez 440.564 dzieci i młodzieży w wieku od 0 do 17 lat, z czego 51,3% stanowili mężczyźni. Liczba mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym spadła, w porównaniu do roku poprzedniego o 1,4%. Obniżył się także o 0,2% udział osób z tego przedziału wiekowego w populacji [2]. Województwo łódzkie należy do regionów o niskim odsetku dzieci i młodzieży do 17 roku życia (17,4%). Niższe wartości zanotowano jedynie w opolskim (16,8%) oraz śląskim (17,2%). [3]. W 2010 roku województwo łódzkie zamieszkiwało 1.616.227 osób w wieku produkcyjnym (tj. kobiety: 18 59 lat, mężczyźni: 18 64 lat), o 8.629 mniej niż rok wcześniej. Ponad połowę tej grupy (52,1%) stanowili mężczyźni. W 2010 roku mieszkańcy w wieku produkcyjnym stanowili 63,8% populacji, co plasowało województwo łódzkie na 11 miejscu w kraju pod względem udziału osób w tym wieku w populacji [3]. Nadal w regionie zauważalny był wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (kobiety powyżej 60 roku życia, mężczyźni 65 lat i więcej). W 2010 roku liczba mieszkańców z tego przedziału wiekowego wynosiła 477.566, o 7.284 więcej niż w roku poprzednim. W tej grupie znaczną większość stanowiły kobiety 71,4%. Jednocześnie, województwo łódzkie charakteryzowało się najwyższym odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym w Polsce (18,8%), którego wielkość w skali kraju wynosiła 16,9% [3]. Według danych prognostycznych dla regionu łódzkiego, osoby w wieku poprodukcyjnym w 2035 roku mają stanowić aż 28,7 % mieszkańców. Strukturę ludności według danych prognostycznych na 2035 rok, przedstawia poniższy wykres [2]. Wykres Nr 3. Struktura populacji województwa łódzkiego według danych prognostycznych na 2035 rok (według danych GUS Bank Danych Lokalnych) 28,70% 14,70% wiek przedprodukcyjny (0-17) wiek produkcyjny (K:18-59, M:18-64) 56,60% wiek poprodukcyjny (K> 60, M> 65) 6

W 2010 roku w regionie łódzkim na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 56 osób w wieku nieprodukcyjnym, co uplasowało województwo łódzkie na 10 miejscu w Polsce (7 w 2009 roku). Spośród powiatów województwa łódzkiego (z miastami na prawach powiatu) najwyższym współczynnikiem obciążenia demograficznego charakteryzował się powiat skierniewicki, gdzie na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 65 osób w wieku nieprodukcyjnym. Jego najniższy poziom odnotowano w powiecie bełchatowskim (47 osób). W Łodzi w końcu roku 2010 na 100 osób w wieku produkcyjnym, przypadało 55 osób w wieku nieprodukcyjnym (o 1 osobę więcej niż przed rokiem) [3]. Obserwowane w województwie zjawisko starzenia się społeczeństwa ma nadal istotny wpływ na kształtowanie się zachorowalności i chorobowości, w szczególności na choroby przewlekłe, tj. choroby układu krążenia, układu oddechowego, pokarmowego, nowotwory i schorzenia narządu ruchu. Tym samym determinuje ono ilość świadczeń zdrowotnych zarówno lecznictwa otwartego jak i zamkniętego, z których korzysta ta grupa wiekowa [2, 3]. 2. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 roku w województwie łódzkim zarejestrowano 25.526 urodzeń żywych, o 526 mniej niż w roku poprzednim (spadek o 2,0%) oraz 31.221 zgonów, czyli o 695 zgonów mniej niż w 2009 roku (spadek o 2,2%) [2]. 2.1. Współczynnik urodzeń żywych Od kilku lat w regionie wyraźnie widoczny jest wzrost współczynnika urodzeń żywych (liczba urodzeń żywych na 1.000 ludności). Jednakże w roku 2010 współczynnik urodzeń żywych uległ niewielkiemu spadkowi i wynosił 10,04 (był niższy o 0,21 niż w 2009 roku) przy średniej dla Polski równej 10,8 (o 0,2 mniej niż w roku poprzednim). Wartość współczynnika była zdecydowanie wyższa na terenach wiejskich (10,67 ), aniżeli w miastach (9,69 ) [3]. Wśród powiatów województwa łódzkiego w 2010 roku najniższy współczynnik urodzeń żywych na 1.000 ludności odnotowano w kutnowskim (9,01 ) i pabianickim (9,25 ) oraz w Łodzi (8,91 ). Najwyższe współczynniki urodzeń żywych odnotowano natomiast w powiecie skierniewickim (11,97 ), opoczyńskim (11,81 ), bełchatowskim (11,79 ) [3]. 2.2. Współczynnik noworodków z niską masą urodzeniową W momencie kończenia prac nad dokumentem (grudzień 2011 roku) brak było danych dotyczących Polski za 2010 rok. W 2010 roku w województwie łódzkim nadal odnotowywany był wysoki odsetek urodzeń noworodków z masą do 2.500 gramów. Wynosił on 6,44% i był na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym (6,85%). W Polsce dzieci z masą urodzeniową poniżej 2.500 gramów stanowiły w 2010 roku 5,7% ogółu noworodków, tj. o 0,2% mniej niż w 2009 roku [10,11]. 7

2.3. Współczynnik płodności kobiet W 2009 roku współczynnik płodności kobiet, określający liczbę urodzeń żywych na 1.000 kobiet w wieku rozrodczym (tj. w wieku 15-49 lat), osiągnął wartość 42,3 i wzrósł w stosunku do roku poprzedniego o 1,4. Największą wartością współczynnika płodności charakteryzowały się kobiety w wieku 25-29 lat (97,6). Na terenach wiejskich (45,5), podobnie jak w 2008 roku, odnotowano wyższy współczynnik aniżeli w miastach (40,5) [2]. 2.4. Współczynnik zgonów Współczynnik zgonów (liczba zgonów na 1.000 ludności) osiągnął w 2010 roku wartość 12,3 (ogółem dla Polski 9,9) i był niższy niż w roku poprzednim o 0,3 [3]. Z odnotowanej w regionie ogólnej liczby 31.221 zgonów (o 695 mniej niż w 2009 roku) prawie dwie trzecie (63,2%) dotyczyło mieszkańców miast, a pozostałe 36,8% ludności z terenów wiejskich. Współczynnik zgonów na obszarach wiejskich województwa ukształtował się na poziomie 12,5 (o 0,1 niższy niż w roku 2009), natomiast w miastach 12,1 (o 0,3 niższy niż w roku poprzednim) [3]. Najwyższą wartość współczynnik zgonów osiągnął w Łodzi i wyniósł 13,84 (2009 r.- 14,31). Następnie powiaty: kutnowski (13,33) oraz łęczycki (13,29). W powiecie bełchatowskim oraz Skierniewicach współczynniki zgonów ukształtowały się na najniższym poziomie w województwie (8,74 i 9,24) [3]. W tym samym roku wśród mężczyzn odnotowano 16.252 zgony (o 388 mniej niż w 2009 roku), co stanowiło 52,1% ich ogólnej liczby oraz 14.969 zgonów kobiet (o 307 mniej niż w 2009 roku). Współczynnik zgonów dla płci męskiej ukształtował się na poziomie 13,5, a dla płci żeńskiej 11,3 [2]. 2.5. Przyrost naturalny W 2010 roku w województwie łódzkim odnotowano niższy ujemny przyrost naturalny niż w roku poprzednim. Różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych, a liczbą zgonów wynosiła (-5.695) osób, o 169 mniej niż w roku 2009 (-5.864). W porównaniu do 2009 roku, różnica ta nieco zwiększyła się na terenach wiejskich z wartości (-1.680) w 2009 roku do (-1.708) w 2010 roku, a w miastach uległa zmniejszeniu z (-4.184) w 2009 roku do (-3.987) [3]. W 2010 roku wskaźnik przyrostu naturalnego na 1.000 ludności wyniósł -2,24 (-2,31 w roku 2009) zaś wartość współczynnika dla Polski 0,9 na 1.000 ludności. Przyrost naturalny w miastach osiągnął poziom -2,46 (-2,57 w 2009 r.) i był znacznie niższy niż na wsi, tj. -1,86 (-1,84 w 2009 roku) [3]. Wśród powiatów najniższy przyrost naturalny w 2010 roku odnotowano w Łodzi, w przeliczeniu na 1.000 mieszkańców wyniósł on (-4,92). Dodatni przyrost naturalny w województwie zaobserwowano w powiecie bełchatowskim (3,05), w Skierniewicach (2,25), w powiecie zduńskowolskim (0,96) oraz opoczyńskim (0,88) [3]. 2.6. Współczynnik umieralności niemowląt W 2010 roku w województwie łódzkim odnotowano 101 zgonów niemowląt (o 40 mniej niż w 2009 roku). Współczynnik umieralności niemowląt na 1.000 urodzeń 8

żywych osiągnął poziom 3,96 i był niższy o 1,45 w porównaniu z poprzednim rokiem (5,41). Współczynnik umieralności niemowląt dla miast wynosił 4,3, zaś dla wsi 3,5. Współczynnik zgonów w tej grupie wiekowej dla Polski wynosił 4,98 [2, 3]. W 2010 roku najwyższą wartość współczynnika zgonów niemowląt na 1.000 urodzeń żywych odnotowano w Piotrkowie Trybunalskim (10,23), natomiast w powiecie rawskim nie odnotowano zgonów niemowląt [3]. 2.7. Zgony dzieci i młodzieży W 2010 roku w województwie odnotowano 227 zgonów dzieci i młodzieży do 19 roku życia (o 89 mniej niż w 2009 roku). Ponad połowa (56,4%) tych zgonów dotyczyła chłopców (128), natomiast 43,6% zgonów zarejestrowano wśród dziewczynek (99). W analizowanej grupie wiekowej najwięcej zgonów, podobnie jak rok wcześniej, odnotowano wśród dzieci do 4 roku życia (53,7% wszystkich zgonów). Prawie jedna trzecia (32,2%) wszystkich zgonów dotyczyła młodzieży 15-19 letniej; w tej grupie znacznie częściej umierali chłopcy (76,7%), aniżeli dziewczęta (23,3%) [2]. 2.8. Przeciętne dalsze trwanie życia W 2010 roku przeciętna liczba lat dalszego trwania życia w województwie łódzkim osiągnęła, podobnie jak rok wcześniej, najniższe w Polsce wartości 70,1 dla noworodka płci męskiej i 79,4 dla noworodka płci żeńskiej [1]. Odpowiednio, średnie wartości dla Polski wynosiły: 72,1 lat dla mężczyzn i 80,6 lat dla kobiet [4]. Wykres Nr 4. Przeciętne dalsze trwanie życia kobiet i mężczyzn w chwili urodzenia, w 2010 roku dla województwa łódzkiego oraz Polski (według danych Głównego Urzędu Statystycznego) 82 80 78 76 79,4 80,6 74 72 70 68 72,1 70,1 66 64 Kobiety woj. lódzkie Polska Mężczyźni 9

3. STRUKTURA ZGONÓW Choroby będące głównymi przyczynami zgonów w województwie łódzkim nie ulegają zmianie od wielu lat. Strukturę zgonów w regionie w latach 2008-2009 przedstawia wykres nr 5. Wykres Nr 5. Najczęstsze przyczyny zgonów w województwie łódzkim w latach 2008-2009, współczynnik na 10 tys. ludności (według danych GUS - Bank Danych Lokalnych) 60 50 57 57,4 40 30 27,6 28,1 20 10 8,2 7,9 6,7 6,9 6,2 6 0 choroby ukł. krążenia nowotwory ogółem zewnętrzne przyczyny zgonów choroby ukł. oddechowego 2008 2009 choroby ukł. pokarmowego 3.1. Choroby układu krążenia Od kilkunastu lat najczęstszą przyczyną zgonów mieszkańców województwa łódzkiego oraz całej Polski są choroby układu krążenia (CHUK). W 2009 roku spowodowały one zgon 14.588 osób w regionie (o 59 zgonów więcej niż w 2008 roku), co stanowiło 45,7% ogólnej liczby zgonów. Współczynnik zgonów z powodu CHUK osiągnął w województwie łódzkim wartość 57,4 na 10.000 ludności i był o 0,4 wyższy niż w roku poprzednim, zaś jego wartość była drugą najwyższą w kraju (najwyższa w województwie świętokrzyskim 60,7). Wartości współczynnika zgonów w latach 2006-2009 dla regionu oraz Polski przedstawia wykres nr 6. Wykres Nr 6. Współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia na 10 tys. ludności w latach 2006-2009 dla województwa łódzkiego i Polski (według danych GUS) 70 60 50 40 30 20 10 0 55 44,2 58,3 45 57 45,3 46,6 57,4 2006 2007 2008 2009 woj. łódzkie Polska 10

Ogółem, w Polsce w 2009 roku choroby układu krążenia były przyczyną 46,2% zgonów, a współczynnik na 10.000 ludności osiągnął wartość 46,6. Spośród CHUK najwięcej zgonów w województwie łódzkim spowodowanych było chorobami naczyń mózgowych (25%), chorobą niedokrwienną serca (20,8%) oraz miażdżycą (20,5%). 3.2. Nowotwory złośliwe W 2009 roku nowotwory nadal stanowiły drugą pod względem częstości występowania przyczynę zgonów w województwie. Z tego powodu odnotowano 7.143 zgony (o 117 więcej niż w roku 2008), w tym 6.855 wywołanych postaciami złośliwymi nowotworów (21,5% wszystkich zgonów). Współczynnik umieralności z powodu nowotworów w województwie osiągnął najwyższą wartość w kraju 28,1 (współczynnik dla Polski 25,2). Wykres Nr 7. Współczynnik umieralności z powodu nowotworów (ogółem) na 10 tys. ludności w latach 2006-2009 dla województwa łódzkiego i Polski (według danych GUS - Bank Danych Lokalnych) 29 28 27 26 27,1 27,5 27 28,1 25 24 24,6 25,1 25 25,2 23 22 2006 2007 2008 2009 woj. łódzkie Polska W 2009 roku 23,2% zgonów z powodu nowotworów złośliwych stanowiły zgony wywołane postaciami złośliwymi nowotworów tchawicy, oskrzela i płuca, 16,4% rakiem żołądka, okrężnicy i odbytnicy, zaś 8,1% nowotworami złośliwymi piersi i szyjki macicy u kobiet. 3.3. Zewnętrzne przyczyny zgonów Trzecią, pod względem częstości występowania, przyczynę zgonów w 2009 roku, podobnie jak w latach poprzednich, stanowiły zewnętrzne przyczyny czyli wypadki, urazy i zatrucia. Spowodowały one 6,3% wszystkich zgonów w regionie (o 0,3% mniej niż w 2008 roku). W 2009 roku odnotowano 2.012 zgonów wywołanych wypadkami, urazami lub zatruciami, a współczynnik umieralności osiągnął wartość 7,9 na 10.000 ludności i był o 0,3 niższy niż rok wcześniej. Wartości współczynnika zgonów na przełomie lat 2006-2009 dla regionu oraz Polski przedstawia wykres nr 8. Znaczna większość zewnętrznych przyczyn zgonów (20,4%) to wypadki oraz ich nieszczęśliwe następstwa, podobny odsetek zewnętrznych przyczyn zgonu stanowiły zdarzenia komunikacyjne - 20,3%. Niepokojący jest fakt, iż w 2009 roku w województwie 11

łódzkim zarejestrowano aż 560 przypadków samobójstw, tj. o 97 więcej niż w roku poprzednim (27,8% zgonów wywołanych przyczynami zewnętrznymi). Wykres Nr 8. Współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zgonów (wypadki, urazy, zatrucia) na 10 tys. ludności w latach 2006-2009 dla województwa łódzkiego i Polski (według danych GUS-Bank Danych Lokalnych) 9 8 7 6 8,5 6,6 8 6,5 8,2 6,6 7,9 6,3 5 4 2006 2007 2008 2009 woj. łódzkie Polska 3.4. Inne przyczyny zgonów Do innych przyczyn zgonów należą choroby układu oddechowego, które w 2009 roku w województwie łódzkim spowodowały 5,5% wszystkich zgonów. Współczynnik umieralności na 10.000 ludności na choroby układu oddechowego osiągnął wartość 6,9, tj. o 0,2 wyższą niż rok wcześniej. Zgony spowodowane były także w 4,8% chorobami układu trawiennego. Współczynnik zgonów z tej przyczyny wynosił 6,0 na 10.000 ludności i zmalał o 0,2 w stosunku do 2008 roku. Inne przyczyny zgonów to: zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej 1,8% wszystkich zgonów, choroby układu nerwowego i narządów zmysłów - 1,6% choroby układu moczowo-płciowego 1,2%, zaburzenia psychiczne wraz z zaburzeniami zachowania 0,6%, niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze 0,5% oraz schorzenia układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 0,2%. [2]. 4. STACJONARNA OPIEKA MEDYCZNA Według danych uzyskanych z Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi, na dzień 31.12.2010 roku na terenie województwa łódzkiego w lecznictwie stacjonarnym funkcjonowało 16.011 łóżek rzeczywistych, w tym 14.781 łóżek szpitalnych i 1.230 miejsc w zakładach opiekuńczo leczniczych. Ogółem w województwie funkcjonowało 71 jednostek udzielających świadczenia z zakresu lecznictwa zamkniętego i 28 zakładów opiekuńczo leczniczych, w tym: 15 szpitali i 4 zakłady opiekuńczo lecznicze (będące w strukturze szpitali) podległe Samorządowi Województwa Łódzkiego; 12

17 szpitali i 5 zakładów opiekuńczo leczniczych (w tym 4 będące w strukturach szpitali) podległych samorządom powiatowym i gminnym, w tym placówki podległe prezydentowi miasta Łodzi; 28 niepublicznych szpitali i 19 niepublicznych zakładów opiekuńczo leczniczych (w tym 7 będących w strukturach szpitali); 6 placówek podległych Uniwersytetowi Medycznemu; 2 placówki podlegające Ministerstwu Zdrowia; 1 placówka, dla której organem założycielskim jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W strukturze łóżek szpitalnych w 2010 roku przeważały łóżka związane ze specjalnościami choroby wewnętrzne (kod 4000 4180) 24,2% oraz łóżka specjalności zabiegowych (kod 4500 4658, 4840) stanowiące 24,1% wszystkich łóżek. Tabela Nr 1. Baza lecznictwa zamkniętego według organów założycielskich stan na dzień 31.12.2010 roku (według danych WCZP w Łodzi) Organ założycielski szpitale zakłady opiekuńczo - lecznicze liczba zakładów liczba łóżek liczba zakładów liczba łóżek Samorząd województwa 15 (17)* 6 697 4 168 Samorząd powiatowy i gminny 17 3 159 5 115 Uniwersytet Medyczny 6 1 532 Ministerstwo Zdrowia 2 1 001 MSWiA 1 203 Zakłady niepubliczne 28 2 189 19 947 Ogółem 71 14 781 28 1 230 * Według informatora WCZP w Łodzi liczba szpitali podległych Samorządowi Województwa Łódzkiego wynosi 17, gdyż zgodnie ze statystyką prowadzoną przez WCZP w Łodzi, jako odrębny szpital liczony jest Ośrodek Pediatryczny im. J. Korczaka w Łodzi wchodzący w skład Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. M. Kopernika w Łodzi oraz Szpital w Tuszynie będący częścią Wojewódzkiego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji w Łodzi. Liczba łóżek w województwie łódzkim w 2010 roku zwiększyła się w stosunku do roku 2009 o 594 łóżka (3,85%). Należy jednak podkreślić, że wzrost tej wartości związany jest z faktem, iż zgodnie z przyjętą koncepcją sprawozdawczości resortu Zdrowia za 2010 rok, w liczbie łóżek rzeczywistych uwzględniane są miejsca dla noworodków i wcześniaków. W związku z powyższym uwzględniając 606 łóżeczek dla tej grupy pacjentów, stwierdzić można rzeczywisty spadek liczby wszystkich łóżek o 66. Największy spadek procentowy odnotowano w oddziałach dla przewlekle chorych (o 85,26% w związku z brakiem kontraktu całkowicie usunięto 81 łóżek, w specjalizacji tej pozostało jedynie 14 niefunkcjonujących łóżek w Samodzielnym Publicznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli) oraz w oddziałach onkologii ginekologicznej (o 51,55% tj. 50 łóżek zmiana ta dotyczy jedynie zmiany kodu resortowego, automatycznie o tą wartość wzrosła 13

liczba łóżek radioterapii onkologicznej). Należy także zauważyć, iż największe bezwzględne zmniejszenie liczby łóżek odnotowano w oddziałach neurologicznych (o 82 łóżka) i neonatologicznych (o 54 łóżka). W tym samym okresie znaczący wzrost liczby łóżek zaobserwowano w oddziałach intensywnej opieki medycznej dla dzieci (o 51 łóżek, czyli o 98,08%) oraz procentowo w oddziałach intensywnego nadzoru kardiologicznego (o 253,33%) i w oddziałach udarowych (o 84,21%). Szczegółowe dane na ten temat zawarte są w tabeli nr 4. Ogółem w 2010 roku w zakładach lecznictwa stacjonarnego w ramach hospitalizacji całodobowej (bez ruchu międzyoddziałowego) leczono 648.319 osoby (o 3,91% więcej niż w roku 2009), z czego 99,45% pacjentów leczono w szpitalach, a 0,55% w zakładach opiekuńczo leczniczych. Natomiast uwzględniając ruch międzyoddziałowy, w jednostkach lecznictwa zamkniętego leczono w 2010 roku 646.774 osób i było to o 1,19% więcej, niż w roku 2009. Analizując liczbę leczonych chorych w poszczególnych oddziałach w latach 2009 2010, największe zmniejszenie ich liczby zaobserwowano w oddziałach neurochirurgicznych dla dzieci (o 38,49%). Znaczący wzrost liczby leczonych zanotowano w tym samym czasie w oddziałach intensywnego nadzoru kardiologicznego (o 164,11%, czyli aż o 1.971 osób więcej, niż w roku 2009), urologicznym dla dzieci (o 117,28%) oraz w oddziałach intensywnej opieki medycznej dla dzieci (61,13%). Szczegółowe dane przedstawia tabela nr 5. Średnie wykorzystanie łóżka rzeczywistego kształtowało się w 2010 roku na poziomie 73,18%. Wskaźnik procentowego wykorzystania łóżka spadł w porównaniu z rokiem poprzednim o 3,02%. Najwyższe procentowe wykorzystanie łóżek (ogółem w szpitalach i zakładach opiekuńczo leczniczych) było w zakładach podległych Samorządowi Województwa Łódzkiego (76,98%) oraz w placówkach niepublicznych (74,13%). Najniższe procentowe wykorzystanie bazy łóżkowej w 2010 roku zanotowano w Szpitalu MSWiA 61,10%. Dokonując analizy procentowego wykorzystania łóżek w poszczególnych oddziałach można zauważyć, iż najniższy wskaźnik w roku 2010 zanotowano w oddziałach chirurgii plastycznej (18,21%) i chorób zawodowych 1 (19,57%). Natomiast wykorzystanie procentowe łóżek powyżej 90% zaobserwowano w 9 specjalnościach, przy czym najwyższym wskaźnikiem charakteryzowały się: oddział neurochirurgiczny dla dzieci (120,00%), szpitalne oddziały ratunkowe (118,34%), oddział alergologii dla dzieci (113,47%), hospicjum stacjonarne (110,87%), oddział rehabilitacji psychiatrycznej (99,70%), zakłady opiekuńczolecznicze i pielęgnacyjno-opiekuńcze (93,65%), oddziały nefrologiczne dla dzieci (92,27%), oddziały psychiatryczne (92,08%), oraz oddziały hematologiczne (90,36%). Szczegółowe dane zawiera tabela nr 6. Średni czas pobytu pacjenta w zakładzie lecznictwa zamkniętego w roku 2010 wynosił 6,60 dni, z czego: - 5,99 dni w szpitalach (krótszy o 0,23 dnia, niż w roku 2009); - 117,96 dni w zakładach opiekuńczo leczniczych (o 9,69 dnia dłuższy, niż w roku 2009). Najkrótszy czas pobytu pacjenta w oddziale zaobserwowano w Szpitalu MSWiA w Łodzi i ukształtował się on na poziomie 4,28 dnia. Najdłużej zaś pacjenci przebywali 1 Oddziały chorób zawodowych podano w Tabelach Nr 4 6 z kodem 9000 jako inna i nieokreślona komórka działalności medycznej 14

w oddziałach funkcjonujących w jednostkach niepublicznych (8,09 dnia) oraz w placówkach podległych Samorządowi Województwa Łódzkiego (7,43 dnia). Ponadto, w 2010 roku odnotowano zmiany dotyczące formy organizacyjno-prawnej szpitali. Od 1 sierpnia w miejsce zlikwidowanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Brzezinach działalność rozpoczął Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Powiatowy w Brzezinach, natomiast od 1 grudnia w miejsce zlikwidowanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Kutnie, działalność rozpoczął Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Kutnowski Szpital Samorządowy w Kutnie. Z dniem 1 kwietnia 2010 roku nastąpiło włączenie Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 3 im. dr Seweryna Sterlinga w Łodzi w struktury Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. WAM w Łodzi. W okresie 2010 r. uruchomione zostały dwa kolejne w województwie łódzkim centra kardiologii inwazyjnej: Centrum Kardiologii Allenort w Kutnie (19 łóżek), Łęczyckie Centrum Kardiologii Inwazyjnej i Angiologii w Łęczycy (21 łóżek). Tabela Nr 2. Ogólne informacje dotyczące bazy lecznictwa zamkniętego w 2010 roku (stan na dzień 31.12.2010 roku) według organów założycielskich (według danych WCZP w Łodzi) Organ założycielski liczba łóżek (łącznie z ZOL) liczba leczonych chorych* średni pobyt chorego (w dniach) % wykorzystanie Samorząd województwa 6 865 260 230 7,43 76,98 Samorząd powiatowy i gminny Szpitale kliniczne i instytuty naukowo-badawcze** 3 274 160 883 5,92 68,87 2 533 129 063 4,97 69,32 MSWiA 203 10 579 4,28 61,10 Zakłady niepubliczne 3 136 87 564 8,09 74,13 Ogółem 16 011 648 319 6,60 73,18 * bez ruchu międzyoddziałowego, ** w tym Ministerstwo Zdrowia i Uniwersytet Medyczny. Tabela Nr 3. Wskaźniki dotyczące bazy lecznictwa zamkniętego w latach 2009 2010 (według danych WCZP w Łodzi) Wyszczególnienie 2009 2010 różnica 2009/2010 Liczba łóżek (łącznie z ZOL) 15 417 16 011 594 Liczba leczonych chorych (bez ruchu międzyoddziałowego) 623 932 648 319 24 387 Średni pobyt chorego (w dniach) 6,83 6,60-0,23 % wykorzystanie 76,20 73,18-3,02 15

W liczbie łóżek rzeczywistych nie uwzględniono 470 miejsc (23.390 leczonych chorych) w oddziałach dziennych: rehabilitacyjnych, psychiatrycznych, uzależnień i hosteli, alergologicznych, gastroenterologicznych, medycyny nuklearnej, chirurgii ogólnej, naczyniowej, onkologii, leczenia bólu, chorób wewnętrznych [28]. Tabela Nr 4. Liczba łóżek w poszczególnych oddziałach w latach 2009 2010 (według danych WCZP w Łodzi) Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy rok % spadku/wzrostu 2009 2010 liczby łóżek 2009/2010 I. Komórki organizacyjne związane ze specjalnością choroby wewnętrzne 1 Oddział chorób wewnętrznych 4000 1 887 1 898 0,58 2 Oddział zaburzeń metabolizmu kostnego 4009 0 0 nd 3 Oddział alergologii dla dzieci 4011 20 20 0,00 4 Oddział diabetologiczny 4020 66 66 0,00 5 Oddział diabetologiczny dla dzieci 4021 23 23 0,00 6 Oddział endokrynologiczny 4030 114 114 0,00 7 Oddział gastroenterologiczny i gastrologiczny 4050/4052 160 157-1,88 8 Oddział gastroenterologiczny dla dzieci 4051 45 45 0,00 9 Oddział geriatryczny 4060 0 10 nd 10 Oddział hematologiczny 4070 83 83 0,00 11 Oddział kardiologiczny 4100 720 726 0,83 12 Oddział kardiologiczny dla dzieci 4101 70 66-5,71 13 Oddział intensywnego nadzoru kardiologicznego 4106 15 53 253,33 14 Oddział nefrologiczny 4130 182 180-1,10 15 Oddział nefrologiczny dla dzieci 4131 9 9 0,00 16 Oddział medycyny nuklearnej 4140 (9000) 0 0 nd 17 Oddział toksykologiczny 4150 37 37 0,00 18 Oddział toksykologiczny dla dzieci 4151 3 3 0,00 19 Oddział dla przewlekle chorych 4170 95 14-85,26 20 Oddział medycyny paliatywnej 4180 68 68 0,00 II. Komórki organizacyjne innych specjalności zachowawczych 21 Oddział dermatologiczny 4200 138 141 2,17 22 Oddział dermatologiczny dla dzieci 4201 15 15 0,00 23 Oddział neurologiczny 4220 538 456-15,24 24 Oddział neurologiczny dla dzieci 4221 43 43 0,00 25 Oddział udarowy 4222 19 35 84,21 26 Oddział chemioterapii 4242 101 101 0,00 27 Oddział chemioterapii dla dzieci 4243 21 21 0,00 28 Oddział radioterapii 4244 61 111 81,97 29 Oddział onkologii ginekologicznej 4246 97 47-51,55 30 Oddział intensywnej opieki medycznej 4260/4264 184 182-1,09 16

Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy rok % spadku/wzrostu 2009 2010 liczby łóżek 2009/2010 31 Oddział intensywnej opieki medycznej dla dzieci 4261/4265 52 103 98,08 32 Oddział gruźlicy i chorób płuc 4270-4274 499 460-7,82 33 Oddział gruźlicy i chorób płuc dla dzieci 4271/4275 77 77 0,00 34 Oddział reumatologiczny 4280 120 122 1,67 35 Oddział rehabilitacyjny 4300/4302 /4306 695 685-1,44 36 Oddział rehabilitacyjny dla dzieci 4301 144 144 0,00 37 Oddział rehabilitacji kardiologicznej 4308 122 142 16,39 38 Oddział chorób zakaźnych 4340-4348 210 167-20,48 39 Oddział chorób zakaźnych dla dzieci 4341-4349 49 44-10,20 40 III. Inna i nieokreślona komórka działalności medycznej 9000 27 27 0,00 Komórki organizacyjne związane z opieką nad matką i dzieckiem 41 Oddział pediatryczny 4401/4403 649 664 2,31 42 Oddział patologii noworodka 4405 45 35-22,22 43 Oddział ginekologiczno-położniczy 4450-4458 1 333 1 377 3,30 IV. Komórki organizacyjne specjalności zabiegowych 44 Oddział chirurgiczny ogólny 4500/4508 /4650 1 235 1 208-2,19 45 Oddział chirurgii jednego dnia 2500 0,00 8 nd 46 Chirurgiczny dla dzieci 4501 154 154 0,00 47 Oddział chirurgii klatki piersiowej 4520 41 41 0,00 48 Oddział chirurgii naczyniowej 4530 77 80 3,90 49 Oddział chirurgii onkologicznej 4540 111 114 2,70 50 Oddział chirurgii plastycznej 4550 29 29 0,00 51 Oddział chirurgii ręki 4552 9 13 44,44 52 Oddział oparzeń dla dzieci 4555 17 17 0,00 53 Oddział kardiochirurgiczny 4560 67 67 0,00 54 Oddział kardiochirurgiczny dla dzieci 4561 15 15 0,00 55 Oddział neurochirurgiczny 4570 186 186 0,00 56 Oddział neurochirurgiczny dla dzieci 4571 10 10 0,00 57 Oddział chirurgii urazowo - ortopedycznej 4580 583 591 1,37 58 Oddział chirurgii urazowo - ortopedycznej dla dzieci 4581 52 48-7,69 59 Oddział okulistyczny 4600 240 244 1,67 60 Oddział okulistyczny dla dzieci 4601 20 20 0,00 61 Oddział otolaryngologiczny 4610 270 274 1,48 62 Oddział otolaryngologiczny dla dzieci 4611 57 57 0,00 63 Oddział chirurgii szczękowo - twarzowej 4630/4840 62 62 0,00 64 Oddział urologiczny 4640 318 324 1,89 65 Oddział urologiczny dla dzieci 4641 10 10 0,00 V. Komórki organizacyjne związane z chorobami psychicznymi i uzależnieniami 66 Oddział psychiatryczny 4700/4712 /4714 1 232 1 251 1,54 67 Oddział psychiatryczny dla dzieci 4701/4703 85 95 11,76 68 Oddział rehabilitacji psychiatrycznej 4702 38 38 0,00 69 Oddziały odwykowe 4740-4748 363 352-3,03 17

Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy rok % spadku/wzrostu 2009 2010 liczby łóżek 2009/2010 VI. 70 Zakłady opiekuńczo - lecznicze i pielęgnacyjno - opiekuńcze Zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjno - opiekuńcze 5160-5172 1 197 1 230 2,76 71 Hospicja stacjonarne 5180 9 9 0,00 VII. Opieka doraźna 72 Szpitalny Oddział Ratunkowy 3300 86 87 1,16 73 Szpitalny Oddział Ratunkowy dla dzieci 3301 8 8 0,00 SUMA 15 417 15 413-0,03 74 Oddział neonatologiczny 4421 660 606-8,18 VIII. 75 Dzienne ośrodki i oddziały rehabilitacyjne 76 Dzienne oddziały psychiatryczne, uzależnień i hostele Oddziały dzienne 2300/4300-4306 2700-2706/2712 /2727 75 73-2,67 353 348-1,42 77 Dzienne oddziały alergologiczne 4010 1 1 0,00 78 Dzienne oddziały gastroenterologiczne 4050 0 7 nd 79 Dzienne oddziały medycyny nuklearnej 4140 2 1-50,00 80 Dzienny oddział okulistyczny 4600 0 0 nd 81 Dzienny oddział chirurgii ogólnej 4500 0 0 nd 82 Dzienny oddział chirurgii ogólnej, naczyniowej, onkologii, leczenia bólu, chorób wewnętrznych 9000 40 40 0,00 Tabela Nr 5. Liczba leczonych chorych (wraz z ruchem międzyoddziałowym) w poszczególnych oddziałach w latach 2009 2010 (według danych WCZP w Łodzi) Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy rok % 2009 2010 spadku/wzrostu liczby leczonych 2009/2010 I. Komórki organizacyjne związane ze specjalnością choroby wewnętrzne 1 Oddział chorób wewnętrznych 4000 82 516 82 190-0,40 2 Oddział zaburzeń metabolizmu kostnego 4009 170 0 nd 3 Oddział alergologii dla dzieci 4011 1 599 1 835 14,76 4 Oddział diabetologiczny 4020 2 693 2 554-5,16 5 Oddział diabetologiczny dla dzieci 4021 1 220 1 328 8,85 6 Oddział endokrynologiczny 4030 5 478 5 948 8,58 7 Oddział gastroenterologiczny i gastrologiczny 4050/4052 12 708 12 730 0,17 8 Oddział gastroenterologiczny dla dzieci 4051 2 408 2 399-0,37 9 Oddział geriatryczny 4060 0 129 nd 10 Oddział hematologiczny 4070 4 073 3 933-3,44 11 Oddział kardiologiczny 4100 36 699 38 263 4,26 18

Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy rok % 2009 2010 spadku/wzrostu liczby leczonych 2009/2010 12 Oddział kardiologiczny dla dzieci 4101 3 037 3 488 14,85 13 Oddział intensywnego nadzoru kardiologicznego 4106 1 201 3 172 164,11 14 Oddział nefrologiczny 4130 7 787 7 856 0,89 15 Oddział nefrologiczny dla dzieci 4131 1 100 1 231 11,91 16 Oddział medycyny nuklearnej 4140 (9000) 0 0 nd 17 Oddział toksykologiczny 4150 1 988 2 661 33,85 18 Oddział toksykologiczny dla dzieci 4151 0 0 nd 19 Oddział dla przewlekle chorych 4170 985 0 nd 20 Oddział medycyny paliatywnej 4180 1 328 1 326-0,15 II. Komórki organizacyjne innych specjalności zachowawczych 21 Oddział dermatologiczny 4200 3 799 3 937 3,63 22 Oddział dermatologiczny dla dzieci 4201 434 615 41,71 23 Oddział neurologiczny 4220 17 908 18 245 1,88 24 Oddział neurologiczny dla dzieci 4221 1 303 1 362 4,53 25 Oddział udarowy 4222 397 558 40,55 26 Oddział chemioterapii 4242 18 794 22 043 17,29 27 Oddział chemioterapii dla dzieci 4243 2 849 3 014 5,79 28 Oddział radioterapii 4244 3 651 4 852 32,90 29 Oddział onkologii ginekologicznej 4246 4 595 2 471-46,22 30 Oddział intensywnej opieki medycznej 4260/4264 5 395 5 289-1,96 31 Oddział intensywnej opieki medycznej dla dzieci 4261/4265 1 590 2 562 61,13 32 Oddział gruźlicy i chorób płuc 4270-4274 17 243 16 073-6,79 33 Oddział gruźlicy i chorób płuc dla dzieci 4271/4275 2 355 2 479 5,27 34 Oddział reumatologiczny 4280 3 291 3 710 12,73 35 Oddział rehabilitacyjny 4300/4302 /4306 10 075 9 738-3,34 36 Oddział rehabilitacyjny dla dzieci 4301 1 948 1 910-1,95 37 Oddział rehabilitacji kardiologicznej 4308 1 963 2 043 4,08 38 Oddział chorób zakaźnych 4340-4348 9 602 8 789-8,47 39 Oddział chorób zakaźnych dla dzieci 4341-4349 2 876 2 421-15,82 40 III. Inna i nieokreślona komórka działalności medycznej 9000 532 427-19,74 Komórki organizacyjne związane z opieką nad matką i dzieckiem 41 Oddział pediatryczny 4401/4403 24 942 26 037 4,39 42 Oddział patologii noworodka 4405 1 310 1 252-4,43 43 Oddział ginekologiczno-położniczy 4450-4458 80 154 77 467-3,35 IV. Komórki organizacyjne specjalności zabiegowych 44 Oddział chirurgiczny ogólny 4500/4508 /4650 61 315 59 670-2,68 45 Oddział chirurgii jednego dnia 2500 0 846 nd 46 Chirurgiczny dla dzieci 4501 9 926 9 204-7,27 47 Oddział chirurgii klatki piersiowej 4520 2 438 2 575 5,62 48 Oddział chirurgii naczyniowej 4530 4 640 4 523-2,52 49 Oddział chirurgii onkologicznej 4540 6 557 6 553-0,06 50 Oddział chirurgii plastycznej 4550 880 910 3,41 51 Oddział chirurgii ręki 4552 1 310 1 464 11,76 52 Oddział oparzeń dla dzieci 4555 592 673 13,68 19

Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy rok % 2009 2010 spadku/wzrostu liczby leczonych 2009/2010 53 Oddział kardiochirurgiczny 4560 1 424 1 301-8,64 54 Oddział kardiochirurgiczny dla dzieci 4561 885 760-14,12 55 Oddział neurochirurgiczny 4570 5 450 5 734 5,21 56 Oddział neurochirurgiczny dla dzieci 4571 847 521-38,49 57 Oddział chirurgii urazowo - ortopedycznej 4580 22 910 23 181 1,18 58 Oddział chirurgii urazowo - ortopedycznej dla dzieci 4581 1 836 1 864 1,53 59 Oddział okulistyczny 4600 16 836 17 308 2,80 60 Oddział okulistyczny dla dzieci 4601 1 811 1 780-1,71 61 Oddział otolaryngologiczny 4610 13 980 13 739-1,72 62 Oddział otolaryngologiczny dla dzieci 4611 3 811 4 117 8,03 63 Oddział chirurgii szczękowo - twarzowej 4630/4840 2 375 2 126-10,48 64 Oddział urologiczny 4640 24 013 23 949-0,27 65 Oddział urologiczny dla dzieci 4641 324 704 117,28 V. Komórki organizacyjne związane z chorobami psychicznymi i uzależnieniami 66 Oddział psychiatryczny 4700/4712 /4714 13 836 13 486-2,53 67 Oddział psychiatryczny dla dzieci 4701/4703 615 854 38,86 68 Oddział rehabilitacji psychiatrycznej 4702 133 177 33,08 69 Oddziały odwykowe 4740-4748 8 769 8 248-5,94 VI. 70 Zakłady opiekuńczo - lecznicze i pielęgnacyjno - opiekuńcze Zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjno - opiekuńcze 5160-5172 3 762 3 550-5,64 71 Hospicja stacjonarne 5180 175 176 0,57 VII. Opieka doraźna 72 Szpitalny Oddział Ratunkowy 3300 42 347 47 009 11,01 73 Szpitalny Oddział Ratunkowy dla dzieci 3301 1 387 1 435 3,46 SUMA (wraz z ruchem międzyoddziałowym) 639 180 646 774 1,19 74 Oddział neonatologiczny 4421 26 217 24 607-6,14 VIII. 75 76 Dzienne ośrodki i oddziały rehabilitacyjne Dzienne oddziały psychiatryczne, uzależnień i hostele Oddziały dzienne 2300/4300-4306 2700-2706/2712 /2727 1 728 1 656-4,17 1 577 1 601 1,52 77 Dzienne oddziały alergologiczne 4010 890 896 0,67 78 Dzienne oddziały gastroenterologiczne 4050 0 464 nd 79 Dzienne oddziały medycyny nuklearnej 4140 36 31-13,89 80 Dzienny oddział okulistyczny 4600 0 0 nd 81 Dzienny oddział chirurgii ogólnej 4500 0 0 nd 82 Dzienny oddział chirurgii ogólnej, naczyniowej, onkologii, leczenia bólu, chorób wewnętrznych 9000 17 394 18 742 7,75 20

Tabela Nr 6. Procentowe wykorzystanie łóżek w poszczególnych oddziałach w latach 2009 2010 (według danych WCZP w Łodzi) Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy % wykorzystanie łóżek 2009 2010 I. Komórki organizacyjne związane ze specjalizacją choroby wewnętrzne 1 Oddział chorób wewnętrznych 4000 82,18 78,22 2 Oddział zaburzeń metabolizmu kostnego 4009 104,93 0,00 3 Oddział alergologii dla dzieci 4011 101,23 89,10 4 Oddział diabetologiczny 4020 94,90 74,95 5 Oddział diabetologiczny dla dzieci 4021 63,49 74,95 6 Oddział endokrynologiczny 4030 60,10 59,46 7 Oddział gastroenterologiczny i gastrologiczny 4050/4052 78,57 74,78 8 Oddział gastroenterologiczny dla dzieci 4051 47,20 45,17 9 Oddział geriatryczny 4060 0,00 39,04 10 Oddział hematologiczny 4070 85,90 90,36 11 Oddział kardiologiczny 4100 80,29 79,01 12 Oddział kardiologiczny dla dzieci 4101 74,13 62,71 13 Oddział intensywnego nadzoru kardiologicznego 4106 98,93 62,89 14 Oddział nefrologiczny 4130 81,13 79,84 15 Oddział nefrologiczny dla dzieci 4131 62,81 92,27 16 Oddział medycyny nuklearnej 4140 (9000) 0,00 0,00 17 Oddział toksykologiczny 4150 42,40 48,81 18 Oddział toksykologiczny dla dzieci 4151 0,00 0,00 19 Oddział dla przewlekle chorych 4170 67,79 0,00 20 Oddział medycyny paliatywnej 4180 81,90 85,15 II. Komórki organizacyjne innych specjalizacji zachowawczych 21 Oddział dermatologiczny 4200 60,86 53,52 22 Oddział dermatologiczny dla dzieci 4201 51,74 55,31 23 Oddział neurologiczny 4220 71,64 83,47 24 Oddział neurologiczny dla dzieci 4221 55,79 42,60 25 Oddział udarowy 4222 66,60 53,62 26 Oddział chemioterapii 4242 70,85 77,38 27 Oddział chemioterapii dla dzieci 4243 53,59 54,78 28 Oddział radioterapii 4244 72,88 55,66 29 Oddział onkologii ginekologicznej 4246 48,71 36,81 30 Oddział intensywnej opieki medycznej 4260/4264 66,03 66,27 31 Oddział intensywnej opieki medycznej dla dzieci 4261/4265 84,56 87,12 32 Oddział gruźlicy i chorób płuc 4270-4274 86,07 87,95 33 Oddział gruźlicy i chorób płuc dla dzieci 4271/4275 45,46 45,82 34 Oddział reumatologiczny 4280 75,52 72,41 35 Oddział rehabilitacyjny 4300/4302/4306 89,71 87,05 36 Oddział rehabilitacyjny dla dzieci 4301 80,71 80,78 37 Oddział rehabilitacji kardiologicznej 4308 98,04 88,95 38 Oddział chorób zakaźnych 4340-4348 72,57 68,87 39 Oddział chorób zakaźnych dla dzieci 4341-4349 88,70 67,68 21

Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy % wykorzystanie łóżek 2009 2010 40 III. Inna i nieokreślona komórka działalności medycznej 9000 25,57 19,57 Komórki organizacyjne związane z opieką nad matką i dzieckiem 41 Oddział pediatryczny 4401/4403 61,74 55,78 42 Oddział patologii noworodka 4405 65,49 70,66 43 Oddział ginekologiczno-położniczy 4450 65,67 62,72 44 Oddział ginekologiczny 4452 67,76 51,68 45 Oddział położniczy 4454-4458 77,53 73,10 IV. Komórki organizacyjne specjalności zabiegowych 46 Oddział chirurgiczny ogólny 4500/4508/4650 65,45 64,39 47 Oddział chirurgii jednego dnia 2500 0,00 28,97 48 Chirurgiczny dla dzieci 4501 62,15 57,02 49 Oddział chirurgii klatki piersiowej 4520 86,27 80,67 50 Oddział chirurgii naczyniowej 4530 77,83 72,58 51 Oddział chirurgii onkologicznej 4540 54,57 52,07 52 Oddział chirurgii plastycznej 4550 21,07 18,21 53 Oddział chirurgii ręki 4552 61,58 58,53 54 Oddział oparzeń dla dzieci 4555 54,28 60,58 55 Oddział kardiochirurgiczny 4560 66,10 59,5 56 Oddział kardiochirurgiczny dla dzieci 4561 71,60 62,23 57 Oddział neurochirurgiczny 4570 76,79 75,44 58 Oddział neurochirurgiczny dla dzieci 4571 106,75 120,00 59 Oddział chirurgii urazowo - ortopedycznej 4580 65,42 66,11 60 Oddział chirurgii urazowo - ortopedycznej dla dzieci 4581 60,37 56,31 61 Oddział okulistyczny 4600 52,95 52,44 62 Oddział okulistyczny dla dzieci 4601 47,11 64,03 63 Oddział otolaryngologiczny 4610 54,37 52,90 64 Oddział otolaryngologiczny dla dzieci 4611 66,31 64,63 65 Oddział chirurgii szczękowo - twarzowej 4630/4840 37,30 33,78 66 Oddział urologiczny 4640 63,82 63,43 67 Oddział urologiczny dla dzieci 4641 27,51 59,29 V. Komórki organizacyjne związane z chorobami psychicznymi i uzależnieniami 68 Oddział psychiatryczny 4700/4712/4714 94,46 92,08 69 Oddział psychiatryczny dla dzieci 4701/4703 89,97 70,31 70 Oddział rehabilitacji psychiatrycznej 4702 97,50 99,70 71 Oddziały odwykowe 4740-4748 83,85 89,48 VI. 72 Zakłady opiekuńczo - lecznicze i pielęgnacyjno - opiekuńcze Zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjno - opiekuńcze 5160-5172 95,13 93,65 73 Hospicja stacjonarne 5180 106,88 110,87 VII. Opieka doraźna 74 Szpitalny Oddział Ratunkowy 3300 127,18 118,34 75 Szpitalny Oddział Ratunkowy dla dzieci 3301 63,33 65,27 SUMA 76,20 73,18 76 Oddział neonatologiczny 4421 49,97 43,87 22

Lp. Nazwa oddziału szpitalnego kod resortowy % wykorzystanie łóżek 2009 2010 VIII. Oddziały dzienne 77 Dzienne ośrodki i oddziały rehabilitacyjne 2300/4300-4306 117,35 101,64 78 Dzienne oddziały psychiatryczne, uzależnień i hostele 2700-2706/2712/2727 53,86 53,07 79 Dzienne oddziały alergologiczne 4010 243,84 245,48 80 Dzienne oddziały gastroenterologiczne 4050 0,00 18,16 81 Dzienne oddziały medycyny nuklearnej 4140 9,86 8,49 82 Dzienny oddział okulistyczny 4600 0,00 0,00 83 Dzienny oddział chirurgii ogólnej 4500 0,00 0,00 84 Dzienny oddział chirurgii ogólnej, naczyniowej, onkologii, leczenia bólu, chorób wewnętrznych 9000 119,14 128,37 4.1. Struktura hospitalizacji według ICD 10 Dane dotyczące struktury hospitalizacji według ICD 10 w placówkach z terenu województwa łódzkiego w latach 2009 2010 uzyskano z Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi. Niniejsze informacje pochodzą z kart statystycznych MZ/Szp-11, wystawianych w chwili wypisu pacjenta ze szpitala (sprawozdawczość nie dotyczy szpitali i oddziałów psychiatrycznych oraz stacji dializ). Z analizy uzyskanych danych wynika, iż w 2010 roku miały miejsce 572.622 hospitalizacje, tj. o 3,05% więcej, niż w roku 2009, w którym liczba hospitalizacji wyniosła 555.672. Od wielu lat najczęstszą przyczyną pobytu w szpitalu mieszkańców województwa łódzkiego są choroby układu krążenia. W 2010 roku odnotowano 96.062 hospitalizacje z tego powodu, co stanowiło 16,78% wszystkich hospitalizacji. Drugą, pod względem częstości występowania, przyczyną hospitalizacji były schorzenia zaliczone do kategorii urazy, zatrucia i inne skutki 9,89% (56.641 przypadków hospitalizacji). Na trzeciej pozycji znalazły się nowotwory 9,06% (51.878 przypadków), zaś kolejną przyczynę stanowiły choroby układu trawiennego 8,57% wszystkich hospitalizacji (49.067 przypadków). W 2010 roku, w stosunku do roku poprzedniego, najbardziej wzrosła liczba hospitalizacji z powodów zaliczanych do kategorii zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (o 82,32%) oraz czynników wpływających na stan zdrowia (o 46,85%). W omawianym okresie czasu zmalała natomiast liczba pobytów w szpitalu ze względu na przyczyny zwane niektórymi stanami rozpoczynającymi się w okresie okołoporodowym (spadek o 12,91%) oraz z powodu nowotworów (spadek o 8,14%). Szczegółowe informacje na temat struktury hospitalizacji według ICD 10 w województwie łódzkim w latach 2009 2010 przedstawia tabela nr 7. 23

Tabela Nr 7. Struktura hospitalizacji według ICD 10 w zakładach opieki zdrowotnej zlokalizowanych na terenie województwa łódzkiego w latach 2009-2010 (według danych WCZP w Łodzi) Zasadnicza przyczyna hospitalizacji 2009 2010 % wzrostu/spadku liczby (rozdziały ICD-10) liczba odsetek liczba odsetek hospitalizacji 2009/2010 OGÓŁEM 555 672 100,00% 572 622 100,00% 3,05 I. Choroby zakaźne i pasożytnicze (A00 - B99) 12 272 2,21% 11 698 2,04% -4,68 II. Nowotwory (C00 - D48) 56 478 10,16% 51 878 9,06% -8,14 III. Choroby krwi i narządów krwiotwórczych (D50 - D89) 3 788 0,68% 4 146 0,72% 9,45 IV. Zaburzenia wydzielania wewnętrznego (E00 - E90) 19 271 3,47% 19 735 3,45% 2,41 V. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (F00 - F99) 2 093 0,38% 3 816 0,67% 82,32 VI. Choroby układu nerwowego (G00 - G99) 20 853 3,75% 21 774 3,80% 4,42 VII. Choroby oka i przydatków oka (H00 - H59) 15 264 2,75% 15 505 2,71% 1,58 VIII. Choroby ucha i wyrostka sutkowego (H60 - H 95) 3 250 0,58% 3 492 0,61% 7,45 IX. Choroby układu krążenia (I00 - I99) 94 731 17,05% 96 062 16,78% 1,41 X. Choroby układu oddechowego (J00 - J99) 44 278 7,97% 42 651 7,45% -3,67 XI. Choroby układu trawiennego (K00 - K93) 49 208 8,86% 49 067 8,57% -0,29 XII. Choroby skóry i tkanki podskórnej (L00 - L99) 9 265 1,67% 9 610 1,68% 3,72 XIII. Choroby układu kostno - stawowego (M00 - M99) 25 508 4,59% 26 569 4,64% 4,16 XIV. Choroby układu moczowo - płciowego (N00 - N99) 45 442 8,18% 45 130 7,88% -0,69 XV. Ciąża, poród i połóg (O00 - O99) 48 214 8,68% 46 878 8,19% -2,77 XVI. Niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym (P00 - P99) 1 689 0,30% 1 471 0,26% -12,91 XVII. Wady rozwojowe wrodzone (Q00 - Q99) 5 780 1,04% 5 776 1,01% -0,07 XVIII. Objawy różne (R00 - R99) 26 402 4,75% 30 699 5,36% 16,28 XIX. Urazy, zatrucia i inne skutki (S00 - T98) 51 441 9,26% 56 641 9,89% 10,11 XX. Czynniki wpływające na stan zdrowia (Z00 - Z99) 20 445 3,68% 30 024 5,24% 46,85 24