Zarządzanie energią w mieście Przykład Bielska-Białej
Początki: Bielsko-Biała 1991 partnerstwo z Besancon Historia zarządzania energią w Bielsku-Białej
Bielsko-Biała- lipiec 1992 pierwsze kontakty z Energie-Cites
Nasze motywacje w 1995 roku były pozaprawne Byliśmy przekonani, że to się opłaca (trzeba tylko przekonać o tym decydentów) Widzieliśmy marnotrawienie majątku technicznego (analiza stanu kotłowni) Widzieliśmy, że innym się to udaje (wzory z Francji, Danii, Niemiec) Nie było jeszcze Prawa Energetycznego Znaleźliśmy możliwość uzyskania dofinansowania na powstanie biura zarządzania energią z Phare CBC Wyposażenie lokalu biura w komputery, drukarki, sprzęt biurowy itp. Sfinansowanie wyjazdów zagranicznych i spotkań dla uzyskania odpowiedniej wiedzy Dwie małe inwestycje energooszczędnościowe dające duży efekt Prezentacja efektów miejskim decydentom
Przedszkole nr 50 Olicznikowanie, zawory termostatyczne Nakłady i oszczędności 25000 zwrot nakładów 20000 17 101 poniżej 1 roku 19 750 oszczędności nakłady 15000 13500 zł 10000 5000 0 96/97 97/98 Rok 0
Szkoła Podstawowa nr 36 modernizacja systemu grzewczego Szkoła nr 36 Efekty modernizacji oszczędności nakłady zł (wg 1997 r.) 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 86 236 58 560 okres zwrotu nakładów - 0,68 roku! 92 254 0 Rok 1996 1997
Czy to tylko oszczędności? Kto wykona obowiązkowe Założenia do planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe (Ustawa Prawo energetyczne art. 16-20)? Kto będzie dbał o ich realizację? Kto zadba o realizację obowiązków gminy odnośnie Ustawy o efektywności energetycznej? Kto będzie dbał o zasadę rozsądnego korzystania z energii (oszczędnego gospodarowania Ustawa o finansach publicznych)? Kto będzie występował w imieniu gminy w kontaktach z przedsiębiorstwami energetycznymi? INNE ZAGADNIENIA: Wykonanie i monitorowanie Planów Gospodarki Niskoemisyjnej (ok.1000 gmin w PL) Związek pomiędzy stosowaniem energii i paliw a problemem niskiej emisji Edukacja wewnętrzna i społeczna w zakresie efektywności energetycznej i OZE Przetargi grupowe na zakup energii
Oddziaływanie przedsiębiorstw energetycznych i gmin na realizację polityki energetycznej Urząd Miejski w Bielsku-Białej: Obszar 124 km 2 500 pracowników, gł. bez wiedzy nt energii TAURON Dystrybucja: Obszar 58 000 km 2 10 000 pracowników, głównie energetyków
Gmina odbiorcą paliw i energii CIEPŁO SIECIOWE - MOC [MW] GE Power Controls Fenice Publiczne obiekty gminne [MW] 0 10 20 30 40 50 60
Gmina odbiorcą paliw i energii MOC ELEKTRYCZNA [MW] GE Power Controls 2,6 Fenice 16 Obiekty gminne i oświetl. ulic 8,2 [MW] 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Schemat organizacyjny zespołu Biura Zarządzania Energią założonego w 1997 roku Prezydent Miasta Pełnomocnik ds. Zrównoważonego Rozwoju Zastępca Prezydenta Biuro zarządzania energią Wydział Ochrony Środowiska Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Zarządzania Energią Stanowisko ds. rozwoju i nadzoru rynku energii Stanowisko ds. efektywności energetycznej gminy Zespół ds. nadzoru i eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych Stanowisko ds. administracyjnych Schemat wg stanu od 2015
Projekty startowe związane z zarządzaniem energią realizowane w gminie Bielsko-Biała (które bezpośrednio pomogły w starcie biura) ECOS-OUVERTURE/PHARE (1992-1996) WDRAŻANIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA ENERGIĄ W BUDYNKACH I OŚWIETLENIU KOMUNALNYM DG XVII, SAVE II (1999-2001) LOKALNA POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI I CZECH - ROLA LOKALNYCH WŁADZ PAUCI (2001) WYMIANA DOŚWIADCZEŃ Z UKRAINĄ W ZARZĄDZANIU ENERGIĄ SchooBieDo (od 2004) WDRAŻANIE SKUTECZNEGO ZARZĄDZANIA ENERGIĄ W KOMUNALNYCH OBIEKTACH SZKOLNYCH DISPLAY (od 2005) ZARZĄDZANIE ENERGIĄ W GMINIE POPRZEZ ODDZIAŁYWANIA WIZUALNE NA ODBIORCĘ
Monitorowanie energetyczne pierwszym zadaniem Biura Zarządzania Energią zbieranie informacji energetycznych ciepło, elektr., gaz, woda (liczniki, faktury) zbieranie innych danych (ankiety, dane meteo, cenniki dostawców, dok. fotograficzna) przechowywanie informacji (bazy danych komputera) obróbka informacji (obliczanie wskaźników energetycznych) analizowanie wyników (obliczenia komputerowe, rankingi, porównania) wyciąganie wniosków wpływanie na decyzje odpowiednie do wniosków (porady, opinie, zalecenia, ekspertyzy)
Pomoc administracji w eksploatacji obiektów gminy regularne i doraźne wizytacje obiektów ze sprawdzaniem temperatur, wentylacji, mocy elektrycznych itp. analiza poprawności umów i taryf opiniowanie pod względem energetycznym planów remontów i inwestycji gminnych przy wnioskowaniu o warunki przyłączeń, obniżeniu mocy itp. przy kontaktach z dostawcami energii pomoc administracji obiektów w oszczędnym użytkowaniu energii
Obniżenie mocy w latach 2000-2016 w wyniku weryfikacji umów dla obiektów miejskich (w MW) rok 2000 2014 Moc zamówiona 32 MW 24,3 MW Obniżenie mocy Roczna oszczędność w zł brutto (poziom 2016 roku) Koszt wykonania obniżeń szacun. 7,7 MW 1.204.000,00 ok. 6000 zł
Działania nieinwestycyjne (zarządcze) Efekty z działań pozainwestycyjnych liczone narastająco w latach 2000-2016 - 10,2 mln zł Na działania te składają się: - sterowanie termomodernizacją (opiniowanie projektów, audyty energetyczne, benchmarking) - kontrola poprawności wykonania TM (termowizja) - wzrost efektywności termomodernizacji szacowany na ok. 10% - zmiana warunków umów (taryfy, moce zamówione) - kontrola funkcjonowania automatyki grzewczej (najczęstsze problemy na starcie) - kontrola temperatur wewnętrznych - nadzór nad eksploatacją urządzeń (zmniejszenie awaryjności) - kontrola poprawności faktur (wychwytywanie błędów) Największe znaczenie finansowe ma tu zmiana warunków umów.
Planowanie energetyczne w gminie Prawo energetyczne art. 16, art. 19 i art. 20 na temat planowania energetycznego wskazuje na konieczność współpracy przedsiębiorstw energetycznych i samorządów Przykład owocnego wykorzystania tego obowiązku dla konkretnego dobra miasta
Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Bielsko-Biała - Uchwała Rady Miejskiej z 18 listopada 2003 r. Zidentyfikowane zagrożenia: znaczne zmniejszenie lub likwidacja przedsiębiorstwa ciepłowniczego i elektrociepłowni EC1, Wzrost emisji zanieczyszczeń, zwłaszcza niskiej emisji, z indywidualnych źródeł zastępujących sieć ciepłowniczą, Wzrost kosztów inwestycyjnych inwestorów indywidualnych, Wyższe koszty ciepła, Wzrost kosztów pomocy społecznej wynikających ze wzrostu bezrobocia i/lub z ubóstwa energetycznego, Powstawanie chaosu w infrastrukturze sieciowej.
Działania, ale jakie? Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Bielsko-Biała - Uchwała Nr LXIV/2096/2006 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 24 października 2006 roku Działania w PK Therma w zakresie zatrzymania cen ciepła: - restrukturyzacja PK Therma (zmiany organizacyjne, zmniejszenie zatrudnienia) - program likwidacji pary - program modernizacji sieci (sieci preizolowane, modernizacja węzłów, zdalny monitoring sieci) - deklaracja PK Therma w zakresie utrzymania cen
Gruntowna modernizacja bielskiej elektrociepłowni EC1 przez Południowy Koncern Energetyczny (obecnie Tauron Ciepło) Trójstronne porozumienie pomiędzy miastem, Południowym Koncernem Energetycznym oraz miejskim dystrybutorem ciepła PK THERMA z 2007 roku zaowocowało budową nowoczesnej elektrociepłowni.
Gruntowna modernizacja bielskiej elektrociepłowni EC1 przez Południowy Koncern Energetyczny Grupa Tauron Inwestycja podniosła sprawność wytwarzania z 63% do 89% Efekt ekologiczny: spadek emisji CO 2 o 25% oraz znaczny spadek emisji wielu innych zanieczyszczeń. Realizacja 2010-2013. Zdjęcie z dnia 2011/04/13 Zdjęcie z dnia 2013/02/07 Koszt rzędu 600 mln zł inwestor TAURON, bez udziału finansowego gminy.
Redukcja emisji CO2 /rok 125 000 ton
Realizacja Budowa podgląd z kamer
Podpisanie Covenant of Mayors Bielsko Biała przystąpiło do Porozumienia między Burmistrzami podpisując deklarację 10-go lutego 2009 r. podczas pierwszej Ceremonii Porozumienia między Burmistrzami w Brukseli.
Pierwszy w Polsce uchwalony przez Radę Miejską w 2010 roku Plan działań na rzecz zrównoważonej energii do roku 2020 powstał w Bielsku-Białej = nowe tory dla zarządzania energią w Bielsku-Białej (poszerzenie działań) Plan działań (ang. Sustainable Energy Action Plan SEAP) to kluczowy dokument pokazujący w jaki sposób Bielsko-Biała, sygnatariusz Porozumienia Burmistrzów, zamierza osiągnąć cel 20% redukcji dwutlenku węgla do 2020 roku
Aktualizujemy SEAP w PGN Rada Miejska zatwierdziła 25.08.2015, kolejna aktualizacja w 2016 dla Bielska-Białej Nakreśla długoterminową WIZJĘ niskoemisyjnego rozwoju gminy Wyznacza konkretne, mierzalne, osiągalne i określone w czasie CELE (SMART) Określa jak te cele chcemy ZREALIZOWAĆ we wszystkich obszarach funkcjonowania gminy
Nowa rola Biura Zarządzania Energią Schemat interesariuszy PGN w Bielsku-Białej jednostki miejskie: - m. zarząd dróg - m. zakład komunikacji - m. zarząd oświaty - biuro rozwoju miasta - mieszkalnictwo komunalne komunalne: PK Therma, AQUA SA, ZGO placówki oświatowe, obiekty sportowe i kulturalne, obiekty opieki społ., opieka zdrowotna (szpital miejski) spółdzielnie mieszkaniowe firmy i przedsiębiorstwa prywatne odpowiedzialny Prezydent Miasta koordynator BZE MIESZKAŃCY merytoryczne wydziały UM: - inwestycji - organizacji i nadzoru - gospodarki miejskiej - komunikacji - strategii - prawny - ochrony środowiska - funduszy europejskich przedsiębiorstwa transportowe: - PKS, PKP - prz. taksówkowe organizacje ekologiczne przedsiębiorstwa energetyczne: - TAURON - z-d gazowniczy
DLACZEGO MIESZKAŃCY? Urząd Miejski zarządza 10% majątku miasta, reszta jest w rękach mieszkańców w SEAP obliczono, że tylko 1% oszczędności energii ze strony każdego mieszkańca w skali miasta daje 3 900 ton mniej CO2 rocznie poprzez wiedzę i zmianę zachowań można znacznie zmniejszyć zużycie energii (w Książnicy Beskidzkiej osiągnięto 11,9%, a w szkole SP 13 9% oszczędności tj. 30 tys. zł rocznie, a łącznie 56 tys. zł) zaangażowanie mieszkańców opłaca się im samym oraz środowisku naturalnemu (koszty, zdrowie, komfort) nie można liczyć na zaangażowanie mieszkańców, jeśli RATUSZ nie da przykładu nie można mówić o MIEŚCIE EFEKTYWNYM ENERGETYCZNIE jeśli efektywność energetyczną zamknie się w murach Ratusza WNIOSEK: trzeba zaangażować mieszkańców w energetyczną strategię miasta
Podsumowanie Szacowane wartości do osiągnięcia: wielkość redukcji emisji 204 849 Mg CO 2, redukcja zużycia energii 233 155 MWh, produkcja energii z OZE 10 744 MWh. Pozwoli to wypełnić cele wyznaczone dla miasta w ramach Porozumienia Burmistrzów realizacja działań umożliwi redukcję emisji o 20,71% w stosunku do roku bazowego (1990 rok). Szacunkowy koszt zaplanowanych w Planie zadań to 492 576,2 tys. zł, z czego około 60% tej kwoty będzie pochodziła ze środków zewnętrznych.
Ważni są ludzie!
Kompetencje zespołu Biura Zarządzania Energią Prezydent Miasta Pełnomocnik ds. Zrównoważonego Rozwoju inż. energetyk Zbigniew Michniowski Biuro zarządzania energią Zastępca Prezydenta Wydział Ochrony Środowiska Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Zarządzania Energią inż. ciepłownik P. Sołtysek Stanowisko ds. rozwoju i nadzoru rynku energii inż. instalator budowlany Paweł Bosek Stanowisko ds. efektywności energetycznej gminy - mgr fizyki i dydaktyk Katarzyna Kordas Zespół ds. nadzoru i eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych: inż. utrzymania ruchu Jerzy Tomczyk inż. elektryk Michał Lewandowski Stanowisko ds. administracyjnych Sylwia Wyrobek Schemat wg stanu od 2015
Skrócony zakres obowiazków Biura Zarządzania Energią Pełnomocnik ds. Zrównoważonego Rozwoju nadawanie mocy ponadsektorowym działaniom Biura zarządzania energią Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Zarządzania Energią kierowanie biurem, czuwanie nad całością, koordynowanie działań; Stanowisko ds. rozwoju i nadzoru rynku energii działania związane z tworzeniem, realizacją i aktualizacją założeń i planów energetycznych, współpraca z przedsiębiorstwami energetycznymi, śledzenie zmian na rynku energii w kontekście planów, opiniowanie w procedurze uzgodnienia nośnika ciepła dla inwestorów zewnętrznych, wdrażanie i realizacja programów pomocowych jak program ograniczenia niskiej emisji i planowany program uciepłownienia centrum; Stanowisko ds. efektywności energetycznej gminy tworzenie, monitorowanie i aktualizacja PGN-u, współpraca z jednostkami wewnętrznymi i zewnętrznymi interesariuszami PGN-u (koordynacja PGN), działania edukacyjne i promocyjne w zakresie EE i OZE, organizacja wydarzeń edukacyjnych; Zespół ds. nadzoru i eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych rejestracja danych energetycznych i innych z obiektów miasta, monitorowanie i wizytowanie obiektów, pomoc administratorom, opiniowanie planów, projektów, siwz, itd., załatwianie bieżących problemów energetycznych budynków Urzędu Miejskiego, prowadzenie postępowań dot. grupowego zakupu energii i monitorowanie zawartej umowy. Stanowisko ds. administracyjnych sprawy administracyjno-biurowe + obsługa strony internetowej i blogu biura.
Urząd Miejski w Bielsku-Białej pl. Ratuszowy 1 Biuro Zarządzania Energią tel. +48 33 49 71 518 pze@um.bielsko.pl Dziękuję za uwagę Piotr Sołtysek piotrs@um.bielsko.pl