ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE DROGOWYM INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2 RADIOKOMUNIKACJA AMATORSKA DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO WARSZAWA 2008
1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest prezentacja elementarnych zagadnień z zakresu radiokomunikacji amatorskiej. Zakres ćwiczenia obejmuje obsługę klasycznych radiotelefonów przenośnych, przewoźnych oraz nawiązywanie i nasłuch łączności radiotelefon CB (budowa, obsługa, łączność), radiotelefon VHF/UHF, - radiotelefon PMR telegrafia CW, dalekopis RTTY, telewizja z powolną analizą obrazu SSTV. 2. Wykaz wykorzystanych przyrządów i oprogramowania multimetr elektroniczny (rys. 2.1), - analizator widma Intek GSP-810 (rys. 2.2) radiotelefon CB Alan44 (rys. 2.3), radiotelefon VHF/UHF Kenwood TM-G707E (rys. 2.4), radiotelefon PMR Topcom TwinTalker 6800 (rys. 2.5), Rys. 2.1 Multimetr elektroniczny 2
Rys. 2.2 Analizator widma Rys. 2.3 Radiotelefon CB Alan 44 3
Rys. 2.4 Radiotelefon VHF/UKF Kenwood TM-G707E Rys. 2.5 RadiotelefonPMR Topcom TwinTalker 6800 4
3. Przebieg ćwiczenia Radiotelefon CB 5.1 Zapoznaj się z budową radiotelefonu CB. Zidentyfikuj i określ funkcje poszczególnych elementów regulacyjnych i manipulacyjnych. Jaka jest ich rola i przeznaczenie? 5.2 Włącz radiotelefon. Zmierz pobór prądu w stanie spoczynkowym nasłuch bez odbioru sygnału. Jaka jest jego wartość dla emisji AM i FM? 5.3 Spróbuj, zmieniając kanały, odebrać jakąś transmisję. 5.4 Podziel zespół na dwie części. Jedna z nich niech uda się do sali laboratoryjnej SB013, gdzie znajduje się identyczny radiotelefon. Wcześniej uzgodnij numer kanału (nie używaj 2, 9 i 19), na którym spróbujesz nawiązać łączność oraz to, kto (która część zespołu) będzie stroną wywołującą. Uwaga!!! Wchodzimy jedynie na wolny kanał! W przypadku problemów można skorzystać ze znajdujących się na stanowisku telefonów. 5.5 Po nawiązaniu połączenia uzgodnij zmianę kanału i przejdź na ten kanał. Ustaw pokrętło SQUELCH w takiej pozycji, by nie było słychać szumów a głos nadawcy pojawiał się w chwili jego nadawania. Uzgodnij zmianę rodzaju emisji (AM<->FM) i zmień ją. Ponownie uzgodnij zmianę kanału i przejdź na ten kanał. Jak działa funkcja SQUELCH? Kiedy (dla jakiego rodzaju emisji) jakość sygnału jest lepsza? Jaki jest poziom sygnału dla każdego rodzaju emisji? Jaki jest pobór prądu w chwili odbioru i nadawania dla każdego rodzaju emisji? Czy jakość sygnału i pobór prądu zależą od kanału łączności? 5.6 Zaobserwuj na analizatorze widma przebieg sygnału w przypadku nadawania komunikatu w każdej z dwóch sal laboratoryjnych i zarejestruj oba przebiegi Jaka jest między nimi różnica Dlaczego 5.7 Wyłącz radiotelefony CB w obu salach laboratoryjnych 5
Radiotelefon VHF/UHF Kenwood TM-G707E 5.8 Zapoznaj się z budową radiotelefonu UKF. Zidentyfikuj i określ funkcje poszczególnych elementów regulacyjnych i manipulacyjnych. Jaka jest ich rola i przeznaczenie? 5.9 Dokonaj nasłuchu kilku stacji w podanym niżej zakresie częstotliwości. Zwróć uwagę na rolę i działanie funkcji SQL (SQUELCH). Jak działa funkcja SCAN? POGODA 127.600 MHz SŁUŻBOWE 460 462 MHz TELEFONIA 463 467 MHz KURIERZY 467 MHz TAXI 468-469 MHz 5.10 Zmierz pobór prądu w stanie spoczynkowym nasłuch bez odbioru sygnału oraz przy odbieranej transmisji. Co się zmieniło w porównaniu z wartościami dla radiotelefonów CB? Dlaczego? 5.11 W przypadku podłączenia radiotelefonu do wejścia liniowego karty dźwiękowej komputera możesz zarejestrować odebrane emisje programem Audacity. Jaka jest częstotliwość zarejestrowanych emisji? Kto jest nadawcą? Jaka jest moc sygnału i jakość dźwięku? 5.12 Czy możliwe jest nawiązanie łączności (jeśli tak, to nawiąż ją) między radiotelefonem CB z sali SB013 a radiotelefonem VHF/UHF? 5.13 Zarejestruj przebieg emitowany przez radiotelefon VHF/UHF i porównaj z przebiegiem uzyskanym dla radiotelefonu CB Zmierz pobór prądu w trakcie nadawania. Co się zmieniło w porównaniu z wartościami dla radiotelefonów CB? Dlaczego? 5.14 Odbierz transmisję radiotelefonu VHF/UHF za pomocą analizatora widma. Jaka jest jakość dźwięku? Z czego to wynika? Radiotelefony PMR 5.15 Zapoznaj się z budową radiotelefonu PMR. Zidentyfikuj i określ funkcje poszczególnych elementów regulacyjnych i manipulacyjnych. Jaka jest ich rola i przeznaczenie? 6
5.16 Wykorzystując analizator widma zidentyfikuj częstotliwości poszczególnych kanałów radiotelefonów PMR (pasmo 446 MHz) Dla dwóch wybranych kanałów zarejestruj przebiegi dla ton CTCSS 0, 10 i 38. Jakie są różnice w widmie dla poszczególnych kodów Co to oznacza 5.17 Przeprowadź na ustalonym kanale dwustronną transmisję między dwoma radiotelefonami PMR upewniając się wcześniej że wybrany kanał nie jest używany przez innych użytkowników pasma. Następnie jeden z radiotelefonów ustaw na kod 0, a drugi na dowolny inny kod tego samego kanału radiowego. Ponownie przeprowadź dwustronną transmisję między radiotelefonami. Co się zmieniło Co to oznacza 5.18 Spróbuj odebrać sygnał radiotelefonu PMR za pomocą radiotelefonu UKF/VHF. Co to oznacza Odbierz transmisje dla wcześniej wykorzystywanych tonów CTCSS. Jak takie tony wpływają na jakość odbioru 6. Literatura 1. Janeczek A., CB radio, WKŁ 1997 2. Komsta Ł., Krótkofalarstwo i radiokomunikacja Poradnik, WKŁ 2001 3. Haykin S. Systemy telekomunikacyjne t.1, WKiŁ Warszawa 2004 4. Smyczek J. Systemy transmisji informacji. Tom 1. Teoria sygnałów, modulacje analogowe, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 2004 7