1. Odniesienie do Podstawy Programowej a) Cele kształcenia Protokół doświadczenia IBSE III etap GIMNAZJUM ZADANIE 4 Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych; zna związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływ na środowisko naturalne; wykonuje proste obliczenia dotyczące praw chemicznych. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne. b) Treści nauczania Uczeń: 1.4: wyjaśnia różnice pomiędzy pierwiastkiem a związkiem chemicznym; 1.6: posługuje się symbolami (zna i stosuje do zapisywania wzorów) pierwiastków: H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg; 3.1: opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej; podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną; 3.3: definiuje pojęcia: reakcje egzoenergetyczne (jako reakcje, którym towarzyszy wydzielanie się energii do otoczenia, np. procesy spalania) i reakcje endoenergetyczne (do przebiegu których energia musi być dostarczona, np. procesy rozkładu pieczenie ciasta); 5.1: bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie; 8.1: wymienia naturalne źródła węglowodorów; 8.4: obserwuje i opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (reakcje spalania) alkanów na przykładzie metanu i etanu; 8.5: wyjaśnia zależność pomiędzy długością łańcucha węglowego a stanem skupienia alkanu; 8.8: projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych; 9.2: bada właściwości etanolu; opisuje właściwości i zastosowania metanolu i etanolu; zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu; opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki; 9.5: bada i opisuje właściwości kwasu octowego (reakcja dysocjacji elektrolitycznej, reakcja z zasadami, metalami i tlenkami metali); 9.6: wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji; zapisuje równania reakcji pomiędzy prostymi kwasami karboksylowymi i alkoholami jednowodorotlenowymi; tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi; planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie; 1 S t r o n a
9.9: opisuje właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych; projektuje doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od palmitynowego lub stearynowego; 9.11: opisuje budowę i właściwości fizyczne i chemiczne pochodnych węglowodorów zawierających azot na przykładzie amin (metyloaminy) i aminokwasów (glicyny); 9.14: wymienia pierwiastki, których atomy wchodzą w skład cząsteczek cukrów; dokonuje podziału cukrów na proste i złożone; 9.17: opisuje występowanie skrobi i celulozy w przyrodzie; podaje wzory sumaryczne tych związków; wymienia różnice w ich właściwościach; opisuje znaczenie i zastosowania tych cukrów; wykrywa obecność skrobi w różnych produktach spożywczych. 2. Słowa kluczowe terminy, które Uczeń: a) powinien znać przystępując do zajęć: związki organiczne: w tym węglowodory i ich pochodne, próby charakterystyczne dla wybranych grup funkcyjnych chemii organicznej, reakcje strącania, analiza jakościowa, problem badawczy, hipoteza, wniosek, warunki doświadczenia, próba kontrolna, próba badawcza. b) przyswoi w czasie zajęć: próby porównawcze, złożona analiza jakościowa. 2 S t r o n a
Doświadczenie IBSE Karta pracy ucznia imię i nazwisko uczestnika zajęć: Wybrane analizy organiczne produktów spożywczych Uwaga: należy pracować w ubraniu ochronnym z zastosowaniem regulaminu BHP pracowni chemicznej. 1. Protokół doświadczenia IBSE Na stole masz przygotowany sprzęt: odczynniki: probówki, łapy do probówek, palnik, zapałki, łyżeczka, łuczywo, folia aluminiowa, szalki Petriego, pipety Pasteura, roztwory: siarczan(vi) miedzi(ii), wodorotlenek sodu, stężony kwas azotowy(v) do dyspozycji u, jodyna, wodny roztwór zawierający brom, sudan III, azotan(v) srebra, woda amoniakalna, papierki ołowiowe, uniwersalne papierki wskaźnikowe. materiał badawczy: napój aloesowy, jajo kurze, śmietanka około 30%-owa. Zapoznaj się z nim oraz: sformułuj problem badawczy/problemy badawcze, które możesz rozwiązać za pomocą zgromadzonego sprzętu i materiału (w odniesieniu do tematu pracy): sformułuj możliwą hipotezę/hipotezy do problemu badawczego/problemów badawczych: 3 S t r o n a
zapisz czynności, jakie będziesz wykonywać w celu weryfikacji hipotezy/hipotez: zrealizuj doświadczenie według własnego planu; udokumentuj doświadczenie (wykonaj pomiary, zanotuj obserwacje): dokonaj analizy wyników: 4 S t r o n a
2. Wnioskowanie (z doświadczenia i metody jego wykonania) Czy na podstawie analizy wyników możesz wyprowadzić wniosek? [ ] TAK [ ] NIE Jeśli uważasz za możliwe wnioskowanie to sformułuj wniosek/ wnioski z tego doświadczenia: 3. Ewaluacja pracy Jakie udoskonalenia w procedurze tego doświadczenia wprowadziłabyś/wprowadziłbyś, aby wyniki były wiarygodniejsze, a wnioskowanie bardziej uprawnione? 4. Odniesienie eksperymentu laboratoryjnego do życia codziennego 5. Kryteria oceny na zajęciach wykonanie zadania praca w zespole prezentacja wyników Skala ocen: od 1 do 5, gdzie 1 to najsłabsza, a 5 najwyższa 5 S t r o n a