PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE II LO im.jana Pawła II w Zduńskiej Woli

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE II LO im.jana Pawła II w Zduńskiej Woli Celem PSO jest ustalenie jasnych zasad współpracy ucznia i nauczyciela przedmiotu. 1. Każda ocena jest jawna. Komentarz do oceny powinien zawierać wskazówki dla ucznia, w jaki sposób może on w przyszłości poprawić swoje osiągnięcia edukacyjne z przedmiotu. 2. Wymagania edukacyjne formułowane są na podstawie podstawy programowej oraz realizowanego programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w liceum ogólnokształcącym. 3. Oceny cząstkowe uczeń uzyskuje za: sprawdziany wiadomości z działu tematycznego informacje o planowanym sprawdzianie uczeń otrzymuje z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem / na prośbę uczniów nauczyciel przedstawia szczegółowy zakres materiału podlegający sprawdzeniu/ kartkówki z trzech ostatnich tematów odpowiedź ustną (dotyczy trzech ostatnich tematów lekcyjnych lub powtórzenia wiadomości z działu ) aktywność -oceniana przy pomocy +, za 5 + uczeń otrzymuje ocenę bdb przygotowanie prezentacji multimedialnej na zaproponowany przez nauczyciela temat, uczeń może po uzgodnieniu z nauczycielem zrealizować temat wybrany samodzielnie projekty indywidualne i grupowe * pisemne i ustne analizy tekstów źródłowych / praca indywidualna lub w grupach /, pracę z kartami pracy ( ćwiczeniami ) prace domowe uczeń może uzyskać dodatkowe oceny za sukcesy odnoszone w konkursach i olimpiadach przedmiotowych ocenie podlega także znajomość bieżących wydarzeń z kraju i ze świata ( politycznych, gospodarczych i społecznych )

4. Ocena semestralna i końcowa nie są średnią arytmetyczną ocen cząstkowych, największe znaczenie przypisuje się ocenom z prac kontrolnych i odpowiedziom ustnym na powtórzeniach wiadomości. Ze względu na specyfikę przedmiotu wpływ na ocenę końcową ma także aktywność ucznia. 5. Każdy uczeń musi posiadać na lekcji podręcznik wraz z jego obudową (zeszyt ćwiczeń, teksty źródłowe, maturalne karty pracy ) oraz zeszyt lekcyjny, w którym na bieżąco prowadzi notatki. 6. Uczeń ma prawo zgłoszenia jednego nieprzygotowania w ciągu semestru, jeśli przedmiot jest realizowany w ciągu jednej godziny w tygodniu, dwóch jeżeli liczba godzin jest większa. 7. Nieprzygotowanie obejmuje odpowiedzi ustne z trzech ostatnich lekcji, prace domowe i kartkówki, nie zwalnia ucznia z aktywnego udziału w bieżącej lekcji. 8. Uczeń nieobecny na sprawdzianie ma obowiązek napisać go na pierwszej lekcji na której jest obecny. Fakt gotowości do zaliczenia sprawdzianu uczeń zgłasza nauczycielowi na początku zajęć. 9. Uczeń, który opuścił sprawdzian z przyczyn nieusprawiedliwionych, otrzymuje ocenę niedostateczną. 10. Obowiązkiem ucznia jest odrabianie zadawanych prac domowych, nie wywiązywanie się z tego obowiązku skutkuje ocena niedostateczną. 11. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% lekcji, może nie być klasyfikowany z przedmiotu. Nie może być także klasyfikowany uczeń, który uchyla się od oceniania i nie uzyskał minimalnej liczby ocen / dwie oceny w przypadku jednej godziny w tygodniu, trzy oceny w przypadku większej liczby godzin/. 12. Warunki poprawy ocen: uczeń ma możliwość poprawienia stopnia ze sprawdzianu w formie i czasie określonym przez nauczyciela, nie później niż w ciągu 14 dni od terminu pracy uczeń ma obowiązek pisemnej poprawy sprawdzianu, z którego otrzymał ocenę niedostateczną

każda ocena uzyskana z poprawy jest wpisywana przez nauczyciela do dziennika. kartkówki z trzech ostatnich lekcji nie podlegają poprawie. 13. Na wyrażoną stopniem ocenę mogą mieć wpływ także, długookresowe prace uczniów np. przygotowanie i przeprowadzenie imprez klasowych czy szkolnych związanych tematycznie z przedmiotem. 14. Ocena prac pisemnych / sprawdziany z działów, kartkówki i inne punktowane prace pisemne / odbywa się według podanej skali: 100%-90% pkt. ocena bardzo dobra 89%-70% pkt. ocena dobra 69%-55% pkt. ocena dostateczna 54%-40% pkt. ocena dopuszczająca 39% i mniej pkt. ocena niedostateczna 15. Nauczyciel omawia szczegółowo wyniki każdego sprawdzianu/pracy pisemnej podając punktację i przyjęte kryteria oceniania. Opracowała: B. Pluta-Maćkowska

Zakres podstawowy Plan wynikowy z wymaganiami na poszczególne oceny Wymagania podstawowe: oceny dopuszczająca i dostateczna Wymagania ponadpodstawowe: oceny dobra, bardzo dobra, celująca Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu. Temat lekcji Wymagania na poszczególne oceny Zagadnienia dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca 1. Obywatelstwo polskie i unijne - istota obywatelstwa - nabywanie i uzyskiwanie obywatelstwa - obywatelstwo polskie - obywatelstwo unijne - obywatelstwo a narodowość - społeczeństwo obywatelskie - obywatelskie nieposłuszeństwo - wyjaśnia znaczenie obywatelstwo, społeczeństwo obywatelskie, państwo prawa, - wymienia dwa podstawowe sposoby nabywania obywatelstwa (prawo krwi, prawo ziemi) - wymienia podstawowe prawa i obowiązki obywatela zapisane w Konstytucji RP Rozdział I: Obywatel - wyjaśnia znaczenie - wyjaśnia znaczenie terminu: obywatelskość, nieposłuszeństwo pluralizm polityczny, obywatelskie decentralizacja - wskazuje różnice władzy państwowej między - przedstawia obywatelstwem a sposób nabywania narodowością obywatelstwa w - wymienia i opisuje inne niż prawo krwi i - wyjaśnia znaczenie prawo ziemi posiadania sposoby uzyskania obywatelstwa obywatelstwa polskiego i unijnego, - charakteryzuje - wymienia i opisuje sposób nadawania warunki rozwoju obywatelstwa społeczeństwa polskiego i zrzekania obywatelskiego się go - opisuje cechy charakterystyczne społeczeństwa obywatelskiego - - wyjaśnia znaczenie terminu: subsydiarność - wskazuje uprawnienia wynikające z posiadania obywatelstwa unijnego - wskazuje przykłady obywatelskiego nieposłuszeństwa - ocenia korzyści płynące z posiadania obywatelstwa, w tym obywatelstwa unijnego - ocenia, czy społeczeństwo polskie spełnia kryteria społeczeństwa obywatelskiego

2. Proces wyborczy - relacje władzaobywatel - formy sprawowania władzy przez obywateli - rola wyborów we współczesnej demokracji - prawo wyborcze - cenzus wyborczy - przymiotniki wyborcze - charakterystyka wyborów w - referendum ogólnokrajowe i lokalne 3. Życie publiczne - życie publiczne - inicjatywa obywatelska - petycja, skarga i list otwarty - manifestacje, demonstracje i pikiety - strajki - wyjaśnia znaczenie demokracja pośrednia, demokracja bezpośrednia, czynne prawo wyborcze, bierne prawo wyborcze - wskazuje różnice między demokracją pośrednią a bezpośrednią - określa cenzus wyborczy obowiązujący w - wyjaśnia znaczenie inicjatywa obywatelska, petycja, list otwarty - pisze petycję według wzoru - wyjaśnia znaczenie suwerenność narodu, prawo wyborcze, kodeks wyborczy, referendum - wyjaśnia rolę wyborów w państwie demokratycznym - wymienia przymiotniki wyborcze - wymienia rodzaje referendum przyjęte w prawodawstwie polskim - wyjaśnia znaczenie życie publiczne, skarga, zgromadzenie, strajk - opisuje zasady i sposób zalegalizowania zgromadzenia - wyjaśnia cele, przedstawia cechy charakterystyczne obywatelskiego nieposłuszeństwa - charakteryzuje zasady przeprowadzania wyborów w - przedstawia zasady głosowania poza miejscem zamieszkania - charakteryzuje zasady przeprowadzania referendum lokalnego i ogólnokrajowego - wskazuje różnice między petycja, skargą i listem otwartym oraz wymienia elementy tych pism - wymienia i charakteryzuje inne - wyjaśnia znaczenie terminu: uczestnictwo polityczne - wymienia formy partycypacji obywateli w życiu politycznym państwa - opisuje przebieg procesu legislacyjnego obywatelskiego projektu ustawy - ocenia znaczenie wyborów dla współczesnej demokracji - ocenia wpływ aktywności obywatelskiej na kształtowanie się życia publicznego

4. Jak załatwić sprawę w urzędzie? 5. Informacja publiczna i e-urząd - administracja publiczna i jej struktura - administracja rządowa - administracja samorządowa - kompetencje urzędów w - podstawowe dokumenty współczesnego obywatela ( dowód osobisty, paszport, prawo jazdy) - zasady rejestracji pojazdu - informacja publiczna i jej charakterystyka - sposoby udostępniania informacji publicznej - prawa obywatela wobec urzędu - skuteczne załatwianie sprawy - odwołanie od - wie, gdzie i w jaki sposób uzyskać dowód osobisty, paszport i prawo jazdy oraz zarejestrować pojazd - wypełnia wniosek o wydanie dowodu osobistego - wyjaśnia znaczenie terminu: informacja publiczna - wskazuje elementy składowe podania - pisze podanie - wymienia cele i rodzaje strajku (ostrzegawczy, zakładowy) - zna zasady prawidłowego wypełniania formularzy - wyjaśnia znaczenie administracja publiczna, administracja rządowa, administracja samorządowa - wymienia organy administracji publicznej w - wyjaśnia znaczenie terminu: urząd elektroniczny - opisuje cechy charakterystyczne informacji publicznej - wymienia sposoby udostępniania informacji publicznej - charakteryzuje prawa obywatela niż ostrzegawczy i zakładowy formy strajku - wyjaśnia znaczenie terminu: służba cywilna - wyjaśnia, jaką funkcję pełni dowód osobisty - wyjaśnia sposób odwoływania się od decyzji urzędu - pisze odwołanie od decyzji urzędu - charakteryzuje strukturę i zadania administracji rządowej i samorządowej - wymienia rodzaje paszportów i ich cechy charakterystyczne - wymienia przykłady spraw i opisuje sposób ich załatwiania za pośrednictwem epuap - wypełnia wniosek o udostępnienie informacji publicznej - ocenia stopień znajomości procedur podejmowania decyzji administracyjnych - ocenia działalność urzędów w - ocenia znaczenie dostępu do informacji publicznej dla funkcjonowanie demokratycznego społeczeństwa

1. Prawo i jego funkcje decyzji - Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (epuap). - pojęcie i funkcje prawa - charakter i rodzaje norm społecznych - norma prawna a przepis prawny - prawo naturalne i pozytywne - praworządność - rodziny prawa - cechy systemu prawnego - zasady prawa - kultura prawna i postawy obywateli wobec prawa - wyjaśnia znaczenie prawo, praworządność - wymienia rodzaje norm społecznych - wymienia postawy obywateli wobec prawa wobec rządu - wymienia ułatwienia, jaki niesie obywatelom e-urząd Rozdział II: Prawo - wyjaśnia znaczenie norma prawna, przepis prawny, kultura prawna - opisuje rodzaje norm społecznych - charakteryzuje funkcje prawa - wymienia i opisuje najczęściej stosowane zasady prawa wywodzące się z prawa rzymskiego - charakteryzuje postawy obywateli wobec prawa - wyjaśnia znaczenie prawo naturalne, prawo pozytywne, prawo stanowione - opisuje cechy charakterystyczne norm społecznych - charakteryzuje rodziny prawa i podaje ich przykłady - opisuje cechy systemu prawnego - wyjaśnia znaczenie prawo zwyczajowe, prawo powszechne zwyczajowe - rozpoznaje części składowe normy prawnej - wskazuje różnice między prawem naturalnym a pozytywnym - ocenia postawy obywateli wobec prawa - ocenia kulturę prawną społeczeństwa w 2. Źródła i obszary prawa - źródła prawa - źródła poznania prawa - hierarchia aktów prawnych w - prawo wspólnotowe jako - wymienia źródła prawa obowiązujące w - przedstawia podział prawa - wyjaśnia znaczenie źródła prawa, prawo wewnętrzne, prawo międzynarodowe, prawo publiczne, - charakteryzuje źródła prawa obowiązujące w i zna ich hierarchię - wymienia cechy - wyjaśnia znaczenie terminu: prawo wspólnotowe - rozróżnia i opisuje źródła prawa - ocenia problem zależności między prawem unijnym a prawem polskim

3. Gałęzie prawa wewnętrznego 4. Władza sądownicza w źródło prawa w - podział prawa - stosowanie prawa - gałęzie polskiego prawa wewnętrznego - prawo karne i jego zasady - prawo cywilne - prawo administracyjne - inne ważniejsze gałęzie prawa w i ich cechy charakterystyczne. - charakterystyka władzy sądowniczej - dwuinstancyjność sądownictwa - wyjaśnia znaczenie kodeks, przestępstwo, grzywna - wymienia rodzaje kar przewidzianych w polskim Kodeksie karnym - wyjaśnia znaczenie sędzia, ławnik prawo prywatne, prawo materialne, prawo formalne - opisuje podział prawa - opisuje etapy działalności prawnej - wyjaśnia znaczenie osoba fizyczna, osoba prawna, akt administracyjny - wymienia źródła prawa karnego, cywilnego i administracyjnego - przedstawia cechy charakterystyczne prawa karnego, cywilnego i administracyjnego - wymienia inne niż prawo karne, cywilne i administracyjne gałęzie prawa w - wyjaśnia znaczenie kasacja, apelacja, skarga charakterystyczne prawa wewnętrznego, międzynarodowego, publicznego, prywatnego, materialnego i formalnego - opisuje zasady obowiązujące w prawie karnym - wyjaśnia różnicę między zdolnością prawną a zdolnością do czynności prawnych - opisuje podział prawa cywilnego - charakteryzuje inne niż prawo karne, cywilne i administracyjne gałęzie prawa w - omawia zasady, jakimi powinni kierować się wspólnotowego - wskazuje różnice między poszczególnymi rodzajami prawa - charakteryzuje relacje prawne przewidziane w prawie administracyjnym - przedstawia podział aktów administracyjnych i wskazuje ich przykłady - charakteryzuje skład i zadania Krajowej Rady - ocenia problem nadmiernej ilości regulacji prawnych w - ocenia problem zaostrzania kar za najcięższe przestępstwa - ocenia rolę ławników w systemie sądownictwa

5. Postępowanie sądowe - struktura władzy sądowniczej w - Krajowa Rada Sądownictwa - Sąd Najwyższy - sądy powszechne - sędziowie sądów powszechnych - ławnicy - sądy administracyjne i wojskowe - Trybunał Konstytucyjny - Trybunał Stanu - postępowanie sądowe - sprawy cywilne - sprawy karne -sprawy administracyjne - proces cywilny - pozew w procesie cywilnym - proces karny - zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa - sądy polubowne - charakteryzuje strukturę władzy sądowniczej w - wyjaśnia znaczenie postępowanie sądowe, strona powodowa (powód), strona pozwana (pozwany), - wymienia uczestników procesu cywilnego i procesu karnego konstytucyjna - omawia zasady funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w - wyjaśnia, na czym polega immunitet sędziowski oraz konstytucyjne zasady niezawisłości i nieusuwalności sędziów - omawia zadania ławników - wyjaśnia znaczenie przestępstwo, wykroczenie, mediacja, sąd polubowny - wskazuje przykłady spraw rozpatrywanych przez sądy cywilne, karne i administracyjne - wymienia prawa sędziowie i członkowie trybunałów - przedstawia warunki, jakie musi spełniać kandydat na ławnika i sposób jego wyboru - opisuje zadania Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych - przedstawia uprawnienia Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu - charakteryzuje przebieg procesu cywilnego i procesu karnego - wskazuje różnice między procesem cywilnym i karnym - wyjaśnia sposób postępowania po złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa Sądownictwa - opisuje strukturę Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu - charakteryzuje procedurę wszczynania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i Trybunałem Stanu - wyjaśnia znaczenie postępowanie procesowe, postępowanie nieprocesowe, postępowanie przygotowawcze - wskazuje różnice między postępowaniem procesowym a polskiego - ocenia rolę mediacji w postępowaniu sądowym - ocenia świadomość prawną społeczeństwa polskiego

6. Organy ścigania - prokuratura i jej struktury - zadania prokuratury - Krajowa Rada Prokuratury - policja struktura i zadania - działalność i uprawnienia policji - zadania innych służb mundurowych - dzielnicowy - prokuratura i policja w postępowaniu karnym - formy postępowania przygotowawczego - Interpol - omawia cele i strukturę policji - opisuje zadania policji i innych służb mundurowych - wymienia uprawnienia policjantów ofiary, świadka i oskarżonego w procesie karnym - omawia cele i strukturę prokuratury - charakteryzuje zadania prokuratorów - charakteryzuje formy działania i zadania dzielnicowych - wyjaśnia rolę policji i prokuratury w postępowaniu karnym - wymienia cechy dobrego mediatora - sporządza według wzoru pozew w procesie cywilnym i zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa - opisuje strukturę prokuratury - opisuje sposób powoływania i uprawnienia prokuratora generalnego - wyjaśnia, jakie znaczenie dla działalności prokuratury ma jej hierarchiczność - charakteryzuje różne sfery działalności policji nieprocesowym - omawia sposób postępowania przed sądem polubownym - omawia zadania Krajowej Rady Prokuratorów - wskazuje różnice między śledztwem a dochodzeniem - omawia skutki postępowania przygotowawczego - opisuje strukturę i zadania Interpolu - ocenia poziom i poczucie bezpieczeństwa współczesnych Polaków 7. Nieletni wobec prawa - przestępczość nieletnich - rozumie pojęcia: - rozumie pojęcie: - charakteryzuje - omawia - ocenia poziom

- odpowiedzialność prawna nieletnich - sądy rodzinne - środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - przepisy prawne dotyczące sprzedaży narkotyków i alkoholu nieletnim oraz palenia w miejscach publicznych - konsekwencje zażywania alkoholu i narkotyków oraz palenia papierosów - proces resocjalizacji nieletniego w prawie cywilnym i karnym - wymienia przejawy demoralizacji nieletnich i popełniane przez nich czyny karalne - omawia konsekwencje zażywania alkoholu i narkotyków oraz palenia papierosów procesu resocjalizacji - określa granice prawnej odpowiedzialności nieletnich - omawia zadania sądów rodzinnych - wymienia środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - charakteryzuje przepisy prawne dotyczące sprzedaży narkotyków i alkoholu nieletnim oraz palenia w miejscach publicznych sposób funkcjonowania sądów rodzinnych w sprawach przestępczości nieletnich - opisuje środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - omawia zasady niezbędne w skutecznym procesie resocjalizacji przestępczość nieletnich na przykładzie wybranych artykułów z Kodeksu wykroczeń - przedstawia uwarunkowania rozstrzygania spraw nieletnich przez organy państwowe przestępczości wśród nieletnich i problem zaostrzenia kar wobec nich 1. Czym są prawa? - prawa i ich charakter - historia praw - Powszechna deklaracja praw - generacje praw - prawa - dokumenty - wyjaśnia znaczenie terminu: prawa - omawia charakter praw - wymienia fundamentalne dla praw dokumenty stworzone przez Rozdział III: Prawa - wymienia prawa zapisane w Powszechnej deklaracji praw oraz prawa dziecka zapisane w Konwencji praw dziecka - rozróżnia i - wymienia prawa przynależne do konkretnej generacji praw - omawia strukturę i zadania instytucji stojących na straży praw - opisuje historię praw - wymienia historyczne akty prawne, które miały wpływ na kształtowanie się praw - charakteryzuje treść dokumentów - ocenia problem tzw. czwartej generacji praw

2. Międzynarodowy system ochrony praw - prawa - instytucje. - Konwencja praw dziecka - system ochrony praw (Organizacja Narodów Zjednoczonych, Rada Europy, Unia Europejska) - Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu i jego zadania - Europejska Karta Społeczna - Urząd Komisarza Praw Człowieka Rady Europy - Unia Europejska a prawa - Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie - Prawa a organizacje pozarządowe Radę Europy i ONZ - wymienia prawa uregulowane w Europejskiej Karcie Społecznej oraz Karcie praw podstawowych - wymienia ważniejsze organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony praw charakteryzuje generacje praw - wymienia instytucje, które stoją na straży praw - wyjaśnia, jak funkcjonuje system ochrony praw - omawia zadania ONZ, Rady Europy i Unii Europejskiej w dziedzinie praw - wymienia zadania OBWE - wyjaśnia wpływ organizacji pozarządowych na przestrzeganie praw - charakteryzuje zadania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - omawia wpływ Unii Europejskiej na kształtowanie europejskiego systemu ochrony praw - omawia strukturę ONZ, Rady Europy i Unii Europejskiej i jej wpływ na przestrzeganie praw - charakteryzuje zasady funkcjonowania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - charakteryzuje cele i zadania dotyczących praw, uchwalonych przez Radę Europy i ONZ - opisuje zasady i sposób składania skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - wypełnia formularz skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka według wzoru - omawia zadania Komisarza Praw Człowieka Rady Europy - wyjaśnia okoliczności powstania OBWE i jej strukturę - ocenia sposoby i skuteczność metod walki z łamaniem praw

(Amnesty International, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Human Rights Watch) ważniejszych organizacji pozarządowych działających na rzecz ochrony praw 3. Ochrona praw i wolności w 4. Łamanie praw - prawa w Konstytucji RP - Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich - Urząd Rzecznika Praw Dziecka - prawo do prywatności - prawa jednostki w kontaktach z mediami - skarga konstytucyjna - przyczyny łamania praw - wymienia prawa oraz wolności i obywatela zapisane w Konstytucji RP - wyjaśnia, na czym polega prawo do prywatności i wskazuje jego zakres - określa prawa jednostki w kontaktach z mediami - wyjaśnia znaczenie - wyjaśnia, jakie są prawne uwarunkowania ograniczenia praw i wolności zapisanych w Konstytucji RP - charakteryzuje zadania rzecznika praw i rzecznika praw dziecka - wyjaśnia znaczenie - opisuje sposób powoływania oraz funkcjonowania rzecznika praw i rzecznika praw dziecka - przedstawia zasady składania skargi konstytucyjnej - wyjaśnia, na czym - wyjaśnia zasady i procedury zwracania się z wnioskiem do rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka - pisze skargę do rzecznika praw obywatelskich według wzoru - wskazuje elementy skargi konstytucyjnej oraz skutki prawne jej uznania przez Trybunał Konstytucyjny - wskazuje różnice - ocenia problem ochrony praw i wolności w - uzasadnia, że

1. System edukacji w - międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych - łamanie praw kobiet - łamanie praw dziecka - wolność wyznania - problem uchodźców - łamanie praw w Europie (nacjonalizm, szowinizm, rasizm, antysemityzm, ksenofobia) - dopuszczalne ograniczenie praw - charakterystyka polskiego systemu edukacji - zadania MEN i samorządów - zadania szkoły - statut i inne szkolne dokumenty nacjonalizm, rasizm, antysemityzm - wymienia przyczyny łamania praw - przedstawia zadania szkoły - wymienia prawa i obowiązki ucznia - wyjaśnia, jakie są konsekwencje niedopełniania szowinizm, ksenofobia - charakteryzuje przyczyny łamania praw - wskazuje przykłady państw, w których nie przestrzega się praw lub są one zagrożone - omawia przykłady łamania praw kobiet i dzieci - podaje przykłady łamania wolności wyznania - wymienia przyczyny uchodźstwa we współczesnym świecie Rozdział IV: Edukacja i praca - charakteryzuje system edukacji w - wyjaśnia, jaką rolę w szkole pełni statut polega międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych - przedstawia cele i zasady konwencji genewskich i uzupełniających je protokołów - omawia sytuację uchodźców we współczesnym świecie - charakteryzuje przejawy nacjonalizmu, szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii - wyjaśnia, w jakich okolicznościach można ograniczyć prawa - wymienia zadania MEN i samorządów lokalnych w dziedzinie edukacji - wymienia inne niż statut dokumenty obowiązujące w w przestrzeganiu praw między rozwiniętymi krajami demokratycznymi a państwami, które powstały w XX w. i nie mają tradycji demokratycznych - opisuje działalność Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców - wyjaśnia, na czym polegają zadania szkoły w zakresie nauczania i pracy opiekuńczowychowawczej nacjonalizm, szowinizm, rasizm, antysemityzm i ksenofobia stanowią przykłady łamania praw - ocenia przejawy nacjonalizmu, szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii - ocenia skuteczność polskiego systemu edukacji

2. Polskie szkoły wyższe - prawa i obowiązki uczniów - postępowanie w sytuacji złamania praw ucznia - konsekwencje niedopełniania obowiązków szkolnych - organizacja studiów system boloński - zalety i wady systemu bolońskiego - wybór kierunków studiów - zasady przyjmowania kandydatów na uczelnie wyższe - warunki przyjęć na uczelnie - charakterystyka wybranych kierunków studiów - kształcenie ustawiczne - edukacyjne programy unijne - program Comenius obowiązków szkolnych - określa kryteria wyboru kierunku studiów - wyjaśnia, na czym polega kształcenie ustawiczne - wyjaśnia, na czym polega system boloński w organizacji studiów wyższych - przedstawia zasady i warunki przyjęć na wyższe uczelnie - wymienia edukacyjne programy unijne szkole - opisuje procedurę postępowania w przypadku złamania praw ucznia - charakteryzuje wybrane kierunki studiów - wyjaśnia, na czym polega istota programu Comenius - przedstawia przebieg postępowania kwalifikacyjnego na wybrany kierunek studiów i sposób obliczania ilości punktów - charakteryzuje ofertę edukacyjnych programów unijnych 3. Kształcenie za - możliwości - ocenia system boloński wskazując jego zalety i wady - ocenia znaczenie kształcenia ustawicznego dla gospodarki i społeczeństwa

granicą 4. Podróżowanie po Europie i świecie 5. Praca w i za granicą kształcenia za granicą - charakterystyka kształcenia wyższego w wybranych krajach UE - matura międzynarodowa - program matury międzynarodowej - obywatel w podróży - utrata dokumentów za granicą - Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego - strefa Schengen i jej granice - charakterystyka zjawiska terroryzmu - praca młodzieży w UE - dziecko i młodociany a problem podejmowania - przedstawia zasady podejmowania studiów wyższych za granicą - wyjaśnia znaczenie strefa Schengen, terroryzm - wyjaśnia, w jaki sposób Ministerstwo Spraw Zagranicznych dba o interesy Polaków przebywających za granicą - wyjaśnia znaczenie umowazlecenie, umowa o dzieło, umowa o pracę - przedstawia zasady podejmowania studiów wyższych i warunki kształcenia się za granicą - przedstawia procedurę postępowania w przypadku utraty dokumentów lub problemów zdrowotnych podczas pobytu za granicą - wyjaśnia, jak funkcjonuje strefa Schengen - wymienia cechy charakterystyczne zjawiska terroryzmu - wyjaśnia znaczenie terminu: Europass - wyjaśnia uwarunkowania podejmowania - wyjaśnia, na czym polega program matury międzynarodowej - wymienia korzyści, jaki daje uczniom realizowanie programu matury międzynarodowej - opisuje dokumenty zdrowotne, niezbędne podczas pobytu za granicą - opisuje zasady przekraczania granic zewnętrznych i wewnętrznych strefy Schengen - charakteryzuje miejsca szczególnie narażone na terroryzm - wymienia formalności związane z rejestracją i podejmowaniem - charakteryzuje szkolnictwo wyższe w wybranych krajach UE - wyjaśnia okoliczności powstania strefy Schengen - omawia zasady przewozu żywności i leków w komunikacji samolotowej - opisuje sytuacje, które powinny wzbudzić obawy zagrożenia atakiem terrorystycznym - wyjaśnia, jaką rolę dla młodych ludzi mają uregulowania prawne - ocenia problem tzw. drenażu mózgów z punktu widzenia interesów Polski - ocenia rolę strefy Schengen dla obywateli Unii Europejskiej - ocenia problem emigracji ludzi młodych w poszukiwaniu pracy

pracy - praca młodocianych w - praca w Wielkiej Brytanii - podatki i umowy - Europass - powrót do kraju - przedstawia obowiązki pracodawcy zatrudniającego młodocianych pracowników pracy przez młodocianych - wymienia zasady zatrudniania młodocianych w - wyjaśnia rolę Europass w podejmowaniu pracy za granicą przez młodych ludzi pracy za granicą na przykładzie Wielkiej Brytanii - wyjaśnia różnice w umowach podpisywanych z młodymi pracownikami - wymienia ułatwienia w powrocie do kraju Polaków pracujących za granicą Europejskiego paktu na rzecz młodzieży - charakteryzuje dokumenty wchodzące w skład Europass - sporządza Europass-CV według wzoru

Zakres rozszerzony Plan wynikowy z wymaganiami na poszczególne oceny W centrum uwagi część 1 ( klasa II ) Wymagania podstawowe: oceny dopuszczająca i dostateczna Wymagania ponadpodstawowe: oceny dobra, bardzo dobra, celująca Temat lekcji Zagadnienia Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz: Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz: Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz: Wymagania wykraczające (ocena celująca) Uczeń potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz: Życie zbiorowe i jego reguły socjologia formy życia społecznego normy społeczne instytucje społeczne anomia konflikty społeczne rozwiązywanie zbiorowość, stosunki społeczne, społeczność, społeczeństwo, norma społeczna, instytucja społeczna, konflikt społeczny przedstawia rodzaje norm Społeczeństwo socjologia, więź społeczna, zależność społeczna, działanie społeczne, para, krąg społeczny, publiczność, wspólnota, wartości, konformizm zbiór społeczny, styczność przestrzenna, styczność społeczna, sankcje, anomia wymienia i opisuje rodzaje więzi społecznych zadania instytucji socjologia ogólna, socjologia szczegółowa, łączność psychiczna, innowacja, rytualizm, wycofanie, bunt, alienacja przedstawia wpływ poglądów Augusta ocenia sposoby rozwiązywania konfliktów

Socjalizacj a i kontrola społeczna konfliktów społecznych socjalizacja pierwotna i wtórna modele socjalizacji czynniki socjalizacji kontrola społeczna stygmatyzacja społeczna resocjalizacja społecznych wymienia przykłady instytucji społecznych podaje źródła konfliktów społecznych wychowanie, socjalizacja, uspołecznienie uzasadnia, dlaczego człowiek jest istotą społeczną tłumaczy, jaki wpływ na ma kontrola społeczna formy życia społecznego wymienia i opisuje formy zbiorowości omawia rodzaje norm społecznych opisuje funkcje norm społecznych przedstawia przykłady instytucji społecznych podaje elementy konfliktów społecznych natura ludzka, socjalizacja pierwotna, socjalizacja wtórna, porządek społeczny, kontrola społeczna, resocjalizacja etapy socjalizacji wymienia czynniki socjalizacji opisuje formy i środki kontroli społecznej społecznych opisuje przyczyny, przejawy i skutki anomii omawia sposoby rozwiązywania konfliktów dewiacja, stygmatyzacja różne modele socjalizacji opisuje czynniki socjalizacji omawia teorię stygmatyzacji społecznej tłumaczy, na czym polega proces resocjalizacji Comte a, Herberta Spencera, Emila Durkheima, Maxa Webera na badania socjologiczne fazy konfliktu społecznego. porównuje różne modele socjalizacji opisuje typy socjalizacji omawia mechanizmy procesów socjalizacyjnych ocenia wpływ czynników socjalizacji na przystosowanie młodych ludzi do funkcjonowania w zbiorowości ocenia skutki stygmatyzacji społecznej ocenia skutki resocjalizacji Grupy podział grup wyjaśnia wpływ ocenia różne

społeczne Rodzina Podziały społeczne społecznych, czynniki grupotwórcze cechy grupy społecznej pozycja i rola społeczna status społeczny grupy odniesienia rodzina w ujęciu historycznym i współczesnym cechy współczesnej rodziny modele rodziny nowe formy rodziny funkcje rodziny zróżnicowanie społeczne grupa społeczna, interakcja społeczna wymienia cechy grupy społecznej omawia funkcjonowanie małej grupy społecznej terminu: rodzina wymienia cechy współczesnej rodziny struktura piramida Maslowa, pozycja społeczna, rola społeczna, status społeczny rodzaje grup społecznych opisuje klasyfikację potrzeb według Abrahama Maslowa konkubinat, związek partnerski omawia cechy współczesnej rodziny nowe formy rodziny opisuje sytuację współczesnej rodziny w kategoria statystyczna, kategoria socjologiczna, kategoria społeczna, grupy odniesienia wymienia czynniki grupotwórcze omawia rodzaje ról społecznych i ich wpływ na funkcjonowanie grupy społecznej opisuje różne style kierowania grupą przedstawia i opisuje charakter i formy rodziny na przestrzeni wieków funkcje rodziny i sposoby ich realizacji przez rodziny współczesne omawia postawy rodzicielskie system liczebności, interakcji i więzi społecznych, celów, wartości i norm oraz poczucia odrębności i wspólnoty na sposób funkcjonowania grupy społecznej grupy odniesienia i omawia ich wpływ na społeczne funkcjonowanie jednostki modele rodziny ze względu na typ małżeństwa, wielkość, podział władzy i miejsce zamieszkania style kierowania grupą porównuje tradycyjny model rodziny ze współczesnym ocenia różne postawy rodzicielskie ocenia sytuację współczesnej rodziny w ocenia społeczne skutki nierówności

Problemy życia społeczne go w struktura i warstwa społeczna ruchliwość społeczna nierówności społeczne wykluczenie społeczne problem bezrobocia sytuacja niepełnosprawn ych perspektywy ludzi młodych społeczna, klasa, warstwa przedstawia przyczyny zróżnicowania społecznego terminu: bezrobocie przyczyny i skutki bezrobocia stratyfikacja społeczna, system klasowy, system warstwowy, struktura klasowo warstwowa, struktura społecznozawodowa, ruchliwość społeczna opisuje różne rodzaje stratyfikacji społecznej omawia przyczyny, przejawy i skutki nierówności społecznych wykluczenie społeczne, polityka społeczna omawia sposoby zwalczania bezrobocia główne problemy kastowy, ruchliwość pozioma, ruchliwość pionowa, awans, degradacja porównuje różne rodzaje stratyfikacji społecznej omawia procesy społeczne, które mają wpływ na trwałość i stabilność stratyfikacji społecznej różne rodzaje struktury społecznej wymienia przyczyny i rodzaje ruchliwości społecznej rodzaje bezrobocia omawia przyczyny i przejawy wykluczenia społecznego i ocenia sytuację niepełnosprawnych w kooptacja, zasada kumulatywnych korzyści opisuje i porównuje strukturę społeczeństwa polskiego czasów PRL i współcześnie opisuje następstwa wykluczenia społecznego omawia instrumenty aktywnej polityki społecznej społecznych ocenia perspektywy ludzi młodych w

Zmiana społeczna Naród i mniejszośc i narodowe przyczyny zmian społecznych reakcje na zmiany społeczne typy społeczeństw społeczeństwo współczesne formy zmian społecznych: rewolucja i reformy ruchy społeczne ruch kobiet ruch niepodległościo wy ruch praw obywatelskich czynniki narodotwórcze koncepcje narodu zmiana społeczna, rewolucja, reformy omawia przyczyny i skutki zmian społecznych naród, symbole narodowe, patriotyzm społeczne w i omawia możliwości ich rozwiązania proces społeczny, rozwój społeczny, regres społeczny, postęp społeczny, ruch społeczny społeczeństwo współczesne omawia istotę i złożoność ruchów społecznych świadomość narodowa, omawia problemy i ocenia perspektywy ludzi młodych w transformacja ustrojowa, ruch radykalny, ruch reformatorski, ruch emancypacyjny omawia sposoby i formy zmian społecznych oraz ocenia ich wpływ na jednostkę i społeczeństwo opisuje reakcje na zmiany społeczne wymienia i charakteryzuje typy społeczeństw tożsamość narodowa, dyfuzja, feminizm, ruch niepodległościowy non-violence, ruch praw obywatelskich ruchy społeczne na przykładzie ruchu kobiet, ruchu niepodległościoweg o i ruchu praw obywatelskich terminu: rekulturacja przedstawia ocenia ruchy społeczne na przykładzie ruchu kobiet, ruchu niepodległościowe go i ruchu praw obywatelskich ocenia postawy wobec ojczyzny i narodu ocenia

Procesy narodowo ściowe i społeczne tożsamość narodowa postawy wobec ojczyzny i narodu szowinizm rasizm antysemityzm mniejszości narodowe i etniczne w sytuacja prawna mniejszości etnicznych i narodowych integracja narodów w świecie zachodnim charakterystyka konfliktów między narodami konflikty na świecie polityka wymienia czynniki narodotwórcze terminu: integracja omawia przyczyny i przejawy konfliktów między narodami kosmopolityzm, rasizm, antysemityzm, nacjonalizm, mniejszość narodowa, mniejszość etniczna czynniki narodotwórcze opisuje postawy wobec ojczyzny i narodu przedstawia mniejszości narodowe i etniczne w migracja, imigrant omawia przyczyny i przejawy integracji w świecie zachodnim politykę państw wobec imigrantów przedstawia przeszkody w procesie integracji asymilacja, ksenofobia, szowinizm, wielokulturowość opisuje koncepcję etniczno-kulturową i polityczną tworzenia się narodu przedstawia negatywne postawy związane z postrzeganiem narodu sytuację prawną mniejszości narodowych i etnicznych w integracja kulturowa, repatriant, uchodźca omawia konflikty etniczne na przykładzie Hiszpanii i byłej Jugosławii problem imigrantów w poglądy Johanna G. Herdera i Romana Dmowskiego na genezę państwa wyjaśnia przyczyny, przejawy i skutki zanikania tożsamości narodowej omawia wybrane unie regionalne świata wymienia przykłady ważniejszych konfliktów, wojen i aktów terrorystycznych na świecie negatywne postawy związane z postrzeganiem narodu ocenia politykę państw wobec imigrantów ocenia problem imigrantów w

Instytucja państwa Obywatel i obywatels two państw wobec imigrantów integracja kulturowa i polityka integracji imigranci w definicja państwa procesy państwowotwór cze geneza państwa współczesne państwa funkcje państwa cechy państwa prawomocność władzy państwo a naród wzorce obywatelstwa nabywanie i zrzekanie się państwo, władza wymienia cechy państwa obywatelstwo, narodowość imigrantów w Europie Państwo i polityka wyjaśnia, na czym polega proces państwowotwórczy cechy państwa opisuje funkcje państwa tłumaczy, na czym polega prawomocność władzy prawo krwi, prawo ziemi omawia zasady terminu: legitymizacja przedstawia różne koncepcje definicji państwa tłumaczy, na czym polega zasada samostanowienia narodów opisuje firmy legitymizacji władzy obywatelskość, cnota obywatelska i porównuje teorie dotyczące genezy państwa przedstawia historyczne i współczesne przykłady ocenia wpływ zasady samostanowienia narodów na kształtowanie się współczesnej Europy ocenia postawę obywatelskiego nieposłuszeństwa

Polityka i kultura polityczna obywatelstwa obywatelstwo a narodowość prawa i obowiązki obywatela polskiego obywatelstwo unijne obywatelskie nieposłuszeństw o obywatelskość polityka interpretacja pojęcia politycy przywódcy polityczni mężowie stanu polityka a moralność kultura polityczna typy kultury politycznej przedstawia prawa i obowiązki obywatela w świetle Konstytucji RP terminu: polityka przedstawia różne interpretacje pojęcia polityki nabywania i zrzekania się obywatelstwa polskiego porównuje cechy charakterystyczne obywatelstwa z wyznacznikami narodowości wymienia uprawnienia wynikające z posiadania obywatelstwa unijnego terminu: przywódca polityczny opisuje cechy charakterystyczne przywódców politycznych wyjaśnia zależności między polityką a moralnością określa dokonania postaci: Henry ego Davida Thoreau, Martina Lutera Kinga, Mahatmy Gandhiego opisuje i porównuje wzorce obywatelstwa na przestrzeni dziejów postawę obywatelskiego nieposłuszeństwa omawia uznany kanon cnot obywatelskich mąż stanu, kultura polityczna opisuje proces kreowania przywódców politycznych i sposoby sprawowania przez nich władzy omawia elementy kultury politycznej obywatelskiego nieposłuszeństwa omawia poglądy Arystotelesa, Niccola Machiavellego, Carla Schmitta i Michela Foucaulta na istotę polityki przedstawia klasyfikację polityków według teorii Maxa Webera wyjaśnia związki między zjawiskami politycznymi a opisuje i ocenia kulturę polityczną w

Ideologie, doktryny i programy polityczne Systemy partyjne światopogląd i ideologia ideologia doktryna program prawica i lewica ideologie totalitarne faszyzm nazizm komunizm doktryna konserwatywna doktryna liberalna doktryna socjalistyczna socjaldemokracj a chrześcijańska demokracja partia polityczna funkcje partii ideologia, doktryna polityczna, program polityczny zależności między światopoglądem, ideologią, doktryną i programem politycznym partia polityczna, światopogląd, konserwatyzm, liberalizm, socjaldemokracja, chrześcijańska demokracja tłumaczy źródła współczesnych doktryn politycznych doktrynę konserwatyzmu, liberalizmu, socjaldemokracji i chrześcijańskiej demokracji partia masowa, system wymienia i charakteryzuje rodzaje kultury politycznej faszyzm, nazizm, komunizm, socjalizm, idea wodzostwa, korporacje, marksizm, rewolucja proletariacka, dyktatura proletariatu, stalinizm historyczne i współczesne sposoby klasyfikacji nurtów myśli politycznej omawia cechy charakterystyczne ideologii totalitarnych koteria arystokratyczna, czynnikami kulturowymi korporacje, socjalizm utopijny, socjalizm naukowy, zasada subsydiarności, solidaryzm społeczny porównuje doktrynę konserwatyzmu, liberalizmu, socjaldemokracji i chrześcijańskiej demokracji zestawia cechy charakterystyczne ideologii totalitarnych przedstawia zależności między systemem partyjnym ocenia ideologie totalitarne ocenia doktrynę konserwatyzmu, liberalizmu, socjaldemokracji i chrześcijańskiej demokracji ocenia ordynację większościową i proporcjonalną

Społeczeń stwo obywatels kie politycznych rodzaje partii politycznych systemy partyjne system partyjny a system wyborczy podmioty społeczeństwa obywatelskiego kapitał społeczny organizacje pozarządowe w organizacje pożytku ordynacja wyborcza omawia cechy charakterystyczne partii politycznej terminu: społeczeństwo obywatelskie wymienia podmioty społeczeństwa obywatelskiego jednopartyjny, system dwupartyjny, system wielopartyjny bez partii dominującej, system wyborczy opisuje funkcje partii politycznych wybrane systemy partyjne i podaje ich przykłady stowarzyszenie, fundacja opisuje podmioty społeczeństwa obywatelskiego omawia czynniki wpływające na funkcjonowanie klub polityczny, system dwuipółpartyjny, system wielopartyjny z partią dominującą, ordynacja większościowa, ordynacja proporcjonalna, próg wyborczy przedstawia proces powstawania partii politycznych różne rodzaje partii politycznych opisuje wybrane systemy partyjne i podaje ich przykłady kapitał społeczny, organizacja pożytku publicznego przedstawia rozumienie społeczeństwa obywatelskiego na przestrzeni dziejów a systemem wyborczym porównuje ordynację większościową z proporcjonalną polską i europejską scenę polityczną przedstawia, porównuje i ocenia poglądy Johna Locke a, Georga Wilhelma Hegla i Alexisa de Tocqueville a dotyczące społeczeństwa obywatelskiego ocenia wpływ kapitału społecznego na rozwój społeczeństwa obywatelskiego

Demokracj a zasady i procedury publicznego wartości będące fundamentem współczesnej demokracji zasady demokracji fale demokratyzacji demokratyczne wybory formy demokracji bezpośredniej polskie tradycje demokratyczne demokracja, wolność, równość, sprawiedliwość, wybory omawia wartości będące fundamentem współczesnej demokracji społeczeństwa obywatelskiego rodzaje organizacji pozarządowych w Modele demokracji cenzus, demokracja bezpośrednia, demokracja przedstawicielska (pośrednia), demokratyzacja, referendum zasady współczesnej demokracji omawia zasady prawa wyborczego określa, jaki wpływ na rozwój społeczeństwa obywatelskiego ma kapitał społeczny zasady i cele funkcjonowania organizacji pozarządowych w plebiscyt, inicjatywa ludowa, recall przedstawia rodzaje równości i sprawiedliwości wybory w omawia formy demokracji bezpośredniej i podaje ich przykłady wymienia i opisuje rodzaje referendów wyjaśnia, na czym polega zjawisko fal demokratyzacji oraz jakie są jego uwarunkowania i skutki omawia polskie tradycje demokratyczne ocenia znaczenie i przestrzeganie zasad i wartości demokratycznych we współczesnej demokracji

Modele ustrojowe państw demokraty cznych formy współczesnych państw formy państw złożonych modele ustrojowe państw demokratycznyc h system parlamentarnogabinetowy system kanclerski system prezydencki system półprezydencki system parlamentarnokomitetowy relacja pomiędzy państwem a Kościołem monarchia, republika, państwo unitarne, państwo złożone wymienia rodzaje form rządów państw współczesnych określa rodzaje reżimu politycznego państw współczesnych podaje rodzaje ustroju terytorialnoprawnego państw współczesnych system polityczny, wotum zaufania, wotum nieufności, państwo wyznaniowe, państwo ateistyczne, konkordat rodzaje form rządów państw współczesnych omawia rodzaje reżimu politycznego państw współczesnych przedstawia rodzaje ustroju terytorialnoprawnego państw współczesnych reżim polityczny, federacja, konfederacja, unia, system parlamentarnogabinetowy, system kanclerski, system prezydencki, system półprezydencki, system parlamentarnokomitetowy, odpowiedzialność polityczna, odpowiedzialność konstytucyjna, państwo neutralne światopoglądowo opisuje modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych systemy polityczne USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i Szwajcarii omawia relacje kontrasygnata, konstruktywne wotum nieufności, weto zawieszające porównuje modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych przedstawia relacje między władzą ustawodawczą i wykonawczą w systemie parlamentarnogabinetowym, kanclerskim, prezydenckim, półprezydenckim i parlamentarnokomitetowym i ocenia relacje między państwem a Kościołem w

Władza ustawoda wcza w państwie demokraty cznym aparat państwowy parlament i jego funkcje struktura parlamentu funkcjonowanie parlamentu wybory parlamentarne mandat parlamentarny immunitet parlamentarny koalicja i opozycja organ państwa, parlament, mandat, immunitet parlamentarny przedstawia rolę i zadania izb parlamentu urząd, legislatywa, kadencja, większość zwykła, większość bezwzględna, większość kwalifikowana, ordynacja wyborcza, klub parlamentarny, koalicja rządowa, opozycja funkcje parlamentu omawia sposoby podejmowania decyzji na forum parlamentu opisuje sposoby przeprowadzania wyborów do parlamentu, wyjaśnia, jaką rolę w działalności parlamentarzystów pełni mandat między władzą świecką i duchowną we współczesnym państwie aparat państwowy, tryb sesyjny, tryb permanencji, komisja zwyczajna, komisja nadzwyczajna, komisja śledcza, kworum, system większościowy, system proporcjonalny, mandat wolny, mandat imperatywny, immunitet formalny, immunitet materialny, dyscyplina klubowa omawia klasyfikację organów państwowych przedstawia strukturę parlamentu omawia zależności między parlamentarną i partyjną działalnością parlamentarzystów ocenia zasadność funkcjonowania immunitetu parlamentarnego w.

Władza wykonawc za w państwie demokraty cznym Współczes na demokracj a problemy i egzekutywa głowa państwa rząd w państwie demokratyczny m biurokracja partycypacja obywatelska bezpieczeństwo socjalne głowa państwa, rząd rodzaje głów państwa opisuje skład i zadania rządu bezpieczeństwo socjalne, patologia, korupcja poselski i immunitet egzekutywa, biurokraci omawia funkcje i zasady organizacji władzy wykonawczej sposoby wybierania głów państwa i zakres ich kompetencji emancypacja, demagogia podaje sposoby i wymienia sposoby funkcjonowania parlamentu rolę i zadania komisji parlamentarnych wyjaśnia sposób powstawania koalicji rządowej i opozycji oraz relacje między nimi egzekutywa polityczna, egzekutywa urzędnicza omawia czynniki wpływające na pozycję premiera w rządzie i państwie przedstawia rolę biurokratów w zarządzaniu państwem partycypacja obywatelska, antyglobalizm, relacje między władzą wykonawczą a władzą ustawodawczą i elektoratem w systemie prezydenckim, półprezydenckim, parlamentarno gabinetowym, parlamentarno komitetowym i kanclerskim ruchy obywatelskiego sprzeciwu i emancypacji oraz ich ocenia wady i zalety monarchii i republiki ocenia wpływ biurokratów na sposób funkcjonowania państwa ocenia wpływ bezpieczeństwa socjalnego na stabilność systemu demokratycznego

zagrożenia Konstytucj a Rzeczypos politej Polskiej ruchy obywatelskiego sprzeciwu i emancypacji patologie życia publicznego korupcja demagogia populizm nepotyzm i klientelizm konstytucja i jej funkcje zasady ustroju RP system rządów w suwerenność a prawo międzynarodow opisuje rodzaje korupcji i podaje jej przykłady terminu: konstytucja wymienia zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej przykłady walki z korupcją na przykładzie Polski opisuje wpływ bezpieczeństwa socjalnego na stabilność systemu demokratycznego System polityczny RP opisuje funkcje konstytucji zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej alterglobalizm, populizm, nepotyzm, klientelizm omawia cechy charakterystyczne partycypacji obywatelskiej przedstawia narzędzia partycypacji obywatelskiej opisuje zjawiska populizmu i demagogii oraz ich wpływ na współczesną demokrację prezentuje atrybuty konstytucji jako ustawy zasadniczej omawia polskie tradycje konstytucyjne przedstawia strukturę Konstytucji znaczenie dla współczesnej demokracji przedstawia wpływ nepotyzmu i klientelizmu na funkcjonowanie państwa demokratycznego omawia system rządów w, przedstawia relacje między prawem krajowym i międzynarodowym, w tym unijnym ocenia wpływ korupcji na funkcjonowanie państwa i relacje między obywatelami a państwem porównuje i ocenia zjawiska populizmu i demagogii oraz ich wpływ na współczesną demokrację ocenia wpływ nepotyzmu i klientelizmu na funkcjonowanie państwa demokratycznego formułuje argumenty uzasadniające lub odrzucające konieczność zmiany Konstytucji RP ocenia realną możliwość zmiany

Parlament Rzeczypos politej Polskiej e procedura zmiany konstytucji stany nadzwyczajne stan wojenny stan wyjątkowy stan klęski żywiołowej sejm i senat wybory posłowie i senatorowie organy sejmu i senatu funkcjonowanie sejmu i senatu skrócenie kadencji parlamentu funkcje parlamentu Zgromadzenie Narodowe sejm, senat skład i zadania parlamentu polskiego czynne prawo wyborcze, bierne prawo wyborcze, inicjatywa ustawodawcza, Zgromadzenie Narodowe strukturę i funkcje parlamentu polskiego opisuje cechy charakterystyczne wyborów do sejmu i senatu omawia obowiązki, zadania i RP z 1997 r., opisuje procedurę zmiany ustawy zasadniczej rodzaje stanów nadzwyczajnych, sposoby ich wprowadzania i kompetencje organów państwa w tym zakresie dieta poselska, absolutorium, interpelacja poselska, zapytanie poselskie omawia rolę i zadania senatu w strukturze parlamentaryzmu polskiego sposób funkcjonowania sejmu i senatu określa uwarunkowania, w opisuje skład, zadania i funkcje organów wewnętrznych sejmu i senatu uprawnienia parlamentu wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej ustawy zasadniczej. ocenia rolę i zadania senatu w strukturze parlamentaryzmu polskiego

Prezydent Rzeczypos politej Polskiej model prezydentury w zasady wyboru prezydenta kadencja prezydenta uprawnienia wobec parlamentu, rządu, władzy sądowniczej, prezydent a inicjatywa ustawodawcza, weto ustawodawcze określa uprawnienia Prezydenta RP wobec parlamentu, rządu i władzy sądowniczej wymienia kompetencje Prezydenta RP w uprawnienia posłów i senatorów tłumaczy, na czym polega kontrolna funkcja parlamentu omawia rolę i zadania Zgromadzenia Narodowego desygnacja, Rada Bezpieczeństwa Narodowego zasady wyboru Prezydenta RP omawia uprawnienia Prezydenta RP wobec parlamentu, w relacjach z rządem jakich może nastąpić skrócenie kadencji parlamentu w opisuje proces legislacyjny w parlamencie polskim przedstawia tryb uchwalania ustawy budżetowej wymienia uprawnienia parlamentu w zakresie powoływania i odwoływania organów władzy publicznej prezydentura arbitrażowa, arbitraż ustrojowy, arbitraż polityczny, Rada Gabinetowa, odpowiedzialność konstytucyjna, odpowiedzialność polityczna, prerogatywy przedstawia model omawia uwarunkowania i skutki zawieszenia lub usunięcia Prezydenta RP z urzędu wyjaśnia, w jakich okolicznościach następuje opróżnienie urzędu Prezydenta RP wymienia najistotniejsze ocenia pozycję Prezydenta RP w systemie ustrojowym państwa polskiego