Spis treści Spis ilustracji i tabel... XIII Wykaz skrótów... XIX Wykaz literatury podstawowej... XXI Wstęp... XXV Rozdział I. Przedmiot i zakres kryminalistyki... 1 Rozdział II. Pierwsze informacje o przestępstwie... 11 1. Wprowadzenie... 11 2. Wewnętrzne źródła organów ścigania... 11 3. Zawiadomienia o przestępstwie... 12 4. Inne źródła... 13 5. Tzw. śledztwo proaktywne... 15 6. Patologie... 16 7. Uwagi końcowe... 17 Rozdział III. Oględziny... 19 1. Wprowadzenie... 19 2. Organizacja oględzin... 21 3. Taktyka oględzin... 23 4. Dokumentacja oględzin... 25 5. Interpretacja wyników oględzin... 38 6. Uwagi końcowe... 39 Rozdział IV. Współdziałanie medyka sądowego z organami procesowymi. Badanie śladów biologicznych... 41 1. Wprowadzenie... 41 2. Badanie śladów biologicznych... 42 3. Badania sądowo-lekarskie osób żywych... 53 4. Oględziny zewnętrzne i wewnętrzne zwłok (sekcja) oraz ekshumacja... 59 Rozdział V. Wersja śledcza, modus operandi, analiza kryminalna teoretyczne podstawy śledztwa... 69 1. Wersja śledcza... 71
VI Spis treści I. Istota wersji... 71 II. Zasady budowy wersji... 72 III. Wersja a plan śledztwa... 74 IV. Sprawdzanie alibi jako metoda weryfikacji wersji osobowej... 75 2. Modus operandi... 75 3. Analiza kryminalna... 77 I. Wprowadzenie... 77 II. Istota analizy kryminalnej... 78 III. Metodyka pracy... 80 IV. Uwagi końcowe... 82 4. Kierunki rozwoju analizy kryminalnej... 83 5. Teoria w akcji... 85 I. Z zagadnień planowania śledztwa... 85 II. Opowieści o przestępstwie... 93 III. Generalizacje... 95 IV. Argument dowodowy... 97 V. Analiza śledcza... 102 Rozdział VI. Zarys kryminalistycznej problematyki przesłuchania... 115 1. Psychologiczne podstawy przesłuchania... 116 2. Przesłuchanie... 119 I. Przesłuchanie a rozpytanie... 119 II. Przesłuchanie podejrzanego... 121 III. Przesłuchanie świadka... 125 IV. Szczególne rodzaje przesłuchań... 131 V. Przesłuchanie biegłego... 133 3. Czynniki określające wybór taktyki przesłuchania... 133 4. Przesłuchanie osoby chorej psychicznie, upośledzonej umysłowo lub o zaburzonej osobowości... 137 5. Konfrontacja... 142 6. Ocena prawdomówności zeznających (wyjaśniających). Nieinstrumentalne metody detekcji kłamstwa... 143 7. Udział biegłego psychologa w ocenie wiarygodności zeznań i wyjaśnień... 146 8. Narkoanaliza i hipnoza... 148 Rozdział VII. Identyfikacja osoby na podstawie śladów pamięciowych okazanie... 149 1. Psychologiczne podstawy rozpoznania w ramach okazania... 149 2. Okazanie. Uwagi ogólne... 150 3. Okazanie osoby (bezpośrednie)... 151 4. Okazanie wizerunku osoby (okazanie pośrednie)... 156 5. Okazanie rzeczy... 158 6. Wartość diagnostyczna okazania... 158
Spis treści VII Rozdział VIII. Wybrane czynności taktyczne o charakterze procesowym prowadzone z udziałem podejrzanego lub świadka... 161 1. Przeszukanie... 161 2. Okazanie... 165 3. Eksperyment procesowy... 166 4. Wizja lokalna... 169 Rozdział IX. Czynności operacyjno-rozpoznawcze... 171 1. Wprowadzenie... 171 2. Podstawa prawna czynności operacyjno-rozpoznawczych... 173 3. Formy czynności operacyjno-rozpoznawczych... 174 I. Wywiad... 174 II. Przetwarzanie danych... 174 III. Podsłuch telefoniczny... 175 IV. Podsłuch pomieszczeń... 175 V. Kontrola korespondencji... 175 VI. Obserwacja... 175 VII. Prowokacja policyjna... 176 VIII. Przesyłka (dostawa) niejawnie kontrolowana... 176 IX. Przykrycie... 176 X. Legalizacja... 177 XI. Tajni informatorzy (agenci)... 177 4. Procedury operacyjne... 178 Rozdział X. Registratury policyjne... 179 1. Wprowadzenie... 179 2. Zintegrowany System Informacji Policyjnej... 180 3. Krajowe Centrum Informacji Kryminalnej... 182 4. Registratura daktyloskopijna... 184 5. Zbiory zdjęć sygnalitycznych... 185 6. Krajowy Zbiór Łusek i Pocisków z Miejsc Przestępstw... 186 7. Inne kartoteki i zbiory wzorców broni i amunicji... 186 8. Centralna Kartoteka Dokumentów Anonimowych... 186 9. Centralny Zbiór Kodów Genetycznych... 186 10. Banki zapachów... 187 11. Zbiory danych i rejestry będące w gestii administracji ogólnej i resortu sprawiedliwości przydatne w celach śledczych... 187 Rozdział XI. Niektóre formy działań taktyczno-kryminalnych... 189 1. Pościg... 189 2. Poszukiwania... 191 3. Zasadzka... 193 4. Pułapka... 194 5. Radarowa kontrola prędkości... 195 6. Legitymowanie... 197
VIII Spis treści 7. Kontrola osobista i przeglądanie zawartości bagażu... 197 8. Zatrzymanie... 198 9. Badanie zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu... 201 10. Działania specjalne... 204 11. Użycie psa policyjnego... 206 Rozdział XII. Fotografia w kryminalistyce... 209 1. Wprowadzenie... 209 2. Fotografia dokumentacyjna... 210 3. Fotografia badawcza... 211 4. Fotografia detektywna... 212 5. Techniki magnetowidowe... 212 6. Problem wiarygodności... 213 Rozdział XIII. Wprowadzenie do problematyki identyfikacji kryminalistycznej... 215 1. Pojęcie śladu... 216 2. Pojęcie identyfikacji kryminalistycznej... 218 3. Krytyka identyfikacji indywidualnej... 221 4. Biegli i ekspertyza... 222 5. Wartość diagnostyczna a wartość dowodowa... 226 6. Czynności wykrywcze a czynności dowodowe... 228 7. Jakość i harmonizacja ekspertyzy... 231 I. Istota problemu... 231 II. Harmonizacja ekspertyzy kryminalistycznej... 232 III. Jakość ekspertyzy... 233 IV. Certyfikaty i atesty... 234 Rozdział XIV. Kryminalistyczne zastosowania antropologii... 237 1. Wprowadzenie... 238 2. Rysopis i rekonstrukcja wyglądu na podstawie opisu podanego w zeznaniach świadka... 239 3. Rekonstrukcja wyglądu przyżyciowego... 243 4. Badania identyfikacyjne osób na podstawie ich obrazu utrwalonego na zdjęciu, zapisie filmowym lub zapisie monitoringu... 246 Rozdział XV. Daktyloskopia... 251 1. Pojęcie i podstawy daktyloskopii... 251 2. Opis linii papilarnych... 253 3. Ujawnianie śladów daktyloskopijnych... 256 4. Daktyloskopowanie osób... 258 5. Identyfikacja daktyloskopijna... 262 6. Informatyzacja identyfikacji daktyloskopijnej... 263 7. Pokrewne metody identyfikacji... 264 8. Zakończenie... 265
Spis treści IX Rozdział XVI. Badania dokumentów... 267 1. Ekspertyza pisma i podpisów... 267 I. Podstawy identyfikacji... 268 II. Metody ekspertyzy pisma... 271 1. Metody kaligraficzne... 272 1.1. Klasyczna ekspertyza kaligraficzna... 272 1.2. Metoda sygnaletyczno-opisowa... 273 2. Metoda grafologiczna... 274 3. Metody grafometryczne... 274 3.1. Grafometria Langenbrucha... 275 3.2. Grafometria Locarda... 275 3.3. Grafometryczne badania paraf... 276 4. Metoda graficzno-porównawcza... 278 III. Dowód z ekspertyzy pisma... 280 1. Wartość dowodowa... 280 2. Materiał kwestionowany... 281 3. Materiał porównawczy... 281 4. Sprawozdanie z badań i wnioskowanie... 283 IV. Dokument jako samoistne źródło informacji... 285 1. Wstępna analiza grafizmów... 286 V. Lingwistyka sądowa... 288 1. Teoretyczne założenia identyfikacji... 289 2. Analiza wypowiedzi pisemnych i ustnych pod kątem ich zawartości językowej: identyfikacyjnej i treściowej... 289 2.1. Funkcja przedstawieniowa... 290 2.2. Funkcja ekspresywna... 291 2.3. Funkcja impresywna... 293 2.4. Funkcja komunikatywna... 294 2.5. Błędy językowe... 295 3. Przedmiot badań i sposób pozyskiwania materiału badawczego... 295 VI. Diagnoza osobowości... 298 1. Historia i postacie współczesnej grafologii... 299 2. Naukowe podstawy i naukowe badania... 301 3. Praktyka orzecznicza... 303 4. Grafologia a ekspertyza pisma... 303 2. Techniczne badania dokumentów... 304 I. Oględziny i badania podłoża... 305 II. Identyfikacyjne badania papieru... 307 III. Badania identyfikacyjne środków kryjących... 310 1. Badania atramentów i tuszów... 310 2. Farby drukarskie... 310 3. Oględziny i analizy instrumentalne... 311 4. Określanie wieku dokumentu... 313
X Spis treści 3. Badania identyfikacyjne maszyn i maszynopisów... 314 I. Badania identyfikacyjne maszyn... 315 II. Badania identyfikacyjne maszynopisów... 319 III. Kompletowanie materiału porównawczego... 323 IV. Identyfikacja autora maszynopisu... 323 4. Badania dokumentów powielonych... 324 I. Badania kopii kalkowych... 324 II. Badanie produktów urządzeń kopiujących... 325 5. Badania wydruków komputerowych... 327 I. Identyfikacja drukarki... 328 II. Identyfikacja urządzenia sterującego... 330 III. Identyfikacja autora... 331 6. Sfragistyka kryminalistyczna... 331 I. Metody fałszowania... 332 II. Badania identyfikacyjne... 333 7. Badania audiodokumentów... 334 I. Założenia identyfikacyjne... 335 II. Metody identyfikacji człowieka na podstawie mowy... 336 1. Metoda słuchowa... 336 2. Metody instrumentalne... 336 2.1. Badania wypowiedzi zarejestrowanych analogowo... 336 2.2. Identyfikacja zapisów na nośnikach cyfrowych... 337 3. Inne badania identyfikacyjne... 339 3.1. Badania autentyczności zapisów... 340 3.2. Badania sprzętu... 340 III. Przygotowanie materiału do badań... 340 1. Zbieranie materiału kwestionowanego... 341 2. Kompletowanie materiału porównawczego... 341 2.1. Materiał bezwpływowy... 341 2.2. Materiał wpływowy... 342 8. Dokumenty elektroniczne... 342 Rozdział XVII. Identyfikacja na podstawie zapachu (identyfikacja osmologiczna)... 345 1. Wprowadzenie... 346 2. Badanie identyfikacyjne śladów zapachowych ludzi... 348 3. Wartość diagnostyczna identyfikacji osmologicznej dokonanej z użyciem psów... 352 4. Przyszłość ekspertyzy osmologicznej... 354 Rozdział XVIII. Identyfikacja narzędzi, śladów obuwia i śladów pojazdów... 357 1. Wprowadzenie... 357 2. Identyfikacja narzędzi... 358 I. Mechanizm powstawania śladów... 358 II. Ujawnianie i zabezpieczenie śladów działania narzędzi... 359
Spis treści XI III. Badania porównawcze... 360 IV. Badania identyfikacyjne przedmiotów rozdzielonych... 362 V. Odczytywanie zatartych znaków... 365 VI. Wybrane zagadnienia procesowe... 367 3. Identyfikacja śladów ruchu pojazdów i śladów stóp... 367 I. Powstawanie śladów... 367 II. Ichnogram... 368 III. Ślady pojazdów... 370 IV. Ujawnianie i zabezpieczanie śladów... 370 V. Badania identyfikacyjne... 372 VI. Metody identyfikacji zwierząt na podstawie śladów pozostawionych na miejscu zdarzenia... 373 Rozdział XIX. Badania identyfikacyjne broni palnej i śladów jej użycia... 375 1. Pojęcie, klasyfikacja i własności grupowe broni palnej... 376 2. Amunicja... 381 3. Kierunki kryminalistycznych badań broni palnej i śladów jej użycia 384 I. Identyfikacja broni na podstawie wystrzelonego pocisku... 384 II. Identyfikacja broni na podstawie łuski... 386 III. Określenie odległości i kierunku strzału... 389 IV. Ocena przestrzelin ustalanie odległości z jakiej strzelano... 391 V. Identyfikacja osoby, która strzelała... 395 1. Na podstawie śladów podejrzanego pozostawionych na broni... 395 2. Na podstawie śladów produktów spalania powstałych przy strzale pozostałych na ciele podejrzanego... 395 3. Na podstawie śladów broni pozostawionych na ciele podejrzanego... 398 VI. Inne badania... 399 4. Wartość diagnostyczna identyfikacji broni na podstawie śladów pozostawionych na pocisku i łusce... 401 5. Zabezpieczenie do badań broni palnej i amunicji oraz śladów jej użycia... 401 6. Kartoteki i zbiory broni palnej, pocisków i łusek... 403 Rozdział XX. Badania fizykochemiczne... 405 1. Wprowadzenie... 405 2. Przygotowanie materiału do badań... 406 3. Zlecenie ekspertyzy... 408 4. Metody badań... 409 5. Kwestie poznawcze w badaniach fizykochemicznych... 412 Rozdział XXI. Identyfikacja przez badanie śladów emocjonalnych... 415 1. Wprowadzenie do problematyki psychologii emocji... 417 2. Pojęcie śladu emocjonalnego... 419
XII Spis treści 3. Badanie poligraficzne... 420 I. Istota badania poligraficznego... 420 II. Wykorzystanie poligrafu w praktyce śledczej... 422 III. Przebieg badania... 423 IV. Wartość diagnostyczna badania poligraficznego... 434 V. Dopuszczalność badań poligraficznych... 436 1. Stosowanie poligrafu poza śledztwem... 440 2. Poligraf w innych krajach... 441 VI. Instrumentalne metody wykrywania śladów emocjonalnych na podstawie zmian głosu... 443 VII. Inne instrumentalne metody detekcji kłamstwa... 444 VIII. Nowe kierunki poszukiwań w zakresie instrumentalnych metod detekcji nieszczerości... 445 Rozdział XXII. Nowe metody identyfikacji i innych badań... 447 Indeks rzeczowy... 453