PROTOKÓŁ z VIII posiedzenia Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej W dniach 22 i 23 września 2003 roku w Ľubovnianskich Kúpelach odbyło się VIII posiedzenie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej, zwanej dalej Komisją. Lista członków polskiej i słowackiej części Komisji w załączeniu (załącznik nr 1). Delegacji polskiej przewodniczył Pan Zenon Kosiniak-Kamysz, Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Słowackiej. Delegacji słowackiej przewodniczył Pan Martin Pado, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej, Współprzewodniczący Słowacko- Polskiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. Komisja podkreśliła rolę współpracy transgranicznej, jako formy międzynarodowej aktywności władz rządowych i samorządowych, o czym może świadczyć zorganizowana przy współudziale Rady Europy w czerwcu 2003 roku w Piešťanach Międzynarodowa Konferencja Słowacja i jej sąsiedzi. Uczestnicy konferencji wyrazili zadowolenie z obecnego poziomu współpracy, jak również możliwości jej rozwoju poprzez kontynuację polityki pomocowej prowadzonej przez instytucje europejskie, centralne oraz regionalne. Przewodniczący grup roboczych zreferowali działalność grup w okresie między VII i VIII posiedzeniem Komisji. Komisja z zadowoleniem przyjęła informacje o: wejściu w życie z dniem 14 listopada 2002 roku Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Republiki Słowackiej o współpracy i wzajemnej pomocy podczas katastrof i klęsk żywiołowych lub innych poważnych wypadków, podpisanej w Bratysławie dnia 24 stycznia 2000 roku; realizacji porozumienia o współpracy wojewódzkich urzędów pracy w Rzeszowie i Prešovie, podpisanego w dniu 17 września 2002 roku; zakończeniu prac nad Umową między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Republiki Słowackiej o wzajemnym uznawaniu okresów studiów oraz równoważności dokumentów o wykształceniu i nadaniu stopni naukowych i tytułów uzyskanych w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Słowackiej (podpisanie umowy planowane jest do końca 2003 roku); podpisaniu Programu Współpracy między Ministrem Edukacji Narodowej i Sportu Rzeczypospolitej Polskiej a Ministrem Szkolnictwa Republiki Słowackiej na lata 2003-2006; wybudowaniu mostu na przejściu granicznym Leluchow Čirč przy wykorzystaniu środków pomocowych z programu PHARE CBC (edycja 2000), któremu w dniu 6 września 2003 roku w obecności Premierów obu Rządów uroczyście nadano nazwę mostu Wyszehradzkiego; polsko-słowackiej współpracy transgranicznej i perspektywach jej rozwoju w ramach programu PHARE CBC 2003. Na posiedzeniu Wspólnego Komitetu (JCC) dla Programu PHARE CBC Polska-Słowacja, które odbyło się w dniu 15 stycznia 2003 w Bratysławie, uzgodniono schemat przyznawania grantów na współpracę gospodarczą (na 2003 rok na polsko-słowacką granicę przeznaczono sumę 8 milionów EURO, po 4 miliony dla każdej
2 strony) zakłada się, że wezwanie do składania projektów w ramach wspomnianego schematu grantów jest wyznaczone w terminie grudzień 2003 styczeń 2004; na temat planowanych prac związanych z uruchomieniem przejścia granicznego Sromowce Niżne Czerwony Klasztor realizowanych przez Transgraniczny Związek Euroregion TATRY wraz z gminą Czorsztyn i wsią Czerwony Klasztor zmierzających do opracowania wniosku o dofinansowanie inwestycji w ramach Programu Współpracy Przygranicznej Phare CBC Polska-Słowacja edycji 2003 z tzw. Funduszu Małych Projektów Infrastrukturalnych; współpracy samorządów Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej. Komisja wskazała na potrzebę: zabezpieczenia wdrażania zasad Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej o współpracy i wzajemnej pomocy podczas katastrof i klęsk żywiołowych lub innych poważnych wypadków do bieżącego funkcjonowania systemów ratowniczych i systemów ochrony cywilnej oraz pożarowej w obu krajach, przez przygotowanie i zawarcie umów częściowych między przygranicznymi województwami i krajami; przygotowania porozumienia między Rządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej o szlakach turystycznych wzdłuż granicy państwowej; omówienia zagadnień związanych z wzajemnym rozliczaniem kosztów rzeczowych świadczeń leczniczych, w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, w związku z przystąpieniem Polski i Słowacji do Unii Europejskiej i wynikających z tego tytułu zobowiązań związanych ze stosowaniem przepisów Rozporządzenia EWG Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 roku o stosowaniu systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek, oraz do członków ich rodzin, przemieszczających się w granicach Wspólnoty oraz rozporządzenia wykonawczego, tj. Rozporządzenia EWG Nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 roku ustalającego sposób stosowania Rozporządzenia EWG Nr 1408/71; zorganizowania spotkania ekspertów w celu wymiany doświadczeń między służbami inspekcji sanitarnej regionów nadgranicznych; wymiany informacji o sytuacji na polskim i słowackim rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem rynków przygranicznych; wspomagania rozwoju i konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw ze słowackopolskiego pogranicza; organizowania misji handlowych i seminariów branżowych dla przedsiębiorców, wspierania rozwoju współpracy kooperacyjnej oraz powstania wspólnych przedsiębiorstw; wspomagania uczestnictwa małych firm na międzynarodowych targach i regionalnych wystawach; kontynuacji prac nad poprawą oznakowania polskich i słowackich szlaków turystyki pieszej, rowerowej, motorowej, samochodowej, konnej i narciarskiej; pogłębienia współpracy mającej na celu rozwój ruchu turystycznego poprzez realizację nowych form współdziałania i wspólnych polsko-słowackich projektów z uwzględnieniem rynków krajów trzecich; zmianę Umowy o małym ruchu granicznym, podpisanej dnia 6 grudnia 1996 roku w Zakopanem i Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Słowacką, o zmianie Umowy o małym ruchu granicznym, sporządzonej w dniu 6 grudnia 1996 roku w Zakopanem, a podpisanej w dniu 24 stycznia 2000 roku w związku z jej ujednoliceniem z prawodawstwem Unii Europejskiej; intensyfikacji działań dotyczących nowego połączenia drogowego pomiędzy miejscowościami Piwniczna a Mníšek nad Popradom wraz z budową mostu granicznego przez rzekę Poprad;
3 stworzenia warunków do przekraczania granicy państwowej w miejscu na szlaku turystycznym Żegiestów Sulin poprzez budowę przeprawy mostowej przez rzekę Poprad; zmianę rodzaju planowanego do utworzenia przejścia granicznego Sromowce Niżne Czerwony Klasztor na drogowe oraz ogłoszenie polsko-słowackiego konkursu na projekt przeprawy mostowej (w okolicy słupa granicznego nr II/105), która w swej formie plastycznej i architektonicznej wpisałaby się w otaczający krajobraz oraz zawarcie umowy międzynarodowej regulującej zasady przeprowadzenia ww. inwestycji; budowy odcinka autostrady Čadca granica Państwa i odcinka drogi ekspresowej granica Państwa Żywiec w korytarzu transportowym VI wraz z nowymi obiektami odpraw granicznych; utworzenia miejsc przekraczania granicy na szlakach turystycznych: Dubne Obručne, Eliaszówka Eliašovka, Kikula Kykule; po przeprowadzeniu w listopadzie 2003 roku konferencji wąskie gardła i na podstawie jej wyników, rozważyć powołanie grupy ekspertów ad hoc ds. podjęcia działań w celu zwiększenia przepustowości na granicy polsko-słowackiej; budowy przejścia granicznego Lelechów Čirč; uzgodnienia lokalizacji obiektów przejścia granicznego Radoszyce Palota; bieżącej aktualizacji projektu zagospodarowania przestrzennego pogranicza Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej. Komisja wysłuchała informacji o aktualnym stanie przygotowań Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej do wdrażania inicjatywy INTERREG III A i przyjęła propozycję włączenia do składu Komisji polskich i słowackich przedstawicieli odpowiedzialnych za tę kwestię. Program INTERREG III A, będąc swobodną kontynuacją programu Phare CBC współpraca transgraniczna, również po wejściu Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej, będzie ukierunkowany na wspieranie rozwoju regionów przygranicznych i projektów współpracy transgranicznej. W programowanym okresie 2004-2006 zostanie przeznaczona na nie suma około 7 MEURO rocznie (strona polska 3,5 MEURO i strona słowacka około 3,1 MEURO), nie licząc współfinansowania krajowego. Komisja pozytywnie oceniła pracę nad strategicznym dokumentem CIP (Community Initiative Program), przesłanym Komisji Europejskiej do uzgodnień. Komisja wyraziła zadowolenie z dotychczasowych prac grupy Task Force. Komisja stwierdziła, że wejście Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 roku stworzy korzystniejsze warunki dla rozwoju współpracy transgranicznej i przyczyni się do poprawy warunków przekraczania granicy przez obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowackiej i obywateli pozostałych państw Unii Europejskiej. Z tego też powodu Komisja zaleciła, również w następnym okresie, aby główną uwagę skierować przede wszystkim na rozwój infrastruktury drogowej. Komisja wysłuchała informacji grupy roboczej ds. przejść granicznych i transportu o rozwoju infrastruktury granicznej i zaleciła podejmowanie działań zmierzających do dalszej poprawy warunków przekraczania granicy państwowej. Komisja z zadowoleniem przyjęła informację o zakładanym funkcjonowaniu przejść granicznych po wstąpieniu Polski i Słowacji do Unii Europejskiej oraz dokonywaniu kontroli granicznej przy jednym zatrzymaniu pojazdu. Polska część komisja ponownie wskazała na potrzebę stworzenia po stronie słowackiej warunków umożliwiających dokonywanie odpraw samochodów ciężarowych w dni świąteczne i wolne od pracy.
4 Komisja przyjęła do wiadomości informację nt. dotychczasowego wsparcia polskosłowackiej współpracy transgranicznej w ramach programu Phare CBC. Współpraca taka odbywa się w ramach Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska-Słowacja. Polskie części Euroregionów: BESKIDY, TATRY i KARPACKI, które odpowiedzialne są za zarządzanie Funduszem Małych Projektów pełnią istotną rolę w aktywizowaniu tej współpracy. Wsparcie dotyczy takich dziedzin jak wymiana kulturalna, turystyka, ochrona środowiska, demokracja lokalna oraz rozwój gospodarczy. Komisja po wysłuchaniu stanowiska grupy roboczej ds. ochrony środowiska i gospodarki leśnej nt. planowanych przejść granicznych na szlakach turystycznych na obszarze Tatr, proponuje poświecić uwagę na regulacji szlaków turystycznych w kierunku Wschód Zachód, a nie Północ Południe. Komisja z zainteresowaniem zapoznała się z materiałem przygotowanym w Ministerstwie Środowiska RP pt. Zielone Karpaty wielofunkcyjny rozwój obszarów górskich i podgórskich. Komisja z zadowoleniem przyjęła informację grupy roboczej ds. ochrony środowiska i gospodarki leśnej o rozpoczęciu negocjacji w ramach realizacji Konwencji z Espoo o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym. Specjalnie została powołana podgrupa robocza, która będzie prowadziła negocjacje. Komisja przyjęła do wiadomości informację o stanie przygotowań do realizacji projektu EURES T (EURES Transgraniczny) w regionach Beskidy i Śląsk Cieszyń ski, stanowiącego część składową sieci EURES (europejskie służby zatrudnienia system informacji o wolnych miejscach pracy). Projekt został przygotowany we współpracy z Ministerstwem Pracy, Spraw Socjalnych i Solidarności Republiki Francji. W 2004 roku projekt zostanie przedstawiony Komisji Europejskiej do akceptacji. Komisja oceniła wkład projektu Poradnictwo zawodowe w Euroregionie KARPACKIM, którego realizacja przyczyniła się do podwyższenia poziomu kwalifikacji zawodowych doradców zawodowych z urzędów pracy oraz spowodowała stosowanie zróżnicowanych metod gromadzenia, opracowywania informacji o zawodach, rynku pracy i możliwościach kształcenia zawodowego dorosłych. Komisja zaleciła realizację tego projektu także w innych powiatach przygranicznych. Komisja została poinformowana, że problematyka swobody przepływu pracowników między Polską a Słowacją po akcesji do Unii Europejskiej będzie omówiona, w ramach spotkania ekspertów pań stw Grupy Wyszehradzkiej, do koń ca 2003 roku. Komisja wysłuchała informacji grupy roboczej ds. współpracy i wzajemnej pomocy podczas katastrof i klęsk żywiołowych lub innych poważnych wypadków nt. warsztatów i ćwiczeń POPRAD 2003 w obszarze przygranicznym, realizowanych w ramach dwustronnej współpracy państw członkowskich NATO i krajów kandydackich w przypadku lokalnych zagrożeń środkami ABC (radioaktywne, biologiczne, chemiczne), które planowane są w dniach 24-26 września 2003 roku w powiecie Stara Lubovńa. Ćwiczenia będą obejmować udzielanie pomocy międzynarodowej mieszkańcom zagrożonego obszaru oraz organizację prac ratunkowych i lokalizacyjnych podczas usuwania wyników działalności dywersyjnej. Komisja oceniła pozytywnie rozwój polsko-słowackiej współpracy gospodarczej w minionym okresie. Na uwagę zasługuje dynamiczny wzrost wymiany handlowej, zwłaszcza w pierwszej połowie roku 2003. Oczekuje się, że słowacko-polskie obroty handlowe przekroczą
5 w roku bieżącym wartość 1,6 mld. USD, co w porównaniu z rokiem ubiegłym oznacza 28% wzrost. Do rozwoju tego pozytywnego trendu przyczyniają się działania odpowiednich jednostek w ministerstwach gospodarki, regionalnych izb przemysłowo-handlowych SOPK w Žilinie, Presove, Katowicach, Krakowie i Bielsku-Białej, jak również wydziałów ekonomicznohandlowych ambasad obydwu państw. Do tej działalności zalicza się organizacja: seminariów branżowych, workshopów, misji handlowych oraz uczestnictwo w międzynarodowych targach i wystawach. Za wzorową należy uznać współpracę przedstawicieli z branży turystycznej z państw V4 podczas wspólnych prezentacji na rynkach trzecich. Pomyślnie rozwija się współpraca słowackich i polskich podmiotów gospodarczych działających w branży ruchu turystycznego. Komisja zapoznała się z informacją o działalności zespołu ekspertów ds. uregulowań własności gruntów na pograniczu polsko-słowackim w związku ze zmianą granicy państwowej w 1958 roku. Zespół ekspertów przygotuje protokół końcowy dla Pełnomocników Rządów. Obydwie strony przekażą sobie harmonogram rejestrów odnowienia ewidencji gruntów. Komisja z zadowoleniem przyjęła informacje nt. prac grupy roboczej ds. kultury, edukacji i wymiany młodzieży. W latach 2002-2003 odbyły się dwa posiedzenia grupy roboczej oraz trzy posiedzenia grupy ekspertów ds. historii Spisza, na których uzgodniono końcowe etapy pracy nad wspólnym opracowaniem historii Spisza oraz jej publikacji jako dodatkowego podręcznika do nauczania w szkołach podstawowych i średnich, przy wydatnej współpracy grupy roboczej zorganizowano również Konferencję naukową pt. "Terra Scepusiensis. Stan badań nad dziejami Spiszu". Komisja z zadowoleniem przyjęła informację grupy roboczej ds. kultury, edukacji i wymiany młodzieży o utworzeniu klas z rozszerzoną nauką języka angielskiego oraz języków państw grupy wyszehradzkiej w gimnazjum J.M.Hurbana w Čadcy na Słowacji. Realizację tego programu rozpoczęto w roku szkolnym 2002/2003. Komisja wysłuchała informacji, iż działania ww. grupy roboczej zostały rozszerzone o współpracę ze słowackim związkiem rady rodziców i partnerską organizacją w Rzeczypospolitej Polskiej w celu rozwijania wzajemnych kontaktów korzystnych dla obu stron oraz koordynacji działań zainteresowanych podmiotów w ramach współpracy transgranicznej dotyczących zajęć szkolnych i pozaszkolnych, jak również wymiany młodzieży szkolnej. Komisja wysłuchała informacji o przygotowaniu bazy danych o współpracy szkół partnerskich z uwzględnieniem konkretnych projektów. Komisja po raz kolejny pozytywnie oceniła wszechstronną działalność Euroregionów w procesie integracji naszych państw ze strukturami europejskimi. Komisja podkreśliła rolę, jaką Euroregiony odegrały w realizacji wspólnych dążeń społeczności lokalnych, zamieszkujących pogranicze i wyraziła nadzieję, iż współpraca euroregionalna w przyszłej Zjednoczonej Europie nadal będzie się rozwijać równie aktywnie jak dotychczas. Komisja wysłuchała informacji grupy roboczej ds. koordynacji rozwoju regionów przygranicznych, że będą kontynuowane prace nad wspólną strategią rozwoju zgodną z celami i priorytetami Narodowych Planów Rozwoju obu krajów oraz wspólnego Dokumentu Programowego INTERREG III A. Komisja poparła propozycję rozdzielenia grupy roboczej kultury, edukacji i wymiany młodzieży na dwie grupy robocze (grupa robocza ds. kultury i grupę roboczą ds. edukacji i wymiany młodzieży).
6 Komisja ponownie zwróciła uwagę na potrzebę wypracowania harmonogramów spotkań grup roboczych i ekspertów, w celu przedyskutowania głównych kierunków pracy na okres 2003/2004 i zaleciła zorganizowanie spotkań grup roboczych do końca 2003 roku. Komisja zaapelowała do przewodniczących grup roboczych, aby z właściwym wyprzedzeniem czasowym wymieniali informacje na temat wszelkich zmian, prowadzących do powstania skutków finansowych lub innych, a wynikających z wprowadzania nowych przepisów obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Słowackiej. Komisja zdecydowała, że jej IX posiedzenie odbędzie się w trzecim kwartale 2004 roku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Niniejszy Protokół sporządzono w Ľubovnianskich Kúpelach w dniu 23 września 2003 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w języku polskim i słowackim, przy czym oba teksty posiadają jednakową moc. Zenon Kosiniak-Kamysz Martin Pado Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Słowackiej Przewodniczący słowackiej części Słowacko-Polskiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej